ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ರಾಜಧಾನಿಗಳು

ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ರಾಜಧಾನಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತವು ೨೮ ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ೯ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿರುವ ಪುದುಚೆರಿ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಗಳು ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಧಾನಿಗಳು

ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ, ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ರಾಜಧಾನಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಡಳಿತ ರಾಜಧಾನಿಯು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಕಛೇರಿಗಳು ಇರುವ ಸ್ಥಳ; ಶಾಸಕಾಂಗ ರಾಜಧಾನಿಯು ರಾಜ್ಯದ ವಿಧಾನ ಸಭೆ ಇರುವ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ರಾಜಧಾನಿಯು ರಾಜ್ಯದ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಇರುವ ಸ್ಥಳ.

ಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆ	ರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ	ಆಡಳಿತ ರಾಜಧಾನಿ	ಶಾಸಕಾಂಗ ರಾಜಧಾನಿ	ನ್ಯಾಯಾಂಗ ರಾಜಧಾನಿ	ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ವರ್ಷ	ಹಿಂದಿನ ರಾಜಧಾನಿ
1	ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು	ಪೋರ್ಟ್ ಬ್ಲೇರ್	—	ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ	1955	ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ (1945–1955)
2	ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ	ಹೈದರಾಬಾದ್ (ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ 2024ರ ತನಕ) ಅಮರಾವತಿ (2017ರಿಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವುದು)	ಅಮರಾವತಿ	ಅಮರಾವತಿ	1956 2017	ಕರ್ನೂಲ್ (1953-1956)
3	ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ	ಇಟಾನಗರ	ಇಟಾನಗರ	ಗುವಾಹಟಿ	1986	—
4	ಅಸ್ಸಾಂ	ದಿಸ್ಪುರ್	ಗುವಾಹಟಿ	ಗುವಾಹಟಿ	1975	ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್ (1874–1952)
5	ಬಿಹಾರ	ಪಾಟ್ನಾ	ಪಾಟ್ನಾ	ಪಾಟ್ನಾ	1912	—
6	ಚಂಡೀಗಡ	ಚಂಡೀಗಡ	—	ಚಂಡೀಗಡ	1966	—
7	ಛತ್ತೀಸ್‌ಘಡ್	ರಾಯ್ಪುರ್	ರಾಯ್‌ಪುರ	ಬಿಲಾಸ್‌ಪುರ	2000	—
8	ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ್ ಹವೇಲಿ	ಸಿಲ್ವಾಸ	—	ಮುಂಬೈ	1945	ಮುಂಬೈ (1954–1961) ಪಣಜಿ (1961–1987)
9	ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು	ದಮನ್	—	ಮುಂಬೈ	1987	ಅಹಮದಾಬಾದ್ (1961–1963) ಪಣಜಿ (1963–1987)
10	ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರದೇಶ ದೆಹಲಿ	ನವದೆಹಲಿ	ನವದೆಹಲಿ	ನವದೆಹಲಿ	1931	—
11	ಗೋವಾ	ಪಣಜಿ	ಪೋರ್ವೋರಿಂ	ಮುಂಬೈ	1961	ಪಣಜಿ (1961–1987)
12	ಗುಜರಾತ್	ಗಾಂಧಿನಗರ	ಗಾಂಧಿನಗರ	ಅಹಮದಾಬಾದ್	1960	ಅಹಮದಾಬಾದ್ (1960–1970)
13	ಹರಿಯಾಣ	ಚಂಡೀಗಡ	ಚಂಡೀಗಡ	ಚಂಡೀಗಡ	1966	—
14	ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ	ಶಿಮ್ಲಾ	ಶಿಮ್ಲಾ (ಬೇಸಿಗೆ) ಧರ್ಮಶಾಲಾ (ಚಳಿಗಾಲ)	ಶಿಮ್ಲಾ	1971 2017	ಬಿಲಾಸ್‌ಪುರ (1950–1956)
15	ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ	ಶ್ರೀನಗರ (ಬೇಸಿಗೆ) ಜಮ್ಮು (ಚಳಿಗಾಲ)	ಶ್ರೀನಗರ (ಬೇಸಿಗೆ) ಜಮ್ಮು (ಚಳಿಗಾಲ)	ಶ್ರೀನಗರ (ಬೇಸಿಗೆ) ಜಮ್ಮು (ಚಳಿಗಾಲ)	1947 2019	—
16	ಜಾರ್ಖಂಡ್	ರಾಂಚಿ	ರಾಂಚಿ	ರಾಂಚಿ	2000	—
17	ಕರ್ನಾಟಕ	ಬೆಂಗಳೂರು	ಬೆಂಗಳೂರು	ಬೆಂಗಳೂರು	1956	ಮೈಸೂರು
18	ಕೇರಳ	ತಿರುವನಂತಪುರಮ್	ತಿರುವನಂತಪುರಮ್	ಕೊಚ್ಚಿನ್	1956	—
19	ಲಡಾಖ್	ಲೇಹ್	ಲೇಹ್	ಲೇಹ್	2019	—
20	ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ	ಕವರಟ್ಟಿ	—	ಕೊಚ್ಚಿನ್	1956	—
21	ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ	ಭೋಪಾಲ್	ಭೋಪಾಲ್	ಜಬಲ್‌ಪುರ	1956	ನಾಗ್‌ಪುರ (1861–1956)
22	ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ	ಮುಂಬೈ	ಮುಂಬೈ  (ಬೇಸಿಗೆ) ನಾಗ್‌ಪುರ (ಚಳಿಗಾಲ)	ಮುಂಬೈ	1818	—
23	ಮಣಿಪುರ	ಇಂಫಾಲ್	ಇಂಫಾಲ್	ಇಂಫಾಲ್	1947	—
24	ಮೇಘಾಲಯ	ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್	ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್	ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್	1970	—
25	ಮಿಜೋರಂ	ಐಝ್ವಾಲ್	ಐಝ್ವಾಲ್	ಗುವಾಹಟಿ	1972	—
26	ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್	ಕೋಹಿಮ	ಕೋಹಿಮ	ಗುವಾಹಟಿ	1963	—
27	ಒಡಿಶಾ	ಭುವನೇಶ್ವರ	ಭುವನೇಶ್ವರ	ಕಟಕ್	1948	ಕಟಕ್ (1936–1948)
28	ಪಾಂಡಿಚೆರಿ	ಪಾಂಡಿಚೆರಿ	ಪಾಂಡಿಚೆರಿ	ಚೆನ್ನೈ	1954	ಮದ್ರಾಸ್ (1948–1954)
29	ಪಂಜಾಬ್	ಚಂಡೀಗಡ	ಚಂಡೀಗಡ	ಚಂಡೀಗಡ	1966	—
30	ರಾಜಸ್ಥಾನ	ಜೈಪುರ	ಜೈಪುರ	ಜೋಧ್‌ಪುರ	1950	—
31	ಸಿಕ್ಕಿಂ	ಗ್ಯಾಂಗ್ಟಾಕ್	ಗ್ಯಾಂಗ್ಟಾಕ್	ಗ್ಯಾಂಗ್ಟಾಕ್	1890	—
32	ತಮಿಳುನಾಡು	ಚೆನ್ನೈ	ಚೆನ್ನೈ	ಚೆನ್ನೈ	1956	—
33	ತೆಲಂಗಾಣ	ಹೈದರಾಬಾದ್	ಹೈದರಾಬಾದ್	ಹೈದರಾಬಾದ್	2014	—
34	ತ್ರಿಪುರ	ಅಗರ್ತಲ	ಅಗರ್ತಲ	ಅಗರ್ತಲ	1956	—
35	ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ	ಲಕ್ನೋ	ಲಕ್ನೋ	ಅಲಹಾಬಾದ್	1938	—
36	ಉತ್ತರಾಖಂಡ	ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್	ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್	ನೈನಿತಾಲ್	2000	—
37	ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ	ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ	ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ	ಕೊಲ್ಕತ್ತಾ	1947	—

ಟಿಪ್ಪನಿಗಳು

Andhra Pradesh was formed combining erstwhile Andhra Rashtram and Telugu speaking regions of Madras Presidency and Hyderabad princely state. The capital of Andhra Rashtram was Kurnool.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• THOMAS (2003). Manorama Year Book 2003 pgs 649-714. Malayala Manorama Co. Ltd. ISBN 81-900461-8-7.
• "Jurisdiction and Seats of Indian High Courts". Eastern Book Company. {{cite web}}: Unknown parameter |accessmonthday= ignored (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)
• "A Brief Historical Profile of Assam Legislative Assembly". Assam Legislative Assembly. {{cite web}}: Unknown parameter |accessmonthday= ignored (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)