ಮೈತೇಯಿ ಭಾಷೆ
ಮೈತೇಯಿ (/ˈmeɪteɪ/; মৈতৈলোন্, ರೋಮನೈಸ್ಡ್: "ಮೈಟೆಇಲೋನ್")[೨] ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಮಣಿಪುರಿ (/ˌmænɪˈpʊəri/, /mʌ-/; মণিপুরী) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಈಶಾನ್ಯದ ಟಿಬೆಟೊ-ಬರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಣಿಪುರದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯದ 22 ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೩] ಇದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ 8 ನೇ ಶೆಡ್ಯೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅಸ್ಸಾಂ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾದಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಯತೆ ಪಡೆದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೪][೫] ಮೈತೇಯಿ ಜನರಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 3 ಮಿಲಿಯನ್ ಮಾತನಾಡುವವರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಸುಮಾರು 1.8 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಪ್ರಥಮ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೬] ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಮಣಿಪುರ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯದ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಮಣಿಪುರ ರಾಜ್ಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಕಾಯಿದೆ 1947ರ ಪ್ರಕಾರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಣಿಪುರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.[೭] [೮] [೯] [೧೦]
| ಮೈತೇಯಿ মৈতৈ 
| ||
|---|---|---|
| ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು: |
ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಬರ್ಮಾ | |
| ಒಟ್ಟು ಮಾತನಾಡುವವರು: |
1.8 ಮಿಲಿಯ | |
| ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬ: | (ಟಿಬೆಟೋ-ಬರ್ಮನ್) ಕುಕಿಶ್ ? ಮೈತೇಯಿ | |
| ಬರವಣಿಗೆ: | ಬಂಗಾಳಿ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ (ಪ್ರಸ್ತುತ) ಮೈತೇಯಿ ಮಾಯೆಕ್ ವರ್ಣಮಾಲೆ (historical)[೧] | |
| ಅಧಿಕೃತ ಸ್ಥಾನಮಾನ | ||
| ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ: |  ಭಾರತ (ಮಣಿಪುರ)
| |
| ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ: |
no official regulation | |
| ಭಾಷೆಯ ಸಂಕೇತಗಳು | ||
| ISO 639-1: | ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ | |
| ISO 639-2: | mni
| |
| ISO/FDIS 639-3: | — | |
| ಟಿಪ್ಪಣಿ: ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ IPA ಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತಗಳು ಯುನಿಕೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದು. | ||
ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಈ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಜನರು ಹಮರ್, ಅನಲ್, ನಂಗ್ತೆ ಭಾಷೆಗಳನ್ನಾಡುವವರಿದ್ದಾರೆ. ಲಖೇರ್ ಎಂಬ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂ, ಮಣಿಪುರ, ತ್ರಿಪುರಾಗಳಲ್ಲೂ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.[೧೧] [೧೨] ಮಣಿಪುರಿ, ಲುಶಾಯಿ ಮರಸುಮ್ ಭಾಷೆಗಳೂ ಇವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ತಂಗ್‌ಖುಲ್, ವೈಪೈ, ಪೈತೆ, ಜೋವ್ ಎಂಬ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಣಿಪುರ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂನ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಮಿ ಮತ್ತು ಬರ್ಮಿ ಭಾಷೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಹೆಚ್ಚು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ
- ↑ A Manipuri Grammar, Vocabulary, and Phrase Book - 1888 Assam Secretariat Press
- ↑ "Meithei". English Dictionary (Online ed.). Oxford University Press. Retrieved 14 October 2022. (Subscription or participating institution membership required.)
- ↑ "Languages Included in the Eighth Schedule of the Indian Constitution | Department of Official Language | Ministry of Home Affairs | GoI". rajbhasha.gov.in. Retrieved 6 August 2023.
- ↑ —"District Profile | Cachar District | Government Of Assam, India". cachar.gov.in. Retrieved 16 November 2023.
—"Detailed Estimate of Greater Algapur-Hailakandi WSS in Hailakandi District under World Bank assisted RWSSP –LS, Assam" (PDF). Government of Assam. p. 17.
—"Assam CM for district-wise definition of minority". Hindustan Times (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 31 March 2022. Retrieved 16 November 2023."In the context of Assam, Bengali speakers in Barak Valley can't be called a linguistic minority, whereas those who speak Assamese, Rengma Naga and Manipuri are linguistic minorities there. In parts of Brahmaputra Valley, Bengali speakers will be the linguistic minority," Sarma said.
- ↑ Laithangbam, Iboyaima (27 September 2020). "Assam to look into demand to include Manipuri in list of associate languages". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 18 March 2023.
The Assam government had recognised Manipuri in the lower primary schools in 1956. It is taught at the graduate level under the Gauhati university. ... Mr. Nandababu said the Assam government had recently started granting ₹5 lakh as annual financial assistance to the Assam Manipuri Sahitya Parishad. Besides it created a corpus by sanctioning ₹6 crore for the development of the Manipuri language.
- ↑ Chelliah, Shobhana Lakshmi; Ray, Sohini (23 June 2000). "Discovering Tibeto-Burman Linguistic History Through Pre 20th Century Meithei Manuscripts". UNT Digital Library (in English). University of North Texas (UNT). University of North Texas Libraries. Retrieved 18 November 2023.
... an estimated 3 million including second language speakers....
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Chishti, S. M. A. W. (2005). Political Development in Manipur, 1919-1949. Gyan Publishing House. p. 282. ISBN 978-81-7835-424-8.
- ↑ Sharma, Suresh K. (2006). Documents on North-East India: Manipur. Mittal Publications. p. 168. ISBN 978-81-8324-092-5.
- ↑ Tarapot, Phanjoubam (2003). Bleeding Manipur. Har-Anand Publications. p. 309. ISBN 978-81-241-0902-1.
- ↑ Sanajaoba, Naorem (1993). Manipur: Treatise & Documents. Mittal Publications. p. 369. ISBN 978-81-7099-399-5.
- ↑ "About Us | DIRECTORATE OF KOKBOROK & OTHER MINORITY LANGUAGES". kokborokoml.tripura.gov.in. Retrieved 16 November 2023.
- ↑ "MANIPURI | DIRECTORATE OF KOKBOROK & OTHER MINORITY LANGUAGES". kokborokoml.tripura.gov.in. Retrieved 16 November 2023.
.
ಬಾಹ್ಯ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ
- Meitei Mayek (Meithei Script)
- Meetei Mayek Alphabet
- Learn to speak Manipuri, with the right pronunciation
- Learn Manipuri
- Learn Meitei Mayek (Meitei Script) - E-Pao.net
- Manipuri Poetry
- KokSum.com Archived 2012-10-29 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., a mobile-friendly news aggregator on Manipur