ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗದ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ ಇದೆ.

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ
ಜಿಲ್ಲೆ
Clockwise from top-left; Mysore Palace, Chennakeshava Temple, Somanathapura, Mall in Jayalakshmipuram, Nagarhole Tiger Reserve and Mahishasura Statue near Chamundeshwari Temple
Nickname(s):  ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ
Location in Karnataka
ದೇಶ	India
ರಾಜ್ಯ	ಕರ್ನಾಟಕ
ವಿಭಾಗ	ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗ
ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರ	Mysore
Taluks	Mysore Rural, Tirumakudalu Narasipura, Nanjangud, Heggadadevanakote, Hunsur, Piriyapatna, Krishnarajanagara, Sargur, Saligrama
ಸರ್ಕಾರ
• Deputy Commissioner	Rajendra K V
ಸಮಯದ ವಲಯ
ISO 3166 code	IN-KA
ವಾಹನ ನೋಂದಣಿ	KA-09, KA-45, KA-55
ಜಾಲತಾಣ	mysore.nic.in

ಈ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವಿದೆ; ೧೩೯೯ರಿಂದ ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬರುವವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದು ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಿಂದ ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದವರೆಗೆ ಅನೇಕ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ( ೩೧ ರಲ್ಲಿ) ಮೂರನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ, ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯೂ ಆಗಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಮೂಲ ಹೆಸರು ಮಹಿಷಾಸುರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನಿಂದ ಪಡೆದ ಮಹಿಷಪುರ. ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಮಹಿಷಾಸುರನ ಪ್ರತಿಮೆ ಮತ್ತು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವು ಅದರ ಮೂಲದ ದಂತಕಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತಗಾರರ ಆರಂಭಿಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳೆಂದರೆ ಗಂಗರ ರಾಜ ಅವಿನಿತಾ (೪೬೯-೫೨೯ ಸಿ ಇ) ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಲಾರದಿಂದ ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ತಲಕಾಡುಗೆ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು. ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಗಂಗರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೂ ತಲಕಾಡು ಅವರ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಗಂಗರು ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಆಳಿದರು, ನಂತರ ಇದನ್ನು ಗಂಗವಾಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ರಾಜ ಧ್ರುವ ಧಾರವರ್ಷನು ಗಂಗ ರಾಜ ಶಿವಮಾರ II ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅವನಿಂದ ಗಂಗವಾಡಿಯನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡನು. ಗಂಗವಾಡಿಯು ಧ್ರುವ ಧಾರವರ್ಷನ ಮಗನಾದ ಕಂಬರಸನ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ಗಂಗವಾಡಿಯಿಂದ ಉರುಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗಂಗರು, ಅವರ ರಾಜ ನೀತಿಮಾರ್ಗ ಎರೆಗಂಗ (೮೫೩ – ೮೬೯ ಸಿ ಇ) ರಾಜಾರಾಮುಡುದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ವಿರುದ್ಧ ಗೆಲ್ಲುವವರೆಗೆ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು. ಗಂಗರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ನೋಡಿದ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ರಾಜ ಅಮೋಘವರ್ಷ I ತನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ರೇವಕನಿಮ್ಮಡಿಯನ್ನು ಎರೆಗಂಗನ ಮಗನಾದ ಬೂಟುಗ II ನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟನು. ಗಂಗಾ ರಾಜ, ರಕ್ಕಸ ಗಂಗ (೯೮೫– ೧೦೨೪ ಸಿ ಇ) ಚೋಳರಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಡುವವರೆಗೂ ಗಂಗರು ಗಂಗವಾಡಿಯನ್ನು ಆಳಿದರು.

೧೧೧೭ರಲ್ಲಿ, ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮಹಾನ್ ರಾಜ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ಚೋಳರಿಂದ ಗಂಗಾವತಿ ಮತ್ತು ಅದರ ರಾಜಧಾನಿ ತಲಕಾಡನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ಈ ಸಾಧನೆಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನು ತಲಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತಿನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಗಂಗವಾಡಿಯನ್ನು ಹೊಯ್ಸಳರು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ದೊರೆ ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳ III ಸಾಯುವವರೆಗೂ ಆಳಿದರು, ನಂತರ ಗಂಗವಾಡಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಯಿತು. ೧೩೯೯ ರಲ್ಲಿ, ಯದುರಾಯರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ರಾಜವಂಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ೧೫೬೫ ಸಿ ಇ ನಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದವರೆಗೂ ಇದು ವಿಜಯನಗರ ರಾಜರು ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿನ ವಿಜಯನಗರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಮಂತವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ವಿಜಯನಗರದ ಪತನದ ನಂತರ, ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ I (೧೫೭೮-೧೬೧೭) ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಡೆಯರ್ ಕುಟುಂಬದ ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದರು. ಮೈಸೂರಿನ ಬಳಿಯ ಕೆಸರೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ, ಕ್ರಿ.ಶ.೧೬೧೦ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದ.

ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಮೈಸೂರಿನ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದಾಗ, ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ II (೧೭೩೪-೧೭೬೬) ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯವರೆಗೂ ಒಡೆಯರ್‌ಗಳು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದರು. ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ಔಪಚಾರಿಕವಗಿ ರಾಜರುಗಳೆನಿಸಿದ್ದರು. ೧೭೯೯ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಮರಣ ಹೋಂದಿದ ಮೇಲೆ, ಒಡೆಯರ್ ರನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಮೈಸೂರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಕೇವಲ ೫ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ರಾಜಕುಮಾರ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ III ರನ್ನು ೧೭೯೯ ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಒಡೆಯರ್‌ಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾಮಂತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಕಫ್ಫ ಕಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ III ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಒಡೆಯರ್ ರಾಜನು ವಾರ್ಷಿಕ ಸಹಾಯಧನವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ನೆಪದಲ್ಲಿ ೧೮೩೧ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಡೆಯರ್‌ರಿಂದ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಲು ಕಮಿಷನರ್‌ಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾರ್ಕ್ ಕಬ್ಬನ್ ( ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿನ ಕಬ್ಬನ್ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಕಬ್ಬನ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ) ಮತ್ತು ಎಲ್ ಬಿ ಬೌರಿಂಗ್ (ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದ ಬೌರಿಂಗ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ) ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಮಿಷನರ್ ಗಳು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಡೆಯರ್ ರಾಜರು ಇವರುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮನವಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು, ಅವರು ಒಡೆಯರುಗಳ ಪರವಾಗಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದರು. ೧೮೮೧ ರಲ್ಲಿ, ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IX (ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ III ಮತ್ತು ೧೮೬೮ ರಿಂದ ರಾಜನಾಗಿದ್ದ) ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಮರಳಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುವವರೆಗೂ ಒಡೆಯರ್ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೇಲೆ ಆಳ್ವಿಕೆ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಹೊಸ ಅಧಿಪತ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದರು. ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗುವವರೆಗೆ ಅವರು ಮಹಾರಾಜರಾಗಿಯೇ ಇದ್ದರು ನಂತರ ಅವರು ೧೯೫೬ ರವರೆಗೆ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ರಾಜ ಪ್ರಮುಖ್ (ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸ್ಥಾನ) ಆಗಿ ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆಯ ನಂತರ, ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯವು ಹುಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರನ್ನು ಈ ರಾಜ್ಯದ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು - ಅವರು ೧೯೬೪ ರವರೆಗೆ ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ಭೂಗೋಳ

SW ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯದ ಬಳಿ ಏರಿಳಿತದ ಭೂಪ್ರದೇಶ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ ಅಕ್ಷಾಂಶ 11°45' ರಿಂದ 12°40' N ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ 75°57' ರಿಂದ 77°15' E ನಡುವೆ ಇದೆ. ಇದು ಈಶಾನ್ಯಕ್ಕೆ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆ, ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ., ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ . ಇದು ೬,೮೫೪ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಚದುರ ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ೧೨ ನೇ ಸ್ಥಾನ). ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತ ಕೇಂದ್ರ ಮೈಸೂರು ನಗರ. ಜಿಲ್ಲೆ ಮೈಸೂರು ವಿಭಾಗದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ೧೯೯೮ ರ ಮೊದಲು, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು ಆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಮೊದಲು ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಜಿಲ್ಲೆಯು ವಾಯುವ್ಯ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಜಲಾನಯನದೊಳಗೆ ದಕ್ಷಿಣದ ಡೆಕ್ಕನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಅಲೆಅಲೆಯ ಮೇಜು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಕಾವೇರಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟುವ ಮೂಲಕ ರೂಪುಗೊಂಡ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಸಾಗರ ಜಲಾಶಯವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ. ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ಭಾಗಶಃ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ಪಕ್ಕದ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ ( ೧,೦೩೦ ಸೇರಿದೆ MSL ಮೇಲೆ) ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟದಪುರ ಬೆಟ್ಟ ( ೧,೩೨೦ಮೀ (೪,೩೩೦ ಅಡಿ) MSL ಮೇಲೆ) ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ. ಎರಡನೆಯದು ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತ ಶಿಖರವಾಗಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾಪಮಾನವು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ15 °C , 35°C ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ೭೮೫ಮಿ.ಮೀ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ 

೨೦೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ 1,318 millimetres (51.9 in) ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು (೫೭% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು). ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಹೋಬಳಿಗಳು:

1. ಮಿರ್ಲೆ - 1,657 millimetres (65.2 in)
2. ಬನ್ನೂರು - 1,481 millimetres (58.3 in)
3. ಹೊಸ ಅಗ್ರಹಾರ - 1,454 millimetres (57.2 in)

ಭೂವಿಜ್ಞಾನ

ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮಣ್ಣಿನ ಪ್ರಕಾರಗಳೆಂದರೆ ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು (ಕೆಂಪು ಜಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣು, ಕೆಂಪು ಲೋಮ ಮಣ್ಣು, ಕೆಂಪು ಜಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣು, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣಿನ ಮಣ್ಣು), ಲ್ಯಾಟರೈಟಿಕ್ ಮಣ್ಣು, ಆಳವಾದ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು, ಲವಣಯುಕ್ತ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಕಂದು ಕಾಡು ಮಣ್ಣು. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕೆಲವು ಖನಿಜಗಳೆಂದರೆ ಕ್ಯನೈಟ್, ಸಿಲ್ಲಿಮನೈಟ್, ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆ, ಮ್ಯಾಗ್ನೆಸೈಟ್, ಕ್ರೋಮೈಟ್, ಸೋಪ್‌ಸ್ಟೋನ್, ಫೆಲ್ಸೈಟ್, ಕೊರಂಡಮ್, ಗ್ರ್ಯಾಫೈಟ್, ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲು, ಡಾಲಮೈಟ್, ಸಿಲಿಕಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಡ್ಯುನೈಟ್

ಜನಸಂಖ್ಯಾ

Historical population

Year	Pop.	±% p.a.
1901	೫,೮೯,೯೮೭	—
1911	೬,೦೮,೯೬೧	+0.32%
1921	೬,೨೪,೮೮೯	+0.26%
1931	೬,೭೮,೭೦೦	+0.83%
1941	೭,೮೮,೬೫೭	+1.51%
1951	೯,೭೫,೧೯೩	+2.15%
1961	೧೧,೩೭,೬೪೦	+1.55%
1971	೧೪,೬೦,೭೩೬	+2.53%
1981	೧೮,೨೭,೭೦೨	+2.27%
1991	೨೨,೮೧,೬೫೩	+2.24%
2001	೨೬,೪೧,೦೨೭	+1.47%
2011	೩೦,೦೧,೧೨೭	+1.29%
source:

Historical population

Year	Pop.	±% p.a.
1901	೫,೮೯,೯೮೭	—
1911	೬,೦೮,೯೬೧	+0.32%
1921	೬,೨೪,೮೮೯	+0.26%
1931	೬,೭೮,೭೦೦	+0.83%
1941	೭,೮೮,೬೫೭	+1.51%
1951	೯,೭೫,೧೯೩	+2.15%
1961	೧೧,೩೭,೬೪೦	+1.55%
1971	೧೪,೬೦,೭೩೬	+2.53%
1981	೧೮,೨೭,೭೦೨	+2.27%
1991	೨೨,೮೧,೬೫೩	+2.24%
2001	೨೬,೪೧,೦೨೭	+1.47%
2011	೩೦,೦೧,೧೨೭	+1.29%
source:

Religions in Mysore district (2011)
ಧರ್ಮ			ಶೇಖಡ
ಹಿಂದು			87.70%
ಇಸ್ಲಂ			9.68%
ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್			1.31%
ಬೌದ್ಧ			0.54%
ಜೈನ			0.48%
ಅನ್ಯ			0.29%

Religions in Mysore district (2011)
Religion			Percent
Hinduism			87.70%
Islam			9.68%
Christianity			1.31%
Buddhism			0.54%
Jainism			0.48%
Other or not stated			0.29%

ಭಾಷಾವರು ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ(2011)

  ಕನ್ನಡ (80.81%)

  ಉರ್ದು (9.27%)

  ತೆಲಗು (2.91%)

  ತಮಿಳು (2.22%)

  ಮರಾಠಿ (1.12%)

  ಹಿಂದಿ (0.92%)

  ಅನ್ಯ (2.75%)

Languages of Mysore district (2011)

  Kannada (80.81%)

  Urdu (9.27%)

  Telugu (2.91%)

  Tamil (2.22%)

  Marathi (1.12%)

  Hindi (0.92%)

  Others (2.75%)

2011 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು 3,001,127 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಸರಿಸುಮಾರು ಅರ್ಮೇನಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರ ಅಥವಾ ಅಮೇರಿಕ ರಾಜ್ಯವಾದ ಮಿಸ್ಸಿಸ್ಸಿಪ್ಪಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೧೨೫ ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ(ಒಟ್ಟು ೬೪೦0 ರಲ್ಲಿ). ಜಿಲ್ಲೆಯು 437 inhabitants per square kilometre (1,130/sq mi) . ೨೦೦೧-೨೦೧೧ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು 13.39% ಆಗಿತ್ತು. ಮೈಸೂರು ಪ್ರತಿ ೧೦೦೦ ಪುರುಷರಿಗೆ ೯೮೨ ಮಹಿಳೆಯರ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಮತ್ತು ೭೨.೫೬% ಸಾಕ್ಷರತೆ ಪ್ರಮಾಣವಿದೆ . ೪೧.೫% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ೧೭.೮೮% ಮತ್ತು ೧೧.೧೫% ಅನುಸೂಚಿತ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು. ಕೆಲವು ಪ್ರಾಚೀನ ಅರಣ್ಯ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳೆಂದರೆ ಜೇನು ಕುರುಬ, ಬೆಟ್ಟ ಕುರುಬ, ಪಣಿಯ, ಯೆರೆವ ಮತ್ತು ಸೋಲಿಗ .

ಹಿಂದೂಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೮೭.೭% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೯.೬೮% ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ; ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಉಳಿದ ಭಾಗವು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು, ಬೌದ್ಧರು ಮತ್ತು ಇತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೮೦.೮೧% ಜನರು ಕನ್ನಡ, ೯.೨೭% ಉರ್ದು, ೨.೯೧% ತೆಲುಗು, ೨.೨೨% ತಮಿಳು, ೧.೧೨% ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ೦.೯೨% ಹಿಂದಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ, 2020

ಚಿತ್ರ:Hootagalli Skyline.jpg

ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಉಪನಗರವಾದ ಹೂಟಗಳ್ಳಿಯ ಸ್ಕೈಲೈನ್ ಮತ್ತು ಸಿ.ಎಂ.ಸಿ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ನಂಜನಗೂಡು, ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಹುಣಸೂರು ಎಂಬ ಮೂರು ಉಪವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತವು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಹಾಯಕ ಆಯುಕ್ತರು, ತಹಶೀಲ್ದಾರರು, ಶಿರಸ್ತೇದಾರರು (ತಹಶೀಲ್ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಂದಾಯ ಅಧಿಕಾರಿ), ಕಂದಾಯ ನಿರೀಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ಲೆಕ್ಕಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಉಪ ಆಯುಕ್ತರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ನಗರವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಸುಂದರವಾದ ಅರಮನೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಒಂಬತ್ತು ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

• ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ
• ಹುಣಸೂರು
• ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ
• ಮೈಸೂರು
• ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ
• ನಂಜನಗೂಡು
• ಸರಗೂರು
• ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ
• ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ 1 ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ, 3 ನಗರ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್, 5 ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಮತ್ತು 6 ಟೌನ್ ಪಂಚಾಯತ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

• ಮೈಸೂರು ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ
• ಹೂಟಗಳ್ಳಿ ಸಿ.ಎಂ.ಸಿ
• ಹುಣಸೂರು ಸಿ.ಎಂ.ಸಿ
• ನಂಜನಗೂಡು ಸಿ.ಎಂ.ಸಿ
• ಕೆಆರ್ ನಗರ ಟಿಎಂಸಿ
• ತಿ.ನರಸೀಪುರ ಟಿಎಂಸಿ
• ಬನ್ನೂರು ಟಿಎಂಸಿ
• ಎಚ್.ಡಿ.ಕೋಟೆ ಟಿ.ಎಂ.ಸಿ
• ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ಟಿಎಂಸಿ
• ಬೋಗಾಧಿ ಟಿ.ಪಿ
• ರಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ ಟಿ.ಪಿ
• ಶ್ರೀರಾಂಪುರ ಟಿ.ಪಿ
• ಕಡಕೋಳ ಟಿ.ಪಿ
• ಸರಗೂರು ಟಿ.ಪಿ
• ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಟಿ.ಪಿ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಲೆಜಿಸ್ಲೇಟಿವ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗೆ 11 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 11 ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು:

• ಚಾಮರಾಜ, ಕೃಷ್ಣರಾಜ, ನರಸಿಂಹರಾಜ ಮತ್ತು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ( ಮೈಸೂರು ನಗರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ)
• ವರುಣ ( ನಂಜನಗೂಡು ಮತ್ತು ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ)
• ಹುಣಸೂರು
• ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ
• ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ
• ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ
• ನಂಜನಗೂಡು
• ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತಿನ ಕೆಳಮನೆಯಾದ ಲೋಕಸಭೆಗೆ 1 ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಚಾಮರಾಜನಗರ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ನಂಜನಗೂಡು, ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ, ಕೆಆರ್‌ನಗರ ಮತ್ತು ಎಚ್‌ಡಿಕೋಟೆ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಾನಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಆಡಳಿತದ ಸ್ಥಾನ

ಹಳೆಯ ಡಿಸಿ ಕಚೇರಿ, ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಟ್ಟಡ

ಹೊಸ ಡಿಸಿ ಕಚೇರಿ

128 ವರ್ಷಗಳ ಆಡಳಿತ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಸ್ಥಾನವು 1895 ರಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಬುಲೆವಾರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು. ಹಳೆಯ ಕಛೇರಿಯ ದಟ್ಟಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, 15 acres (6.1 ಹೆ) ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಟ್ ರೂ. 670 ಮಿಲಿಯನ್ (67 ಕೋಟಿ). ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವು ಲಲಿತ ಮಹಲ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್ ಹೋಟೆಲ್ ಅನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇದು 13,720 ರ ಬಿಲ್ಟ್-ಅಪ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಜೊತೆಗೆ, 9,150 ನೆಲಮಾಳಿಗೆಯ ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ಇದೆ . ಒಟ್ಟು ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 23,000 ಮೀ ಹಳೆಯ ಕಚೇರಿಗಿಂತ 3-4 ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. 2016ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆ ನಡೆದಿದ್ದು, 2018ರ ಮಾರ್ಚ್ 10ರಂದು ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಕಟ್ಟಡ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಕೆಲವು ವಾರಗಳ ನಂತರ ಸರ್ಕಾರ ಬದಲಾದಂತೆ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಚೇರಿ ಖಾಲಿಯಾಗಿತ್ತು. 8 ಜೂನ್ 2023 ರಂದು, ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ನಂತರ, ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿದರು.

ಉಪ ಆಯುಕ್ತರ ಪಟ್ಟಿ

Deputy Commissioners of Mysore District

Name	Tenure	Remarks
P. Manivannan	28 January 2008 - 26 May 2010
Harsha Gupta	26 May 2010 - 8 June 2011
P S Vastrad	9 June 2011 - 25 November 2012
Naga Nayak	December 2012 - 30 January 2013
Dr. Ramegowda	30 January 2013 - 27 March 2013
Naga Nayak	27 March 2013 - 18 July 2013
C. Shikha	18 July 2013 - 8 December 2016
D. Randeep	8 December 2016 - 8 March 2018
T. Yogesh	8 March 2018 - 12 March 2018
K. B. Sivakumar	12 March 2018 - 17 April 2018
Darpan Jain	17 April 2018 - 30 April 2018
Abhiram G. Sankar	30 April 2018 - 28 August 2020
B. Sharat	29 August 2020 - 28 September 2020
Rohini Sindhuri Dasari	29 September 2020 - 7 June 2021
Dr. Bagadi Gautham	7 June 2021 – 27 October 2022
Dr. Rajendra .K V	27 October 2022 - Present

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯದ ದಡದಲ್ಲಿ ಬಾಳೆ, ತೆಂಗು ಬೆಳೆಯಲಾಗಿದೆ

ಕೃಷಿ

ಕೃಷಿಯು ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಂತೆ ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದೆ. ಕೃಷಿಯು ಮಳೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ಸುಮಾರು 45% ಬಿತ್ತನೆ ಪ್ರದೇಶವು ನೀರಾವರಿಯಾಗಿದೆ. ಕಾವೇರಿ ಮತ್ತು ಕಬಿನಿ ನದಿಗಳಿಂದ ಬರುವ ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆಬಾವಿಗಳು ನೀರಾವರಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನಗಳಾಗಿವೆ. 2001 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 3,25,823 ರೈತರು ಸಾಗುವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. 2001-2002 ರಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆ 608,596 ಟನ್‌ಗಳ ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು, ಇದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯ 6.94% ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ. ಹತ್ತಿ, ಗ್ರಾಂ, ಕಡಲೆಕಾಯಿ, ಜೋಳ, ಜೋಳ, ರಾಗಿ, ಅಕ್ಕಿ, ಕಬ್ಬು, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ ಮತ್ತು ಟರ್ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳು. ತೋಟಗಾರಿಕೆಯು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಹಣ್ಣುಗಳು ಬಾಳೆ ಮತ್ತು ಮಾವು . ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ, ಬಾಳೆ, ಮಾವು, ಪಪ್ಪಾಯಿ ಮತ್ತು ಸಪೋಟ ಮುಖ್ಯ ಹಣ್ಣುಗಳು.

ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

ಮೈಸೂರಿನ ಹೂಟಗಳ್ಳಿಯ ಹೆಬ್ಬಾಳ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡು ನಗರಗಳ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಂಡಳಿ (KIADB) ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡು ಎಂದು ಎರಡು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಆರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಇವುಗಳು ಮೈಸೂರು ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್‌ನ ಬೆಳಗೊಳ, ಬೆಳವಾಡಿ, ಹೆಬ್ಬಾಳ (ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಿಟಿ) ಮತ್ತು ಹೂಟಗಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಂಜನಗೂಡು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶವಾದ ನಂಜನಗೂಡು ಮತ್ತು ತಾಂಡವಪುರದಲ್ಲಿವೆ.

1960 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಇನ್ನೂ ಕೈಗಾರಿಕಾವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದೊಂದಿಗೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಮೊದಲ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯಮವು ಜೆಕೊಸ್ಲೋವಾಕಿಯಾದ ಜಾವಾ ಮೋಟಾರ್ಸ್‌ನ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಂಡ ಐಡಿಯಲ್ ಜಾವಾ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮೋಟಾರ್‌ಸೈಕಲ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಾಗಿದೆ.

ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು:

• ಮೈಸೂರು ಪಾಲಿಮರ್ಸ್ & ರಬ್ಬರ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (MYPOL) - ರಬ್ಬರ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ತಯಾರಕರು
• JK ಟೈರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ - ಟೈರ್‌ಗಳ ತಯಾರಕರು
• ಆಟೋಮೋಟಿವ್ ಆಕ್ಸಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ - ಆಕ್ಸಲ್‌ಗಳ ತಯಾರಕರು
• ಭಾರತ್ ಅರ್ಥ್ ಮೂವರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (BEML) - ಭಾರೀ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಕ
• ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಲ್ಕ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (KSIC) - ರೇಷ್ಮೆ ವಸ್ತ್ರಗಳ ತಯಾರಕ
• TVS Ltd. - ಮೋಟಾರು ವಾಹನಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತಯಾರಕರು ( ನಂಜನಗೂಡು ಹತ್ತಿರ, ಮೈಸೂರು ತಾಲೂಕು)
• ಲಾರ್ಸೆನ್ ಮತ್ತು ಟೂಬ್ರೊ (ವೈದ್ಯಕೀಯ ಉಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ತಯಾರಕರು)

ನಂಜನಗೂಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು:

• ಡನ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕ್ಸ್ (ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ)
• ವಿಕೆಸಿ ಸ್ಯಾಂಡಲ್ಸ್ (ಇಂಡಿಯಾ) ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್
• ನೆಸ್ಲೆ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿ.
• ರೇ ಹ್ಯಾನ್ಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜೀಸ್
• AT&S ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈವೇಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್.
• ಟಿವಿಎಸ್ ಮೋಟಾರ್ ಕಂಪನಿ
• ಬನ್ನಾರಿ ಅಮ್ಮನ್ ಶುಗರ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್
• ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯಾ ಪೇಪರ್ ಮಿಲ್ಸ್
• ಸಿಂಧೂ ಫಿಲಾ
• ಎಸ್ ಕುಮಾರ್ಸ್ ನೌ --> ರೀಡ್ & ಟೇಲರ್
• ರಾಮನ್ ಮಂಡಳಿಗಳು
• REI ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್
• ಜುಬಿಲೆಂಟ್ ಲೈಫ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್
• ಬ್ರೇಕ್‌ಗಳು (ಭಾರತ)
• ಬಕಾರ್ಡಿ RUM, ಜೆಮಿನಿ ಡಿಸ್ಟಿಲರೀಸ್ ಪ್ರೈ. ಲಿ.
• ಜೆನಿತ್ ಟೆಕ್ಸ್ಟೈಲ್ಸ್
• ಕೊಟ್ಟಕಲ್ ಆರ್ಯ ವೈದ್ಯಶಾಲೆ
• ಸುಪ್ರೀಮ್ ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ಮೈಸೂರು ಪ್ರೈ. ಲಿ.
• ITC (ತಂಬಾಕು ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
• ಯುನೈಟೆಡ್ ಬ್ರೂವರೀಸ್ (ಮುಂಬರುವ)

ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ

ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಂದಿನ ಐಟಿ ಹಬ್ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಐಟಿ ಉದ್ಯಮದ ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದ 20 ಶ್ರೇಣಿ II ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರನ್ನು ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಎಲ್ಲಾ ಐಟಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಉದ್ಯಮಗಳು ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸುತ್ತಲೂ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಪಾರ್ಕ್ (STP) ಅನ್ನು 1998 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಆಗಸ್ಟ್ 2006 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, STP ಯೊಂದಿಗೆ 42 ಕಂಪನಿಗಳು ನೋಂದಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ರಫ್ತು ದ್ವಿಗುಣಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದು, ಸುಮಾರು ರೂ. ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದ ರಫ್ತುಗಳಿಂದ 2006-07 ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 850 ಕೋಟಿ ರೂ. 400 ಕೋಟಿ. ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಕಂಪನಿಗಳು:

• ವಿಪ್ರೋ ಇನ್ಫೋಟೆಕ್
• ಆರಿಸ್ ಗ್ಲೋಬಲ್ ಪ್ರೈ. ಲಿ
• WeP ಪೆರಿಫೆರಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. (ಹಿಂದೆ ವಿಪ್ರೋ ಇಪೆರಿಫೆರಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.)
• ಇನ್ಫೋಸಿಸ್
• ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್ ಮಾದರಿಗಳು (ಭಾರತ)
• ಲಾರ್ಸೆನ್ & ಟೂಬ್ರೊ
• ಇನ್ಫೋಮೇಜ್

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ

ಶ್ರೀಕಂಠೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜನಗೂಡು

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ. 2006 ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಟೂರಿಸಂ ಎಕ್ಸ್‌ಪೋಗೆ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದಾಗ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ಅದರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಮೈಸೂರು ನಗರವು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳವೆಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತರ ಭಾಗಗಳು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯು ನಂಜನಗೂಡು, ಬೆಟ್ಟದಪುರ, ಹೆಡತಳ್ಳಿ, ಕಾಪಾಡಿ, ಮುಡುಕುತೊರೆ ಬೆಟ್ಟ, ಮೂಗೂರು, ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ ಮುಂತಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳನ್ನಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ.

ಗ್ಯಾಲರಿ

• 
  ಗೋಕುಲಂ, ಮೈಸೂರು
• 
  ಅಂತರಸಂತೆ ಗ್ರಾಮ
• 
  ಮೈಸೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ
• 
  ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ
• 
  ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್
• 
  ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಟ್ಟಡ
• 
  ಲಲಿತ ಮಹಲ್ ಅರಮನೆ
• 
  ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿಗಳು
• 
  ಸೇಂಟ್ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಚರ್ಚ್
• 
  ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾರಂಗ
• 
  ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜಿರಾಫೆ
• 
  ನಂಜನಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಂಕ್ಷನ್
• 
  ಶ್ರೀಕಂಠೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ನಂಜನಗೂಡು
• 
  ಚನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸೋಮನಾಥಪುರ
• 
  ಜಿಂಕೆಗಳ ಹಿಂಡು, ನಾಗರಹೊಳೆ
• 
  ಹುಣಸೂರು ಪಟ್ಟಣದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಡಿ.ದೇವರಾಜ ಅರಸು ಪ್ರತಿಮೆ
• 
  ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ
• 
  ಟಿ.ನರಸೀಪುರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ
• 
  ಮೈಸೂರು ರೈಲು ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ
• 
  ಮೈಸೂರಿನ ಓಲ್ಡ್ ರೇಕ್ಸ್ ಚೆನ್ನೈ ಶತಾಬ್ದಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್
• 
  ನಗರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ, ಮೈಸೂರು

ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು

• ಗುರುಮಲ್ಲೇಶ್ವರ (1827-1899), ವೀರಶೈವ ಸಂತ, ಲಿಂಗಾಯತ ತಪಸ್ವಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕ
• ಎಂ. ಜಯಶ್ರೀ, ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾದ ಕನ್ನಡ ನಟಿ

ಸಹ ನೋಡಿ

• ನಂಜನಗೂಡು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[[ವರ್ಗ: