ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಯೇತಿ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Infobox Paranormal creature

ಯೇತಿ ಅಥವಾ ತುಂಬು ಕೂದಲಿನ ಹಿಮ ಮಾನವ ಆದಿವಾಸಿ ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಮಂಗಮಾನವನ ಸ್ವರೂಪ ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಪ್ರಾಣಿಯು, ನೇಪಾಳ ಮತ್ತು ಟಿಬೆಟ್‌ನ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಯೇತಿ ಮತ್ತು ಮೆಹ್-ತೆಕ್ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ,[೧] ಮತ್ತು ಅವರ ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಥೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರಲ್ಲಿ ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಯೇತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಂಬಿಕೆಯ ಮೊದಲ ಕಥೆಗಳ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು.

ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮುದಾಯವು ಯೇತಿ ಒಂದು ದಂತಕಥೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಆಧಾರಗಳ ಕೊರತೆ ಇದೆ.[೨] ಗೂಢಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಇದೊಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಾಣಿಯಾಗಿದೆ. ಯೇತಿಯನ್ನು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದ ಬಿಗ್‌ಫೂಟ್ ದಂತಕಥೆಯ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶಬ್ದ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯ ಹೆಸರುಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಯೇತಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಕಲ್ಲು, ಶಿಲೆ ಅಥವಾ ಬಂಡೆ, ಬಂಡೆಯ ಜಾಗ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಕರಡಿ ಪದಗಳ ಸಂಯೋಗದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. [೩][೩][೪][೫][೬][೭] ಪ್ರಣವಾನಂದ[೩][೩][೩] ಅವರ[೩][೩] ಪ್ರಕಾರ, 'tre'ಎಂಬ ಆಡುಭಾಷೆ ಪದದಿಂದ "ti", "te" and "teh" [೩] ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಟಿಬೆಟಿಯನ್ನರು, ಕೊನೆಯ 'r' ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಮೆದುವಾಗಿ, ಕೇಳಿಸದಂತೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅದು, "te" or "teh" ಆಗಿದೆ.[೩][೩][೭][೮]

ಹಿಮಾಲಯದ ಜನರು ಬಳಸುವ ಇತರೆ ಪದಗಳನ್ನು ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ವನ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತು ಪುರಾತನ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಪದಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

  • Meh-teh ಮೆಹ್-ತೆಹ್ ಪದವನ್ನು "man-bear" ಅಥವಾ ಕರಡಿ ರೂಪದ ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.[೭][೭]
  • Dzu-teh - 'dzu' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ದನ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ cattle bear ಅಥವಾ ಒರಟು ಕರಡಿ/ದನ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಹಿಮಾಲಯದ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಕರಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪][೭][೮][೯][೧೦]
  • Migoi Mi-go[೮][೮] ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಕಾಡು ಮನುಷ್ಯ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೮][೧೦]
  • Mirka - ಕಾಡು ಮನುಷ್ಯನ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರು, ಮನುಷ್ಯನೊಬ್ಬನ ಸಾವು ಅಥವಾ ಕೊಲೆಯನ್ನು ನೋಡುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಪುರಾತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಎರಡನೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ಫ್ರಾಂಕ್ ಸ್ಮಿತ್ 1937 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದ 'ಶೆರ್ಪಾಸ್' ಕೃತಿಯ ಲಿಖಿತ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.[೧೧]
  • ಕಾಂಗ್ ಆದ್ಮಿ - "ಹಿಮ ಮಾನವ".[೧೦]
  • ಜೊಬ್ರಾನ್ - "ನರ-ಭಕ್ಷಕ".[೧೦] ನೇಪಾಳಿಗಳು ಹಲವಾರು ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಯೇತಿಯನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ," ಬಾನ್-ಮಾಚೆ",ಇದರರ್ಥ "ಅರಣ್ಯ (ವನ್ಯ) ಮಾನವ" ಅಥವಾ "ಕಂಜನಜುಂಗಾ ರಚ್ಯಾಸ್" ಇದರರ್ಥ "ಕಾಂಚನಜುಂಗಾದ ಸೈತಾನ".

ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಹಿಮಮಾನವ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಹಿಮಮಾನವ ಎಂಬ ಹೆಸರು 1921 ರವರೆಗೆ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದೇ ವರ್ಷ, ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ - ಕರ್ನಲ್ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಹೊವರ್ಡ್ - ಬುರಿ ನೇತೃತ್ವದ ಆಲ್ಪೈನ್ ಕ್ಲಬ್ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಜಿಯಾಗ್ರಾಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಪರ್ವತಾರೋಹಣ ಯಾತ್ರೆ ಕೈಗೊಂಡು, ದೈತ್ಯ ಹಿಮಮಾನವನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿತು. ಅದನ್ನು 1921 ರಲ್ಲಿ 'ಮೌಂಟ್ ಎವೆರೆಸ್ಟ್ ದಿ ರಿಕೊನೈಸಾನ್ಸ್‌‍'[೧೨][೧೨] ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿದರು.[೧೨][೧೨] 21,000 ft (6,400 m) ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಹೊವಾರ್ಡ್ -ಬುರಿ, ಎವರೆಸ್ಟ್ ಪರ್ವತಾರೋಹಣದಲ್ಲಿ "ಲಕ್ಫಾ-ಲಾ" ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಾದದ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿ, ಅದು ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ತೋಳದ ಪಾದ ಗುರುತುಗಳಿರಬಹುದು, ಮೃದುವಾದ ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಕರಗಿ ಅದು ಎರಡು ಪಾದಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ತರ್ಕವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. 21,000 ft (6,400 m) ತಮ್ಮ ಜೊತೆ ಬಂದಿದ್ದ ಶೆರ್ಪಾ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು ಆ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ನೋಡಿ, ಅದು ಹಿಮ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಡು ಮನುಷ್ಯರ ಪಾದದ ಗುರುತುಗಳು, ಅವರಿಗೆ "ಮೆತೊ-ಕಾಂಗ್ಮಿ" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನೂ ಹೊವಾರ್ಡ್ - ಬುರಿ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೧೩] "ಮೆತೊಹ್" ಪದವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದಾಗ "ಮಾನವ-ಕರಡಿ" ಮತ್ತು "ಕಾಂಗ್-ಮಿ" ಪದವನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದಾಗ "ಹಿಮಮಾನವ" ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ.[೩][೫][೧೦][೧೪]

ಹೊವಾರ್ಡ್ - ಬುರಿ ವಾಚಿಸಿರುವ "metoh-kangmi"[೧೨][೧೩] ಪದ ಹಾಗೂ 1938 ರಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ ಟಿಲ್ಮನ್ ಹೊರತಂದಿರುವ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿರುವ "metch" ಪದ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೊಂದಲ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ. ಬಿಲ್ ಟಿಲ್ಮನ್ ಬಳಸಿರುವ "metch" ಪದ ಮತ್ತು ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಹಿಮಮಾನವ ಎಂಬ ಪದ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೊವಾರ್ಡ್ - ಬುರಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ "kangmi" ಪದ, ಟಿಬೆಟ್ ಭಾಷೆಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ.[೫][೧೦][೧೫][೧೬] ಅಲ್ಲದೆ, "metch" ಪದದ ತಪ್ಪು ಬಳಕೆ ಆಗಿರುವ ಆಧಾರಗಳನ್ನು ಟಿಬೆಟ್ ಭಾಷಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಡೇವಿಡ್ ಸ್ನೆಲ್ ಗ್ರೊವ್ ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳನ್ನು ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಓರಿಯಂಟಲ್ ಅಂಡ್ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್‌‍ನಿಂದ 1956 ರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಅವರು, "metch" ಪದ ಬಳಕೆಯಾಗಿರುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ಖಡಾಖಂಡಿತವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಟಿಬೆಟ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ[೧೬] ವ್ಯಂಜನಾಕ್ಷರಗಳಾದ "t-c-h" ಒಂದೇ ಪದದಲ್ಲಿ ಕೂಡುವುದಿಲ್ಲ.[೧೬] ದಾಖಲೆಗಳು "metch-kangmi" ಶಬ್ದವು ಒಂದು ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ (1921ರಲ್ಲಿ).[೧೫] "ಮೆಚ್" ಶಬ್ದವು "ಮೆತೊಹ್" ಶಬ್ದದ ತಪ್ಪು ಕಾಗುಣಿತದಿಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

"ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಹಿಮಮಾನವ" ಶಬ್ದದ ಉಗಮವು ಇದಕ್ಕಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ವರ್ಣರಂಜಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶುರುವಾಗುವುದು ಹೆನ್ರಿ ನ್ಯೂಮನ್ ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ದ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಮನ್ ‌ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದಾಗಿನಿಂದ, "ಕಿಮ್" ಕಾವ್ಯನಾಮ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.[೬] "ಎವರೆಸ್ಟ್ ರಿಕಾನಿಜನ್ಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್"‌ನ ಕೂಲಿ ಡಾರ್ಜಿಲಿಂಗ್‌ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಸಂದರ್ಶಿಸಿದ್ದರು.[೧೫][೧೭][೧೮][೧೯][೨೦] ನ್ಯೂಮನ್ "ಮೆತೊಹ್" ಶಬ್ದವನ್ನು "ಫಿಲ್ತಿ" ಅಥವಾ "ಡರ್ಟಿ" ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅನುವಾದಿಸಿದರು. ಬದಲಾಗಿ ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿ"ಎಬೊಮಿನೆಬಲ್" ಶಬ್ದ ಬಳಸಿರಬಹುದು.[೨೦] ಲೇಖಕ ಟಿಲ್ಮನ್ ಪುನಃ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ನಂತರ ದ ಟೈಮ್ಸ್ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದರು: ಪೂರ್ಣ ಕಥೆಯು ಸಂತೋಷಕ್ಕಾಗಿ ಬರೆದ ಸೃಷ್ಟಿಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ನಾನು ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.[೧೫]

ಇತಿಹಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
 
ಯೇತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸ್ವಾರಸ್ಯ ವಿವರಣೆ

19ನೆಯ ಶತಮಾನ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಚಾರಣಿಗ ಬಿ.ಎಚ್.ಹೊಡ್ಗ‌ಸನ್‌ರ ಉತ್ತರ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿನ ಅನುಭವವನ್ನು ಜೇಮ್ಸ್ ಪ್ರಿನ್ಸೆಪ್‌ರ ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ದ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಬೆಂಗಾಲ್ 1832ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಅವರ ಸ್ಥಳಿಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, ಉದ್ದವಾದ ಕಪ್ಪು ಕೂದಲಿನಿಂದ ಮುಚ್ಚಿದ ದ್ವಿಪಾದಿ ಜೀವಿ ಹೆದರಿಕೆಯಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದ. ಹೊಡ್ಗಸನ್ ಇದು ಒರಾಂಗುಟಾನ್ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು.

1889ರಲ್ಲಿ ಲಾರೆನ್ಸ್ ವಾಡ್ಡೆಲ್ಸ್‌ರ ಅಮಂಗ್ ದ ಹಿಮಾಲಯಾಸ್ ‌ದಲ್ಲಿ ಅದರ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು ಮೊದಲು ದಾಖಲೆಯಾದ ವರದಿ ಇದೆ. ವಾಡ್ಡೆಲ್ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕನ ವಿವರಣೆ ಪ್ರಕಾರ ದೊಡ್ಡ ವಾನರ ಜೀವಿಯಂತಹ ಪ್ರಾಣಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋದ ಅಚ್ಚು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದ. ಆದರೆ ವಾಡ್ಡೆಲ್ ಕರಡಿಯದ್ದಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ವಾಡ್ಡೆಲ್ ದೊಡ್ಡ ವಾನರ ಜೀವಿಯಂತಹ ದ್ವಿಪಾದಿಯ ಕಥೆ ಕೇಳಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರೂ, ಯಾರೂ "ನಂಬಲರ್ಹವಾದ" ಘಟನೆ ನೀಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಾಹ್ಯ ಪರಿಶಿಲನೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಯಾರಾದರು ಎನೋ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು".[೨೧]

20ನೆಯ ಶತಮಾನ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಇಪ್ಪತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರು ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಶುರು ಮಾಡಿದರೋ ಆಗ ಅಪರಿಚಿತ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದಾಗಿ ವರದಿಯ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗಳು ಬರುತ್ತಿದ್ದವು.

1925ರಲ್ಲಿ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗ್ರಾಹಕ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಜಿಯಾಗ್ರಫಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಸದಸ್ಯನಾದ ಎನ್.ಎ ಟಾಮ್‌ಬಾಜಿ ತಾನು ಜೆಮು ಹಿಮನದಿಯ 15,000 ft (4,600 m) ಸಮೀಪ ಒಂದು ಪ್ರಾಣಿ ನೋಡಿದ್ದಾಗಿ ಬರೆದನು. ನಂತರ ಟಾಮ್‌‍ಬಾಜಿ ತಾನು ಆ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು 200 to 300 yd (180 to 270 m) ದಿಂದ ನೋಡಿ, ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದೆ ಎಂದು ಬರೆದನು. "ಪ್ರಶ್ನಾತೀತವಾಗಿ, ಬಾಹ್ಯ ಆಕೃತಿಯು ಮಾನವನಂತೆಯೇ ಇತ್ತು. ನೇರ ನಡಿಗೆ, ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಹೂವು ಬಿಡುವ ನಿತ್ಯಹಸುರಿನ ಗುಲ್ಮದ ಪೊದೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ನಿಂತಿಕೊಂಡು ಎಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಹಿಮದ ವಿರುದ್ಧ ಕಪ್ಪಾಗಿ ತೋರುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ನನಗನಿಸಿದಂತೆ ಅದು ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿರಲಿಲ್ಲ, ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿರಲಿಲ್ಲ". ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ, ಟಾಮ್‌ಬಾಜಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹಚರರು ಪರ್ವತವನ್ನು ಇಳಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಯ ಗುರುತು ನೋಡಿದರು. "ಮಾನವನ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತಿತ್ತು, ಆದರೆ ಕೇವಲ ಆರರಿಂದ ಏಳು ಅಂಗುಲ ಉದ್ದ ನಾಲ್ಕು ಅಂಗುಲ ಅಗಲವಿತ್ತು[೨೨] ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ... ನಿಸ್ಸಂಶಯವಾಗಿ ಆ ಗುರುತು ದ್ವಿಪಾದಿಯದೇ".

1950ರಲ್ಲಿ ಯೇತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಆಸಕ್ತಿ ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ತುತ್ತತುದಿ ತಲುಪಿತ್ತು. 1951ರಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿಯ ಅಳತೆಯಿಂದ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಅಳೆಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎರಿಕ್ ಶಿಪ್ಟನ್ ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೊಡ್ಡ ಅಚ್ಚುಗಳ ಛಾಯಾಚಿತ್ರ ತೆಗೆದಿದ್ದ. ಈ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ತೀವ್ರ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಗಾದವು ಮತ್ತು ಇದು ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವಾಯಿತು. ಕೆಲವು ವಾದಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಇವು ಯೇತಿ ಇರುವ ಬಗೆಗಿನ ಉತ್ತಮ ಸಾಕ್ಷಿಗಳೆಂದರು. ಆವಾಗ ಇತರರು ಕರಗಿದ ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಪ್ರಾಣಿಯ ವಿಕಾರಗೊಂಡ ಅಚ್ಚುಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು. ಎರಿಕ್ ಶಿಪ್ಟನ್‌ ಒಬ್ಬ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಹಾಸ್ಯಗಾರ ಎಂದು ಕುಖ್ಯಾತಿ ಗಳಿಸಿದನು.[೨೩]

1953ರಲ್ಲಿ ಸರ್ ಎಡ್ಮಂಡ್ ಹಿಲರಿ ಮತ್ತು ತೇನ್ಸಿಂಗ್ ನೊರ್ಗೆ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಅಳೆಯುವಾಗ ಉದ್ದವಾದ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು ಕಂಡಿದ್ದಾಗಿ ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ನಂತರ ಹಿಲರಿ ಯೇತಿ ವರದಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಲ್ಲ ಎಂದು ಕಡೆಗಣಿಸಿದನು.[೨೪] ತೇನ್ಸಿಂಗ್‌ರ ಮೊದಲ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು ಯೇತಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬಾಲವಿಲ್ಲದ ಕಪಿ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದೇನೆ, ಮತ್ತು ಆದಾಗ್ಯೂ ತಾನು ಒಮ್ಮೆಯೂ ನೋಡಿಲ್ಲ, ತನ್ನ ತಂದೆ ಒಂದೊ ಎರಡೊ ಬಾರಿ ನೋಡಿದ್ದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ, ಆದರೆ ಅವನ ಎರಡನೆಯ ಆತ್ಮಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಯೇತಿ ಇರುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತನಗೆ ಬಲವಾದ ಸಂಶಯವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. 1954[೨೫] ರ ಡೇಲಿ ಮೇಲ್ ಸ್ನೊಮ್ಯಾನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್‍ನ ಪರ್ವತಾರೋಹಿಗಳ ಮುಖಂಡನಾದ ಜಾನ್ ಏಜೆಂಲೊ ಜಾಕ್ಸನ್ ಎವರೆಸ್ಟ್‌ ಇಂದ ಕಾಂಚೇನಜುಂಗಾ ವರೆಗಿನ ಮೊದಲ ಚಾರಣದಲ್ಲಿ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾದ ಯೇತಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ತೆಂಗ್‌ಬೊಚೆ ಗೊಂಪಾದಲ್ಲಿ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಿಸಿದ.[೨೬] ಜಾಕ್ಸನ್ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಿಸಿದ, ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಲವಾರು ದೊಡ್ಡ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮಟ್ಟಸವಾದ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತಿನ ಅಳತೆಯು ಭೂ ಸವೆತ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಮೂಲ ಅಳತೆಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂಬ ಅನುಮಾನವನ್ನು ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾರ್ಚ್ 19,1954 ರಂದು ಡೈಲಿ ಮೇಲ್ ಪ್ರಯಾಣದ ತಂಡ ಪಾಂಗ್ಬೊಚೆ ಮಠದಲ್ಲಿ ಯೇತಿಯ ನೆತ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ಕೂದಲಿನ ಮಾದರಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾಗಿ ಒಂದು ಲೇಖನ ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಮಂದ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಕೂದಲಿನ ಬಣ್ಣವು ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಗಾಢ ಕಂದು, ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ನರಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ. ಹೋಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಅಂಗರಚನಾಶಾಸ್ತ್ರ ನಿಪುಣರಾದ ಫ್ರೆಡರಿಕ್ ವುಡ್ ಜಾನ್ಸ್‌ರವರು ಕೂದಲನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೨೭][೨೮] ಅಧ್ಯಯನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೂದಲನ್ನು ಶುಭ್ರಮಾಡಿ, ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಶೋಧನೆಯು ಕೂದಲಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಕರಡಿ, ಒರಾಂಗುಟಾನ್‍ನಂತಹ ತಿಳಿದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕೂದಲಿನ ಜೊತೆಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಜಾನ್‌ರವರು ಇದು ನಿಜವಾಗಿ ನೆತ್ತಿಯ ಕೂದಲಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ಕೆಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕೂದಲಿನ ತುದಿಯು ತಲೆಯಿಂದ ಬೆನ್ನಿನವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಹಣೆಯ ಬುಡದಿಂದ ತಲೆಗೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿಯ ಕೂದಲಿನ ತುದಿ (ಪಾಂಗ್ಬೊಚೆ "ನೆತ್ತಿ"ಯಲ್ಲಿ) ಮುಂದುವರೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ವಾದಿಸಿದರು. ಜಾನ್‌ರವರು ಪಾಂಗ್ಬೊಚೆಯಿಂದ ಪಡೆದ ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ಖಚಿತವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥರಾದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು ಕೂದಲು ಕರಡಿ ಅಥವಾ ಮಾನವರೂಪಿ ವಾನರದ್ದಲ್ಲ ಎಂದು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೂದಲು ಗೊರಸುಳ್ಳ ಪ್ರಾಣಿಯ ಭುಜದ ಒರಟಾದ-ಕೂದಲು ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು.[೨೯]

ಸ್ಲೊವೊಮಿರ್ ರವಿಚ್ಜ್ 1956ರಲ್ಲಿ ಅವರ ದ ಲಾಂಗ್ ವಾಕ್ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. 1940ರ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವರು ಹಿಮಾಲಯ ದಾಟುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಎರಡು ದ್ವಿಪಾದಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಸುಮ್ಮನೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ದಾರಿ ತಾಸಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಕಾಲ ಮುಚ್ಚಿತ್ತು ಎಂದು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರಾವಿಕ್ಜ್‌ನು ಇದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

1957ರ ಶುರುವಿನಲ್ಲಿ, ತೈಲಾಗಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಸಿರಿವಂತ ಟಾಮ್ ಸ್ಲೀಕ್ ಯೇತಿ ವರದಿಯ ಪರಿಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಕೆಲವು ನಿಯೋಗಗಳಿಗೆ ಹಣ ನೀಡಿದ. 1959ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಲೀಕ್‌ನ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಯಾಣಿಕ ಯೇತಿಯ ಸಗಣಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಭಾವಿಸಿದ; ಸಗಣಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪರೋಪಜೀವಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು ಆದರೆ ಅದನ್ನು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗೂಢಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾದ ಬೆರ್ನಾರ್ಡ್ ಹ್ಯುವೆಲ್‌ಮನ್ "ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯು ಅದರ ಸ್ವಂತ ಪರೋಪಜೀವಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಅತಿಥಿ ಪ್ರಾಣಿಯು ಅಷ್ಟೇ ಅನಾಮಿಕ ಪ್ರಾಣಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.[೩೦]

1959ರಲ್ಲಿ ನಟ ಜೇಮ್ಸ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾಗ ಯೇತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಕೆಲವು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಕದ್ದೊಯ್ದ ಎಂಬ ಗುಮಾನಿಯಿತ್ತು. ಯೇತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಪಾಂಗ್‌ಬೊಚೆ ಕೈಯನ್ನು ಅವನು ತಂದಿದ್ದ ಲಗೇಜ್ ಬ್ಯಾಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಕದ್ದು ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಕದ್ದು ಸಾಗಿಸಿದ್ದ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೩೧]

1960ರಲ್ಲಿ ಹಿಲರಿ ಪರ್ವತ ಏರಲು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದಾಗ ಯೇತಿಯ ದೈಹಿಕ ಸಾಕ್ಷಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ. ಅವನು ಕುಮ್‌ಜುಂಗ್ ಮಠದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಯೇತಿಯ ನೆತ್ತಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾದದ್ದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದ. ಅದರ ಫಲಿತಾಂಶವು ಆಡಿನಂತಹ ಹಿಮಾಲಯದ ಸಾರಂಗವಾದ ಸೆರೊದ ಚರ್ಮದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ "ನೆತ್ತಿ", ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿತ್ತು. ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮೈರಾ ಶಕ್ಲೆ ಈ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಅಸಮ್ಮತಿ ಸೂಚಿಸಿದ. ನೆತ್ತಿಯಿಂದ ತೆಗೆದ ಈ ಕೂದಲು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಂಗನ ಕೂದಲಿನಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದರಲ್ಲಿ ಹೇನಿನಂತಹ ಕೀಟಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿದ್ದು ಇದು ಕಾಡುಕುರಿಯಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಯಿಂದ ಪಡೆದದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿತ್ತು.

1970ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪರ್ವತಾರೋಹಿ ಡಾನ್ ವಿಲ್ಲನ್ಸ್ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಪರ್ವತವನ್ನು ಅಳೆಯುವಾಗ ಪ್ರಾಣಿ ಕಂಡ ಸಂಗತಿ ತಿಳಿಸಿದ.[೩೨] ವಿಲ್ಲನ್ಸ್ ಪ್ರಕಾರ, ಅನ್ವೇಷಕರಾಗಿ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ತಾನು ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಕೂಗು ಕೇಳಿದೆ. ಆಗ ಶೆರ್ಪಾ ಇದು ಯೇತಿಯು ಕರೆಯುವ ಲಕ್ಷಣ ಎಂದು ತಿಳಿದ. ಆ ರಾತ್ರಿ, ಅವನ ಶಿಬಿರದ ಸಮೀಪ ಕಪ್ಪು ಆಕಾರ ನಡೆದಾಡಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದ. ಮರುದಿನ, ಹಿಮದಲ್ಲಿ ಮಾನವನನ್ನು ಹೋಲುವ ಕೆಲವು ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ, ಮತ್ತು ಆ ದಿನ ಸಂಜೆ, ವಾನರನಂತಹ ದ್ವಿಪಾದಿ ಪ್ರಾಣಿ ಶಿಬಿರದ ಸಮೀಪ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹುಡುಕಾಡುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಬೈನಾಕ್ಯುಲರ್‌ನಿಂದ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ನಿಮಿಷ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವೀಕ್ಷಿಸಿದ.

ಸ್ನೋ ವಾಕರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ‌ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯೇತಿ ವಿಡಂಬನಾ ಮಾನವನನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಪ್ಯಾರಾನಾರ್ಮಲ್‌ ಬೊರ್ಡರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ತಂಡವು ಪ್ಯಾರಾಮೌಂಟ್‌‍ನ ಯುಪಿಎನ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿತು. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು 1996 ರ ಮಾರ್ಚ್ 12 ರಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ 6 ರವರೆಗೆ ನಡೆಯಿತು. ಇದನ್ನು ಫಾಕ್ಸ್‌ ಖರೀದಿಸಿ ಮುಂದೆ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ ’ದಿ ವಲ್ಡ್ಸ್ ಗ್ರೇಟೆಸ್ಟ್ ಹೋಕ್ಸಸ್‌’ ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು.[೩೩]

21ನೇಯ ಶತಮಾನ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

2004 ರಲ್ಲಿ, ಯಶಸ್ವಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ನೇಚರ್‌ ನ ಸಂಪಾದಕನಾದ ಹೆನ್ರಿ ಗೀ, ಯೇತಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ "ಹೊಮೊ ಫ್ಲೊರೆಸಿಯೆನ್ಸಿಸ್ ಇತ್ತೀಚೀನವರೆಗೂ ಉಳಿದಿದ್ದವು ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆಯಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ರೀತಿಯ ಮನುಷ್ಯ ರೀತಿಯ ಪ್ರಾಣಿ ಈವರೆಗೆ ಬದುಕಿದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಾಂಶ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈಗ, ಅಸಾಧಾರಣ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಅಧ್ಯಯನವಾದ ಗೂಢಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರವು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರಬಹುದು."[೩೪]

2007ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನ ಮೊದಲಿಗೆ ಅಮೆರಿಕಾ ದೂರದರ್ಶನದ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಜೋಶುವಾ ಗೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅವನ ತಂಡ (ಡೆಸ್ಟಿನೇಷನ್ ಟ್ರುತ್) ನೇಪಾಳದ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯೇತಿಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳನ್ನು ಹೋಲುವ ಸಾಲುಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತು.[೩೫] ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ರುರುತಿನ ಅಳತೆಯು 33 cm (13 in) ಉದ್ದವಾಗಿದ್ದು ಐದು 25 cm (9.8 in) ಪೂರ್ಣ ಅಳತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಕಾಲ್ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಅಚ್ಚುಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲಾಯಿತು. ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಇಡಾಹೊ ಸ್ಟೇಟ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಜೆಫ್ರಿ ಮೆಲ್‌ಡ್ರಮ್ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು, ಆಕೃತಿವಿಜ್ಞಾನ ರೀತ್ಯಾ ಖಚಿತವಾಗಿ ಮಾನವನಿರ್ಮಿತ ಅಥವಾ ನಕಲಿ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಅವುಗಳು ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಹಿಮಮಾನವನ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೆ‌ಲ್‌ಡ್ರಮ್ ಹೇಳಿದರು. ನಂತರ, ಗೇಟ್ಸ್‌ನ ತಂಡ ಮೂರನೇಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮುಕ್ತಾಯದ ನಡುವೆ ಭೂತಾನ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದರು. ಆಗ ಗಿಡದ ಮೇಲಿನ ಕೂದಲಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ಆನಂತರ ಇದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಕೂದಲು ಅನಾಮಿಕ ಸಸ್ತನಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.

ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಗಾರೊ ಬೆಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸಮೀಪದಿಂದ ಕೂದಲನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕಾದ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ಬ್ರೂಕ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ದೀಪು ಮರಕ್, ಸಸ್ತನಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ ಆನ್ನಾ ನಿಕಾರೀಸ್ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದರ್ಶಕ ನಿಪುಣ ಜಾನ್ ವೇಲ್ಸ್ ಕೂದಲನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬಿಬಿಸಿ ಜುಲೈ 25, 2008 ರಂದು ವರದಿಮಾಡಿತು. ಈ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಒಂದು ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿವೆ. ಈ ಕೂದಲಿನ ಹೊರ ಭಾಗದ ಮಾದರಿ ಮತ್ತು 1950ರಲ್ಲಿ ಎಡ್ಮಂಡ್ ಹಿಲರಿ ಹಿಮಾಲಯ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಮಾದರಿಯ ನಡುವೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಲು ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಡಿಎನ್‌ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸುತ್ತೇವೆಂದು ವಾನರ ಸಂರಕ್ಷಕ ನಿಪುಣ ಲಾನ್ ರೆಡ್‌ಮಂಡ್ ಬಿಬಿಸಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು.[೩೬] ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಈ ಕೂದಲು ಹಿಮಾಲಯದ ಗೋರಲ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ.[೩೭]

ಆಕ್ಟೋಬರ್ 20, 2008 ರಂದು ಜಪಾನಿನ ಏಳು ಜನ ಸಾಹಸಿಗರು ಯೇತಿಯದು ಇರಬಹುದು ಎನ್ನಲಾದ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಂಡದ ಮುಖಂಡ, ಯೊಶಿತೆರು ತಕಹಾಶಿ 2003ರ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್‌ ನಲ್ಲಿ ಯೇತಿಯನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.[೩೮]

ಸಂಭವನೀಯ ವಿವರಣೆಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹಿಮಾಲಯದ ವನ್ಯಮೃಗಗಳ ತಪ್ಪುಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಯೇತಿಯ ಬಗೆಗಿನ ವಿವರಣೆಗೆ ಅವಕಾಶಕೊಟ್ಟಿತು. ಇದು ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಒಂದು ಲಂಗೂರ್ ಮಂಗವಾದ ಚು-ತೆಹ್, ಟಿಬೇಟಿನ ನೀಲಿ ಕರಡಿ, ಹಿಮಾಲಯದ ಕಂದು ಕರಡಿ ಅಥವಾ ಹಿಮಾಲಯದ ಕೆಂಪು ಕರಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಡ್ಜು-ತೆಹ್‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.[೩೯][೩೯] ಕೆಲವರು ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ ಯೇತಿ ಒಂದು ಮಾನವ ಲಕ್ಷಣದ ಏಕಾಂತವಾಸಿಯಾಗಿರಬಹುದು.

ಉತ್ತಮ ಪ್ರಚಾರ ಪಡೆದ ಭೂತಾನ್‌ಗೆ ಹೋದ ಒಂದು ಉದ್ದೇಶಿತ ಪ್ರಯಾಣವು ಕೂದಲಿನ ಮಾದರಿ ದೊರಕಿದ ಬಗೆಗೆ ತಿಳಿಸಿತು. ನಂತರ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಬ್ರಿಯಾನ್ ಸೈಕ್ಸ್‌‌ರವರು ಕೂದಲನ್ನು ಡಿಎನ್‌ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗೊಳಪಡಿಸಿದಾಗ ಇದು ಯಾವುದೇ ಗೊತ್ತಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಹೊಂದಲಿಲ್ಲ.[೪೦] ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮಾದರಿಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸಿದ್ದೇನೆಂದರೆ ಅವು ಕಂದು ಕರಡಿ (ಉರ್ಸುಸ್ ಆರ್ಕ್ಟೊಸ್) ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಕಪ್ಪು ಕರಡಿಯ (ಉರ್ಸುಸ್ ಟೀಬೇಟನಸ್) ಮಾದರಿಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.[೪೧]

1986 ರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಟೈರೊಲಿಯನ್ ಪರ್ವತಾರೋಹಿ, ರೈನ್‌ಹೊಲ್ಡ್ ಮೆಸ್‌ನರ್ ಯೇತಿಯನ್ನು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ಸಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ. ಅವನು ಮೈ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಫಾರ್ ದ ಯೇತಿ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದನು, ಮತ್ತು ತಾನು ಒಂದನ್ನು ಸಾಯಿಸಿದ್ದಾಗಿ ಹೇಳಿದನು. ಮೆಸ್‌ನರ್‌ರವರ ಪ್ರಕಾರ ಯೇತಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಹಿಮಾಲಯದ ಒಂದು ಕಂದುಬಣ್ಣದ ಕರಡಿ, ಉರ್ಸುಸ್ ಆರ್ಕ್ಟೋಸ್ ಇಸಾಬೆಲ್ಲಿನಸ್. ಅದು ನೇರವಾಗಿ ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ಕಾಲುಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.[೪೨]

2003ರಲ್ಲಿ, ಜಪಾನಿನ ಪರ್ವತಾರೋಹಿ ಮೊಕೊಟೊ ನೆಬುಲ ತನ್ನ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದ ಭಾಷಾವ್ಯಾಸಂಗವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಆಡುಭಾಷೆಯ "ಕರಡಿ" ಎಂಬ ಶಬ್ದದ "ಮೇತಿ" ಎಂಬ ಶಬ್ದ ಸವೆದು ಹೋಗಿ "ಯೇತಿ" ಎಂಬ ಶಬ್ದವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು. ಟಿಬೇಟಿನ ಜನಾಂಗವು ಕರಡಿಗೆ ಹೆದರಿ ದೈವಿಕ ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನೆಬುಲಾ ಹೇಳಿದನು.[೪೩] ನೆಬುಲಾನ ಹೇಳಿಕೆಯ ವಿಷಯ ತಕ್ಷಣ ವಿಮರ್ಶೆಗೊಳಗಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವನ ಭಾಷಾಧ್ಯಯನವನ್ನು ನಿಂದಿಸಿ ಅಲಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಡಾ. ರಾಜ್‍ಕುಮಾರ್ ಪಾಂಡೆ ಯೇತಿ ಮತ್ತು ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು "ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅರ್ಥದ ಪ್ರಾಸಬದ್ಧ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಹಿಮಾಲಯದ ಗುಪ್ತ ಪ್ರಾಣಿಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ದೂಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.[೪೪]

ವರದಿಯಾದ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾದರಿಗಳು ಇತ್ತೀಚೇಗೆ ಗತಿಸಿದ ದೈತ್ಯ ವಾನರ ಗಿಗಾಂಟೋಪಿಥೆಕಸ್ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಊಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಯೇತಿಯನ್ನು ಸಾಮನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಕಾಲುಗಳುಳ್ಳ ಪ್ರಾಣಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಇದು ಒಂದು ದ್ವಿಪಾದಿ ಕೋತಿ (ಓರಿಯೋಪಿಥಿಕಸ್ ‌ ಮತ್ತು ಹೊಮಿನಿಡ್ಸ್‌ನಂತೆ) ಎಂಬ ವಿಷಯ ಹೊರಬೀಳುವವರೆಗೂ ಚತುಷ್ಪಾದಿ ಗಿಗಾಂಟೋಪಿಥಿಕಸ್ ‌ಎಂದು ಬಲವಾಗಿ ನಂಬಿದ್ದರು. ಅಳಿದುಹೋದ ನಾಲ್ಕುಕಾಲುಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕಿಂತ ಇದೇ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದ್ವಿಪಾದಿಗಳಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ನಡೆಯುವದು ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಚಲನಚಿತ್ರ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೋ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ಯೇತಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಚಲನಚಿತ್ರ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ದ ಸ್ನೋ ಕ್ರಿಯೇಚರ್ (1954), ದ ಎಬೊಮಿನೆಬಲ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ (1957), ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್ಸ್ ಇನ್ಕ್. ಮತ್ತು ದ ಮಮಿ: ಟೂಂಬ್ ಆಫ಼್ ದ ಡ್ರ್ಯಾಗನ್ ಎಂಪರರ್ (2008), ಇವು ಯೇತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರಮುಖ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ.

ದೂರದರ್ಶನ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಯೇತಿ ಹಲವಾರಿ ಟಿವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅಮೆರಿಕಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಸಾರದಲ್ಲಿ, ರುಡಾಲ್ಫ್ ದ ರೆಡ್-ನೋಸ್ಡ್ ರೇಯ್ನ್‌ಡಿಯರ್ ದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಲೂನಿ ಟ್ಯೂನ್ಸ್ ಕಾರ್ಟೂನ್‍ಗಳಲ್ಲಿ; ದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕಂಪನಿಯ ಸ್ಪೈಡರ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ಎಬಾಮಿನೆಬಲ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ ‌ದಲ್ಲಿ ರೊಬೋಟ್ ಯೇತಿಯಾಗಿ, 1967ರಲ್ಲಿ ಆರು ಭಾಗಗಳ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಥೆಗಳ ದೂರದರ್ಶನ ಧಾರಾವಾಹಿ ಡಾಕ್ಟರ್ ಹೂ ನಲ್ಲಿ (ಅವರು ದ ವೆಬ್ ಆಫ್ ಫಿಯರ್, ದ ಫೈವ್ ಡಾಕ್ಟರ್ಸ್ ,ಮತ್ತು ಡೌನ್‌ಟೈಮ್ ‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು); ಪವರ್ ರೇಂಜರ್ಸ್: ಆಪರೇಶನ್ ಒವರ್‌ಡ್ರೈವ್ ಮತ್ತು ಸಿಕ್ರೇಟ್ ಸ್ಯಾಟರ್ಡೆಸ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಹರ್ಜ್‌ರ ಟಿನ್‍ಟಿನ್ ಇನ್ ಟಿಬೇಟ್, ದ ಎಬೊಮಿನೆಬಲ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ ಆಫ಼್ ಪಸದೆನಾ (ಆರ್.ಎಲ್ ಸ್ಟೈನ್ಸ್‌ರ ಗೂಸ್‍ಬಂಪ್ಸ್ ಫ್ರಾಂಚೈಸ್‍ನ 38ನೇಯ ಪುಸ್ತಕ) ಮತ್ತು ಚೂಸ್ ಯುವರ್ ಓನ್ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ ಸರಣಿಯ ಒಂದು ಆಟದ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಯೇತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.ಮಾರ್ವೆಲ್ ಕಾಮಿಕ್ಸ್ ಯುನಿವರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಸಹ್ಯಕರ ಹಿಮಮಾನವ ಒಂದು ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಡಿಸಿ ಕಾಮಿಕ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿಮಮಾನವ ಒಂದು ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಕಾಮಿಕ್ಸ್‌ ಸೂಪರ್ ಕಮಾಂಡೋ ಧ್ರುವದಲ್ಲಿ ಯೇತಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿದೆ. ಮಿ-ಗೊ ಈ ಹೆಸರು ಎಚ್.‌ ಪಿ. ಲವ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ರವರ ಥುಲ್ಹು ಮಿಥೊಸ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಲವ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್‌ರವರ "ದ ವ್ಹಿಸ್ಪರರ್ ಇನ್ ಡಾರ್ಕ್‌ನೆಸ್" ಕಥೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಏ. ಲೀ ಮಾರ್ಟಿನೆಝ್‌ರವರ ವಯಸ್ಕರ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಪುಸ್ತಕ "ಮಾನ್‌ಸ್ಟರ್‌"ನಲ್ಲಿಯೂ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಯ ಫ್ರೀಜರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಐಸ್‌ಕ್ರೀಮನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಂಗೀತ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಮೆರಿಕಾದ ಹೆವಿ ಮೆಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ ಹೈ ಆನ್ ಫೈರ್‌ನ ಎರಡನೇಯ ಆಲ್ಬಮ್ ಸರೌಂಡೆಡ್ ಬೈ ಥೀವ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ "ದ ಯೇತಿ" ಎಂಬ ಹಾಡಿದೆ. ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಕ್ಲಚ್ ತನ್ನ ಮೂರನೇಯ ಆಲ್ಬಮ್ ಎಲಿಫೆಂಟ್ ರೈಡರ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ದ ಯೇತಿ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಟ್ರ್ಯಾಕನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಥೀಮ್‌ ಪಾರ್ಕ್ಸ್

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ವಾಲ್ಟ್ ಡಿಸ್ನಿ ವಲ್ಡ್‌ನ ಆಕರ್ಷಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಯೇತಿಯ ಜನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಸವಾರಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣದ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಆಡಿಯೋ-ಆ್ಯನಿಮ್ಯಾಟ್ರೊನಿಕ್ ಯೇತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೪೫] ಡಿಸ್ನಿಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಮೂರು ವಿಧದ ಆಡಿಯೋ ಆ್ಯನಿಮೆಟ್ರಾನಿಕ್ ಅಸಹ್ಯಕರ ಹಿಮಮಾನವನನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮ್ಯಾಟರ್ಹಾರ್ನ್ ಬಾಬ್‍ಸ್ಲೆಡ್ಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸವಾರಿ ಇರುತ್ತದೆ.

ವಿಡಿಯೋ ಆಟಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ರುನೆ ಸ್ಕೇಪ್, ಡೈಬ್ಲೊ II, ಕ್ಯಾಬೆಲಾಸ್ ಡೇಂಜರಸ್ ಹಂಟ್ 2, ಜೂ ಟೈಕೂನ್, ವರ್ಲ್ಡ್ ಆಪ್ ವಾರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ , ದ ಲೆಜೆಂಡ್ ಆಫ಼್ ಜ಼ೆಲ್ಡಾ: ಟ್ವೈಲೈಟ್ ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್, ದ ಲೆಜೆಂಡ್ ಆಫ಼್ ಕೈರ್‍ಯಾಂಡಿಯಾ: ಹ್ಯಾಂಡ್ ಆಫ಼್ ಫ಼ೇಟ್, ಕಿಂಗ್ಸ್ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ V, ಟೂಂಬ್ ರೈಡರ್ 2, ಮೇಪಲ್ ಸ್ಟೋರಿ, ಸ್ಕೀಫ್ರೀ, ಅನ್‍ಚಾರ್ಟಡ್ 2: ಅಮಂಗ್ ಥೀವ್ಸ್, ಫಾಕ್ಸ್ ನೋರಾ, ಫೈನಲ್ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ VI, ಫೈನಲ್ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ XII, ಬಾಲ್ಡೂರ್ಸ್ ಗೇಟ್: ಡಾರ್ಕ್ ಅಲಾಯನ್ಸ್, ಟಿನ್‌ಟಿನ್ ಇನ್ ಟಿಬೇಟ್, ಎನ್‌ಬಿಎ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಪ್ಲಾಂಟ್ಸ್ ವರ್ಸಸ್ ಜೋಂಬಿಸ್, ಕಾಸಲ್‍ವೇನಿಯಾ: ಡಾನ್ ಆಫ಼್ ಸಾರೋ, ಪೊಕೆಮಾನ್ ಡೈಮಂಡ್ ಆ್ಯಂಡ್ ಪರ್ಲ್, ಟೈಟನ್ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ , ಮತ್ತು ಕಾರ್ನಿವೋರ್ಸ್: ಐಸ್ ಏಜ್, ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಯೇತಿ ಹಲವಾರು ವೀಡಿಯೋ ಆಟಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಒಂದೇ ತೆರನಾದ ಆರೋಪಿತ ಪ್ರಾಣಿಗಳು

ಆಕರಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. ↑ Charles Stonor (1955 Daily Mail). The Sherpa and the Snowman. Hollis and Carter. {{cite book}}: Check date values in: |year= (help)
  2. ↑ [5] ^ [4]
  3. ↑ ೩.೦೦ ೩.೦೧ ೩.೦೨ ೩.೦೩ ೩.೦೪ ೩.೦೫ ೩.೦೬ ೩.೦೭ ೩.೦೮ ೩.೦೯ ೩.೧೦ Rev. Swami Pranavananda (1957). "The Abominable Snowman". Journal of the Bombay Natural History Society. 54. {{cite journal}}: Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  4. ↑ ೪.೦ ೪.೧ Stonor, Charles (January 30, 1954). The Statesman in Calcutta. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  5. ↑ ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ Swan, Lawrence W., (April 18, 1958). "Abominable Snowman". Science New Series: 882–884. {{cite journal}}: Unknown parameter |nolume= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  6. ↑ ೬.೦ ೬.೧ Ralph Izzard (1955). "The Abominable Snowman Adventure". Hodder and Stoughton: 21–22. {{cite journal}}: |chapter= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  7. ↑ ೭.೦ ೭.೧ ೭.೨ ೭.೩ ೭.೪ Bernard Heuvelmans (1958). On the Track of Unknown Animals. Rupert Hart-Davis. p. 164.
  8. ↑ ೮.೦ ೮.೧ ೮.೨ ೮.೩ ೮.೪ Ralph Izzard (1955). "The Abominable Snowman Adventure". Hodder and Stoughton: 199. {{cite journal}}: |chapter= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  9. ↑ Rev, Swami Pranavananda (1955). Indian Geographical Journal, July-Sept. 30: 99. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  10. ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ ೧೦.೨ ೧೦.೩ ೧೦.೪ ೧೦.೫ John A. Jackson (1955). More than Mountains. George G. Harrap & Co. Ltd).
  11. ↑ Tilman H.W, (1938). Mount Everest 1938. Pilgrim Publishing. p. 131. ISBN 81-7769-175-9. {{cite book}}: Unknown parameter |appendix= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)CS1 maint: extra punctuation (link)
  12. ↑ ೧೨.೦ ೧೨.೧ ೧೨.೨ ೧೨.೩ ೧೨.೪ Charles Howard-Bury (1921). "Some Observations on the Approaches to Mount Everest". The Geographical Journal. 57 (no. 2): 121–124. doi:10.2307/1781561. {{cite journal}}: |number= has extra text (help); Unknown parameter |month= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  13. ↑ ೧೩.೦ ೧೩.೧ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named howardBury141
  14. ↑ Ralph Izzard (1955). "The Abominable Snowman Adventure". Hodder and Staoughton: 21. {{cite journal}}: |chapter= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  15. ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ ೧೫.೨ ೧೫.೩ Tilman H.W, (1938). Mount Everest 1938. Pilgrim Publishing. pp. 127–137. ISBN 81-7769-175-9. {{cite book}}: Unknown parameter |appendix= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)CS1 maint: extra punctuation (link)
  16. ↑ ೧೬.೦ ೧೬.೧ ೧೬.೨ Ralph Izzard (1955). "The Abominable Snowman Adventure". Hodder and Staoughton: 24. {{cite journal}}: |chapter= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  17. ↑ Bacil F. Kirtley (1964). "Unknown Hominids and New World legends". Western Folklore. 23 (No. 1304): 77–90. doi:10.2307/1498256. {{cite journal}}: |number= has extra text (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  18. ↑ John Masters (1959). "The Abominable Snowman". CCXVIII (No. 1304). Harpers: 31. {{cite journal}}: |number= has extra text (help); Cite journal requires |journal= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
  19. ↑ Bernard Heuvelmans (1958). On the Track of Unknown Animals. Rupert Hart-Davis. p. 129.
  20. ↑ ೨೦.೦ ೨೦.೧ Ralph Izzard (1955). "The Abominable Snowman Adventure". Hodder and Stoughton: 23. {{cite journal}}: |chapter= ignored (help); Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  21. ↑ ಯೇಹ್-ತೇಹ್: "ದ್ಯಾಟ್ ಥಿಂಗ್ ದೇರ್"
  22. ↑ 6 to 7 in (150 to 180 mm), 4 in (100 mm)
  23. ↑ ವೇಲ್ಸ್ ,ಸಿ. 2008. ಹೂಸ್ ಹೂ ಇನ್ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಕ್ಲೈಂಬಿಂಗ್ ದ ಕ್ಲೈಂಬಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್
  24. ↑ Tenzing Norgay (told to and written by James Ramsey Ullman) (1955). Man of Everest - The Autobiography of Tenzing. George Harrap & Co, Ltd.
  25. ↑ "ಡೈಲಿ ಮೇಲ್ ಟೀಮ್ ವಿಲ್ ಸೀಕ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್". Archived from the original on 2007-03-10. Retrieved 2010-05-25.
  26. ↑ John Angelo Jackson (pp136) (2005). "Chapter 17". Adventure Travels in the Himalaya (pp135-152). New Delhi: Indus Pub. Co. ISBN 81-7387-175-2.{{cite book}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  27. ↑ Jessie Dobson (1956). "Obituary: 79, Frederic Wood-Jones, F.R.S.: 1879-1954". Man. 56: 82–83. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  28. ↑ Wilfred E. le Gros Clark (1955). "Frederic Wood-Jones, 1879-1954". Biographical memoirs of Fellows of the Royal Society. 1: 118–134. doi:10.1098/rsbm.1955.0009. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  29. ↑ Ralph Izzard (1955). The Abominable Snowman Adventure. Hodder and Staoughton. {{cite book}}: Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  30. ↑ ಲಾರೆನ್ ಕೊಲೆಮನ್, ಟಾಮ್ ಸ್ಲಿಕ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಸ ಸರ್ಚ್ ಫಾರ್ ಯೇತಿ , ಫೇಬರ್ & ಫೇಬರ್, 1989, ISBN 0-571-12900-5; ಲಾರೆನ್ ಕೊಲೆಮನ್, ಟಾಮ್ ಸ್ಲಿಕ್: ಟ್ರು ಲೈಫ್ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್ಸ್ ಇನ್ ಕ್ರೈಪ್ಟೊಜೂಲಾಜಿ ,ಫ್ರೆಸ್ನೊ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ: ಲಂಡನ್ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, 2002, ISBN 0-941936-74-0
  31. ↑ ಮೈಲ್‌ಸ್ಟೋನ್ಸ್ -- ಜಿಮ್ಮಿ ಸ್ಟೆವರ್ಟ್
  32. ↑ ಜಿಮ್ ಪೆರಿನ್, ದ ವಿಲ್ಲೆನ್: ದ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಡಾನ್ ವಿಲನ್ಸ್ . ದ ಮೌಂಟೇನೀಯರ್ಸ್ ಬುಕ್ಸ್, 2005, ಪು .261-2
  33. ↑ ಸ್ನೊ ವಾಕರ್ ಫಿಲ್ಮ್
  34. ↑ ನೇಚರ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ ಗ್ರುಫ್ (2004). ಫ್ಲೊರ್ಸ್, ಗಾಡ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಕ್ರೈಪ್ಟ್‌ಜೂಲಾಜಿ (ಚಂದಾದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿದೆ).
  35. ↑ Charles Haviland (2007-12-01). "'Yeti prints' found near Everest". BBC News. Retrieved 2007-12-01.
  36. ↑ ಯೇತಿ ಹೇರ್ ಟು ಗೆಟ್ ಡಿಎನ್‌ಎ ಅನಾಲಿಸಿಸ್
  37. ↑ 'ಯೇತಿ ಹೇರ್ಸ್' ಬಿಲಾಂಗ್ ಟು ಎ ಗೋಟ್ ಅಲಾಸ್ಟೇರ್ ಲಾ‌ಸನ್‌ರಿಂದ- ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ - 11:20 ಜಿಎಮ್‌ಟಿ,ಸೋಮವಾರ, 13 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2008
  38. ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2008-10-25. Retrieved 2008-10-25.
  39. ↑ ೩೯.೦ ೩೯.೧ ಎವರೆಸ್ಟ್ ಟು ಕಾಂಚನಜುಂಗ 1954 » ವ್ಯೂವಿಂಗ್ 7. Archived 2007-03-11 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.ಯೇತಿ ಫ್ರಾಮ್ ಬುಕ್-ಬಿಡಬ್ಲ್ಯೂ Archived 2007-03-11 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  40. ↑ "ದ ಸ್ಟೇಟ್‌ಮನ್ -- ಮಿಸ್ಟರಿ ಪ್ರೈವೇಟ್". Archived from the original on 2007-09-29. Retrieved 2021-08-10.
  41. ↑ Chandler, H.C. (2003). Using Ancient DNA to Link Culture and Biology in Human Populations. Unpublished D.Phil. thesis. University of Oxford, Oxford. {{cite book}}: Unknown parameter |quotes= ignored (help)
  42. ↑ "ದ ಗ್ರೀಜ್ಲಿ ಟ್ರುತ್ ಎಬೌಟ್ ದ ಯೇತಿ -- ಸ್ಟೇಕಿಂಗ್ ದ ಎಬೊಮಿನೆಬಲ್ ಸ್ನೊ ಬೇರ‍್". Archived from the original on 2004-06-05. Retrieved 2010-05-25.
  43. ↑ "ಟೀಬೆಟ್: ಮಿಸ್ಟಿಕ್ ಟ್ರಿವಿಯ". Archived from the original on 2012-01-13. Retrieved 2010-05-25.
  44. ↑ ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ -- ಯೇತಿಸ್ ನಾನ್-ಎಕ್ಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಹಾರ್ಡ್ ಟು ಬೇರ‍್
  45. ↑ "Engineering Expedition Everest,complete with a yeti". Machine Design. 2009-05-03. Archived from the original on 2008-09-20. Retrieved 2010-05-25.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಕರಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  • ಜಾನ್ ನೆಪಿಯರ್ (ಎಮ್‌ಆರ್‌ಸಿ‌ಎಸ್, ಐಆರ‍್‌ಸಿ‌ಎಸ್, ಡಿಎಸ್‌ಸಿ) ಬಿಗ್‌‍ಫೂಟ್:ದ ಯೇತಿ ಆ್ಯಂಡ್ ಸಾಸ್‌ಕ್ವಾಟ್ಚ್ ಇನ್ ಮಿಥ್ ಆ್ಯಂಡ್ ರಿಯಾಲಿಟಿ 1972 ISBN 0-525-06658-6.
  • ಸರ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಯಂಗ್‌ಹಸ್ಬಂಡ್ ದ ಎಪಿಕ್ ಆಫ್ ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್, 1926, ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಆರ್ನಾಲ್ಡ್ & ಕಂ. ಆರೋಹಣ ಪ್ರಮಾದದಿಂದಾದ ಕಲ್ಪಿತ ಶಬ್ದ "ಅಸಹ್ಯಕರ ಹಿಮ ಮಾನವ"
  • ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಹೋವಾರ್ಡ್-ಬರ್ರಿ, ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ ದ ರಿಕನೆಸ್ಸಾನ್ಸ್ , 1921, ಎಡ್ವರ್ಡ ಆರ್ನಾಲ್ಡ್, ISBN 1-135-39935-2.
  • ಬಿಲ್ ಟಿಲ್ಮನ್ (ಎಚ್. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಟಿಲ್ಮನ್), ಮೌಂಟ್ ಎವರೆಸ್ಟ್ 1938 , ಅಪೆಂಡಿಕ್ಸ್ ಬಿ, ಪು. 127–137, ಪಿಲಿಗ್ರಿಮ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್. ISBN 0-7864-0138-9.
  • ಜಾನ್ ಏಂಜೆಲೊ ಜಾಕ್ಸನ್, ಮೋರ್ ದ್ಯಾನ್ ಮೌಂಟೇನ್ , ಅಧ್ಯಾಯ 10 (ಪು 92) & 11, ಪ್ರೆಲುಡ್ ಟು ದ ಸ್ನೋ‌ಮ್ಯಾನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್ & ದ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೆಡಿಶನ್, ಜಾರ್ಜ್ ಹರಪ್& ಕಂ, 1954
  • ರಾಲ್ಫ್ ಇಜ್ಜಾರ್ಡ್ ದ ಎಬೊಮಿನೇಬಲ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ ಅಡ್ವೆಂಚರ್ , ಡೈಲಿ ಮೇಲ್‌ ವರದಿಗಾರನಿಂದ 1954 ರಲ್ಲಿ ಹಿಮಮಾನವನನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡಿದ್ದಾಗಿ ವಿವರವಾದ ಹೇಳಿಕೆ, ಹೊಡ್ಡರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಗ್‌ಟನ್, 1955.
  • ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸ್ಟೋನೊರ್, ದ ಶೆರ್ಪಾ ಆ್ಯಂಡ್ ದ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್, ಡೈಲಿ ಮೇಲ್‌‌ನಿಂದ 1955ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ವಿವರವಾದ ಹೇಳಿಕೆ "ಅಸಹ್ಯಕರ ಹಿಮಮಾನವ ಪ್ರಯಾಣ" ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಪ್ರಯಾಣ, "ಹಿಮಮಾನವ"ನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಹಿಮಾಲಯದ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ, ಸಸ್ಯ ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಜನಗಳ ವಿವರವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹೋಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಟರ್, 1955.
  • ಜಾನ್ ಏಂಜೆಲೊ ಜಾಕ್ಸನ್, ಅಡ್ವೆಂಚರ್ ಟ್ರಾವೆಲ್ಸ್ ಇನ್ ದ ಹಿಮಾಲಯ Archived 2009-01-08 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಅಧ್ಯಾಯ 17, ಎವರೆಸ್ಟ್ ಆ್ಯಂಡ್ ದ ಎಲುಸಿವ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್, 1954 ಆಧುನಿಕರಿಸಿದ ವಿಷಯ, ಇಂಡಸ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್ ಕಂಪನಿ, 2005, ISBN 81-7387-175-2.
  • ಬೆರ್ನಾರ್ಡ್ ಹ್ಯುವೆಲ್ಮನ್ಸ್, ಆನ್ ದ ಟ್ರಾಕ್ ಆಫ್ ಅನ್‌ನೌನ್ ಎನಿಮಲ್ಸ್, ಹಿಲ್ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಂಗ್, 1958
  • ರೈನ್‌ಹೋಲ್ಡ್ ಮೆಸ್ನರ್, ಮೈ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಫಾರ್ ದ ಯೇತಿ: ಕನ್ಫ್ರಾಂಟಿಂಗ್ ದ ಹಿಮಾಲಯಾಸ್' ಡೀಪೆಸ್ಟ್ ಮಿಸ್ಟರಿ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟೀನ್ಸ್ ಮುದ್ರಣಾಲಯ, 2000, ISBN 0-312-20394-2
  • ಗಾರ್ಡನರ್ ಸೋಲೆ, ಟ್ರೇಲ್ ಆಫ್ ದ ಎಬೊಮಿನೇಬಲ್ ಸ್ನೋಮ್ಯಾನ್ , ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಜಿ.ಪಿ. ಪುಟ್ನಮ್ಸ್ ಸನ್ಸ್, 1966, ISBN 0-399-6064
  • ಡೇನಿಯಲ್ ಟೇಲರ್ ಇಡೆ, ಸಮ್‌ಥಿಂಗ್ ಬಿಹೈಂಡ್ ದ ರೇಂಜಸ್: ಎ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕ್ವೆಸ್ಟ್, ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ (ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ.) :ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ಹೌಸ್, 1995
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಯೇತಿ&oldid=1199974" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ