ಕ್ರತು

ಕ್ರತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ದೇವರಾದ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಕ್ಕಳಾದ ಮಾನಸಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನು ಒಬ್ಬ ರಿಷಿ ಕೂಡ ಹೌದು.

ಕ್ರತು
ಸಂಲಗ್ನತೆ	ಸಪ್ತಋಷಿ
ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು	ಪುಣ್ಯಾ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವತಿ
ಮಕ್ಕಳು	೬೦,೦೦೦ ಬಾಲಖಿಲ್ಯರು
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಬ್ರಹ್ಮ (ತಂದೆ)

ಬ್ರಹ್ಮನ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಬಂದವರು ಎಂದು ನಂಬಲಾದ ಸಪ್ತಋಷಿಗಳಾದ ಮೊದಲನೇ ಮನುವಿನ ಯುಗದ ಏಳು ಮಹಾನ್ ಋಷಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವನೂ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ದಂತಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ಅವನು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಎಡಗಣ್ಣಿನಿಂದ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ದಂತಕಥೆ

ಸ್ವಯಂಭುವ ಮನ್ವಂತರದಲ್ಲಿ, ಕ್ರತು ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಗನಾದ ಪ್ರಜಾಪತಿ. ಅವನು ಪ್ರಜಾಪತಿ ಕರ್ದಮನ ಅಳಿಯನೂ ಹೌದು. ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯ ಹೆಸರು ಕ್ರಿಯಾ. ಅವರಿಗೆ ೬೦,೦೦೦ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಋಗ್ವೇದದ ಎಂಟನೇ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರತುವಿಗೆ ಪುಣ್ಯ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವತಿ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರಿಯರೂ ಇದ್ದಾರೆ ( ಪಾಂಡವರು ಮತ್ತು ಕೌರವರ ಮುತ್ತಜ್ಜಿಯಾದ ಮಹಾಭಾರತದ ಸತ್ಯವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಗೊಂದಲಕ್ಕೀಡಾಗಬಾರದು).

ಗರುಡನ ಪ್ರತಿಮೆ, ಅವರ ಜನ್ಮವು ಕ್ರತುವಿನ ಪುತ್ರರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ಅವರು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತತಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಈ ಜೋಡಿಯು ಅರವತ್ತು ಸಾವಿರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬಾಲಾಖಿಲ್ಯರು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿನ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ, ಋಷಿ ಕಶ್ಯಪನಿಗೆ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವಾಗ, ದೇವತೆಗಳು ಮರದ ದಿಮ್ಮಿಗಳನ್ನು ತಂದಂತೆ ಅವರು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಮರದ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಒಯ್ದರು. ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನಾದ ಇಂದ್ರನು ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನೋಡಿ ನಕ್ಕಾಗ ಅವರು ಅವಮಾನಿತರಾದರು. ತಮ್ಮ ತಪಸ್ಸಿನ ಬಲದಿಂದ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸತೊಡಗಿದರು. ಭಯಭೀತನಾದ ಇಂದ್ರನು ಕಶ್ಯಪನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಋಷಿಯು ಬಾಲಾಖಿಲ್ಯರನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಿ, ಅವರ ತಪಸ್ಸಿನ ಫಲವು ವ್ಯರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿನತಾಗೆ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಮಗನನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸಲು ಅವರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅದರಂತೆ, ಗರುಡನು ಅವಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದನು, ಅವನು ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು, ತನ್ನ ತಾಯಿಯನ್ನು ಕದ್ರುವಿನ ಬಂಧನದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಅಮೃತವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದನು. ವಿಭಿನ್ನ ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ, ಬಾಲಖಿಲ್ಯರಿಗೆ ಶಿವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರು ಇಂದ್ರನಿಂದ ಅಮೃತದ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಕದಿಯುವ ಪಕ್ಷಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಶಿವನಿಂದ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶಿವ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ದಕ್ಷಯಜ್ಞದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಂಗಾತಿಯಾದ ಸತಿಯು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಕಾರಣ, ಶಿವನು ತನ್ನ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲು ಕಳುಹಿಸಿದನು, ಅದರಲ್ಲಿ ಕ್ರತುವೂ ಸೇರಿದ್ದಾನೆ. ಸೂಚನೆಯಂತೆ, ಶಿವನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಪವಿತ್ರ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಋಷಿಗಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ಕ್ರತುವಿನ ಎರಡೂ ವೃಷಣಗಳು ತುಂಡಾಗಿವೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸತಿಯೊಡನೆ ವಾದ ಮಾಡುವಾಗ ದಕ್ಷನು ಶಿವನನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಹಾಜರಿದ್ದವರು ಮತ್ತು ಬದುಕುಳಿದವರು ಅವನ ಕ್ಷಮೆಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಶಿವ ಒಪ್ಪಿದನು. ಆದರೆ ದಂಡನೆಯ ಕ್ರಮವಾಗಿ, ಅವನು ಹಾಜರಾದವರನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು ಅಥವಾ ಅವರ ಪಾಪಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಅವನ ವೃಷಣಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ನಂತರ, ಕ್ರತುವು ದಕ್ಷನ ಮಗಳಾದ ಸನ್ನತಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು. ಆತನನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಏಳು ಋಷಿಗಳು ಹೆಬ್ಬೆರಳಿನ ಸಂಧಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಿಲ್ಲದ ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದ ಋಷಿಗಳಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡರು. ಅವರು ತಕ್ಷಣವೇ ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆಯ ಜೀವನವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ವೇದಗಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಾದರು.

ಶಿವನ ವರದಾನದಿಂದಾಗಿ ಋಷಿ ಕ್ರತು ಮತ್ತೆ ವೈವಸ್ವತ ಮನ್ವಂತರದಲ್ಲಿ (ಏಳನೆಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮನ್ವಂತರ ) ಜನಿಸಿದನು. ಈ ಮನ್ವಂತರದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಕುಟುಂಬವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮನ ಕೈಯಿಂದ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ಇಲ್ಲಿ ಅವನ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಋಷಿಗಳು ದೇವತೆಯ ರೂಪದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವನಿಗೆ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ಕಾರಣ, ಕ್ರತುವು ಅಗಸ್ತ್ಯನ ಮಗನಾದ ಇಧಮವಾಹನನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು. ಕ್ರತುವನ್ನು ಭೃಗುವಿನ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಭಾರ್ಗವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಅವನ ತಾಯಿಯ ಹೆಸರು ಪೌಲೋಮಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅವನನ್ನು ವಿಶ್ವದೇವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ತುಲನಾತ್ಮಕ ಪುರಾಣ

ಕ್ರತುವು ಗ್ರೀಕ್ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆ ಕ್ರ್ಯಾಟೋಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಜತೆಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ, ಅವರಿಬ್ಬರ ಹೆಸರೂ ಶಕ್ತಿ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನೇ ಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಭೃಗು
• ಕಶ್ಯಪ
• ಅಗಸ್ತ್ಯ