ರಂಗನಾಥ
ರಂಗನಾಥನನ್ನು ರಂಗನ್, ಅರಂಗನಾಥ, ಶ್ರೀ ರಂಗ, ಮತ್ತು ತೇನರಂಗಥನ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದು, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಶ್ರೀರಂಗಂನ ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದೇವತೆಯು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿಶ್ರಮಿಸುವ ರೂಪವಾಗಿದೆ, ಸರ್ಪಗಳ ರಾಜನಾದ ಆದಿಶೇಷನ ಮಹಾನ್ ರೂಪದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪತ್ನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿ, ಇದನ್ನು ರಂಗನಾಯಕಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವನ ಮಲಗುವ ಆಕೃತಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಅವನ ಇತರ ಇಬ್ಬರು ಪತ್ನಿಯರೆಂದರೆ ಭೂದೇವಿ ಮತ್ತು ನೀಲಾ ದೇವಿ . ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇವತೆಗಳು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ( ಪ್ರಳಯ ) ಆಕಾಶ ಸರ್ಪ ಆದಿಶೇಷನ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿರುವ ಅಥವಾ ಒರಗಿರುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ 'ನಗುತ್ತಿರುವ' ಭಗವಂತನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ. [೧] ಅವನು ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ಎಲ್ಲಾ ದುಃಖಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುವ ರೂಪ ಇದು. ಎಲ್ಲಾ ಹಿಂದೂಗಳಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವುದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಈ ರೂಪವು ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [೨] [೩] ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ "ಸಭೆಯ ಸ್ಥಳದ ನಾಯಕ", ರಂಗ (ಸ್ಥಳ) ಮತ್ತು ನಾಥ (ಪ್ರಭು ಅಥವಾ ನಾಯಕ) ಎಂಬ ಎರಡು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. [೪]
| ರಂಗನಾಥ | |
|---|---|
 | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ವೈಷ್ಣವ |
| ನೆಲೆ | ವೈಕುಂಠ, ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರ |
| ಮಂತ್ರ | ಓಂ ನಮೋ ನಾರಾಯಣಾಯ |
| ಆಯುಧ | ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರ ಮತ್ತು ಕೌಮೋದಕಿ |
| ಸಂಗಾತಿ | ರಂಗನಾಯಕಿ ಶ್ರೀದೇವಿ, ಭೂದೇವಿ, ನೀಲಾ ದೇವಿ |
| ವಾಹನ | ಗರುಡ |
ರಂಗನಾಥ ಮತ್ತು ನಟರಾಜರ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇಬ್ಬರ ಅರ್ಥವೂ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ರಂಗನಾಥದಲ್ಲಿ, ರಂಗ ಎಂದರೆ "ಹಂತ" ಮತ್ತು ವಿಶಾಲ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ "ಜಗತ್ತು, ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಅಥವಾ ದೇಹ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಉತ್ತಮ ನಿಶ್ಚಲತೆ" ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ನಟರಾಜ ಎಂದರೆ "ರಂಗದ ಅಧಿಪತಿ" ಮತ್ತು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವನ ಹಂತವು ' ಚಿದಂಬರಂ ' ಎಂದರೆ "ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರ" ಎಂದರ್ಥ, ಆದರೆ ರಂಗನಾಥನು ಹಾಲಿನ ಸಾಗರ ಅಥವಾ ತಿರುಪರ್ಕಡಲ್ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ, ಇದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅಥವಾ ನಿಗೂಢ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದೆ. ವಿಭಿನ್ನ ಜನರು ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಅರ್ಥೈಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿದೆ. [೫] "ನಟರಾಜ" ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೃತ್ಯ ಅಥವಾ ಪ್ರಳಯ ಅಥವಾ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಭೌತಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಭ್ರಮೆಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ನೃತ್ಯದ ಭಗವಂತ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಭಗವಾನ್ ಶಿವನಿಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಕರಾಯಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯವೂ ಇದೆ.
ದೇವಾಲಯಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಪಂಚರಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಐದು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ, ಇದನ್ನು ಕಾವೇರಿ ಎಂದೂ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಐದು ಪಂಚರಂಗ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಸತತ ಸ್ಥಳಗಳ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ, ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿವೆ: ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ (ಕರ್ನಾಟಕ) ಆದಿ ರಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಮೊದಲ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ; ಶ್ರೀರಂಗಂ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ತಿರುಚ್ಚಿ ಅಂತ ರಂಗ (ಕೊನೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನ), ಅಪ್ಪಲರಂಗಂ ಅಥವಾ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ತಿರುಪ್ಪರ್‌ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಕೋವಿಲಾಡಿ ಮತ್ತು ಸಿರ್ಕಾಜಿ ಬಳಿಯ ವತರಂಗಂ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ವಡರಂಗಂ, ೬೦೯೧೦೮ ಎಂದು ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [೬] ಕುಂಭಕೋಣಂನಲ್ಲಿರುವ ಸಾರಂಗಪಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕೆಲವು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಲ್ಲಿ ವತರಂಗದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೭] [೮]
" ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ " (ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸಾವಿರ ಹೆಸರುಗಳು) ಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಬರೆದಿರುವ ಆ ಕಾಲದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ ಪರಾಶರ ಬಟ್ಟರ್ ಅವರು ಶ್ರೀರಂಗಂ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಂಗನಾಥನ ಸುಂದರವಾದ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ತುಳಸಿ ( ತುಳಸಿ ) ಮಾಲೆಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಷ್ಣು), ಕೌಸ್ತುಭ, ವೈಜಯಂತಿ ಹರ (ಒಂದು ಹಾರ) ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಇತರ ಆಭರಣಗಳು, ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನ ದೈವಿಕ ಆಭರಣಗಳು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ (ಅವತಾರ) ರಂಗನಾಥನ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತವೆ. [೯]
ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ಶ್ರೀರಂಗಂನಿಂದ ಸಂತ ರಾಮಾನುಜರಿಂದ ಪ್ರಚಾರಗೊಂಡ ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ೧೨ ಆಳ್ವಾರರು ಮತ್ತು ರಾಮಾನುಜರು ಬರೆದ ತಮಿಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧೦]
ಅಲ್ಲದೆ, ಕಾವೇರಿ ನದಿಯು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಆದಿ ರಂಗದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ರಂಗ, ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ರಂಗ, ಶಿವನಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯ ರಂಗ ಅಥವಾ ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯವಿರುವ ಶ್ರೀರಂಗಂನಲ್ಲಿ ಆದ್ಯ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಸಣ್ಣ ಪವಿತ್ರ ದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. [೧೧]
೧೦೮ ದಿವ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳು) ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರ ಒರಗುವ ಭಂಗಿಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ದೇವಾಲಯಗಳು ತಿರುಮಯಂ, ತಿರುಕೋಷ್ಟಿಯೂರ್, ಕೋವಿಲಾಡಿ, ಕಪಿಸ್ಥಳಂ, ತಿರುನೀರ್ಮಲೈ, ತಿರುವಳ್ಳೂರು, ಅನ್ಬಿಲ್, ಅಪ್ಪೋಕುದತನ್, ಮೈಲಾಡುತುರೈ, ಶ್ರೀವಿಲ್ಲಿಪುತ್ತೂರ್ ಮತ್ತು ತಿರುವನಾಥಪುರದ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿವೆ .
ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಹೊರಗೆ ರಂಗನಾಥನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳೂ ಇವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಪೊಮೊನಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. [೧೨] ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಂನ ಸ್ಕಂದ ವೇಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯ. [೧೩] ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯದ ವನಪರ್ತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶ್ರೀ ರಂಗಪುರಂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿದೆ. ಪೆರುಮಾಳ್ ಇಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಭು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: Volume Two. The Rosen Publishing Group. pp. 643–. ISBN 978-0-8239-3180-4. Retrieved 12 December 2012.
- ↑ Srinivasan (15 June 2011). Hinduism For Dummies. John Wiley & Sons. pp. 57–. ISBN 978-1-118-11077-5. Retrieved 12 December 2012.
- ↑ Deshpande 2005, pp. 263–64.
- ↑ Isacco, Enrico (1982). Krishna, the Divine Lover: Myth and Legend Through Indian Art (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Serindia. p. 211. ISBN 978-0-906026-11-3.
- ↑ Symbolism in Hinduism. Chinmaya Mission. 1983. pp. 102–103. ISBN 978-81-7597-149-3. Retrieved 13 December 2012.
- ↑ "The Hindu : Vatarangam, seat of Hari and Haran". www.thehindu.com. Archived from the original on 8 July 2003. Retrieved 17 January 2022.
- ↑ Subodh Kapoor (2002). The Indian Encyclopaedia: Timi-Vedic Age. Cosmo Publications. ISBN 978-81-7755-280-5. Retrieved 13 December 2012.
- ↑ Dalal 2011, p. 339.
- ↑ T. Padmaja (1 January 2002). Temples of Kr̥ṣṇa in South India: History, Art, and Traditions in Tamilnāḍu. Abhinav Publications. pp. 73–. ISBN 978-81-7017-398-4. Retrieved 13 December 2012.
- ↑ Constance Jones; James D. Ryan (1 January 2007). Encyclopedia of Hinduism. Infobase Publishing. pp. 545–. ISBN 978-0-8160-7564-5. Retrieved 14 December 2012.
- ↑ Deshpande 2005, pp. 264–265.
- ↑ "Sri Ranganatha Temple". Ranganatha.
- ↑ "Sri Ranganatha Temple". Skanda Vale. Retrieved 5 July 2019.
ಇತರೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Roshen Dalal (5 October 2011). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. pp. 339–. ISBN 978-0-14-341421-6. Retrieved 12 December 2012.
- Srilata Raman (2007). Self-surrender (prapatti) to God in Śrīvaiṣṇavism: Tamil Cats and Sanskrit Monkeys. Taylor & Francis. pp. 44–. ISBN 978-0-415-39185-6. Retrieved 13 December 2012.
- Deshpande, Aruna (2005). India: A Divine Destination. Crest Publishing House. pp. 264–265, 363–64, and 374–75. ISBN 81-242-0556-6.