ಮಾಂಡವಿ

ಮಾಂಡವಿ ಒಬ್ಬ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಕುಶಧ್ವಜ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಚಂದ್ರಭಾಗರ ಹಿರಿಯ ಮಗಳು. ಅವಳು ರಾಮನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರನಾದ ಭರತನ ಹೆಂಡತಿ. ಮಾಂಡವಿಯನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಶಂಖದ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಾಂಡವಿ
ಮಾಂಡವಿ ಮತ್ತು ಭರತನ ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭ.
ಮಕ್ಕಳು	ತಕ್ಷ ಪುಷ್ಕಲ
ಗ್ರಂಥಗಳು	ರಾಮಾಯಣ
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಕುಶಧ್ವಜ (ತಂದೆ), ಚಂದ್ರಭಾಗ (ತಾಯಿ)

ದಂತಕಥೆ

ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ, ಜನಕ ಮತ್ತು ಕುಶಧ್ವಜರ ಪತ್ನಿಯರಾದ ಸುನಯನ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಭಾಗರು ಊರ್ಮಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಾಂಡವಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದರು. ಚಂದ್ರಭಾಗ ನಂತರ ತನ್ನ ಎರಡನೇ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಂಡವಿಯ ತಂಗಿ ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದಳು. ರಾಮನು ಸೀತೆಯನ್ನು ಅವಳ ಸ್ವಯಂವರದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ನಂತರ, ಅವನ ತಂದೆ, ರಾಜ ದಶರಥನು ತನ್ನ ಮಗನ ಮದುವೆಗೆ ಮಿಥಿಲೆಗೆ ಬಂದನು. ರಾಜ ಜನಕನ ಕಿರಿಯ ಮಗಳಾದ ಊರ್ಮಿಳಾ ಬಗ್ಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣನಿಗೆ ಭಾವನೆಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅವನು ಗಮನಿಸಿದನು, ಆದರೆ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಭರತ ಮತ್ತು ಮಾಂಡವಿ ಮೊದಲು ಮದುವೆಯಾಗಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ರಾಜ ದಶರಥನು ಭರತನಿಗೆ ಮಾಂಡವಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಮತ್ತು ಶತ್ರುಘ್ನನಿಗೆ ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದನು, ಲಕ್ಷ್ಮಣನಿಗೆ ಊರ್ಮಿಳೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟನು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರಿಯರು ನಾಲ್ಕು ಸಹೋದರರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದರು. ಭರತ ಮತ್ತು ಮಾಂಡವಿಗೆ ತಕ್ಷ ಮತ್ತು ಪುಷ್ಕಲಾ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ.

ಅತ್ತೆ ಕೈಕೇಯಿಯು ಭರತನಿಗೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮತ್ತು ರಾಮನನ್ನು ವನವಾಸ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ, ಮಾಂಡವಿ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದಳು. ರಾಣಿಯಾಗಲು ಇಚ್ಛಿಸದ ಆಕೆಗೆ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯರಾದ ಸೀತೆ ಮತ್ತು ಊರ್ಮಿಳಾರನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಧೈರ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವಳ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಸೀತೆ, ರಾಮ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಣರೊಂದಿಗೆ ವನವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅವಳು ತನ್ನ ಸಹೋದರಿ ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಅತ್ತೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವರ ವನವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮಾಂಡವಿ ನಂದಿಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಳು, ಅಲ್ಲಿ ಅವಳು ರಾಮನ ಪಾದುಕಾವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ತನ್ನ ಸಮಯವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸಿದಳು. ಮಾಂಡವಿಯೂ ತನ್ನ ಪತಿ ಭರತನೊಡನೆ ರಾಮನಾಮವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾ ಆತನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾ ಕಾಲ ಕಳೆದಳು. ಭರತನಂತೆ, ಮಾಂಡವಿಯು ಸಂತ ವಾನಪ್ರಸ್ಥ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಳು, ತನ್ನ ಸಮಯವನ್ನು ಧ್ಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಅತ್ತೆಯಾದ ಕೌಸಲ್ಯೆ, ಸುಮಿತ್ರ ಮತ್ತು ಕೈಕೇಯಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದಳು. ಈ ಮಧ್ಯೆ, ಭರತನು ರಾಮನ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ತನ್ನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದನು.

ಮಾಂಡವಿಯನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಅಂಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವಳು ಸಾವಿನ ನಂತರ ದೇವತೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ತುಳಸಿದಾಸರ ರಾಮಚರಿತಮಾನಸದ ಪ್ರಕಾರ, ಮಾಂಡವಿ ಮತ್ತು ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಯವರು ಸತಿಯ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಗಂಡನ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಚಿತಾಭಸ್ಮಗಳ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವೇ ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು.

ಪೂಜೆ

ತೆಲಂಗಾಣದ ಮೇದಕ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಭರತ ಮತ್ತು ಮಾಂಡವಿಯರಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಶ್ರೀ ಕಲ್ಯಾಣ ರಾಮಚಂದ್ರ ಸನ್ನಧಿ ಎಂಬ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಮನ ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿಯರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಏಕೈಕ ದೇವಾಲಯ ಇದು.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

• ೧೯೮೭-೧೯೮೮ ರ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಸುಲಕ್ಷಣಾ ಖತ್ರಿಯಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ೧೯೯೭-೨೦೦೦ ದ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ನಾಟಕ ಜೈ ಹನುಮಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜಿ ಶರ್ಮಾರಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ೨೦೦೨ ರ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ರಜನಿ ಚಂದ್ರರಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ೨೦೧೫–೨೦೧೬ ರ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ನಾಟಕ ಸಿಯಾ ಕೆ ರಾಮ್ ನಲ್ಲಿ ಪೃಥ್ವಿ ಹಟ್ಟೆ ಅವರಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ೨೦೧೯–೨೦೨೦ ರ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ನಾಟಕ ರಾಮ್ ಸಿಯಾ ಕೆ ಲುವ್ ಕುಶ್ ನಲ್ಲಿ ರಿಚಾ ದೀಕ್ಷಿತ್ ಅವರಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ..
• ಮಾಂಡವಿ ಎಂಬುದು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನದಿಯ ಹೆಸರು.