ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ

ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯವು ಅಥವಾ ಹಿಂದೂ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ವಿವಿಧ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಠ್ಯವಾದ ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೃತ್ಯ ವಿಧಗಳಿವೆ. ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ಭರತನಾಟ್ಯ, ಕಥಕ್, ಕೂಚಿಪೂಡಿ, ಒಡಿಸ್ಸಿ, ಕಥಕ್ಕಳಿ, ಸತ್ರಿಯಾ, ಮಣಿಪುರಿ ಮತ್ತು ಮೋಹಿನಿಯಾಟ್ಟಂ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಡ್ರಿಡ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ನಂತಹ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಛೌ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಮೇಳವನ್ನು ಈ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ತನ್ನ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಛೌ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿವೆ. ಅವು ಹಿಂದಿ, ಮಲಯಾಳಂ, ಮೈತೆ ( ಮಣಿಪುರಿ ), ಸಂಸ್ಕೃತ, ತಮಿಳು, ಒಡಿಯಾ, ತೆಲುಗು, ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಶೈಲಿಗಳು, ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವಿಚಾರಗಳ ಏಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೯ ಅಧಿಕೃತ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಿವೆ. ^[೧]

ಸಾರಾಂಶ

ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಬಿಸಿಇ ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಎಲ್ಲಾ ನೃತ್ಯದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿಯೂ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಕಲಾವಿದರು ನೃತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕಲಾವಿದರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೃತ್ತಿಪರ ನೃತ್ಯಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ನೃತ್ಯಗಾರರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನುಡಿಸುವ ಹಾಡು ಅಥವಾ ಧ್ವನಿಯ ಬೀಟ್‌ಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ದೇಹವನ್ನು ಸಂಗೀತದ ಲಯಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಸಮನ್ವಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವರು ಕೇಳುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ಧ್ವನಿ ಅಥವಾ ಹಾಡಿನೊಂದಿಗೆ ಜೋಡನೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ನರ್ತಕಿ ಅವರು ಹಾಡು ಅಥವಾ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳುವ ಪಾತ್ರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕಥೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ. ನರ್ತಕರು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಸೀರೆಗಳು, ಲೆಹಂಗಾಗಳು ಮತ್ತು ಕುರ್ತಾಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಜನರು. ವೇಷಭೂಷಣವು ಉದ್ದವಾದ ವರ್ಣರಂಜಿತ ವಸ್ತುವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮೇಲೆ ಸುಂದರವಾದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅವರ ದೇಹಕ್ಕೆ ಸುತ್ತಿ, ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸರಗಳು, ಕೈ ಬಳೆ ಮತ್ತು ಕಾಲಿನ ಗೆಜ್ಜೆಗಳಂತಹ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೆಣ್ಣು ಕೂಡ ತಲೆಗೆ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಹೂವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ರೋಮಾಂಚಕರಾಗಿ ಕಾಣುವಂತೆ ಮತ್ತು ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಮೇಕ್ಅಪ್ ಅನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಜ್ಜು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ವೇಷಭೂಷಣವು ಅದರ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಅದು ಅನೇಕ ಮಣಿಗಳು ಮತ್ತು ವೇಷಭೂಷಣಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಿಸಲಾದ ಇತರ ಅದ್ಭುತ ವಿನ್ಯಾಸದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳ ವಿಧಗಳು

ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಭಾರತದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ಆಧಾರ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪಠ್ಯವು ಪ್ರಾಚೀನ ವಿದ್ವಾಂಸ ಭರತ ಮುನಿಯಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮೊದಲ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಕಲನವು ೨೦೦ ರ ನಡುವೆ ದಿನಾಂಕವಾಗಿದೆ ಬಿಸಿಇ ಮತ್ತು ೨೦೦ ಸಿಇ, ಆದರೆ ಅಂದಾಜುಗಳು ೫೦೦ ರ ನಡುವೆ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಬಿಸಿಇ ಮತ್ತು ೫೦೦ ಸಿಇ ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಪಠ್ಯದ ಹೆಚ್ಚು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ಆವೃತ್ತಿಯು ಸುಮಾರು ೬೦೦೦ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ೩೬ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪಠ್ಯವು ನಟಾಲಿಯಾ ಲಿಡೋವಾ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ತಾಂಡವ ನೃತ್ಯದ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ (ಶಿವ), ರಸದ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ಭಾವ, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ, ಸನ್ನೆಗಳು, ನಟನಾ ತಂತ್ರಗಳು, ಮೂಲಭೂತ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು, ನಿಂತಿರುವ ಭಂಗಿಗಳು - ಇವೆಲ್ಲವೂ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳು. ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು, ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಚಾರಗಳು, ಸದ್ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಸಾರವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ^[೨] ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜ್ಯ ಪುರಾತನ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅಭಿನಯ ದರ್ಪಣ, ಅಭಿನವ ಭಾರತಿ, ನಾಟ್ಯ ಮುಂತಾದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಚರ್ಚಿಸುವ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ನೃತ್ಯ-ನಾಟಕ ಸಂಬಂಧಿತ ಪಠ್ಯಗಳಿವೆ. ದರ್ಪಣ, ಭಾವ ಪ್ರಕಾಶ ಮತ್ತು ಅನೇಕರು. ("ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ" (ಸಂಸ್ಕೃತ : "ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ") ಪದವು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರ-ಆಧಾರಿತ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಮಾರ್ಗಿ ಅಥವಾ ಆತ್ಮವನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ "ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾರ್ಗ" ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಜಾನಪದ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ದೇಸಿ ಅಥವಾ "ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಜನಪ್ರಿಯ ಅಭ್ಯಾಸ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಶೀಲ ನಾಟಕ-ನೃತ್ಯ ರೂಪವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೈಷ್ಣವ, ಶೈವ, ಶಕ್ತಿ, ಪ್ಯಾನ್-ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ಕಥೆ ಹೇಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಜಾನಪದ ಮನರಂಜನೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಯ ನಾಟಕಗಳು. ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆಯಾಗಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯೊಳಗೆ ಅಥವಾ ಅದರ ಬಳಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನಪದ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಜಾತ್ರೆಯ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಲಾವಿದರ ಪ್ರವಾಸಿ ತಂಡಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಮೀಣ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಉತ್ಸವಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚೌಕಗಳ ಸಭಾಂಗಣಗಳ ಒಳಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಥಕ್, ಮಣಿಪುರಿ ಮತ್ತು ಛೌ ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ನಿಜವಲ್ಲ. ಕಥಕ್ ಅನ್ನು ಮಸೀದಿಗಳ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಮಣಿಪುರಿಯು ಯುದ್ಧದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಹುಯೆನ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ಲಾನ್ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಮಣಿಪುರಿಯಂತೆ ಛೌ ಕೂಡ ಯುದ್ಧದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ^[೩]

ನೃತ್ಯ ರೂಪಗಳು

ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರವು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು (ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಪ್ರಕಾರಗಳು) ರಚಿಸಿದಾಗ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರಾಚೀನ ನೃತ್ಯ-ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ - ಅವಂತಿ (ಉಜ್ಜಯಿನಿ, ಮಧ್ಯ), ದಕ್ಷಿಣಾತ್ಯ (ದಕ್ಷಿಣ), ಪಾಂಚಾಲಿ (ಉತ್ತರ, ಪಶ್ಚಿಮ) ಮತ್ತು ಓದ್ರಾ-ಮಾಗಧಿ (ಪೂರ್ವ). ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಲಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ ಆರು ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಎಂಟು ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಒಂಬತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡ್ರಿಡ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಮೇಳವನ್ನು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಒಂಬತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ^[೪] ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು:

ಭರತನಾಟ್ಯ, ತಮಿಳುನಾಡಿನಿಂದ
ಕಥಕ್, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ
ಕಥಕ್ಕಳಿ, ಕೇರಳದಿಂದ
ಕೂಚಿಪುಡಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಿಂದ
ಮಣಿಪುರಿ, ಮಣಿಪುರದಿಂದ
ಮೋಹಿನಿಯಾಟ್ಟಂ, ಕೇರಳದಿಂದ
ಒಡಿಸ್ಸಿ, ಒಡಿಶಾದಿಂದ
ಸತ್ರಿಯಾ, ಅಸ್ಸಾಂನಿಂದ

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇತರ ನೃತ್ಯಗಳು

ಛೌ, ಪೂರ್ವ ಭಾರತದಿಂದ ( ಒಡಿಶಾ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ )

ಛಾಯಾಂಕಣ

ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಾರರು:

ಭರತನಾಟ್ಯ - ರುಕ್ಮಿಣಿ ದೇವಿ, ಪದ್ಮಾ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ವೈಜಯಂತಿಮಾಲಾ, ಶೀಮಾ ಕೆರ್ಮಾನಿ, ಪದ್ಮಿನಿ, ಇತ್ಯಾದಿ.
ಕಥಕ್ - ಬಿರ್ಜು ಮಹಾರಾಜ್, ನಹಿದ್ ಸಿದ್ದಿಕಿ, ಲಚ್ಚು ಮಹಾರಾಜ್, ಗೋಪಿ ಕೃಷ್ಣ, ಶಾಶ್ವತಿ ಸೇನ್, ಮಂಜರಿ ಚತುರ್ವೇದಿ ಇತ್ಯಾದಿ.
ಕಥಕ್ಕಳಿ - ಕಲಾಮಂಡಲಂ ಕೃಷ್ಣನ್ ನಾಯರ್, ಇತ್ಯಾದಿ.
ಕೂಚಿಪೂಡಿ - ಮಲ್ಲಿಕಾ ಸಾರಾಭಾಯಿ, ವಿ. ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಶರ್ಮಾ, ದೀಪಾ ಶಶೀಂದ್ರನ್, ಇತ್ಯಾದಿ.
ಮಣಿಪುರಿ - ಗುರು ಬಿಪಿನ್ ಸಿಂಗ್, ದರ್ಶನ ಝವೇರಿ, ಝವೇರಿ ಸಿಸ್ಟರ್ಸ್, ದೇವಜಾನಿ ಚಾಲಿಹಾ, ಅಮಲಾ ಶಂಕರ್.
ಮೋಹಿನಿಯಾಟ್ಟಂ - ಕಲಾಮಂಡಲಂ ಕಲ್ಯಾಣಿಕುಟ್ಟಿ ಅಮ್ಮ, ಶೋಭನಾ, ಸುನಂದಾ ನಾಯರ್, ಕಲಾಮಂಡಲಂ ರಾಧಿಕಾ, ತಂಕಮಣಿ, ಕಲಾಮಂಡಲಂ ಹೈಮಾವತಿ
ಒಡಿಸ್ಸಿ - ಸುಜಾತಾ ಮಹಾಪಾತ್ರ, ಮಾಧವಿ ಮುದ್ಗಲ್, ಕೇಲುಚರಣ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ, ಸುರೇಂದ್ರ ನಾಥ್ ಜೆನಾ, ಶೋಬನಾ ಸಹಜನನನ್, ಮಿನಾತಿ ಮಿಶ್ರಾ.

ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಅಂಶಗಳು

ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು ರೆಪರ್ಟರಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು, ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ನೃತ್ತ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಟ್ಯ: ನೃತ್ತ ಪ್ರದರ್ಶನವು ನೃತ್ಯದ ಅಮೂರ್ತ, ವೇಗದ ಮತ್ತು ಲಯಬದ್ಧ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ವೀಕ್ಷಕನಿಗೆ ಶುದ್ಧ ಚಲನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಚಲನೆ, ರೂಪ, ವೇಗ, ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿನ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಗ್ರಹದ ಈ ಭಾಗವು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಾತ್ಮಕ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು (ಪ್ರಕೃತಿ) ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ^[೫]

ನೃತ್ತವು ನೃತ್ಯದ ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಶೀಲ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಸಂವಹನ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ನೃತ್ಯ ಸಂಪ್ರವುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಷಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಥಾಹಂದರ.
ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ, ನೃತ್ಯ-ನಟನೆಯು ಸನ್ನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪದಗಳ ಮೌನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಲಾದ ದೇಹದ ಚಲನೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತದೆ. ನಟನು ದಂತಕಥೆ ಅಥವಾ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂದೇಶವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸಂಗ್ರಹದ ಈ ಭಾಗವು ಸಂವೇದನಾ ಆನಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ವೀಕ್ಷಕರ ಭಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ನಾಟ್ಯಂ ಒಂದು ನಾಟಕವಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಂಡದ ಪ್ರದರ್ಶನ, ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರಿಂದ ನಟಿಸಬಹುದು. ಅಲ್ಲಿ ನರ್ತಕಿಯು ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣಿತ ದೇಹದ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ನತ್ಯವು ನೃತ್ಯದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳು ಅಭಿನಯದಲ್ಲಿ (ನಟನೆ) ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ಸನ್ನೆಗಳ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದವು. ಅಭಿನಯದ ಬೇರುಗಳು ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ನಾಟಕವನ್ನು ೬.೧೦ ನೇ ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ನಟನ ಸಂವಹನ ಕಲೆಯ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೂಲಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಂದು ಇಂದ್ರಿಯ ಆಂತರಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಾಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆ, ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಅಭಿನಯದ ಮೂಲಕ ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ (ಅಕ್ಷರಶಃ "ವೀಕ್ಷಕರಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದು"). ಅದು ದೇಹ-ಮಾತು-ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ನಟರು ಹಾಡಿನ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸಂವಹನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿನ ನಾಟಕ. ಇದು ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ವೈಭವೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂತೋಷದಾಯಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡುವ ಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಸಂಕೇತಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂವಹನವು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಶೀಲ ಸನ್ನೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ (ಮುದ್ರೆಗಳು ಅಥವಾ ಹಸ್ತಗಳು) ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಂಟೊಮೈಮ್ ಅನ್ನು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸನ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖಭಾವಗಳು ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಕಥೆಯ ರಾಸ್ (ಭಾವನೆ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ರುಚಿ) ಮತ್ತು ಭಾವ (ಮನಸ್ಥಿತಿ) ಅನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಹಿಂದೂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲಾವಿದರು ಪ್ರದರ್ಶನದ ನಾಲ್ಕು ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಗಮನ ಕೊಡುವ ಮೂಲಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ:

ಆಂಗಿಕ (ಸನ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ದೇಹ ಭಾಷೆ),
ವಾಚಿಕ (ಹಾಡು, ವಾಚನ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಲಯ),
ಆಹಾರ್ಯ (ವೇದಿಕೆ, ವೇಷಭೂಷಣ, ಮೇಕಪ್, ಆಭರಣ),
ಸಾತ್ವಿಕ (ಕಥೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಕಲಾವಿದನ ಮಾನಸಿಕ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಪರ್ಕ, ಇದರಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದನ ಒಳ ಮತ್ತು ಹೊರ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ). ಅಭಿನಯವು ಭಾವವನ್ನು (ಚಿತ್ತ, ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳು) ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ

ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳು
ಭಾರತದ ಭಾಷೆಗಳು
ಪುರಾಣಗಳು
ವೇದಗಳು
ಯಜ್ಞ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

https://htoindia.com/blog/indian-classical-dance/

[1] ttps://www.holidify.com/pages/dances-of-india-272.html

[2] ttps://cafedissensusblog.com/2017/09/24/role-of-indian-classical-dance-in-education/

[3] ttps://currentaffairs.adda247.com/indian-classical-dance-form/

[4] ttps://www.prathaculturalschool.com/post/a-brief-overview-of-the-8-classical-dance-forms-in-india

[5] ttps://www.clearias.com/classical-dances-india/

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]