ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಯಮುನಾ

ಯಮುನಾ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ನದಿ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ನದಿಯ ಮುಖ್ಯ ಉಪನದಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ನದಿಯನ್ನು ಯಮುನಾ ಎಂಬ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಮುನಾಳನ್ನು ಆರಂಭಿಕ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ನಂತರದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ಕಾಳಿಂದಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ, ಅವಳುನ್ನು, ಸೂರ್ಯ ದೇವರು ಮತ್ತು ಸಂಜ್ಞಾ, ಮೇಘ ದೇವತೆಯ ಮಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವಳು ಸಾವಿನ ದೇವರು ಅಂದರೆ ಯಮನ ಅವಳಿ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವಳು ಕೃಷ್ಣ ದೇವತೆಯೊಂದಿಗೆ ಅವನ ಸಂಗಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಷ್ಟಭಾರಿಯಾಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಯಮುನಾ ನದಿಯಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನ ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಯಮುನೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅಥವಾ ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದ ಪಾಪವನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೆಳುತ್ತದೆ.

ಯಮುನಾ
ಯಮುನಾ ನದಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ
ಪರಿಚಾರಕರೊಂದಿಗೆ ಯಮುನೆಯ ೫ ನೇ ಶತಮಾನದ ಟೆರಾಕೋಟಾ ಶಿಲ್ಪ
ದೇವನಾಗರಿ	यमुना
ಸಂಸ್ಕೃತ ಲಿಪ್ಯಂತರಣ	ಯಮುನಾ
ಸಂಲಗ್ನತೆ	ದೇವಿ
ನೆಲೆ	ಸೂರ್ಯಲೋಕ, ಯಮುನೋತ್ರಿ
ಮಂತ್ರ	ಓಂ ಯಮುನಾಯ ನಮಃ, ಯಮುನಾಸ್ತಕ
ಲಾಂಛನಗಳು	ಕಮಲ
ಸಂಗಾತಿ	ಕೃಷ್ಣ
ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು	ಯಮ, ಶನಿ, ತಪತಿ, ರೇವಂತ, ಅಶ್ವಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ವೈವಸ್ವತ ಮನು
ಮಕ್ಕಳು	ಶ್ರುತಾ ಸೇರಿದಂತೆ ೧೦ ಮಕ್ಕಳು
ವಾಹನ	ಆಮೆ
ಹಬ್ಬಗಳು	ಯಮುನಾ ಜಯಂತಿ, ಸೂರ್ಯ ಷಷ್ಠಿ, ಭಾಯಿ ದೂಜ್
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಸೂರ್ಯ (ತಂದೆ) ಸಂಜ್ಞಾ (ತಾಯಿ)

ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ

ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಯಮುನೆಯ ಪ್ರತಿಮಾರೂಪದ ಚಿತ್ರಣವು ಗಂಗಾ (ಗಂಗಾನದಿಯ ದೇವತೆ) ಯೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಯಾಗಿರುವ ದೇವಾಲಯದ ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣವು ಯಮುನೆಯನ್ನು ಕಪ್ಪು ಮೈಬಣ್ಣ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಅವಳ ಪರ್ವತದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ, ಆಮೆ, ಮತ್ತು ಅವಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿದೆ. ಪುರಾತನ ವರ್ಣಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ಸುಂದರ ಕನ್ಯೆಯಾಗಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಹೆಸರುಗಳು

ಪುರಾಣ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಯಮುನಾಳನ್ನು ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ಮಗಳು ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ (ಕೆಲವರು ಅವಳು ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಗಳು ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ) ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಸರಣ್ಯು (ನಂತರದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಜ್ಞಾ), ಮೋಡಗಳ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಯಮನ ಅವಳಿ ಸಹೋದರಿ , ಸಾವಿನ ದೇವರು. ಆಕೆಯ ಇತರ ಸಹೋದರರಲ್ಲಿ ವೈವಸ್ವತ ಮನು, ಮೊದಲ ಮನುಷ್ಯ, ಅವಳಿ ಅಶ್ವಿನ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ದೈವಿಕ ವೈದ್ಯರು, ಮತ್ತು ಶನಿ ಗ್ರಹ ( ಶನಿ ) ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಆಕೆಯನ್ನು ಸೂರ್ಯನ ನೆಚ್ಚಿನ ಮಗು ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯನ ಮಗಳಾಗಿ, ಅವಳನ್ನು ಸೂರ್ಯತನಯ, ಸೂರ್ಯಜ ಮತ್ತು ರವಿನಂದಿನಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಒಂದು ಕಥೆಯು ಅವಳ ಹೆಸರನ್ನು ಯಮುನಾ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ: ಸಂಜ್ಞಾ ತನ್ನ ಪತಿ, ಸೂರ್ಯನ ಶಾಖ ಮತ್ತು ಅದರ ಬೆಳಕನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ಅವನ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದಳು. ಸೂರ್ಯ ಅವಮಾನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವಳು ತೋರಿದ ಸಂಯಮದಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಮಗನನ್ನು ಯಮ ("ಸಂಯಮ") ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅದರ ನಂತರ, ಸಂಜ್ನಾ ತನ್ನ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಡಲು ತನ್ನ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದಳು, ಆದರೆ ಅವಳು ತನ್ನ ಮಗಳು ಯಮುನಾ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಕೋಪವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದಳು. ಸಂಜ್ಞಾ ಕಣ್ಣು ತೆರೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಯಮುನೆಯು ದೇವತೆಯಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು ಮತ್ತು ಸಮಯದುದ್ದಕ್ಕೂ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದಳು.

ಯಮುನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಳಿಯನನ್ನು ಕೃಷ್ಣನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದು,

ಕಾಳಿಂದಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಯಮನೊಂದಿಗೆ ಅವಳ ಒಡನಾಟದಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದು ಕಾಲಾ ಎಂದು ಮರಣ ಮತ್ತು ಕತ್ತಲೆಯ ಅಧಿಪತಿ. ಮತ್ತೊಂದು ಮೂಲವು ಅವಳ "ಐಹಿಕ" ಮೂಲವಾದ ಕಾಳಿಂದಾ ಪರ್ವತದಿಂದ ಕಾಳಿಂದಿ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ದಂತಕಥೆಗಳು ಯಮುನೆಯ ಕತ್ತಲನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವಳ ಹೆಸರು ಕಾಳಿಂದಿ . ವಾಮನ ಪುರಾಣವು ಮೂಲತಃ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನೀರು ಹೇಗೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿತು ಎಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಪತ್ನಿ ಸತಿಯ ಸಾವಿನಿಂದ ವಿಚಲಿತನಾದ ಶಿವನು ಇಡೀ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಅಲೆದಾಡಿದನು. ಸತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸದಾ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ, ಸತಿಯ ದುಃಖ ಮತ್ತು ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಲು ಶಿವನು ಯಮುನೆಗೆ ಹಾರಿದನು, ತನ್ನ ದುಃಖ ಮತ್ತು ಈಡೇರದ ಬಯಕೆಯಿಂದ ಅವಳ ನೀರನ್ನು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿದನು. ಇನ್ನೊಂದು ದಂತಕಥೆಯು ಕೃಷ್ಣನು ಕಾಳಿಯ ಸರ್ಪವನ್ನು ಯಮುನೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಿದನೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಪ್ಪು ಸರ್ಪವು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ನದಿಯು ಕತ್ತಲೆಯಾಯಿತು.

ಯಮನೊಂದಿಗೆ ಒಡನಾಟ

ಓ'ಫ್ಲಾಹೆರ್ಟಿ ಪ್ರಕಾರ, ವೈದಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಮಿಯನ್ನು ಯಮನ ಅವಳಿ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಮ ಮತ್ತು ಯಾಮಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ದೇವತೆಗಳ ದೈವಿಕ ಜೋಡಿ. ಯಮನನ್ನು ಸಾವಿನ ಅಧಿಪತಿ ಎಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಯಾಮಿಯನ್ನು ಜೀವನದ ಮಹಿಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಯಾಮಿಯು ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಯಮನ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ, ಮರಣಾನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಾಯುತ್ತಿರುವ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ವಿವಿಧ ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪಠ್ಯ ತೈತ್ತಿರೀಯ ಸಂಹಿತಾ ಯಮ ಅಗ್ನಿ (ಅಗ್ನಿ) ಮತ್ತು ಯಮಿ ಭೂಮಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯಾಮಿಯನ್ನು ಭೂಮಿಯೊಂದಿಗಿನ ಒಡನಾಟ ಎಂದು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವಳನ್ನು ಸ್ಮಶಾನ ಮತ್ತು ದುಃಖದ ದೇವತೆಯಾದ ನಿರಿತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಯಮನ ಮತ್ತೊಂದು ಪಾಲುದಾರ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಳಲ್ಲಿ; ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಂಹಿತಾ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಯಮನ ಅವಳಿ ಸಹೋದರಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಲ್ಲಿ ಪುರುಷಮೇಧ ವಿಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವಳಿ ಮಕ್ಕಳ ತಾಯಿಯನ್ನು ಯಾಮಿಗೆ ಬಲಿ ನೀಡಿದರೆ, ತೈತ್ತಿರೀಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಲ್ಲಿ ಅವಳಿ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪಠ್ಯ ಮೈತ್ರಾಯಣಿ ಸಂಹಿತಾ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ: ಯಾಮಿಯು ಸಾಯುವ ಮೊದಲ ಮರ್ತ್ಯನಾದ ಯಮನ ಮರಣವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ದುಃಖಿಸಿದಳು. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹಗಲು ಇದ್ದುದರಿಂದ, ಯಮನ ಮರಣದ ನಂತರ ಯಾಮಿಗೆ ಸಮಯ ಕಳೆದುಹೋಗುವುದನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ದೇವರುಗಳು ಎರಡು ದಿನಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು, ಇದರಿಂದ ಯಾಮಿ ಸಮಯವು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ನಿಧಾನವಾಗಿ ತನ್ನ ದುಃಖದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವಳಿಗಳ ಜೋಡಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಭಾವು-ಬೀಜ್ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ದೈವಿಕ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತದೆ. ಸಹೋದರಿಯು ತನ್ನ ಸಹೋದರನಿಗೆ ಪಠಿಸಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ತನ್ನ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸಲು ಮತ್ತು ಯಮ ಮತ್ತು ಯಮುನರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಅವುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನಲು ವಿನಂತಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಕ್ಕೊಟ್ಟೈನ ಅಮೃತಕಾಡೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ದೇವಿಯಮುನ ಪ್ರತಿಮೆ

ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗಿನ ಒಡನಾಟ

ಕೃಷ್ಣನು ಅವನ ಜನನದ ನಂತರ ವಾಸುದೇವನಿಂದ ಯಮುನೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ.

ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನ ತಂದೆ ವಸುದೇವನು ನವಜಾತ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಯಮುನಾ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಅವನು ಯಮುನೆಯನ್ನು ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಲು ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತೆ ಕೇಳಿದನು, ಅವಳು ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾಡಿದಳು. ನಂತರದ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಅವಳು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನೋಡಿದಳು. ಯಮುನಾ ನದಿಯ ಆಳವಾದ ಆಳದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಮಗುವಿನ ಪಾದಗಳನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸಲು ಬಯಸಿದಳು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನದಿಯು ತುಂಬಾ ಶಾಂತವಾಯಿತು.

ಕೃಷ್ಣನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಯೌವನವನ್ನು ಯಮುನಾ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ವೃಂದಾವನದಲ್ಲಿ ಕಳೆದನು, ಕೊಳಲು ನುಡಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪ್ರೇಮಿ ರಾಧೆ ಮತ್ತು ಗೋಪಿಯರೊಂದಿಗೆ ದಡದಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದನು.

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ: ಒಮ್ಮೆ, ವಯಸ್ಕ ಕೃಷ್ಣನು ತನ್ನ ಸೋಹದರಸಂಬಂಧಿಗಳಾದ ಐದು ಪಾಂಡವ ಸಹೋದರರನ್ನು ಅವರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪತ್ನಿ ದ್ರೌಪದಿ ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ಕುಂತಿಯೊಂದಿಗೆ ಅವರ ರಾಜಧಾನಿ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥದಲ್ಲಿ (ಇಂದಿನ ದೆಹಲಿ ) ಯಮುನಾ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಭೇಟಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದನು. ಹಿರಿಯ ಪಾಂಡವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಒಂದೆರಡು ದಿನ ಇರುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ದಿನ, ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪಾಂಡವ ಅರ್ಜುನ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಬೇಟೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನ ದಣಿದಿದ್ದನು. ಅವನು ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನು ಯಮುನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುದ್ಧ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿದನು. ಅಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸುಂದರ ಹುಡುಗಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ಅವಳು ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಅವಳನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಹೇಳಿದನು. ಅರ್ಜುನನನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ, ಹುಡುಗಿ ತಾನು ಸೂರ್ಯನ ಮಗಳು ಕಾಳಿಂದಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು ಮತ್ತು ತಾನು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ತನ್ನ ಪತಿಯಾಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ನದಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು. ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೂ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಇರಿ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರವಾದ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಜುನನು ಕಾಳಿಂದಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಸುಂದರ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ತಕ್ಷಣ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು. ನಂತರ ಅವರು ರಥದಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಂದಿಯೊಂದಿಗೆ ಇಂದ್ರಪ್ರಸ್ಥಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ತಂಗಿದ ನಂತರ, ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಕಾಳಿಂದಿ ತಮ್ಮ ಪರಿವಾರದೊಂದಿಗೆ ಅವರ ರಾಜಧಾನಿ ದ್ವಾರಕೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು ಮತ್ತು ವಿಧಿವತ್ತಾಗಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿವಾಹವಾದರು. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಆಕೆಗೆ ಹತ್ತು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು: ಶ್ರುತ, ಕವಿ, ವೃಷ, ವೀರ, ಸುಬಾಹು, ಭದ್ರ, ಸಂತಿ, ದರ್ಶ, ಪೂರ್ಣಮಾಸ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ, ಸೋಮಕ. ಆಕೆಗೆ ಶ್ರುತ ನಾಯಕತ್ವದ ಅನೇಕ ಪುತ್ರರಿದ್ದರು ಎಂದು ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಸಹ ಹೇಳುತ್ತದೆ: ಕೃಷ್ಣನ ಅಣ್ಣ ಬಲರಾಮನು ಯಮುನಾ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಅಂಬಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದನು. ಒಮ್ಮೆ, ಅವನು ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಗೋಪಿಯರೊಂದಿಗೆ ಉಲ್ಲಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಲು ಬಯಸಿದನು. ಸೂರ್ಯನ ತಾಪವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಬಲರಾಮನಿಗೆ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಅನಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವನು ನೀರಿಗೆ ನಡೆಯಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬರಲು ನದಿಯನ್ನು ಕರೆದನು, ಆದರೆ ಬಲರಾಮನ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಆದೇಶದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಪರಿಶುದ್ಧ ಯಮುನೆ ನಿರಾಕರಿಸಿದಳು. ಕೋಪಗೊಂಡ ಬಲರಾಮನು ತನ್ನ ಆಯುಧದಿಂದ ನದಿಯನ್ನು ಎಳೆದನು - ನೇಗಿಲು ಮತ್ತು ಅದರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದನು, ನದಿ ದೇವತೆಯನ್ನು ನೋಯಿಸಿದನು. ಭಯಭೀತಳಾದ ನದಿಯು ದೇವಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದು ಬಲರಾಮನಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಿದಳು. ಶಾಂತನಾದ ಬಲರಾಮನು ನದಿಗೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ಆದೇಶಿಸಿದನು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ಅವಳ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿದನು ಮತ್ತು ನದಿಯು ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಿತು.

ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವ

ನದಿಯ ಮೂಲದ ಬಳಿ ಯಮುನೋತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಯಮುನೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯ.

ಯಮುನಾ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪವಿತ್ರ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ನದಿಯಾದ ಗಂಗಾ (ಗಂಗಾ) ನಂತರ ಯಮುನಾ ಎರಡನೆಯದು. ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ಸರಸ್ವತಿ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಅವಳ ಸಂಗಮವನ್ನು ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಯಮುನೆಯ ಮೂಲ ಯಮುನೋತ್ರಿ, ಮಥುರಾ ಮತ್ತು ಬಟೇಶ್ವರ್ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳು.

ಮಹಾಭಾರತವು ಯಮುನಾ ಗಂಗೆಯ ೭ ಉಪನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವುದು ಪಾಪವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಜ್ಞಗಳು (ಯಜ್ಞಗಳು), ತಪಸ್ಸುಗಳು ಮತ್ತು ಜರಾಸಂಧದ ಸೋತ ಮಂತ್ರಿ ಹಂಸನ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಂತಹ ಘಟನೆಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ನದಿಯನ್ನು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವಿವಿಧ ಪುರಾಣಗಳು ಯಮುನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಪದ್ಮ ಪುರಾಣವು ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರರ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಅವರು ಭೋಗ ಮತ್ತು ಕಾಮದ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಸದ್ಗುಣಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಅವರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಬಡತನದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದರು ಮತ್ತು ದರೋಡೆಗೆ ಆಶ್ರಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮೃಗಗಳಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಇಬ್ಬರೂ ತೀರ್ಪುಗಾಗಿ ಯಮನ ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ಅಣ್ಣನಿಗೆ ನರಕ (ನರಕ) ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿದರೆ, ಕಿರಿಯನಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗ (ಸ್ವರ್ಗ) ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತನಾದ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರನು ಯಮುನಾ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಋಷಿಗಳ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಪವಿತ್ರ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನೆಂದು ಯಮ ವಿವರಿಸಿದನು. ಮೊದಲ ತಿಂಗಳು ಅವನನ್ನು ಪಾಪಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಅವನಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿತು.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಗಂಗಾ ದೇವಿ
• ಯಮ
• ಛಾಯಾ
• ಸೂರ್ಯ
• ಶನಿ
• ಭದ್ರ

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

• Bhattacharji, Sukumari (1970), The Indian Theogony: A Comparative Study of Indian Mythology from the Vedas to the Purānas, CUP Archive, GGKEY:0GBP50CQXWN
• Bhattacharji, Sukumari (1998), Legends Of Devi, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-1438-6
• Conway, D. J. (1994), Maiden, Mother, Crone: The Myth and Reality of the Triple Goddess, Llewellyn Worldwide, ISBN 978-0-87542-171-1
• Dalal, Roshen (2010), The Religions of India: A Concise Guide to Nine Major Faiths, Penguin Books India, ISBN 978-0-14-341517-6
• Mani, Vettam (1975), Puranic Encyclopaedia: a Comprehensive Dictionary with Special Reference to the Epic and Puranic Literature, Motilal Banarsidass Publishers, ISBN 978-0-8426-0822-0
• O'Flaherty, Wendy Doniger (1980), The Origins of Evil in Hindu Mythology, University of California Press, ISBN 978-0-520-04098-4
• Ushanas, Egbert Richter (1997), The Indus Script and the Ṛg-Veda, Motilal Banarsidass, ISBN 978-81-208-1405-9

[[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]]