ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ (pronounced /ˈɛdɪnb(ʌ)ɹə/ (
listen), ED-in-brə ಅಥವಾ ED-in-bə-rə; (ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ : ಈಡನ್‌ಬರ್ಗ್/ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್/ಎಂಬ್ರಾ/ಎಂಬುರ್ರೀ) ನಗರವು (ಗೇಲಿಕ್‌ ಭಾಷಿಕ: ಡುನ್‌ ಐಡೆಯಾನ್ನ್‌) ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ಬಹು ಜನಭರಿತ ನಗರವಾಗಿದ್ದು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಎರಡನೇ ಬೃಹತ್‌ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ 32 ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರಿ ಪೌರಸಮಿತೀಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ಪೌರಸಮಿತಿ ಪ್ರದೇಶವು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸಮಿತಿಯ ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು 30-ಚದರ-ಮೈಲಿಗಳ (78 km2) ಗ್ರಾಮೀಣ/ಹೊರವಲಯದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ನಾರ್ತ್‌/ಉತ್ತರ ಸೀ/ಸಮುದ್ರದ ಬಳಿ ಫೋರ್ತ್‌ ನದೀಮುಖಜ ಭೂಮಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ನಗರವನ್ನು ಯುರೋಪ್‌‌‌ನಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕ ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ತನ್ನ ಹಳ್ಳತಿಟ್ಟುಗಳುಳ್ಳ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕಲ್ಲುಕಟ್ಟಡಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ಕಟ್ಟಡ ಸಂರಚನೆಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಸಂಸತ್ತಿನ ಪೀಠಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಜ್ಞಾನೋದಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚಳುವಳಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಉತ್ತರದ ಅಥೆನ್ಸ್ ಎಂಬ ಉಪನಾಮವನ್ನು ಮಹಾನಗರವು ಗಳಿಸಿತ್ತು. 1995ರಲ್ಲಿ UNESCO ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆ ತಾಣಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಹಾನಗರದೊಳಗೆ 4,500ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ.[೧] ಒಟ್ಟಾರೆ 40 ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು, ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ 23%ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 23%ರಷ್ಟನ್ನು ಮೇ 2010ರಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ನಗರವು, UKಯಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ ಇಂತಹುವಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮಾಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.[೨] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು 2009ರ ಮಧ್ಯ ವರ್ಷೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಒಟ್ಟು 477,660ರಷ್ಟು ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.[೩] ವಾರ್ಷಿಕ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ಸವಕ್ಕೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕ/ಸ್ವತಂತ್ರ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಆಗಸ್ಟ್‌ನ ಆದಿ ಭಾಗದಿಂದ ನಾಲ್ಕು ವಾರಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಉತ್ಸವಗಳಿಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಮಹಾನಗರದ ನಿವಾಸಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಮವಾಗಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಫ್ರಿಂಜ್‌ ಆಚರಣೆ (ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಬೃಹತ್ತಾದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಉತ್ಸವ), ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಸವ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸೇನಾ ಭೇರಿ ವಾದನೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಸ್ತಕೋತ್ಸವಗಳು ಈ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಜನಪ್ರಿಯವಾದವಾಗಿವೆ. ಇತರೆ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೋಗ್ಮನೇಯ್‌ ಬೀದಿ ಉತ್ಸವ (31 ಡಿಸೆಂಬರ್‌), ಬರ್ನ್ಸ್‌ ರಾತ್ರಿ/ನೈಟ್‌ (25 ಜನವರಿ), St. ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ದಿನ (30 ನವೆಂಬರ್‌), ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಟೇನ್‌ ಕೆಂಡದ/ಅಗ್ನಿ ಉತ್ಸವ (30 ಏಪ್ರಿಲ್)ಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ವರ್ಷಕ್ಕೆ 1 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ಸಾಗರೋತ್ತರ ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ಮಹಾನಗರವು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದು, ಲಂಡನ್‌‌ನ ನಂತರ ಇದನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌ನ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಧಿಕ ಭೇಟಿ ನೀಡಲ್ಪಡುವ ಪ್ರವಾಸೀ ಸ್ಥಳವನ್ನಾಗಿಸಿದೆ.[೪] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು 2009ರ YouGov ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ/ಮತದಾನವೊಂದರಲ್ಲಿ "UKನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಹು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಮಹಾನಗರವನ್ನಾಗಿ" ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.[೫] ಚಾನೆಲ್‌ 4'ನ 2007ರ 4ಹೋಮ್ಸ್ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ವಾಸಿಸಲು ಬಹು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ಥಳ ವೆಂದು ಕೂಡಾ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.[೬]
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರ
Scottish Gaelic: Dùn Èideann Scots: Edinburgh/Embra/Enburrie | |
|---|---|
 Skyline of Edinburgh during sunrise taken in 2010. | |
| Nickname(s): "Auld Reekie", "Athens of the North" | |
| Motto(s): "Nisi Dominus Frustra" "Except the Lord in vain" associated with Edinburgh since 1647, it is a normal heraldic contraction of a verse from the 127th Psalm, "Except the Lord build the house, they labour in vain that build it. Except the Lord keep the city, the watchman waketh but in vain" | |
| Sovereign state | United Kingdom |
| Constituent country | Scotland |
| Region | City of Edinburgh |
| Lieutenancy area | Edinburgh |
| Admin HQ | Edinburgh City Centre |
| Founded | 7th century |
| Burgh Charter | 1125 |
| City status | 1889 |
| Government | |
| • Type | Unitary Authority, City |
| • Governing body | The City of Edinburgh Council |
| • Lord Provost | George Grubb |
| • MSPs |
|
| • MPs: |
|
| Area | |
| • Total | ೧೦೦.೦೦ sq mi (೨೫೯�೦ km2) |
| Population (2009) | |
| • Total | ೪,೭೭,೬೬೦ |
| • Urban density | ೪,೭೭೬/sq mi (೧೮೪೪/km2) |
| Time zone | UTC+0 (Greenwich Mean Time) |
| • Summer (DST) | UTC+1 (British Summer Time) |
| Postcode | |
| Area code | 0131 |
| ISO 3166-2 | GB-EDH |
| ONS code | 00QP |
| OS grid reference | NT275735 |
| NUTS 3 | UKM25 |
| Website | www.edinburgh.gov.uk (Official Council site) www.edinburgh-inspiringcapital.com (Visitor-facing site) |
ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿಕನಿಷ್ಟ ಕಂಚಿನ ಯುಗದ ಅವಧಿಯಿಂದಲೇ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರು ವಾಸವಿದ್ದಿರಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹಾಲಿರುಡ್‌, ಕ್ರೈಗ್ಲಾಕ್ಹಾರ್ಟ್ ಗುಡ್ಡ/ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪೆಂಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಗುಡ್ಡ/ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲ್ಲು ಕಟ್ಟೋಣಗಳ ಕುರುಹುಗಳು ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು.[೭] ಮಧ್ಯ ಯುರೋಪ್‌ ಕಡೆಯ ಹಾಲ್ಸ್‌‌‌ಟಾಟ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ಲಾ ಟೆನೆ ಸೆ/ಕೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳಿಂದ ಕಬ್ಬಿಣ ಯುಗದುದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾದ ಈ ಜನರು, 1st/ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ ADಯ ಆರಂಭದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರೋಮನ್ನರು ಲೋಥಿಯನ್‌‌ನೆಡೆಗೆ ಆಗಮಿಸುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಸೆ/ಕೆಲ್ಟಿಕ್‌, ಬ್ರೈಥಾನಿಕ್‌ ಜನಾಂಗವೊಂದನ್ನು ಕಂಡರು, ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ ಜನಾಂಗದ ಹೆಸರು ವೊಟಾಡಿನಿ ಆಗಿದ್ದು ಬಹುಶಃ ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಸರಿನ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ರೂಪವಾಗಿದ್ದಿರಬಹುದು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಹೆಸರು ಕೆಲವರು ಭಾವಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ರೈಥಾನಿಕ್‌ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ.[೮] ಕೆಲವರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಇದರ ಹೆಸರು ಗೊಡೊಡ್ಡಿನ್‌ ಬೆಟ್ಟದಕೋಟೆ[೯][೧೦][೧೧] ಯಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದ ಡಿನ್‌ ಈಡಿನ್ (ಈಡಿನ್‌ನ ಕೋಟೆ) ಆಗಿದ್ದಿರಬೇಕು, ಇನ್ನೂ ಅನೇಕರು ಭಾವಿಸುವ ಪ್ರಕಾರ ಇದರ ಹೆಸರು "ಎಡ್ವಿನ್‌'ರ ಕೋಟೆ" ಎಂಬುದರ ಆಂಗ್ಲೋ-ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್‌ ರೂಪದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡ ಬರ್ನೀಸಿಯನ್‌ ಆಂಗಲ್‌‌‌ಗಳು, ಎಡ್‌ವೈನ್ಸ್‌ಬರ್ಹ್ ಅಥವಾ ಎಡಿನ್‌-ಬರ್ಹ್ ನಿಂದ ಬಂದಿದೆಯೆಂದು, ಬಹುಶಃ 7ನೇ ಶತಮಾನದ ರಾಜ ನಾರ್ಥಂಬ್ರಿಯಾದ ಎಡ್ವಿನ್‌ರ ಹೆಸರಿಂದ ಬಂದಿರಬೇಕೆಂದು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಬರಹ/ಗ್ರಂಥ/ಲೇಖನಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿರುವ ಡಿನ್‌ ಈಡಿನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಕಾಲದ ತಪ್ಪೆಣಿಕೆಯಿಂದಾಗಿದೆ.[೧೨][೧೩][೧೪][೧೫][೧೬][೧೭] ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮಹಾನಗರವು ಆಂಗ್ಲೆಸ್‌‌ಗಳ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ Y ಗೊಡೊಡ್ಡಿನ್‌ ಎಂಬ ಕವಿತೆಯಲ್ಲಿ ಡಿನ್‌ ಈಡಿನ್ ಎಂಬ ಪದವು ಮೊದಲಿಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. Y ಗೊಡೊಡ್ಡಿನ್ನ ಅತಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಾದ, ದ ಬುಕ್‌ ಆಫ್‌ ಅನೇರಿನ್‌ ಸರಿಸುಮಾರು 1265ರ ಅವಧಿಯದ್ದಾಗಿದೆ.[೧೮] ಇದು ಒಂಬತ್ತನೇ ಅಥವಾ ಹತ್ತನೇ ಶತಮಾನಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆಯೆಂದು ಅನೇಕ ಪ್ರಾಜ್ಞರುಗಳು ಭಾವಿಸಿದ್ದರೂ, ಉಳಿದ ಕೆಲ ಪ್ರಾಜ್ಞರು ಅದು 11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.[೧೯] ನಾರ್ಥಂಬ್ರಿಯಾದ ಆಂಗ್ಲೆಸ್‌‌ಗಳು ಆಗ್ನೇಯ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದ್ದಾರೆಂಬುದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪದದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಮೂಲವು ಏನೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ನಿರ್ವಿವಾದವಾದ ವಿಚಾರ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗೊಡೊಡ್ಡಿನ್ನ ಭದ್ರವಾದ ನೆಲೆಯು ಮುತ್ತಿಗೆಗೊಳಗಾದಂತಿರುವ AD 638ನೇ ಇಸವಿಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದ್ದಿರಬಹುದು. ತೀರ ವ್ಯಾವರ್ತಕವಲ್ಲದೇ ಹೋದರೂ (cf ಪಿಕ್ಟ್‌‌‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಕಾಟ್‌ಗಳು), ಈ ಪ್ರಭಾವವು ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಾನ್‌ಸ್ಟಾಂಟೈನ್‌‌ನ ಪುತ್ರ ಇಂಡಲ್ಫ್‌‌‌‌ನ ರಾಜ್ಯಭಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಿಕ್ಟಿಷ್‌ ಕ್ರಾನಿಕಲ್‌ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ 'ಆಪ್ಪಿಡಮ್‌ ಈಡೆನ್‌',[೮] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದ್ದ ಮಹಾನಗರವು ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರ ಸುಪರ್ದಿಗೆ ಬಂದು ನಂತರ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವರ ಅಧಿಕಾರವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದ c. AD 950 ಇಸವಿಯವರೆಗೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.[೨೦] ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಆಗ್ನೇಯ ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಜರ್ಮೇನಿಕ್‌ ಪ್ರಭಾವವಿದ್ದ ಮಹಾನಗರ'ವು ತನ್ನ ಜರ್ಮೇನಿಕ್‌ ಅಂತ್ಯಪ್ರತ್ಯಯವಾದ 'ಬರ್ಗ್‌'ಅನ್ನು ಪಡೆದ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಇಂದು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಭಾಷೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿರುವ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಆರಂಭವಾದವು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತಲ್ಲದೇ, 2 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಕಾಲ ಹಿಮನದಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತೀಯ ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಕಲು ಗುಡ್ಡದ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಕಡಿದಾದ ಬಂಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ ರಾಕ್‌‌ನ ನಂತರ ಕಟ್ಟಲಾದ ನಗರವಾಗಿತ್ತು. ಇದರ ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾನನ್‌ಗೇಟ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಮುದಾಯವು ಹಾಲಿರುಡ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಇವೆರಡೂ ನಗರಗಳು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್‌ ಬರ್ಗ್‌/ರಾಜ ಪಟ್ಟಣಗಳೆನಿಸಿಕೊಂಡವಲ್ಲದೇ ಮಧ್ಯಯುಗ/ಗೀಯ ಅವಧಿಯ ಕೊನೆಯ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಾಣತೊಡಗಿತು. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಜ ಜೇಮ್ಸ್‌ IV ಆಸ್ಥಾನವನ್ನು 1492ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟಿರ್ಲಿಂಗ್‌/ಸ್ಟರ್ಲಿಂಗ್‌‌ನಿಂದ ಹಾಲಿರುಡ್‌‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಿ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು. ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ನವೋದಯ/ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದುದಲ್ಲದೇ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಸುಧಾರಣಾ ಚಳುವಳಿಯ ಹಾಗೂ ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಕೋವೆನಾಂಟ್‌ ಯುದ್ಧಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಜೇಮ್ಸ್‌ VI ಆಂಗ್ಲ ಮತ್ತು ಐರಿಷ್‌ ಸಿಂಹಾಸನಗಳಿಗೆ 1603ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ, ಸ್ಟುವರ್ಟ್‌ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯದಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌ಅನ್ನು ಕಟ್ಟಬೇಕೆಂಬ ತನ್ನ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಂಡನು. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಆತನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರೂ, ಲಂಡನ್‌‌ಗೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯಭಾರವನ್ನು ಮಾಡಲುಪಕ್ರಮಿಸಿದನು. ಹೆಂಗಾಲ ಮೇಲೇರಿ ಆಕ್ರಮಣದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಂಪು ಸಿಂಹದ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಲಾಂಛನವನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡವು ಹೊಂದಿರಬೇಕೆಂದು ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದನು, ಇಂದಿಗೂ ಬ್ರಿಟನ್‌‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗಿರುವ ಬಹು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರೆಂದರೆ ಕೆಂಪುಸಿಂಹ/ರೆಡ್‌ ಲಯನ್‌ ಆಗಿದೆ. ಪ್ರೆಸ್‌ಬೈಟೀರಿಯನ್‌ ಕೋವೆನಾಂಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲೇಯ ಚರ್ಚು/ಇಗರ್ಜಿಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು 1639ರಲ್ಲಿ, ಮೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಮೂಲವಾದ ಆರಂಭಿಕ ಸಂಘರ್ಷವಾದ ಬಿಷಪ್‌‌ಗಳ ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ II'ರಿಗೆ ವರ್ಸಸ್ಟರ್‌ ಕದನದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸೋಲುಣಿಸುವ ಮುಂಚೆ ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಲಿವರ್‌ ಕ್ರಾಮ್‌ವೆಲ್‌‌ರ ಕಾಮನ್‌‌ವೆಲ್ತ್‌ ಪಡೆಗಳು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಅನ್ನು ತಮ್ಮ ವಶಕ್ಕೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದವು. ಜೇಮ್ಸ್‌ IVರವರ ಸೋಲಿನ ನಂತರ 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಆಂಗ್ಲ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಫ್ಲಾಡನ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ (ಅದಕ್ಕೆಂದೇ ಫ್ಲಾಡನ್‌ ಗೋಡೆ ಎಂದು ಅದರ ಹೆಸರು) ಕಟ್ಟಲಾಗಿದ್ದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಗೋಡೆಯೊಂದು 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಗಡಿಯನ್ನು ಆಗಲೂ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಲಭ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದ ಕಾರಣ, ಬದಲಿ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ಊರ್ಧ್ವಮುಖವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಆಧುನಿಕ ದಿನಮಾನದ ಗಗನಚುಂಬಿಗಳ ಆದಿರೂಪವೆನ್ನಬಹುದಾದ 14 ಮಹಡಿಗಳಷ್ಟು,[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳ ದಾಖಲೆಗಳೂ ಇದ್ದು 11 ಮಹಡಿಗಳ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವೆನಿಸಿದ್ದವು. ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಇಂದೂ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ-ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಕಟ್ಟಡ ಸಂರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ 1707ರಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕೂಟಾತ್ಮಕ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಅಲ್ಪ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರೀಕರಿಸಲಾದರೂ, ಬಹುತೇಕ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರು ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರಲ್ಲದೇ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಜನತೆ ಈ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಕೇಳಿ ದಂಗೆಯೆದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಪುನಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸರಿಸುಮಾರು 300 ವರ್ಷಗಳೇ ಬೇಕಾದುವು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ (ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಇತರೇ ರಾಜವೈಭವದ ನಗರಗಳಂತೆಯೇ) ನಗರವೂ ಕೂಡಾ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಿಂದ, ಅದರಲ್ಲೂ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ 14ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ, ಮುದ್ರೆಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜಲಾಂಛನದ ಅನೇಕ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ 1732ರಲ್ಲಿ, 'ಸಾಧನಾಲಾಂಛನ' ಅಥವಾ 'ರಾಜಲಾಂಛನ'ಗಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಲಾರ್ಡ್‌ ಲೈಯಾನ್‌ ರಾಜಲಾಂಛನ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನೀಡಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಲಾಂಛನಗಳನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪಟ್ಟಣದ ಪೌರಸಮಿತಿಯವರು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೌರಸಮಿತಿಯ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟ 1975ರ ಮೇನಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರದ ಪುನಸ್ಸಂಘಟನೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಆಗ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಲಾಂಛನದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನವೀನ ರಾಜಲಾಂಛನವನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ಪೌರಸಮಿತಿಯು 1996ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಡೆದ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರ ಪುನಸ್ಸಂಘಟನೆಯಿಂದಾಗಿ ರಚನೆಯಾಗಿ, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅದರ ರಾಜಲಾಂಛನವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.[೨೧] 1745ರ ಜಾಕೋಬೈಟ್‌ ಆಕ್ರಮಣ/ಕ್ರಾಂತಿಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌‌ನೆಡೆಗೆ ಪಯಣ ಬೆಳೆಸುವ ಮುನ್ನಾ ಜಾಕೋಬೈಟ್‌ ಪಡೆಗಳು ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಮ್ಮ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದವು.
ಪ್ರತೀಕಾರದ ದಾಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಧಾನದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳೂ ಕಲ್ಲೋಡೆನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂತಿಮ ಸೋಲಿನ ನಂತರ ನಡೆದವಾದರೂ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಬಹುತೇಕ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ ಮಲೆನಾಡಿನವರೆಡೆಗೆ ಕೇಂದ್ರಿತವಾಗಿದ್ದವು. ಕೋಟೆಯ ಉತ್ತರ ಭಾಗದೆಡೆಗೆ ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದ್ದ ನವೀನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಹನೋವೇರಿಯನ್‌ ಚಕ್ರಾಧಿಪತ್ಯವು ಬೀದಿಗಳನ್ನು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಹಾಗೂ ಆತನ ಕುಟುಂಬದವರ ಹೆಸರಿಂದ ಕರೆದು ಗೌರವಿಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮೆಡೆಗೆ ಒಲವು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು; ಜಾರ್ಜ್‌ III'ರ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರ ಗೌರವಾರ್ಥ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ, ಫ್ರೆಡೆರಿಕ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ, ಹ್ಯಾನೋವರ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಆಯಾ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು.
ತನ್ನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ/ಸಂರಚನೆ/ಸ್ಥಾಪತ್ಯಕ್ಕೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದರೆ, ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತನ್ನ ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ/ಸಂರಚನೆ/ಸ್ಥಾಪತ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಜ್ಞಾನೋದಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚಳುವಳಿಗೆ ಮಹಾನಗರವು ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರತಿಭಾಪೂರಿತ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪ್‌‌‌ನಾದ್ಯಂತ ಹೆಸರಾಗಿತ್ತು.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] ಖಂಡದಾದ್ಯಂತದ ಗಣ್ಯ/ಪ್ರಖ್ಯಾತರು ಮಹಾನಗರದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರು, ಅಂತಹವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರಾದ ಡೇವಿಡ್‌ ಹ್ಯೂಮ್‌, ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಆಡಮ್‌, ಡೇವಿಡ್‌ ವಿಲ್ಕೀ, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬರ್ನ್ಸ್‌, ಜೇಮ್ಸ್‌ ಹಟ್ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಆಡಮ್‌ ಸ್ಮಿತ್ ಸೇರಿದ್ದರು. ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರ ಮತ್ತು ಐರೋಪ್ಯ ಮೇಧಾವಿ/ಪ್ರಾಜ್ಞ ಚಿಂತಕರುಗಳ ಯೋಚನಾಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ್ದ ಮುಂಚೂಣಿ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಮೇಧಾವಿ/ಪ್ರಾಜ್ಞ ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದವರು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನರಾಗುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌'ನ ಗ್ರೆಕೋ/ಗ್ರೀಕೋ-ರೋಮನ್‌ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ/ಸಂರಚನೆ/ಸ್ಥಾಪತ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಉತ್ತರದ ಅಥೆನ್ಸ್ ಎಂಬ ಉಪನಾಮವನ್ನು ಹೊಂದುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]
ಇನ್ನಿತರ ಅನೇಕ ಮಹಾನಗರಗಳಂತೆ 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೈಗಾರೀಕರಣಗೊಂಡರೂ, ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಔನ್ನತ್ಯದಿಂದ ಬಹುವಾಗಿ ಲಾಭಪಡೆದ ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್‌ ಮಹಾನಗರವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸರಿಸಿದ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಎರಡನೇ ಮಹಾನಗರವಾದ ಗ್ಲಾಸ್ಗೋದಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ.
ಅಡ್ಡಹೆಸರು/ಉಪನಾಮಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಮತ್ತು ಮರಮುಟ್ಟುಗಳಿಂದ ಒಲೆ ಉರಿ ಹಾಕಿದಾಗ ಚಿಮಣಿಗಳು ಕಂಬರೂಪದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ದಪ್ಪ ಹೊಗೆಯುಗುಳುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಆಲ್ಡ್‌ ರೀಕಿ [೨೨] (ಹಳೆಯ ಧೂಮಾವೃತ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಭಾಷಿಕ ಪದ) ಎಂಬ ಪ್ರೀತಿಯ ಉಪನಾಮದಿಂದ ಮಹಾನಗರವನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. "ಎಂಬ್ರಾ" ಅಥವಾ "ಎಂಬ್ರೋ"ದ ಆಡುಮಾತಿನ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯನ್ನು ರಾಬರ್ಟ್‌ ಗಾರಿಯೋಚ್‌'ರ ಎಂಬ್ರೋ ಟು ದ ಪ್ಲಾಯ್ ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದ[೨೩] ಹಾಗೆ ಕೂಡಾ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.[೨೪] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಉತ್ತರದ ಅಥೆನ್ಸ್ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಗರವನ್ನು ಅನೆಡಾ ಅಥವಾ ಎಡೀನಾ ದಂತಹಾ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡನೇ ಹೆಸರಿನ ಗುಣವಾಚಕ ರೂಪವಾದ ಎಡಿನೆನ್‌ಸಿಸ್‌ ಅನ್ನು, ಅನೇಕ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.[೨೫][೨೬][೨೭][೨೮][೨೯] ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಗೇಲಿಕ್‌ ಭಾಷಿಕ ಪದ ಡುನ್‌ ಐಡೆಯಾನ್ನ್‌ ನಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನಗೊಂಡ ಡುನೆಡಿನ್‌/ಡ್ಯೂನ್ಡಿನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಮೂಲತಃ ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌‌ನ ಡುನೆಡಿನ್‌/ಡ್ಯೂನ್ಡಿನ್ ನಗರವನ್ನು "ನ್ಯೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಈಗಲೂ ಅದನ್ನು "ದಕ್ಷಿಣದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್" ಎಂಬ ಉಪನಾಮದಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾನಗರ'ದ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಹೆಸರಾದ ಎಡಿನಾ ವನ್ನು ಸ್ಕಾಟ್‌ ಕವಿಗಳಾದ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಬರ್ನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್‌ ಫರ್ಗ್ಯೂಸನ್‌‌ರವರುಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಗರವನ್ನು ಬ್ರಿಟನ್‌'ನ ಮತ್ತೊಂದು ಕಣ್ಣು ಎಂದು ಬೆನ್‌ ಜಾನ್ಸನ್‌‌ರು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದರೆ,[೩೦] ಸರ್‌ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌‌ರು ಯಾನ್‌/ಆಚೆಯಿಂದ ಕಾಣುವ ಉತ್ತರದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ ಎಂದು ಮಹಾನಗರವನ್ನು ಕರೆದಿದ್ದರು.[೩೧] ಮಹಾನಗರದ ಮತ್ತೋರ್ವ ಸುಪುತ್ರ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಸ್ಟೀವನ್‌ಸನ್‌‌ರು ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದರು "ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ ಏನಾಗಬೇಕಿದೆಯೋ ಅದಾಗಿದೆ".
ಭೂಗೋಳ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಫೋರ್ತ್‌ ನದೀಮುಖಜ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಮಹಾನಗರದ ಮೇರೆಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಪೆಂಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಗುಡ್ಡ/ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಕೇಂದ್ರ ತಗ್ಗುಪ್ರದೇಶಗಳ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.[೩೨] ಹಿಂದಿನ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ನಂತರದ ತೀವ್ರ ಹಿಮೀಕರಣದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಮಹಾನಗರವು ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.[೩೩] ಅಲ್ಲಿನ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಆಂತರಿಕ ದೋಷದಿಂದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಅಗ್ನಿಜನ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ 350ರಿಂದ 400 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಠಿಣ ಬಸಾಲ್ಟ್‌ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತೀಯ ಘನೀಕೃತ ಲಾವಾಗಳ ಚೆದರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿ, ಅವು ಅಲ್ಲಿನ ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆ.[೩೩] ಅದರ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಮುಂದೆ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದ್ದ ದಪ್ಪ ಮಂಜುಗೆಡ್ಡೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಇಬ್ಭಾಗವಾಗುವಂತೆ ಒತ್ತಡ ಬೀಳಿಸಿದ, ಮೆದುಶಿಲೆಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆಗೆ ಮೈಲಿಯುದ್ದದ ವಸ್ತುಗಳ ಕಡಿದಾದ ಇಳುಕಲು ಗುಡ್ಡ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿ ವಿಲಕ್ಷಣವಾದ ಕಗ್ಗಲ್ಲು ಹಾಗೂ ಬಾಲ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ ರಾಕ್‌.[೩೩] ಕಗ್ಗಲ್ಲುಗಳ ಉತ್ತರದ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಹಿಮಪದರದ ಸವೆತವು ಅಗಾಧವಾದ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ಕೆತ್ತಿತಲ್ಲದೇ ಈಗಿನ ಒಣಗಿಹೋದ ನಾರ್‌ ಸರೋವರಕ್ಕೆ ಕೂಡಾ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕಿರುವ ಪ್ರಪಾತದೊಂದಿಗೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೊತ್ತಲವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಸೂಕ್ತವಾಗುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೋಟೆಯಾಗಿ ಈ ಸಂರಚನೆಯು ಪರಿಣಮಿಸಿತ್ತಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು.[೩೩] ಅದೇ ರೀತಿ, ಕಾರ್ಬೋನಿಫೆರಸ್‌ ಅವಧಿಯಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಹಿಮಯುಗದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆಗೆ ಹಾದುಹೋದ ಹಿಮನದಿಗಳಿಂದ ಸವೆತಕ್ಕೊಳಗಾದ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಉಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥರ್ಸ್‌ ಸೀಟ್‌ ಎಂಬ ಸ್ಥಳವು ಹೊಂದಿದೆ.[೩೩] ಥಟ್ಟನೆ ಎಳೆಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ತೇದುಹೋಗುವಿಕೆಯಂತಹಾ ಸವೆತದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಗ್ಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಪೂರ್ವದೆಡೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಿತಲ್ಲದೇ, ನಂತರ ಪಶ್ಚಿಮದೆಡೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡಿರುವ ಹಿಮಪ್ರವಾಹದ ಬಾಲವನ್ನು ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿದೆ.[೩೪] ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ವೈಲಕ್ಷಣ್ಯ ಪೂರಿತವಾದ ಸೇಲಿಸ್‌ಬರಿ ಕಗ್ಗಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಅರ್ಥರ್ಸ್‌ ಸೀಟ್‌ನಿಂದ ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರಗಳವರೆಗೆ ಹರಡಿರುವ ಟೆಸ್ಕೆನೈಟ್‌ ಪ್ರಪಾತಗಳ ಸರಣಿಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ.[೩೫] ಮಾರ್ಚ್‌ಮಾಂಟ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರಂಟ್ಸ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿನ ವಸತಿಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಹಿಮನದಿಯು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಗೊಂಡ ಉರುಳೆದಿಬ್ಬಗಳ ಸರಣಿಯುದ್ದಕ್ಜೂ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ.[೩೩] ಕಾಲ್ಟನ್‌ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಸ್ಟಾರ್ಫೈನ್ ಬೆಟ್ಟದಂತಹಾ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ ಇತರೆ ಆಕರ್ಷಕ ತಾಣಗಳು ಹಿಮನದಿಯುಂಟಾದ ಸವೆತಗಳಿಂದ ಉಂಟಾದವು.[೩೩] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ನಗರಪ್ರದೇಶದ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ನೋಟವನ್ನು ನೋಡಲುತ್ತೇಜಿಸುವ ಬ್ರೈಡ್‌ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಬ್ಲಾಕ್‌‌‌ಫರ್ಡ್‌ ಬೆಟ್ಟಗಳು ಮಹಾನಗರದ ನೈಋತ್ಯದೆಡೆಗೆ ಮುಖಮಾಡಿರುವ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಶೃಂಗಗಳ ಸರಣಿಯಾಗಿದ್ದು, ಉತ್ತರದೆಡೆಗೆ ಫೋರ್ತ್‌ನ ಕಡೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತವೆ.[೩೩]
| Edinburgh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Climate chart (explanation) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ಪೆಂಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಗುಡ್ಡ/ಬೆಟ್ಟಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಹಾರ್ಪೆರಿಗ್ಗ್‌ ಜಲಾಶಯದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದ ಕೊಳಚೆ ನೀರು ವಾಟರ್‌ ಆಫ್‌ ಲೇಯ್ತ್‌ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಹರಿದುಹೋಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ, ಮಹಾನಗರದುದ್ದಕ್ಕೂ ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಪೂರ್ವದೆಡೆಗೆ 29 km (18 ಮೈಲುಗಳು) ಹರಿದು ಲೇಯ್ತ್ನ ಬಳಿ ಇರುವ ಫೋರ್ತ್‌ ನದೀಮುಖಜ ಭೂಮಿಯ ಬಳಿ ಸೇರುತ್ತದೆ.[೩೬] ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ನ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಡೀನ್‌ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ, ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಫೆರ್ರಿಗೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಥಾಮಸ್‌ ಟೆಲ್‌ಫರ್ಡ್‌ರಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಂಡು 1832ರಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಕಮರಿಗೆ ತುದಿಯಿಂದ ತುದಿಗೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಡೀನ್‌ ಸೇತುವೆ ಯಿಂದ ಬಳಿ ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರಭಾಗಕ್ಕೆ ನದಿಯು ಹತ್ತಿರವಾಗುವುದು.[೩೬] ವಾಟರ್‌ ಆಫ್‌ ಲೇಯ್ತ್‌ ವಾಕ್‌‌ವೇ/ನಡೆದಾರಿ ಎಂಬುದು ಬಲೆರ್ನೋನಿಂದ ಲೇಯ್ತ್‌‌ವರೆಗಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ 19.6 km (12.2 ಮೈಲಿಗಳು)ಗಳಷ್ಟು ದೂರ ನದಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಮಿಶ್ರಿತ ಬಳಕೆಯ ಪಥವಾಗಿದೆ.[೩೭]
ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಡಾಲ್ಮೆನಿಯಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿನ ಪ್ರೆಸ್ಟಾನ್‌ಗ್ರೇಂಜ್‌‌ವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯುಳ್ಳ 1957ರಲ್ಲಿ ನಿಯುಕ್ತವಾದ ಹಸಿರು ವಲಯದಿಂದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ.[೩೮] 3.2 km (2 ಮೈಲಿಗಳು)ಗಳಷ್ಟು ಸರಾಸರಿ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವಿರುವ ಹಸಿರು ವಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಹೊರಮುಖವಾಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಗರಪ್ರದೇಶಗಳು ರಾಶಿಯಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದಾಗಿತ್ತು.[೩೮] ಹಸಿರು ವಲಯದೊಳಗೆ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆಯಾದರೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಸ್ಟನ್‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ರಾಯಲ್‌ ಹೈಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಷೋಗ್ರೌಂಡ್‌/ಪ್ರದರ್ಶನಮೈದಾನಗಳಂತಹಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಈ ವಲಯದೊಳಗೇ ಇವೆ.[೩೮] ಇದೇರೀತಿ ಜ್ಯೂನಿಪರ್‌ ಗ್ರೀನ್‌ ಮತ್ತುಬಲೆರ್ನೋಗಳಂತಹಾ ನಗರಪ್ರದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಹಸಿರು ವಲಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಇವೆ.[೩೮] ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಸಿರು ವಲಯದ ಒಂದು ವಿಶೇಷತೆಯೆಂದರೆ ಮಹಾನಗರದೊಳಗಿನ ಹಸಿರು ವಲಯವಾಗಿ ನಿಯುಕ್ತಗೊಂಡ ತುಂಡು ಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು, ಆದರೆ ಇದುವರೆಗೂ ಅವುಗಳು ಪ್ರಧಾನ ವಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಹಾಲಿರುಡ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಸ್ಟಾರ್ಫೈನ್ ಬೆಟ್ಟ ಹಸಿರು ವಲಯದ ಇಂತಹಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ತುಂಡುಭೂಮಿಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.[೩೮] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವೂ ಕೂಡಾ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಬಹುತೇಕ ಉಳಿದ ಭಾಗದ ಹಾಗೆ ಸೌಮ್ಯ/ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ, ಸಮುದ್ರತಡಿಯ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದರ ಉತ್ತರೀಯ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಸಾಪೇಕ್ಷವಾಗಿ ಸೌಮ್ಯವಾಗಿದೆ.[೩೯] ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಚಳಿಗಾಲಗಳು ಸೌಮ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಹಗಲಿನ ತಾಪಮಾನಗಳು ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವೇ ಘನೀಕರಣ ಬಿಂದುವಿಗಿಂತ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ತಲುಪುವಂತಿದ್ದು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಮಾಸ್ಕೋ, ಲಾಬ್ರಡಾರ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಫೌಂಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌‌ಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.[೩೯] ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಬೇಸಿಗೆ ತಾಪಮಾನಗಳು ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿದ್ದು, ದೈನಂದಿನ ಗರಿಷ್ಠ ತಾಪಮಾನ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ 22 °Cಗೆ ಮೀರಿರುತ್ತದೆ.[೩೯] ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೆ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ಗರಿಷ್ಠ ತಾಪಮಾನವೆಂದರೆ 4 ಆಗಸ್ಟ್‌ 1975ರಂದು ಇದ್ದ 31.4 °C.[೩೯] ತಾಪಮಾನದ ವಿಪರೀತ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಹವಾಮಾನ ವೈಪರೀತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಮಹಾನಗರಕ್ಕಿರುವ ಸಾಮೀಪ್ಯವು ತಡೆಗಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಇರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಜೋರುಗಾಳಿಯ ಮಹಾನಗರವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಪಡೆದಿದೆ, ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಪಶ್ಚಿಮದ ಗ್ಲಾಸ್ಗೋದಂತಹಾ ಮಹಾನಗರಗಳಿಗಿಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಮಳೆಗೆ ಇಂಬು ನೀಡುವ ಕೊಲ್ಲಿ ಮಾರುತದ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಅಸ್ಥಿರ ಗಾಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುವ ಹಾಗೆ ನೈಋತ್ಯದಿಂದ ಬೀಸುವುದು ಪ್ರಧಾನ ಗಾಳಿಯಾಗಿದೆ.[೩೯] ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬಹುತೇಕ ಸಮಾನ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆಯು ಇಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ.[೩೯] ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆಯಿಂದ ಬೀಸುವ ಮಾರುತಗಳು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಒಣದಾಗಿದ್ದರೂ ತಣ್ಣಗಿರುತ್ತವೆ. ಐರೋಪ್ಯ ಉಗ್ರ ಚಂಡಮಾರುತಗಳೆಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತೀವ್ರತರದ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್‌ ವಾಯುಭಾರಕುಸಿತಗಳು ಮಹಾನಗರದ ಮೇಲೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌‌ನಿಂದ ಮೇವರೆಗಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಧಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿರುತ್ತದೆ.[೩೯]
ಪ್ರದೇಶ/ವಲಯಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ| Old and New Towns of Edinburgh | |
|---|---|
| ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನಮೂದಾಗಿರುವ ಹೆಸರು | |
 | |
| ಪ್ರಕಾರ | Cultural |
| ಮಾನದಂಡಗಳು | ii, iv |
| ಉಲ್ಲೇಖ | 728 |
| ಯುನೆಸ್ಕೊ ಪ್ರದೇಶ | Europe and North America |
| ದಾಖಲೆಯ ಇತಿಹಾಸ | |
| Inscription | 1995 (19th ಸಮಾವೇಶ) |
ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಒಂದು (ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಕೊಂಡಿ/ಸಂಯೋಜಕಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ) ಉದ್ಯಾನ/ಮೈದಾನ, ಪ್ರಧಾನ ಸ್ಥಳೀಯ ಬೀದಿ (i.e. ಸ್ಥಳೀಯ ಚಿಲ್ಲರೆ ಅಂಗಡಿಗಳಿರುವ ಬೀದಿ), ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಬೀದಿ (ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರಮುಖ ಬೀದಿ ಕಾರ್ಸ್ಟಾರ್‌‌ಫೈನ್‌‌‌ನಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳೀಯ ಬೀದಿಯಾಗಿರಲೇಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ,) ಮತ್ತು ವಸತಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತಹಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಮನೆಗಳು ವಸ್ತುತಃ ವಠಾರಗಳಾಗಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣದ ಹಾಗೂ ಪಶ್ಚಿಮದ ಕೆಲ ಭಾಗಗಳು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿದ್ದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಿಡಿಯಾದ ಹಾಗೂ ಭಾಗಶಃ ಬಿಡಿಯಾದ ಭವನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಉದ್ಯಾನಗಳ ವಿಶಾಲವಾದ ಹಸಿರು ಪಟ್ಟೆಗಳು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತವೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಕಡೆಗೆ ಅಳಿದ ಅಗ್ನಿಪರ್ವತದ ಕಗ್ಗಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿಸಲಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲ ಮತ್ತು ಸಾಲಾಗಿರುವ ದಿಬ್ಬಗಳುದ್ದಕ್ಕೂ ಹರಡಿರುವ ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿವೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾರ್‌ ಸರೋವರ ಎಂದೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಾನಗಳನ್ನು 1816ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲದ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೇ ಆರ್ಥಿಕ ಜಿಲ್ಲೆಯಿದ್ದು, ಗೃಹ ನಿರ್ಮಾಣ ವಿಮೆ ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿರುವ ಜಲಜಶಿಲೆಯ/ಮರಳುಶಿಲೆಯ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ಸಭಾಂಗಣ/ಕೇಂದ್ರ/ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾನ್‌ಫರೆನ್ಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಕಟ್ಟಡವು ಬಹುಶಃ ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಸೆಳೆವ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿದೆ.
ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ತನ್ನ ಮಧ್ಯಯುಗೀಯ ಯೋಜನೆಯಂತೆಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣಾ-ಯುಗದ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ. ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲವು ಇದರ ಒಂದು ಬದಿಯನ್ನು ಮುಚ್ಚಿದ್ದರೆ, ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌ ಎಂಬ ಪ್ರಧಾನ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ; ಚಿಕ್ಕ ಬೀದಿಗಳು (ಮೂಗುರಸ್ತೆಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರಾಕಾರಗಳೆಂ ದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ) ಪ್ರಧಾನ ಹಾದಿಯ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲೂ ಹೆರ್ರಿಂಗ್‌ಬೋನ್‌ ಮಾದರಿಯಂತೆ ಇಳುಕಲಾದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತವೆ. ದೊಡ್ಡದಾದ ಚೌಕಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಅಥವಾ St. ಗಿಲೆಯವರ/'ಗಿಲೆಸ್‌ ಕ್ಯಾ/ಕೆಥೆಡ್ರಲ್‌ ಹಾಗೂ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಂತಹಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುತ್ತವೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಜ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಸರ್ಜನ್‌ಗಳ/ಶಸ್ತ್ರವೈದ್ಯತಂತ್ರಜ್ಞರ ಸಭಾಂಗಣ ಮತ್ತು ಮೆಕ್‌ಈವನ್‌ ಸಭಾಂಗಣಗಳು ಸನಿಹದ ಇನ್ನಿತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಅನೇಕ ಉತ್ತರ ಯುರೋಪಿನ ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿನ ಹಳೆಯ ನಗರಭಾಗ/ಕೇರಿಗಳಂತೆಯೇ ಇಲ್ಲಿನ ರಸ್ತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇದ್ದು, ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲವು ಕಲ್ಲುಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಗ್ಗಲ್ಲಿನ ಮೇಲಿದ್ದರೆ (ಅಳಿದುಹೋದ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಉಳಿಕೆಭಾಗ) ಅದರ ಮೇಲಿರುವ ಶಿಖರದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌ ಸಾಗುತ್ತದೆ.
"ಬಾಲ/ಹಿಂಭಾಗದ" ಕಿರಿದಾಗಿರುವಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಅತೀ ಮುಂಚೆ "ಎತ್ತರಕ್ಕೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ" ಕೆಲ ವಸತಿ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನೆಲೆಯಾಯಿತು. ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌/ಭೂಮಿಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಬಹು-ಮಹಡಿ ವಸತಿಪ್ರದೇಶಗಳು 1500ರ ದಶಕದ ನಂತರ ಸಾಧಾರಣವೆಂದರೆ ಹತ್ತು ಮತ್ತು ಹನ್ನೊಂದು ಮಹಡಿಗಳು ಹಾಗೂ ಕೆಲವೊಂದು ಹದಿನಾಲ್ಕು ಮಹಡಿಗಳನ್ನೂ ಮುಟ್ಟಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಐರಿಷ್‌) ವಲಸೆ ಬರುವವರಿಗೆ ವಸತಿ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲು ಅನೇಕ ಬೀದಿ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಕೆಳಗಿರುವ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ನಿರ್ಮಿಸಿ ವಾಸಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಇಂತಹಾ ನೆಲಮಾಳಿಗೆಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಭೂಮಿಯೊಳಗಿನ ಮಹಾನಗರದ ಕಲ್ಪನೆಗಳಿಗೆ ಆಕರವಾಗುತ್ತಾ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಿವೆ. ಇಂದು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಈ ತರಹದ ಪ್ರವಾಸಗಳಿದ್ದು ಅವುಗಳು, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಾಲ್ಟ್ಸ್‌/ನೆಲಮಾಳಿಗೆಗಳು ಎಂಬ ಭೂಮಿಯ ಕೆಳಗಿರುವ ಮಹಾನಗರಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತವೆ.[೪೦]
ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದ ಜನದಟ್ಟಣೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು 18ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೈಗೊಂಡ ಪರಿಹಾರಕಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಸೋಜಿಗಪಡುವಷ್ಟು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಇಳಿಕಲಾಗಿ ಹೋಗುವ ದಿಬ್ಬಸಾಲಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡು ಮಹಾನಗರವು ಒತ್ತಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿತ್ತು. ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ಅನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಓರ್ವ 22-ವರ್ಷ-ವಯಸ್ಸಿನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಜೇಮ್ಸ್‌ ಕ್ರೈಗ್‌‌ರು 1766ರಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರು. ಜ್ಞಾನೋದಯ ಅವಧಿಯ ತರ್ಕಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಹಾಗೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಯೋಜನೆಯು ಕಠಿಣವಾದ, ಕ್ರಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ರಚಿಸಿತ್ತು. ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯು ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನ ಉತ್ತರದ ಕಡೆಗಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ದಿಬ್ಬಗಳ ಸಾಲಿಗೆ ಸಮನಾಗಿ ಸಾಗುವ ಪ್ರಧಾನ ಬೀದಿಯಾಗಬೇಕಿತ್ತು. ಅದರ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲಿ ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಬೀದಿಗಳಾದ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಕ್ವೀನ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಗಳಿದ್ದವು. ಆಗಿನಿಂದಲೇ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರಧಾನ ಖರೀದಿ ಬೀದಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಈಗ ಕೆಲ ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಅಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಈ ಬೀದಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಲಂಬವಾಗಿರುವ ಬೀದಿಗಳ ಸರಣಿಗಳಿದ್ದವು. ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ St. ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಚೌಕ ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲೊಟ್ಟೆ ಚೌಕಗಳಿವೆ. ಎರಡನೆಯ ಚೌಕವನ್ನು ರಾಬರ್ಟ್‌ ಆಡಮ್‌‌ರು ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಅದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟ ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ಚೌಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಪ್ರಧಾನ/ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಬೂ/ಬ್ಯೂಟ್‌ ಹೌಸ್‌ ಎಂಬ ಅಧಿಕೃತ ನಿವಾಸವು ಚಾರ್ಲೊಟ್ಟೆ ಚೌಕದ ಉತ್ತರದ ಬದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ಗಳ ನಡುವೆ ಇರುವ ಕಂದರದಲ್ಲಿ ಮಹಾನಗರ'ದ ನೀರಿನ ಮೂಲ ಹಾಗೂ ಕೊಳಚೆ ನೀರಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತಾಣ ಎರಡೂ ಆಗಿದ್ದ ನಾರ್‌ ಸರೋವರ ಇತ್ತು. 1820ರ ದಶಕದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅದು ಬತ್ತಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಕ್ರೈಗ್‌'ರ ಮೂಲ ನಕ್ಷೆಯು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಉದ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ನಾರ್‌ ಸರೋವರ ಇದ್ದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುವ ನಾಲೆಯೊಂದನ್ನು[೪೧] ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಣ್ಣನ್ನು ಸರೋವರದ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಅದು ಈಗ ದ ಮೌಂಡ್‌/ಗುಡ್ಡೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟು ನಾಲೆಯ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು. ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್‌ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದ ಮೌಂಡ್‌ /ಗುಡ್ಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ, ವೇವರ್‌ಲೇ ನಿಲ್ದಾಣ/ಸ್ಟೇಷನ್‌ಕ್ಕೆ ಸುರಂಗ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೂಲಕವೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಬೃಹತ್‌ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ನ ಯೋಜನೆಯು ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದೇ, ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿತ್ತಾಕರ್ಷಕವಾದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಅನೇಕರು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ/ಸಂರಚನೆ/ಸ್ಥಾಪತ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ನಿರ್ಮಿತಿಯ ಉತ್ಕೃಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದು ಇಂದಿಗೂ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗ
ಬದಲಾಯಿಸಿದಕ್ಷಿಣ ಸೇತುವೆಯ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತವಾದ ನಂತರ ವಸತಿಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತಾ ಹೋದ, St ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ಸ್‌, ಮಾರ್ಚ್‌ಮಾಂಟ್‌, ನ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ಟನ್‌, ಸಿಯೆನ್ನೆಸ್‌, ದ ಗ್ರೇಂಜ್‌‌‌ಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ "ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವು" ಬರ್ಗ್‌ ಮುಯ್ರ್‌ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಸದೃಶವಾಗಿದ್ದು, ಮಹಾನಗರದ ಜನಪ್ರಿಯ ವಸತಿಪ್ರದೇಶವೆಂದರೆ ಅದರ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವೆಂಬಂತಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕುಟುಂಬಗಳು (ಅನೇಕ ಘನತೆವೆತ್ತ[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ), ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು (ಸೆಂಟ್ರಲ್‌/ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಆವರಣ/ಪ್ರಾಂಗಣವು ಮಾರ್ಚ್‌ಮಾಂಟ್‌ ಮತ್ತು ದ ಮೀಡೋಸ್‌‌ಗಳ ತುಸುವೇ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಜಾರ್ಜ್‌ ಚೌಕವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆಯಲ್ಲದೇ, ನೇಪಿಯರ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಆವರಣ/ಪ್ರಾಂಗಣಗಳನ್ನು ಮರ್ಚಿಸ್ಟನ್‌ & ಮಾರ್ನಿಂಗ್‌‌ಸೈಡ್‌‌ಗಳು ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಹೊಂದಿದೆ), ಮತ್ತು ಉತ್ಸವ-ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವರು ಹಾಗೂ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಿವೆ : ಇಯಾನ್‌ ರಾಂಕಿನ್‌'ರ ಇನ್ಸ್‌‌ಪೆಕ್ಟರ್‌ ರೇಬಸ್‌ ಮಾರ್ಚ್‌ಮಾಂಟ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನಲ್ಲದೇ St ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ಸ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ; ಹಾಗೂ ಮಾರ್ನಿಂಗ್‌‌ಸೈಡ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಮ್ಯೂರಿಯೆಲ್‌ ಸ್ಪಾರ್ಕ್‌'ರ ಕುಮಾರಿ ಜೀನ್‌ ಬ್ರಾಡೀಳ ತವರುನೆಲೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆ ಪ್ರದೇಶವು ಲೇಖಕರುಗಳಾದ J. K. ರೌಲಿಂಗ್‌, ಇಯಾನ್‌ ರಾಂಕಿನ್‌ ಮತ್ತು ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ಮೆಕ್‌ಕಾಲ್‌ ಸ್ಮಿತ್‌‌‌ರವರುಗಳ ವಾಸಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಂಪರ್ಕ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.
ಲೇಯ್ತ್‌
ಬದಲಾಯಿಸಿಲೇಯ್ತ್ ಎಂಬುದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಬಂದರಾಗಿದೆ/ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವಾಗಿದೆ. ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯನ್ನು ಇದು ಈಗಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆಯಲ್ಲದೇ, 1920ರಲ್ಲಿ ಲೇಯ್ತ್‌ ನಗರವನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೌಂಟಿಯಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ[೪೨] ತೀವ್ರ ಮಟ್ಟದ ಅಸಮಾಧಾನ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಇಂದಿನ ಇಲ್ಲಿನ ಸಂಸದೀಯ ಪೀಠವನ್ನು 'ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಲೇಯ್ತ್‌' ಎಂದೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ನಾರ್ವೆ, ಸ್ವೀಡನ್‌, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ನೆದರ್‌ಲೆಂಡ್ಸ್‌‌ಗಳಿಗೆ ವಿಹಾರ ನೌಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅನೇಕ ವಿಹಾರ ನೌಕಾ ಕಂಪೆನಿಗಳ ವಹಿವಾಟಿನ ಅನುಕೂಲವನ್ನು ಲೇಯ್ತ್ನ ಪುನರಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಪಡೆದಿದೆ. ಲೇಯ್ತ್‌ ಪ್ರದೇಶವು ಓಷನ್‌ ಟರ್ಮಿನಲ್‌/ಸಾಗರದ ಎಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಈಸ್ಟರ್‌ ರಸ್ತೆಗಳ ಹಿಂದೆ ಲಂಗರು ಹಾಕಲಾದ ಐರ್ಲೆಂಡಿನ ವೈಭವದ ಕ್ರೀಡಾನೌಕೆ ಬ್ರಿಟಾನಿಯಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಪೂರ್ವ ಲೋಥಿಯನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಮ/ಮುಸ್ಸೆಲ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಅನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಗಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ನಗರಪ್ರದೇಶವು ಬಹುತೇಕ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ಪೌರಸಮಿತಿಯ ಪರಿಮಿತಿಯೊಳಗೇ ಇದೆ. ಮಹಾನಗರದ ಎಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಸಮೀಪವಿರುವ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ಡನ್‌ಫರ್ಮ್‌‌ಲೈನ್‌, ಬಾನ್ನಿರಿಗ್‌, ಡಾಲ್‌ಕೀತ್‌, ಡಾಂಡರ್‌‌ಹಾಲ್‌, ಲಿವಿಂಗ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಕ್ಸ್‌ಬರ್ನ್‌ ಸೇರಿವೆ. ಬಹುತೇಕ 800,000ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬೃಹತ್‌ ನಗರ ವಲಯ ಎಂದು EU ಒಕ್ಕೂಟವು ವರ್ಗೀಕರಿಸಿದೆ.
ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವಿವರ
ಬದಲಾಯಿಸಿ| ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಇತರೆಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ [೪೩][೪೪] | |||
|---|---|---|---|
| UK ಜನಗಣತಿ 2001 | ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ | ಲೋಥಿಯನ್‌ | ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ |
| ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ | 448,624 | 778,367 | 5,062,011 |
| ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ 1991–2001 | 7.1% | 7.2% | 1.3% |
| ಬಿಳಿಯರು/ಶ್ವೇತವರ್ಣೀಯರು | 95.9% | 97.2% | 98.8% |
| ಏಷ್ಯಾದವರು | 2/6 | 1.6% | 1.3% |
| 16 ವರ್ಷಗಳೊಳಗಿನವರು | 16.3% | 18.6% | 19.2% |
| 65 ವರ್ಷಗಳ ಮೇಲಿನವರು | 15.4% | 14.8% | 16.0% |
| ಕ್ರೈಸ್ತ | 54.8% | 58.1% | 65.1% |
| ಮುಸ್ಲಿಮ/ಮಹಮ್ಮದೀಯರು | 1.5% | 1.1% | 0.8% |
2001ರ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು 448,624ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು 1991ಕ್ಕಿಂತ 7.1%ರಷ್ಟು ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತ್ತು.[೪೩] 230,986 ಪುರುಷರು ಮತ್ತು 246,674 ಮಹಿಳೆಯರು ಸೇರಿದಂತೆ ಒಟ್ಟು 477,660ಕ್ಕೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ನಿವಾಸಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೆಂದು 2009ರಲ್ಲಿನ ಅಂದಾಜುಗಳು ಸೂಚಿಸಿದ್ದವು.[೪೫] ಇದರಿಂದಾಗಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಗ್ಲಾಸ್ಗೋದ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಬೃಹತ್‌ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ.[೪೩] 665 ಚದರ ಮೈಲಿಗಳ (1,724 km2) ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಹಾಗೂ 778,000ರಷ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಐರೋಪ್ಯ ಅಂಕಿಅಂಶ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಯೂರೋಸ್ಟಾಟ್‌‌ನ ಪ್ರಕಾರ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಬೃಹತ್‌ ನಗರ ವಲಯದ ಕೇಂದ್ರಭಾಗವಾಗಿದೆ.[೪೬]
16ರಿಂದ 24ರೊಳಗಿನ ವಯಸ್ಸಿನವರನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌/ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಹಿರಿಯರು ಅಥವಾ ಪೂರ್ವಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಕ್ಕಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೪೫] 2001ರಲ್ಲಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದ 95%ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಿವಾಸಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಶ್ವೇತವರ್ಣೀಯರೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 1.6% ಮತ್ತು 0.8%ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಚೀನೀಯರೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು.[೪೭] 2001ರ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 22%ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ಗೆ ಹೊರಗೆ ಜನಿಸಿದ್ದು ಅವರಲ್ಲಿ 12.1%ರಷ್ಟು ಬೃಹತ್‌ ಸಮೂಹದವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದರು.[೪೭] ಸ್ಕಾಟ್‌ ಪೋಷಕಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಇವರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ಜನಾಂಗೀಯವಾಗಿ 'ಶ್ವೇತ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನ'ರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಮಾಜಿ ಅರ್ಥ ಸಚಿವರಾದ ಅಲಿಸ್ಟೇಯ್ರ್‌ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್‌‌ರಂತಹಾ ಕೆಲವರು ಜನಪ್ರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಪೋಲೆಂಡ್‌, ಲಿಥುವೇನಿಯಾ ಮತ್ತು ಲಾಟ್ವಿಯಾದಂತಹಾ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ 2004ರಲ್ಲಿ ಐರೋಪ್ಯ ಒಕ್ಕೂಟವು ವಿಸ್ತರಣೆಯಾದ ನಂತರ ಬಂದಂತಹಾ ಭಾರೀ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಲಸಿಗರು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದು, ಅವರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಸೇವಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.[೪೮] 3,000 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಮನುಷ್ಯ ವಾಸ್ತವ್ಯವಿದ್ದುದರ ಕುರುಹುಗಳು ಕ್ಯಾಸಲ್‌ ರಾಕ್‌ ಬಳಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ.[೪೯] 1592ರಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಇಗರ್ಜಿಗಳ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಂಡಳಿಯು ಕೈಗೊಂಡ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 8,000ವೆಂದು ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲದಿಂದ ಹೊರಟು ದಿಬ್ಬಗಳ ಮುಖ್ಯ ಸಾಲಿನ ಮೂಲಕ ಇಳುಕಲಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದ ಹಾದಿಯಾದ ಹೈ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ರಸ್ತೆಯ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹರಡಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದರು.[೫೦] 18ನೇ ಮತ್ತು 19ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 1751ರಲ್ಲಿನ 49,000ದಿಂದ 1831ರಲ್ಲಿನ 136,000ಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣರು ನಗರಗಳೆಡೆ ವಲಸೆ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಏರಿಕೆ ಕಂಡಿತು.[೫೧] ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನಲ್ಲಿನ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಈಗಿನ ದಿನಮಾನದ ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಕೌಗೇಟ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಲಾಗಿದ್ದ ಇಕ್ಕಟ್ಟಿನ ವಠಾರಗಳಲ್ಲಿನ ಜನರು ಕಿಕ್ಕಿರಿದು ತುಂಬಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಹಿಗ್ಗುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಮತ್ತೂ ಹದಗೆಟ್ಟಿತು.[೫೧] ನೈರ್ಮಲ್ಯರಹಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಉಂಟಾದವಲ್ಲದೇ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಉಲ್ಬಣಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿದವು.[೫೧] 1766ರ ನಂತರ ಜೇಮ್ಸ್‌ ಕ್ರೈಗ್‌'ರ ಯೋಜನಾನಕ್ಷೆಯಾಧಾರಿತ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ನ ನಿರ್ಮಾಣವು ಆರಂಭವಾದ ನಂತರ ವೃತ್ತಿಪರ ವರ್ಗದವರು ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಜನಸಾಂದ್ರತೆಯ ನಗರದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು.[೫೨] ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನ ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌/ಕೌಗೇಟ್‌ ಪ್ರಮುಖ ಹಾದಿಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣದೆಡೆಗೆ ಆಗುತ್ತಿದ್ದ ವಿಸ್ತರಣೆಗಳಲ್ಲಿ 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಠಾರಗಳ ಕಟ್ಟಿಸಲಾಯಿತಲ್ಲದೇ, ಮಾರ್ಚ್‌ಮಾಂಟ್‌, ನ್ಯೂಯಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ರಂಟ್ಸ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌‌ನಂತಹಾ ಇಂದಿನ ದಿನಮಾನದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡವು.[೫೩] ಗಿಲ್‌‌ಮರ್ಟನ್‌, ಲಿಬರ್ಟನ್‌ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಗೈಲ್‌‌‌ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿದ್ದ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ವೃದ್ಧಿಯ ಜೊತೆಗೇ ಕಡಿಮೆ ಜನಸಾಂದ್ರತೆಯ ಉಪನಗರಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗತೊಡಗಿದವು. ನಿರ್ಮಾಣ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಠಾರಗಳ ಬದಲಿಗೆ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಉದ್ಯಾನ/ತೋಟಗಳಿರುವ ಬಿಡಿಯಾದ ಹಾಗೂ ಭಾಗಶಃ ಬಿಡಿಯಾದ ಭವನಗಳು ಮಹಾನಗರವು ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡವು. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, 2001ರ ಜನಗಣತಿಯು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌/ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರು ಸರಾಸರಿ 33.5%ರಷ್ಟು ಜನ ವಠಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ 55%ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ವಠಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿರುವರೆಂದು ತಿಳಿಯಪಡಿಸಿತು.[೫೪] ಓಲ್ಡ್‌ ಟೌನ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಕೊಳಚೆಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವ ಯತ್ನವಾಗಿ 20ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಿಂದ ಮಧ್ಯಭಾಗದುದ್ದಕ್ಕೂ ಕ್ರೈಗ್‌‌ಮಿಲ್ಲರ್‌, ನಿಡ್ಡ್‌‌ರೀ, ಪಿಲ್ಟನ್‌, ಮುಯಿರ್‌‌ಹೌಸ್‌, ಪಿಯೆರ್‌ಷಿಲ್‌ ಮತ್ತು ಸೈಟ್‌ಹಿಲ್‌‌‌ಗಳಂತಹಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹೊಸ ವಸತಿಪ್ರದೇಶಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿದವು.
ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ sectionಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಲ್ಲೇಖಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. (February 2010) |
ಉತ್ಸವಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ವಸ್ತುತಃ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜುಲೈ ಕೊನೆಯಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನ ಆದಿಯವರೆಗೂ ನಡೆಯುವ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಸರಣಿಯಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ಸವಗಳಿಗಾಗಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. 1947ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಸವವು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ಸವವಾಗಿದೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿರ್ದೇಶಕರು, ನಿರ್ವಾಹಕರು/ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು, ನಾಟಕ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಮತ್ತು ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿ ಮಂಡಲಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಸವವು ಕೇಂದ್ರಿತವಾಗಿದೆ. ಆಗಿನಿಂದಲೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಗಾತ್ರ/ಪ್ರಮಾಣ ಹಾಗೂ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಫ್ರಿಂಜ್‌ ಹಿಂದೆ ಹಾಕಿದೆ. ಅಲ್ಪ ಮಹತ್ವದ/ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೆಂದು ಹಾಗೆ ಆರಂಭವಾದುದು 2006ರಲ್ಲಿ, 261 ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ 1867 ವಿವಿಧ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ನಡೆಯುವಷ್ಟು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಬೃಹತ್‌ ಕಲಾ ಉತ್ಸವವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈಗ ಹಾಸ್ಯಪ್ರಹಸನಗಳು ಫ್ರಿಂಜ್‌‌‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಅನೇಕ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಾಸ್ಯನಟ/ವೈನೋದಿಕರು ತಮ್ಮ 'ಸದವಕಾಶ/ಸುಸಂದರ್ಭ'ಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿಯೇ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪೆರ್ರಿಯೆರ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಫ್ರಿಂಜ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಹಾಸ್ಯೋತ್ಸವ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೃಹತ್‌ ವೈನೋದಿಕ ತಾಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಸವದೊಳಗಿನ ಉತ್ಸವವಾಗಿ 2008ರಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಉಪಕ್ರಮದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅದು ವಿಶ್ವದ ಬೃಹತ್‌ ಹಾಸ್ಯೋತ್ಸವವಾಗಿತ್ತು.[೫೫] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕಲಾ ಉತ್ಸವ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿತ್ರೋತ್ಸವ (2008ರಿಂದ ಜೂನ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ), ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಜಾಜ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ಲ್ಯೂಸ್‌ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಸ್ತಕೋತ್ಸವಗಳೂ ಈ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳೊಂದಿಗೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. 2000ರಲ್ಲಿ ಉಪಕ್ರಮಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಎಡ್ಜ್‌ ಉತ್ಸವವು (ಹಿಂದೆ T ಆನ್‌ ದ ಫ್ರಿಂಜ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು) ಫ್ರಿಂಜ್‌‌‌ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತ ಉಪಶಾಖೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಫ್ಲಸ್‌ ಮತ್ತು ಪ್ಲಾನೆಟ್‌ ಪಾಪ್‌ ಸರಣಿಗಳ ಬದಲಿಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆ ಉತ್ಸವಗಳ ಜೊತೆಗೇ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಹಾಗೂ ಬಾಣಬಿರುಸುಗಳ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ವಾದ್ಯ ಊದುವವರುಗಳೊಡನೆ ಜಮಾಯಿಸಿ ನಡೆಸುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸೇನಾ ಭೇರಿ ವಾದನವು ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲದ ಕಿಲ್ಲೆಮೈದಾನವಿಡೀ ವ್ಯಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ, ಅದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ಉತ್ಸವಾಚರಣೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ವಾರ್ಷಿಕ ಹಾ/ಹೋಗ್ಮನೆಯ್‌ ಉತ್ಸವಾಚರಣೆ ಕೂಡಾ ಇಷ್ಟೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಆಚರಣೆಯೆನಿಸಿದೆ. ಹಾ/ಹೋಗ್ಮನೆಯ್‌ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಮೂಲತಃ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಸಾಧಾರಣ ಬೀದಿ ಸಂತೋಷ ಕೂಟವಾಗಿದ್ದ 1993ರಿಂದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 1996ರಲ್ಲಿ 300,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದುದರಿಂದ 100,000 ಟಿಕೆಟ್‌/ಚೀಟಿಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಬೀದಿಯ ಸಂತೋಷ ಕೂಟಕ್ಕೆ ಚೀಟಿ/ಟಿಕೆಟ್‌ಅನ್ನು ಮಾರುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಮೆರವಣಿಗೆಗಳು, ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಣಬಿರುಸುಗಳ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಹಾ/ಹೋಗ್ಮನೆಯ್‌ ಆಚರಣೆಯು ಈಗ ಹೊಂದಿದ್ದು, ವಾಸ್ತವವಾದ ಬೀದಿ ಸಂತೋಷಕೂಟವು ನವ ವರ್ಷ'ದ ಹಿಂದಿನ ದಿನದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೀದಿ ಸಂತೋಷಕೂಟದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಗೆ ಟಿಕೆಟ್‌/ಚೀಟಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರವೇ ಪ್ರವೇಶವಿರುತ್ತವೆ, ಹೀಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದವರು ಲೈವ್‌ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಪ್ರದರ್ಶನ, ತಿನಿಸು ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಅಂಗಡಿಗಳಿರುವ ಮತ್ತು ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲ ಮತ್ತು ಬಾಣಬಿರುಸುಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ನೋಟ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ ಉದ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದರು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರ ಸೀಲಿಧ್‌ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಟಿಕೆಟ್‌/ಚೀಟಿ ಪಡೆದವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುವ ಸೀಲಿಧ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಟಿಕೆಟ್‌/ಚೀಟಿಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯು ವಿಶ್ವದ ಎಲ್ಲೆಡೆಗಳಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಕಾಲ್ಟನ್‌ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬೆಲ್ಟೇನ್‌ ಕೆಂಡದ/ಅಗ್ನಿ ಉತ್ಸವವನ್ನು 30 ಏಪ್ರಿಲ್‌ರಂದು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವವು ಮೆರವಣಿಗೆಯೊಂದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು ಅದರ ನಂತರ ನಿಸರ್ಗಾರಾಧಕ ವಸಂತ ಕಾಲದ ಸುಗ್ಗಿಕಾಲದ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಪುನರಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂಗಳ ಉತ್ಸವವಾದ ದಸರಾವನ್ನು ಕೂಡಾ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ತಿಂಗಳ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾಲ್ಟನ್‌ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ[೫೬].
ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ರಾಯಲ್‌/ರಾಜಕುಟುಂಬದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮರ/ಯುದ್ಧ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್‌ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್, ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್‌ ಆಫ್‌ ಚೈಲ್ಡ್‌ಹುಡ್‌ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಗಳು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ.
ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಜ್ಞಾನೋದಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚಳುವಳಿಯಷ್ಟು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ಸಾಹಿತ್ಯದೆಡೆಗೆ ಮುಖ ಮಾಡಿದ್ದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಜ್ಞಾನೋದಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚಳುವಳಿಯು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಡೇವಿಡ್‌ ಹ್ಯೂಮ್‌ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದ ಆಡಮ್‌ ಸ್ಮಿತ್‌‌‌ರವರುಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು. ಜೇಮ್ಸ್‌ ಬಾಸ್ವೆಲ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಸ್ಟೀವನ್‌ಸನ್‌, ಸರ್‌ ಆರ್ಥರ್‌ ಕಾನನ್‌ ಡಾಯ್ಲ್‌, ಮತ್ತು ಸರ್‌ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌‌ನಂತಹಾ ಸಾಕಷ್ಟು ಲೇಖಕರೆಲ್ಲರೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರಲ್ಲದೇ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಹ್ಯಾರಿ ಪಾಟ್ಟರ್‌ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಲೇಖಕಿ J K ರೋಲಿಂಗ್‌‌‌ರು ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ನಿವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಇಯಾನ್‌ ರಾಂಕಿನ್‌‌‌ರ ಪತ್ತೇದಾರಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನೇ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಆಡುಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಯ್ತ್‌ ನಿವಾಸಿ ಇರ್ವಿನ್‌ ವೆಲ್ಷ್‌‌ರ ಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಾ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್‌ ಮೆಕ್‌ಕಾಲ್‌ ಸ್ಮಿತ್‌‌‌ರ ತವರುನೆಲೆಯೂ ಆಗಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಅವರ ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕ ಸರಣಿಗಳಿಗೆ ವಿಷಯವೂ ಆಗಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು UNESCO ಸೂಚಿತ ಪ್ರಥಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಹಾನಗರವೂ ಆಗಿದೆ.
ಸಂಗೀತ, ನಾಟಕಕಲೆ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಉತ್ಸವ ಋತುವಲ್ಲದ ಸಮಯಗಳಲ್ಲೂ, ಅನೇಕ ನಾಟಕ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪೆನಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಲಿದೆ. ತನ್ನದೇ ಸ್ವಂತ ಕಂಪೆನಿಯನ್ನು ರಾಯಲ್‌ ಲೈಸೆಯಮ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರವು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ಸವ ರಂಗಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ಲೇಹೌಸ್‌ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಸಂಚಾರೀ ನಾಟಕ ಕಂಪೆನಿಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚಾರಿ ರಂಗಮಂದಿರ/ಟ್ರಾವರ್ಸ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರವು ಹೆಚ್ಚು ಸಮಕಾಲೀನವೆನ್ನಿಸುವ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಹವ್ಯಾಸೀ ನಾಟಕ ಕಂಪೆನಿಗಳ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಕೆಲ ರಂಗಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಡ್‌ಲಾಮ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರ, ಚರ್ಚ್‌ ಹಿಲ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಥಿಯೇಟರ್‌ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ Youth Music Theatre: UK ರಂಗಮಂದಿರವು ತನ್ನ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಅನಿಯಮಿತವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಜನಪ್ರಿಯ ಜಾಸ್‌ ಸಂಗೀತ ಸಂಜೆಗಳಿಗೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಪ್ರಧಾನ ತಾಣವೆಂದರೆ ಉಷ/ಷೆರ್‌ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದೆ. ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಇತರೆ ಸಭಾಂಗಣಗಳಲ್ಲಿ ದ ಹಬ್‌, ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ರೂಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ ಸಭಾಂಗಣಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಛೇಂಬರ್‌ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮೂಲದ್ದಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಸಿದ್ಧನಾಟಕಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಮಂದಿರಗಳನ್ನು, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಫಿಲ್ಮ್‌ಹೌಸ್‌ ಮತ್ತು ದ ಕ್ಯಾಮಿಯೋ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ಡಾಮಿನಿಯೆನ್‌ ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳನ್ನೂ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ನಗರಗಳಲ್ಲಿರುವಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಬಹುಘಟಕೀಯ/ಮಲ್ಟಿಪ್ಲೆಕ್ಸ್‌ ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೊಂದಿದೆ. ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತದ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಂತಹಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನಿಯತವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಜಾಸ್‌ ಸಂಗೀತ ಸಂಜೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರೆ ಕಾರ್ನ್‌ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌, HMV ಪಿಕ್ಚರ್‌ ಹೌಸ್‌, ಲಿಕ್ವಿಡ್‌ ರೂಮ್‌ ಮತ್ತು ಬಾಂಗೋ ಕ್ಲಬ್‌‌ನಂತಹಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮದ ಗಾತ್ರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ಯಾಬರೆ/ಟ್‌ ವಾಲ್ಟೇರ್‌, ರಾಕ್ಸಿ ಆರ್ಟ್‌ ಹೌಸ್‌, ಬ್ಯಾನರ್‌‌ಮ್ಯಾನ್ಸ್‌, ಹೆನ್ರೀಸ್‌ ಸೆಲ್ಲಾರ್‌ ಬಾರ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ನೀಕಿ ಪೀಟ್ಸ್‌‌ಗಳಂತಹಾ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಆದರೆ ಆಪ್ತವಾದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಯಶಸ್ಸುಗಳಿಗೆ ಸಾಂಗ್‌/ಗೀತೆ, ಬೈ ಟೋಡ್‌, ಜೆಂಟಲ್‌ ಇನ್‌‌ವೇಷನ್‌ ಮತ್ತು ದಿಸ್‌ ಈಸ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌‌ನಂತಹಾ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಬ್ರೋಕನ್‌ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಮ್ಯೂರ್‌ಸಾಲ್ಟ್‌‌ಗಳಂತಹಾ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳ ಏಳಿಗೆಯು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. UKಯಾದ್ಯಂತ ಹಾಗೂ BBC ರೇಡಿಯೋ 3ಯಲ್ಲಿ ನಿಯತವಾಗಿ ಕೇಳಿ ಬರುವ ಸಂಗೀತಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಸಂಯೋಜಕರುಗಳಾದ ನಿ/ನೈಗೆಲ್‌ ಆಸ್‌ಬಾರ್ನ್‌, ಪೀಟರ್‌ ನೆಲ್ಸನ್‌, ಲೈಯೆಲ್‌ ಕ್ರೆಸ್‌ವೆಲ್‌, ಹಫ್ಲಿಯಾಯ್‌ ಹಾಲ್‌ಗ್ರಿಮ್‌ಸನ್‌, ಎಡ್ವರ್ಡ್‌ ಹಾರ್ಪರ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಕ್ರಾಫರ್ಡ್‌, ರಾಬರ್ಟ್‌ ಡೌ ಮತ್ತು ಜಾನ್‌ ಮೆಕ್‌ಲಿಯೋಡ್‌[೫೭] ಮುಂತಾದ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕರುಗಳ ತಂಡಕ್ಕೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ನೆಲೆಯೂ ಆಗಿದೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಅನೇಕ ಕಲಾಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇಂತಹಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಗಮನಾರ್ಹ ಆಧಾರಭೂತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ : ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ ಕಮಿಟಿ, ಇನ್ವರ್‌ಲೇಯ್ತ್‌ ಹೌಸ್‌, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕಲಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಟಾಲ್ಬಾಟ್‌ ರೈಸ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ (ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ), ಟ್ರಾವೆಲಿಂಗ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ರಿಂಟ್‌ಮೇಕರ್ಸ್‌, WASPS, ಆರ್ಟ್‌‌‌ಲಿಂಕ್‌, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸ್ಕಲ್ಪ್‌‌ಚರ್‌ ವರ್ಕ್‌‌ಷಾಪ್‌, ಡಾಗ್ಗರ್‌‌‌ಫಿಷರ್‌, ಸ್ಟಿಲ್ಸ್‌, ಕಲೆಕ್ಟೀವ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ, ಔಟ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಬ್ಲ್ಯೂ, ದ ಎಂಬೆಸಿ, ಮ್ಯಾಗ್ನಿಫಿಟಾಟ್‌, ಸ್ಲೀಪರ್‌, ಟೋಟಲ್‌ ಕನ್ಸ್‌‌ಟ್‌, ಒನ್‌‌ಝೀರೋ, ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಬೈ, ಪೋರ್ಟ್‌ಫೋಲಿಯೋ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌, MAP ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ಸ್‌ ಒನ್‌ ಓ'ಕ್ಲಾಕ್‌ ಗನ್‌ ಪೀರಿಯಾಡಿಕಲ್‌ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್‌ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ ಹಾಗೂ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಆನುಯಲೇಗಳು ಸೇರಿವೆ. PRS ಫಾರ್‌ ಮ್ಯೂಸಿಕ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯು UK'ಯ ಅಗ್ರ ಹತ್ತು 'ಬಹು ಸಂಗೀತಪ್ರಿಯ' ಮಹಾನಗರಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ 2010ರಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದೆ [೫೮].
ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಐದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾಶಾಲೆಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಕಲಾಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ದ ಮೌಂಡ್‌/ಗುಡ್ಡೆ ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲಿರುವ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾವಸ್ತುಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನಿಡಲಾಗಿದೆಯಲ್ಲದೇ ಅದನ್ನು ಈಗ ನಿಯತವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನೇರ್ಪಡಿಸುವ ರಾಯಲ್‌ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್‌ ಮಾಡರ್ನ್‌ ಆರ್ಟ್‌ ಕಲಾಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸನಿಹದ ಡೀನ್‌ ಕಲಾಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾಸಂಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಪೋಟ್ರೈಟ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ ಕಲಾಶಾಲೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಲಂಬೋನ್ನತಿ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ. ಸಮಿತಿ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಸಿಟಿ ಆರ್ಟ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಕೇಂದ್ರವು ನಿಯತವಾಗಿ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದವರು ಹಾಗೂ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲಾವಿದರುಗಳು ಮೂಡಿಸಿದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲೆಯ ವಿಶ್ವಮಟ್ಟದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ರಸ್ತೆಯ ಆ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೂಟ್‌ಮಾರ್ಕೆಟ್‌ ಗ್ಯಾಲರಿ ಕಲಾಶಾಲೆಯು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಡಾಗ್ಗರ್‌‌‌ಫಿಷರ್‌ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲ್ಲಮ್‌ ಇನ್ನೆಸ್‌, ಪೀಟರ್‌ ಲಿವರ್ಸಿಡ್ಜ್‌, ಎಲ್ಲ್ಸ್‌‌ವರ್ತ್‌ ಕೆಲ್ಲಿ, ರಿಚರ್ಡ್‌ ಫಾರ್ಸ್‌ಟರ್‌ ಮತ್ತು ಸೀನ್‌ ಸ್ಕಲ್ಲಿರವರುಗಳ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬಹುದಾದ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಸದಾಕಾಲವೂ ಸವಾಲಿನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುವ ಇಂಗಲ್‌‌ಬೈ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಖಾಸಗಿ ಕಲಾಶಾಲೆಗಳೂ ಇವೆ.
ರಾತ್ರಿ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಖರೀದಿಪ್ರವೃತ್ತಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಬ್‌ಗಳು, ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳು ಮತ್ತು ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರೂಢಿಯಾದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಸ್‌ಮಾರ್ಕೆಟ್‌, ಲೋಥಿಯನ್‌ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬೀದಿಗಳು, ರೋಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶ ಹಾಗೂ ಸೇತುವೆಗಳು/ಬ್ರಿಡ್ಜಸ್‌‌ಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯು ತನ್ನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ನವೀನ ಉನ್ನತ ವರ್ಗದವರ ಶೈಲಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿರುವ ಕ್ವೀನ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹಾ ಇದೇ ರೀತಿ ಅನೇಕ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಟಾಕ್‌ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ ಮತ್ತು ಲೇಯ್ತ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಜಲಾಭಿಮುಖ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನವೀನ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಬಹು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪಬ್‌ಗಳು, ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳು ಮತ್ತು ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಲಿವೆ. ನಗರದ ಬೃಹತ್‌ ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಲಾವಾ & ಇಗ್ನೈಟ್‌ (ಈ ಹಿಂದೆ ಕ್ಯಾವೆಂಡಿಷ್‌) ಮತ್ತು ಸಿಟಿ ನೈಟ್‌‌ಕ್ಲಬ್ ಅಲ್ಲದೇ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ'ದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪಾಟ್ಟರ್‌‌ರೌ ಕೂಡಾ ಸೇರಿವೆ. ಸಣ್ಣ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸ್‌, ಫೇಯ್ತ್‌, ಸ್ಟೀರಿಯೋ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿನ ಓಪಲ್‌ ಲೌಂಜ್‌, ಲುಲೂಸ್‌, ವೈನಾಟ್‌ ಮತ್ತು ಷಾಂಘಾಯ್‌‌‌‌ನಂತಹಾ ರಾತ್ರಿ ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚುಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತಲಿವೆ. ಪ್ರಧಾನ ಪರ್ಯಾಯ ಕಂಪೆನಿಯಾಧಾರಿತವಲ್ಲದ ಪಾಪ್‌ ಹಾಗೂ ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತ ಸಂಜೆಗಳನ್ನು ದ ಹೈವ್‌, ಓಪಿಯಂ ಮತ್ತು ಸ್ಟುಡಿಯೋ 24ಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಹಿಂದಿರುವ ಭಾರತೀಯ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಅನ್ನು ನಾಮಾವಶೇಷಗೊಳಿಸಿದ ಬೆಂಕಿ ಆಕಸ್ಮಿಕದಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದ ಲಿಕ್ವಿಡ್‌ ರೂಮ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮರುಸಂಯೋಜನೆಗೊಳಗಾಗುತ್ತಿದೆ. ಒಂದು ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಅದು ಮರುಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಲಿದೆ ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಿವೆ. ಟೆಕ್ನೋ, ಹೌಸ್‌ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕಾ, ಡ್ರಮ್‌ & ಬ್ರಾಸ್‌ ಮತ್ತು ಡಬ್‌ಸ್ಟೆಪ್‌ ಮಾದರಿಗಳ ಸಂಗೀತ ನೀಡುವ ಭೂಗತ/ಗೋಪ್ಯ ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ವ್ಯವಹಾರವು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ವಿಲ್ಕೀ ಹೌಸ್‌, ದ ಹನಿಕೂಂ/ಕೋಂಬ್‌, ದ ವೆನ್ಯೂ, ಲಾ ಬೆಲ್ಲೆ ಏಂಜೆಲೆ (ಕೌಗೇಟ್‌ ಅಗ್ನಿ ಆಕಸ್ಮಿಕದಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಗಿತ್ತು) ಮತ್ತು ಲುನಾ (ಈ ಹಿಂದೆ ಇ/ಈಗೋ)ಗಳ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಹಿನ್ನಡೆ ಕಂಡಿದೆ. ಕ್ಯಾಬರೆ/ಟ್‌ ವಾಲ್ಟೇರ್‌, ಬಾಂಗೋ ಕ್ಲಬ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ನೀಕಿ ಪೀಟ್ಸ್‌ ಪ್ರಸ್ತುತ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವ ಪ್ರಧಾನ ಭೂಗತ/ಗೋಪ್ಯ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಿವೆ.
CC ಬ್ಲೂಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು GHQ ಎಂಬ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಲಿಂಗಕಾಮಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿರುವ ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳಿದ್ದು; ಅನೇಕ ಇತರೆ ಕ್ಲಬ್‌ ತಾಣಗಳು LGBT ಸಂಗೀತಸಂಜೆಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ದ ಲಿಸ್ಟ್‌ ಎಂಬ ಪಾಕ್ಷಿಕವೊಂದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಜೀವನಶೈಲಿಗಳ ಕುರಿತಾದ ಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದ್ದು ಎಲ್ಲಾ ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್‌ಗಳ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ, ನಾಟಕ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯ/ಫುಡ್‌ ಅಂಡ್‌ ಡ್ರಿಂಕ್‌ ಕೈಪಿಡಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ಸವಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಕೈಪಿಡಿಗಳಂತಹಾ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೈಪಿಡಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ದ ಲಿಸ್ಟ್‌ ಸಂಸ್ಥೆ ಯು ನಿಯತವಾಗಿ ಹೊರತರುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯು ಪ್ರಧಾನ ಖರೀದಿ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು ಸ್ಮಾರಕ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಬೂಟ್ಸ್‌ ಹಾಗೂ H&Mಗಳಂತಹಾ ಅಂಗಡಿ ಸಮೂಹಗಳು ಹಾಗೂ ಜೆನ್ನರ್ಸ್‌‌‌ನಂತಹಾ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯ ಉತ್ತರಕ್ಕಿರುವ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯು ಉನ್ನತ ವರ್ಗದವರ ಅಂಗಡಿ ಸಮೂಹಗಳು ಹಾಗೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಂಗಡಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಪೂರ್ವ ಜಾರ್ಜ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿರುವ St. ಜೇಮ್ಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌ ಬೃಹತ್‌ ಜಾನ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಅಂಗಡಿಸಮೂಹವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಖ್ಯೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಂಗಡಿಸರಣಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವಂತಹಾ ಹಾರ್ವೆ ನಿಷೋ/ಕೋಲ್ಸ್‌ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಲೂಯಿಸ್‌ ವ್ಯೂಯಿಟ್ಟನ್‌, ಎಂಪೋರಿಯೋ ಅರ್ಮಾನಿ, ಮಲ್‌ಬರ್ರಿ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲ್ವಿನ್‌ ಕ್ಲೇನ್‌‌ಗಳಂತಹಾ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ St. ಜೇಮ್ಸ್‌ ಸೆಂಟರ್‌‌ನ ಮಗ್ಗುಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಮುಲ್ಟ್ರೀಸ್‌ ವಾಕ್‌ ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿದೆ. ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರದ ಹೊರಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದ ಚಿಲ್ಲರೆ ಮಾರಾಟದ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಹಾನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ದ ಗೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಹರ್ಮಿಸ್ಟನ್‌ ಗೈಟ್‌, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯಾಮೆರಾನ್‌ ಟಾಲ್‌, ಸ್ಟ್ರೈಟಾನ್‌ ರಿಟೇಲ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌ ಮತ್ತುಫೋರ್ಟ್‌ ಕಿನ್ನಿಯಾರ್ಡ್‌ ಕೋಟೆ ಹಾಗೂ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಲೇಯ್ತ್‌ ಜಲಾಭಿಮುಖದಲ್ಲಿರುವ ಓಷನ್‌ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ವೈಭವದ ಕ್ರೀಡಾನೌಕೆ ಬ್ರಿಟಾನಿಯಾವು ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಹಡಗುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುತ್ತದೆ.
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
ಬದಲಾಯಿಸಿಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಕಾರ್‌ಸ್ಟಾರ್‌ಫೈನ್‌‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಲಾಭಾಂಶ-ರಹಿತವಾದ ಮೃಗಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಮೃಗಾಲಯವು ಕಾರ್ಸ್ಟಾರ್ಫೈನ್ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದ್ದು ಮಹಾನಗರದ ವಿಸ್ತೃತ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ರಾಯಲ್‌ ಝೂವಾಲಾಜಿಕಲ್‌ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಇದನ್ನು 1913ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ವರ್ಷಕ್ಕೆ 600,000ಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲದ ನಂತರ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಪಾವತಿ-ಅಗತ್ಯದ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.[೫೯] ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯರಿಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಂಧನದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಉತ್ಪಾದನೆ ಹಾಗೂ ಪಾಲನೆಯನ್ನು ಮಾಡುವಿಕೆ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನಡವಳಿಕೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಅನೇಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ/ಸಂಗೋಪನಾ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯಂತಹಾ ಅನೇಕ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದೆ.[೬೦] ಈ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಪೋಲಾರ್‌ ಮತ್ತು ಕೋಲಾ ಕರಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ರಿಟನ್‌‌‌‌ನಲ್ಲಿನ ಏಕೈಕ ಮೃಗಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌ಗಳ ಸಾಕಣೆ ಹಾಗೂ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಥಮ ಮೃಗಾಲಯವಾಗಿದೆ.
ಆಟ
ಬದಲಾಯಿಸಿಫುಟ್ಬಾಲ್
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹಾರ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ಮಿಡ್‌ಲೋಥಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಹೈಬರ್ನಿಯನ್‌ ಎಂಬ ಎರಡು ವೃತ್ತಿಪರ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಹಾರ್ಟ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಹಿಬ್ಸ್‌‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದಲ್ಲದೇ, ಎರಡೂ ತಂಡಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಪ್ರೀಮಿಯರ್‌ ಲೀಗ್ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿವೆ. ಗಾರ್ಜೀ/ರ್ಗೀಯಲ್ಲಿನ ಟೈನ್ಕ್ಯಾಸಲ್ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಟ್ಸ್‌ ತಂಡದವರು ಆಡಿದರೆ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ಲೇಯ್ತ್‌‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಈಸ್ಟರ್‌ ರಸ್ತೆ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಹಿಬ್ಸ್‌ ತಂಡದವರು ಆಡುತ್ತಾರೆ.
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು St ಬರ್ನಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಲೇಯ್ತ್‌ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌‌‌ನಂತಹಾ ಹಿರಿಯ ತಂಡಗಳಿಗೂ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ತೀರ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಲಿವಿಂಗ್‌ಸ್ಟನ್‌‌‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡು ಲಿವಿಂಗ್‌ಸ್ಟನ್‌ F.C. ತಂಡವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟ 1995ರವರೆಗೆ ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಥಿಸಲ್‌ ತಂಡವು ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಹಿಂದೆ, ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಥಿಸಲ್‌ ತಂಡವನ್ನು ಫೆರ್ರಾಂಟಿ ಥಿಸಲ್‌ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಂಡವು ಈಸ್ಟರ್‌ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ಟೈನ್‌‌ಕ್ಯಾಸಲ್‌‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ಆಗೊಮ್ಮೆ ಈಗೊಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರವೇ ಆಡಿದೆ.
ಯಾವುದೇ ಲೀಗ್‌ಗೆ ಸೇರದ ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ಸ್‌ ತಂಡ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸಿಟಿ ತಂಡಗಳಿದ್ದು, ಇವು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಲೀಗ್‌‌ನ ಪೂರ್ವ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಿವಿಲ್‌ ಸರ್ವೀಸ್‌ ಸ್ಟ್ರಾಲರ್ಸ್‌ F.C., ಲೋಥಿಯನ್‌ ಥಿಸಲ್‌ F.C., ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ A.F.C., ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್‌ F.C., ಟೈನ್ಕ್ಯಾಸಲ್ F.C., ಕ್ರೈಗ್‌‌ರಾಯ್‌ಸ್ಟನ್‌ F.C. ಮತ್ತು ಹೆರಿಯಟ್‌-ವಾಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ F.C. ತಂಡಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಆಡುತ್ತವೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಯುನೈಟೆಡ್‌ F.C. ತಂಡವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಕಿರಿಯರ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪೂರ್ವ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ.
ರಗ್ಬಿ ಒಕ್ಕೂಟ
ಬದಲಾಯಿಸಿಸ್ಕಾಟಿಷ್ ರಗ್ಬಿ ಯೂನಿಯನ್/ಒಕ್ಕೂಟದ ಮಾಲೀಕತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಗ್ಬಿ ಯೂನಿಯನ್/ಒಕ್ಕೂಟ ತಂಡವು ಆಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವನ್ನು ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಇನ್ನಿತರ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೂ ಕೂಡಾ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ವೃತ್ತಿಪರ ರಗ್ಬಿ ತಂಡವಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ರಗ್ಬಿ ತಂಡವು ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸೆ/ಕೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಮ್ಯಾಗ್ನರ್ಸ್‌ ಲೀಗ್ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ ಇದು ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬೃಹತ್‌ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವಾಗಿದೆ. ರೇಬರ್ನ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌‌‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಮೊದಲ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಗ್ಬಿ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಆಡಲಾಗಿತ್ತು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಬಾರೋಮುಯಿರ್‌, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಕಾಡೆಮಿಕಲ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಕರ್ರೀಗಳಂತಹಾ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ರಗ್ಬಿ ತಂಡಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಐಸ್‌ ಹಾಕಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ಸ್‌ ತಂಡವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಐಸ್‌/ಹಿಮ ಹಾಕಿ ಕ್ಲಬ್‌‌ಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನದು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳದ್ದು. ಹಿಂದೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ರೇಸರ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ರೇಸರ್ಸ್‌ ತಂಡಗಳು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಕ್ಲಬ್‌ ತಂಡವು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಹಿಮಗಲ್ಲು ಹರವಿನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದಲ್ಲದೇ ಹತ್ತು ತಂಡಗಳಿರುವ ವೃತ್ತಿಪರ ವರಿಷ್ಠ ವರ್ಗದ ಐಸ್‌/ಹಿಮ ಹಾಕಿ ಲೀಗ್ನಲ್ಲಿ ಇತರ ಎರಡು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ತಂಡಗಳಾದ ಬ್ರೇಹೆಡ್‌ ಕ್ಲಾನ್‌ ಮತ್ತು ಡುಂಡೀ ಸ್ಟಾರ್ಸ್‌ಗಳೊಡನೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಇತರ ಕ್ರೀಡೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ಅನ್ನು ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್‌ ಪ್ರಾವಿಡೆಂಟ್‌ ಟ್ರೋಫಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ತಂಡವು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ದ ಗ್ರೇಂಜ್‌‌‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತದೆ.
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಡೈಮಂಡ್‌ ಡೆವಿಲ್ಸ್‌ ಎಂಬುದೊಂದು 1991ರಲ್ಲಿ "ರೇವರ್ಸ್‌ " ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್‌ಷಿಪ್‌‌ಅನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಬೇಸ್‌ಬಾಲ್‌ ಕ್ಲಬ್‌ ಆಗಿದೆ. ತಂಡವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಾಂಪಿಯನ್ನರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಾಧನೆಯನ್ನು 1992ರಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿ ಲೀಗ್‌ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಥಮ ತಂಡವೆನಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಯುವ ತಂಡವಾಗಿ ಬ್ಲೂ ಜೇಸ್‌‌ಅನ್ನೂ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. 1999ರಲ್ಲಿ ಕ್ಲಬ್‌ನ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಿಸಲಾಯಿತು. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು, 1970ರ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕಾಮನ್‌‌ವೆಲ್ತ್‌ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು, 1986ರ ಕಾಮನ್‌‌ವೆಲ್ತ್‌ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು ಹಾಗೂ 2000ರ ಆರಂಭಿಕ ಕಾಮನ್‌‌ವೆಲ್ತ್‌ ಯುವ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡಾವಳಿಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದೆ. 1970ರಲ್ಲಿ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಿಗಾಗಿ ಮಹಾನಗರವು ರಾಯಲ್‌ ಕಾಮನ್‌‌ವೆಲ್ತ್‌ ಪೂಲ್‌ ಮತ್ತು ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ಒಲಿಂಪಿಕ್‌ ಮಾನಕಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಕ್ರೀಡಾಂಕಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು. ಅಮೇರಿಕನ್‌ ಫುಟ್ಬಾಲ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಕ್ಲೇಮೋರ್ಸ್‌ ತಂಡದವರು ತಮ್ಮ ವಿಶ್ವ ಬೌಲ್‌ 96 ವಿಜಯದ ಪಂದ್ಯವೂ ಸೇರಿದಂತೆ WLAF/NFL ಯುರೋಪ್‌ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದ್ದರು. 1995ರಿಂದ 1997ರವರೆಗೆ ಆ ತಂಡದವರು ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಆಡಿದರೆ, 1998ರಿಂದ 2000ದವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ತವರು ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಮತ್ತು ಗ್ಲಾಸ್ಗೋ'ನ ಹ್ಯಾಂಪ್‌ಡೆನ್‌ ಪಾರ್ಕ್‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಆಡಿದ ನಂತರ 2002ರಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್ನಲ್ಲಿ ಆಡಿದ್ದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪೂರ್ಣಾವಧಿಗೆ ಗ್ಲಾಸ್ಗೋಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ಮಹಾನಗರ'ದ ಬಹು ಯಶಸ್ವೀ ವೃತ್ತಿಪರವಲ್ಲದ ತಂಡವೆಂದರೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವೋಲ್ವ್‌‌ಸ್‌ ಆಗಿದ್ದು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೀಡೋಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ 13,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮ್ಯಾರಥಾನ್‌ ಓಟದ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ 2003ರಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮಹಾನಗರವು ಅರೆ-ಮ್ಯಾರಥಾನ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನೂ ನಡೆಸುತ್ತಲ್ಲದೇ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಜನವರಿ ಒಂದರಂದು ನಡೆಸುವ 5 km ಸ್ಪರ್ಧೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ 10 km ಮತ್ತು 5 kmಗಳ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಶ್ಚಿಮ ಲೋಥಿಯನ್‌‌ನ ಆರ್ಮ್‌ಡೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಲೋಥಿಯನ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ತವರು ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನಾಡುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ ಎಂಬ ಸ್ಪೀಡ್‌ವೇ ತಂಡವನ್ನು ಕೂಡಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಈಗಲ್ಸ್‌ ಎಂಬುದು ರಗ್ಬಿ ಲೀಗ್‌ ಕಾನ್‌ಫರೆನ್ಸ್‌ನ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ವಿಭಾಗ/ಡಿವಿಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುವ ರಗ್ಬಿ ಲೀಗ್‌ ತಂಡವಾಗಿದೆ. ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣವು ಎಲ್ಲಾ ಸೂಪರ್‌ ಲೀಗ್‌ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು (ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್ನಲ್ಲಿ) ವಾರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ನಡೆಸುವ ಮ್ಯಾಜಿಕ್‌ ವಾರಾಂತ್ಯ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ..
ಆರ್ಥಿಕತೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
UKಯಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸೆಂಟರ್‌ ಫಾರ್‌ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಕಾಂಪೆಟೆಟಿವ್‌ನೆಸ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಬೃಹತ್‌ ಮಹಾನಗರವಾಗಿದೆ.[೬೧] ಲಂಡನ್‌‌ನ ಹೊರಗಡೆ UKಯಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಮಹಾನಗರದ ಪ್ರತಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೌಕರನ ಗರಿಷ್ಠ ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೊಂದಿದೆ, 2007ರಲ್ಲಿ ಇದು £50,256ರಷ್ಟಿತ್ತು.[೬೨] ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳ ಕ್ರೋಢೀಕೃತ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು fDi ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯ 2010/11ರ ಸಾಲಿನ ಭವಿಷ್ಯದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಣ್ಣ ಮಹಾನಗರವೆಂಬ ಗೌರವವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.[೬೩] ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮ ಸೇವೆಗಳು, ಚಿಲ್ಲರೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಗಳು ನಗರದ ಬೃಹತ್‌ ಉದ್ಯೋಗದಾತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾಗಿದೆ.[೬೪] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಬಹುಪಾಲು ಸೇವಾ ವಲಯದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದು — ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳು, ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಗಳ ಸುತ್ತ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿನ ನಿರುದ್ಯೋಗದ ಮಟ್ಟವು ಮಾರ್ಚ್‌ 2010ರ ಹಾಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ 3.6%ರಷ್ಟಿದ್ದು, ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಸ್ಕಾಟ್‌ ಜನರ ಸರಾಸರಿ 4.5%ರಷ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ.[೬೫] ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಸಂಸತ್ತಿನ ಒಂದು ಮೂಲ ಕಾಯಿದೆಯ ಮೂಲಕ 1695ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಲ್ಲಾಯ್ಡ್‌‌ಸ್‌ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ ಸಮೂಹದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಸ್ಥಾಪನೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸೇವೆ 300 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದ ಆರ್ಥಿಕ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಡಿತವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹಣಕಾಸು ಸೇವಾ ಉದ್ಯಮವು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ವಿಡೋಸ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್‌ ಲೈಫ್‌‌ನಂತಹಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮೂಲದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಭದ್ರ ಬುನಾದಿಯೊಂದಿಗೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ನಿವ್ವಳ ಆಸ್ತಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಲಂಡನ್‌‌ನ ನಂತರದ UK'ಯ ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್‌'ನ ನಾಲ್ಕನೇ ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ.[೬೬] ವಿಶ್ವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಹಣಕಾಸು ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ದುಬೈ, ಆಮ್‌ಸ್ಟರ್‌ಡ್ಯಾಮ್‌ ಮತ್ತು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.[೬೬] ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2005ರಲ್ಲಿ ದ ರಾಯಲ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ತನ್ನ ನವೀನ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಮಹಾನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿರುವ ಗೋಗರ್‌ಬರ್ನ್‌ ಎಂಬಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಿತು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಟೆಸ್ಕೋ ಬ್ಯಾಂಕ್‌[೬೭] ಮತ್ತು ವಿ/ವರ್ಜಿನ್‌ ಮನಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯ ನೆಲೆಯೂ ಆಗಿದೆ.[೬೮]
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಆಧಾರ ಸ್ತಂಭವಾಗಿದೆ. ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲ, ಹಾಲಿರುಡ್‌‌ಹೌಸ್‌ನ ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜಿಯನ್‌ ಕಾಲದ ನ್ಯೂ ಟೌನ್‌ಗಳಂತಹಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ತಾಣಗಳಿಗೆ ಒಂದು ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಆಗಮಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಆಗಮಿಸುವಿಕೆಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 4.4 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಉತ್ಸವಗಳಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ವರ್ಧಿಸುತ್ತದಲ್ಲದೇ,[೬೫] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ £100mಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯವನ್ನು ತಂದುಕೊಡುತ್ತದೆ.[೬೯] ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಸರಕಾರದ ಹಾಗೂ ಅದರ ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕೇಂದ್ರಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಸರಕಾರದ ಅನೇಕ ಇಲಾಖೆಗಳು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯವು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರೆ ಪ್ರಧಾನ ಉದ್ಯೋಗದಾತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ NHS ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರದ ಆಡಳಿತವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ಆಡಳಿತ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
1996ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರದ ಪುನಸ್ಸಂಘಟನೆಯಾದ ನಂತರ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ 32 ಏಕೀಕೃತ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೭೦] ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತದ ಕುರಿತಂತೆ ಇಂದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ಪೌರಸಮಿತಿಯು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಅಧಿಕಾರಗಳು 1994ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರಕಾರ etc (ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್) ಕಾಯಿದೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ.[೭೧] ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ಇತರೆ ಎಲ್ಲಾ ಏಕೀಕೃತ ಮತ್ತು ದ್ವೀಪ ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹಾಗೆಯೇ, ಪೌರಸಮಿತಿಯು ಗೃಹ ನಿರ್ಮಾಣ, ಯೋಜನೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾರಿಗೆ, ಉದ್ಯಾನಗಳು, ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಗಳಂತಹಾ ಬಹುತೇಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೭೧] ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ 17 ಬಹು-ಸದಸ್ಯರ ಚುನಾವಣಾ ವಾರ್ಡ್‌/ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿತರಾದ 58 ಚುನಾಯಿತ ಪೌರಸಭಾಸದಸ್ಯರನ್ನು ಪೌರ ಸಮಿತಿಯು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೭೨] ಏಕ ಮಾತ್ರ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಬಹುದಾದ ಮತ ಚಲಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಅನುಪಾತದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವಂತೆ ಮೂರು ಅಥವಾ ನಾಲ್ಕು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಪ್ರತಿ ವಾರ್ಡ್‌ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. 2007ರ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ ಸ್ಥಾನಿಕ ಲೇಬರ್‌ ಪಾರ್ಟಿ ಪಕ್ಷವು ಪೌರಸಮಿತಿಯ ಬಹುಮತದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು 23 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಲಿಬರಲ್‌ ಡೆಮೋಕ್ರಾಟ್‌ ಪಕ್ಷ/SNP ಮೈತ್ರಿಕೂಟದೆದುರು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು.[೭೩] 2007ರಿಂದ, ಪೌರ ಸಮಿತಿಯು ಮಂಡಳಿ ಸಂರಚನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಲಾರ್ಡ್‌ ಪ್ರೊವೋಸ್ಟ್‌ರನ್ನು ಇಡೀ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಮಹಾನಗರ ನಾಮಮಾತ್ರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು.[೭೪] ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾರ್ಜ್‌ ಗ್ರಬ್‌ರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಪುರಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವರು ಪದವಿ ಬಲದಿಂದ ಮಹಾನಗರದ ಪ್ರಧಾನ ದಂಡಾಧಿಕಾರಿಯೂ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ.[೭೫] ಸಂಪೂರ್ಣ ಪೌರಸಮಿತಿಯಿಂದ ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಓರ್ವ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯನೀತಿ & ವ್ಯವಹಾರ ಕೌಶಲ್ಯ ಸಮಿತಿಯು, ಮಹಾನಗರ ಆಡಳಿತದ ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಾಧ್ಯಸ್ಥರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಮೇ 2007ರಿಂದ ಜೆನ್ನಿ ಡೇವ್‌ರು ಪೌರಸಮಿತಿ ನಾಯಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸಮಿತಿ/ಪುರಸಭಾಸದಸ್ಯರುಗಳನ್ನು ಲೋಥಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಗಡಿ ಆರಕ್ಷಕ ದಳ ಮತ್ತು ಫೋರ್ತ್‌ ಅಳಿವೆಯ ಸಾರಿಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದಂತಹಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮಂಡಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಕೂಡಾ ನೇಮಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೭೪]
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಹಾಗೆ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚುನಾವಣಾ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಮಹಾನಗರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಲೋಥಿಯನ್ಸ್‌ ಚುನಾವಣಾ ವಲಯದ ಒಂಬತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಆರರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವಂತೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ.[೭೬] ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ಷೇತ್ರವು ಓರ್ವ ಮೆಂಬರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್‌ (MSP) ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಚುನಾವಣೆಯ ಪ್ರಥಮ ಹಂತವಾದ ಅಂಚೆ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರೆ, ವಲಯವು ಏಳು ಮಂದಿ ಅನುಪಾತ ಆಧಾರಿತ ಪ್ರಾತಿನಿಧಿತ್ವ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಹಾಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ MSPಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.[೭೬] ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನ ಕೆಳಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಸಂಸತ್ತಿನ ಬಹುಮತ ಗಣನೆಯ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಏಕ ಸದಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ 5 ಸಂಸತ್‌ ಸದಸ್ಯರು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನೈಋತ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು UKಯ ಮಾಜಿ ಅರ್ಥಮಂತ್ರಿ ಅಲಿಸ್ಟೇಯ್ರ್‌ ಡಾರ್ಲಿಂಗ್‌‌ರು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.[೭೭]
ಸಾರಿಗೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವು ಪ್ರಧಾನ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರವಾಗಿದ್ದು 9 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು 2009ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಅವಿಶ್ರಾಂತ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ [೭೮] . ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಏರಿಕೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ನಿರ್ವಾಹಕ ಸಂಸ್ಥೆ BAAಯು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ವಿಸ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ ಕಟ್ಟಡಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ 2006ರಲ್ಲಿ ಕರಡು ಯೋಜನಾನಕ್ಷೆಯೊಂದನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದೆ.[೭೯] ಹೆಚ್ಚು ವಿಮಾನಗಳು ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿದೂಗುವಂತೆ ಎರಡನೇ ರನ್‌ವೇಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನೂ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ.[೭೯] ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಾರ್ಗದ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಮಹಾನಗರಕ್ಕೆ Edinburgh Waverley ನಿಲ್ದಾಣವು ಪ್ರಧಾನ ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ವರ್ಷವೊಂದಕ್ಕೆ 14 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಮೀರಿದ ಪ್ರಯಾಣಿಕರನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಈ ನಿಲ್ದಾಣವು Glasgow Centralನ ನಂತರ ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಂತ ಅವಿಶ್ರಾಂತ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದೆ.[೮೦] London King's Crossನಿಂದ ಬರುವ ರೈಲುಗಳಿಗೆ ವೇವರ್‌ಲೇ ನಿಲ್ದಾಣವು ಎಲ್ಲೆಯಾಗಿರುತ್ತದಲ್ಲದೇ, ಫಸ್ಟ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌ರೈ/ರೇಲ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುವ ಅನೇಕ ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನೊಳಗಿನ ರೈಲು ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುವ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಮಹಾನಗರ ಕೇಂದ್ರದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹೇಮಾರ್ಕೆಟ್‌ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಿದ್ದು ಅದು ದೈನಿಕ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲುಗಡೆಯಾಗಿದೆ. 2003ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪಾರ್ಕ್‌ ನಿಲ್ದಾಣವು ಮಹಾನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಸನಿಹದ ರಾಯಲ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಗೋಗರ್‌ಬರ್ನ್‌ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕ್ರಾಸ್‌ರೈಲ್‌ ಮಾರ್ಗವು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಅನ್ನು ಹೇಮಾರ್ಕೆಟ್‌, ವೇವರ್‌ಲೇ ಮತ್ತು ಮಹಾನಗರದ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿರುವ Brunstane ಮತ್ತು Newcraighall ಉಪನಗರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.[೮೧] ದಕ್ಷಿಣ ಗೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಡಾಲ್ಮೆನಿಗಳಿಗೆ ದೈನಿಕ ಪ್ರಯಾಣದ ಮಾರ್ಗಗಳಿದ್ದು, ಫೋರ್ತ್‌ ಸೇತುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ವೀನ್ಸ್‌ಫೆರ್ರಿ ಮತ್ತು ಮಹಾನಗರದ ನೈಋತ್ಯಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಹೈಲೆಸ್‌ ಮತ್ತು ಕರ್ರೀಹಿಲ್‌ಗಳೆಡೆಗೆ ಸೇವೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮಹಾನಗರದ ಬಸ್‌ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಲೋಥಿಯನ್‌ ಬಸ್‌ಗಳು ನೀಡುತ್ತವಲ್ಲದೇ ಮಹಾನಗರದೊಳಗಿನ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಉಪನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡುವ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಾರ್ಗಗಳು ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ದೂರದ ಕಡೆಗಳಿಗೆ St. ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಚೌಕದಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರವಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಬಸ್‌ಗಳು ಹೊರಡುತ್ತವೆ. ಮಹಾನಗರ'ದ ಕಾರ್ಪೋರೇಷನ್‌ ಟ್ರಾಮ್ಸ್‌ ಸೇವೆಗಳ ನಂತರದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಂಪೆನಿಯಾದ ಲೋಥಿಯನ್‌ ಕಂಪೆನಿಯು ಮಹಾನಗರ'ದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪ್ರವಾಸೀ ಬಸ್‌ ಸೇವೆಗಳನ್ನು, ರಾತ್ರಿ ಬಸ್‌ ಜಾಲ ಮತ್ತು ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣ ಬಸ್‌ಗಳ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ.[೮೨] ಲೋಥಿಯನ್‌'ನ ಮ್ಯಾಕ್‌ ಟೂರ್ಸ್ ಎಂಬ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯು UKಯಲ್ಲಿನ ಹಳೆಯ-ಲಂಡನ್‌ ರೂಟ್‌ಮಾಸ್ಟರ್‌ ಬಸ್‌ಗಳ ಇನ್ನೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬೃಹತ್‌ ಪಡೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವನ್ನು ತೆರೆದ ಛಾವಣಿಯ ಪ್ರವಾಸೀ ಬಸ್‌ಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.[೮೩] ಲೋಥಿಯನ್‌ ಬಸ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವವರ ದೈನಂದಿನ ಸರಾಸರಿ ಪ್ರಮಾಣವು 2007ರಲ್ಲಿ 312,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು - ಇದು ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ 6% ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.[೮೨]
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ವಾಹನ ಸಂಮರ್ದವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು, ನಿಲುಗಡೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಆರು ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಮಹಾನಗರದ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಷೆರಿಫ್‌ಹಾಲ್‌, ಇಂಗ್ಲಿಸ್ಟನ್‌, ರಿಕ್ಕಾರ್‌‌ಟನ್‌, ಇನ್‌ವರ್‌‌ಕೀಥಿಂಗ್‌ (ಫೈಪ್‌ನಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ನ್ಯೂಕ್ರೈಗ್‌‌ಹಾಲ್‌‌‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ 2008ರಲ್ಲಿ ಅಂತಹಾ ನವೀನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಸ್ಟ್ರೈಟನ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 2005ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ವಾಹನ ಸಂಮರ್ದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಹೇರಲು ಪರಿಚಯಿಸಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಿವಾಸಿಗಳ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಲ್ಲಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.
16 ನವೆಂಬರ್‌ 1956ರ ನಂತರದಿಂದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಟ್ರಾಮ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರಹಿತವಾಗಿದೆ.[೮೪] 2007ರಲ್ಲಿನ ಸಂಸದೀಯ ಅನುಮೋದನೆಯ ನಂತರ 2008ರ ಆದಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ನವೀನ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಟ್ರಾಮ್‌ ಜಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಥಮ ಹಂತವು ಜುಲೈ 2011[೮೫] ರ ವೇಳೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಬಹುದೆಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿತ್ತಾದರೂ 2012ರ ಆರಂಭಕ್ಕಿಂತ ಮುನ್ನಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ತೊಡಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ.[೮೬] ಮಹಾನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರ ಕೇಂದ್ರದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಕೆಳಗೆ ಲೇಯ್ತ್‌ ವಾಕ್‌ನಿಂದ ಓಷನ್‌ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಹೆವನ್‌ನೆಡೆಗೆ ಮೊದಲ ಹಂತದ ಟ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಸಾಗಲಿವೆ.[೮೭] ಯೋಜನೆಯ ಮುಂದಿನ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹೇಮಾರ್ಕೆಟ್‌‌ನಿಂದ ರೇವಲ್ಸ್‌ಟನ್‌ ಮತ್ತು ಕ್ರೈಗ್‌‌ಲೇಯ್ತ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಜಲಾಭಿಮುಖವಾಗಿರುವ ಗ್ರಾಂಟನ್‌ನೆಡೆಗೆ ಟ್ರಾಮ್‌ಗಳು ಪ್ರಯಾಣಿಸಲಿವೆ.[೮೭] ಭವಿಷ್ಯದ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ರಾಥೋ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ನವೀನ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಜಲಾಭಿಮುಖದುದ್ದಕ್ಕೂ ಸಾಗುವ ಮಾರ್ಗಗಳು ಸೇರಿವೆ.[೮೮]
ಶಿಕ್ಷಣ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿದ್ದು 100,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.[೮೯] ರಾಜವಂಶದ ಸನ್ನದಿನ ಮೂಲಕ 1583ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್'ನ ಪ್ರಾಚೀನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು St ಆಂಡ್ರ್ಯೂಸ್‌, ಗ್ಲಾಸ್ಗೋ ಮತ್ತು ಆಬರ್ಡೀನ್‌‌ಗಳ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರದ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿದೆ.[೯೦] ಮೂಲತಃ ಓಲ್ಡ್‌ ಕಾಲೇಜ್/ಹಳೆಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ದ ಮೌಂಡ್‌/ಗುಡ್ಡೆ ದಿಬ್ಬ, ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜ್‌ ಚೌಕಗಳಲ್ಲಿನ ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೯೦] ಮಹಾನಗರದ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಇಂದು ಕಿಂಗ್ಸ್‌ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್‌ ಕಟ್ಟಡ ಸಮುಚ್ಚಯದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆಂದೇ ಕಟ್ಟಿಸಲಾದ ಲಿಟಲ್‌ ಫ್ರಾನ್ಸ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ನವೀನ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ರಾಜ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ/ರಾಯಲ್‌ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮರಿ ಸನಿಹದ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು 2002ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. 2009ರ ಸಾಲಿನ THES ಜಾಗತಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಶ್ರೇಯಾಂಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ 20ನೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಪಡೆದಿದೆ.[೯೧] 1960ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೀರಿಯಟ್‌-ವಾಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ನೇಪಿಯರ್‌ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.[೯೦] 1821ರಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವರ್ಗಕ್ಕೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೊಂದನ್ನು ತೆರೆಯಲಾದದ್ದು ನಂತರ ಹೀರಿಯಟ್‌-ವಾಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೯೨] ಮಹಾನಗರದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿರುವ ರಿಕ್ಕಾರ್‌‌ಟನ್‌ ಮೂಲದ ಹೀರಿಯಟ್‌-ವಾಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ/ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ.[೯೩] ನೇಪಿಯರ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು 1986ರಲ್ಲಿ ನೇಪಿಯರ್‌ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್‌ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದರೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು 1992ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಯಿತು.[೯೪] ಹಿಂದಿನ ಕ್ರೈಗ್ಲಾಕ್ಹಾರ್ಟ್ ಹೈಡ್ರೋಪಾಥಿಕ್‌ ಮತ್ತು ಮರ್ಚಿಸ್ಟನ್‌ ಗೋಪುರಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಹಾನಗರದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನೇಪಿಯರ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಆವರಣ/ಪ್ರಾಂಗಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೯೪] ನಗರವು ಸ್ಕ್ರೀನ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ನೆಲೆಯೂ ಆಗಿದೆ.
ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿನ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನದ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಜ್ಯೂವೆಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಎಸ್ಕ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (1903ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಲೇಯ್ತ್‌ ನಾಟಿಕಲ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದ), 1968ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿದ್ದ ಟೆಲ್‌‌ಫರ್ಡ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು 1970ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿದ್ದ ಸ್ಟೀವನ್‌ಸನ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೂ ಸೇರಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಕೃಷಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೂ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಆವರಣ/ಪ್ರಾಂಗಣವೊಂದನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನವರಿ 2007ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಪಡೆದ ಕ್ವೀನ್‌ ಮಾರ್ಗರೆಟ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು 1875ರಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಕುಕರಿ ಅಂಡ್‌ ಡೊಮೆಸ್ಟಿಕ್‌ ಇಕಾನಮಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಗುತ್ರೀ ರೈಟ್‌ ಮತ್ತು ಲೂಯಿಸಾ ಸ್ಟೀವನ್ಸನ್ರವರುಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು.[೯೫] ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ 1506 ಮತ್ತು 1681ನೇ ಇಸವಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ ಸನ್ನದುಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ರಾಯಲ್‌ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್‌ ಸರ್ಜನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ರಾಯಲ್‌ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್‌ ಫಿಸಿಷಿಯನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇತರೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಶಿಕ್ಷಣಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. 1760ರಲ್ಲಿ ಟ್ರಸ್ಟೀಸ್‌ ಡ್ರಾಯಿಂಗ್‌ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು - 1907ರಲ್ಲಿ ಇದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕಲಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯವೆಂದಾಯಿತು.[೯೬] ಮಹಾನಗರ ಪೌರಸಮಿತಿಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಂತೆ ಒಟ್ಟು 18 ಶಿಶುವಿಹಾರ/ನರ್ಸರಿ, 94 ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು 23 ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಗಳು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿವೆ.[೯೭] ಇವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಜಾರ್ಜ್‌ ಹೆರಿಯಟ್‌'ರ ಶಾಲೆ, ಫೆಟ್ಟೆಸ್‌ ಕಾಲೇಜ್/ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಮರ್ಚಿಸ್ಟನ್‌ ಕೋಟೆಕೊತ್ತಲ ಶಾಲೆ, ಜಾರ್ಜ್‌ ವಾಟ್ಸನ್ಸ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವರ್ಟ್‌ರ ಮೆಲ್‌ವಿಲ್ಲೆ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಸ್ವತಂತ್ರ ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಸಬೇಕಾದ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮಹಾನಗರವು ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಾಲೆಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣವು 2009ರಲ್ಲಿ 24.2%ರಷ್ಟಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿಯಾದ 4%ಕ್ಕೂ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಾಗೂ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶದ ಸರಾಸರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ.[೯೮]
ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು/ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯಗಳು/ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ರಾಜ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ/ರಾಯಲ್‌ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮರಿ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್‌ ಅರ್ಬುದ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಘಟಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವೆಸ್ಟರ್ನ್‌ ಜನರಲ್‌ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌ ಮತ್ತು ದಾದಿಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಮೈನರ್‌ ಇಂಜ್ಯೂರೀಸ್‌ ಕ್ಲಿನಿಕ್‌/ಸಣ್ಣ ಗಾಯಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಸ್ಪೈರ್‌ ಹೆಲ್ತ್‌ಕೇರ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ಮುರ್ರೆಫೀಲ್ಡ್‌ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌/ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಎಂಬ ಒಂದು ಖಾಸಗೀ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಕೂಡಾ ಇಲ್ಲಿದೆ. ರಾಜ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯ/ರಾಯಲ್‌ ಇನ್‌ಫಾರ್ಮರಿಯು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಬದಲಿಗೆ ಮಧ್ಯಲೋಥಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಲೋಥಿಯನ್‌‌ಗಳಿಗೂ ಕೂಡಾ ಪ್ರಧಾನ ಅಪಘಾತ & ತುರ್ತುಚಿಕಿತ್ಸೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಾಗಿದ್ದು, NHS ಲೋಥಿಯನ್‌‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯೂ ಆಗಿರುವ ಇದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಒಳನಾಡಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ನಿಂಗ್‌‌ಸೈಡ್‌ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ರಾಯಲ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯು ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಿಯೆನ್ನೆಸ್‌ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್‌ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್‌ ಫಾರ್‌ ಸಿಕ್‌ ಚಿಲ್ಡ್ರನ್‌ ಚಿಕಿತ್ಸಾಲಯವಿದ್ದು ; ಅದನ್ನು 'ಸಿಕ್‌ ಕಿಡ್ಸ್‌' ಎಂಬುದು ಅದರ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಹೆಸರಾಗಿದೆ.
ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮುದಾಯಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ.jpg)
ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ
ಬದಲಾಯಿಸಿಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದಲ್ಲಿನ ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಂಥಕ್ಕಿಂತ ಬೃಹತ್‌ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಇಗರ್ಜಿಯು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಬಹು ಪ್ರಧಾನ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಇಗರ್ಜಿಯು St ಗಿಲೆಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ ಆಗಿದ್ದರೆ ; ಗ್ರೆಫಿಯರ್ಸ್‌ ಕಿರ್ಕ್‌, ಬಾರ್ಕ್‌ಲೆ ಇಗರ್ಜಿ, ಕ್ಯಾನನ್‌ಗೇಟ್‌ ಕಿರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು St ಆಂಡ್ರ್ಯೂಸ್‌ ಹಾಗೂ St ಜಾರ್ಜ್‌'ಸ್‌ ಇಗರ್ಜಿಗಳು ಉಳಿದವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಮಹಾನಗರದ ಆಗ್ನೇಯ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಡಡ್ಡಿಂಗ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಕಿರ್ಕ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯಿದೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಇಗರ್ಜಿಯ ಕಚೇರಿಗಳು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ, ಹಾಗೆಯೇ ದ ಮೌಂಡ್‌/ಗುಡ್ಡೆ ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲಿನ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್‌ ಮತ್ತು ನ್ಯೂ ಕಾಲೇಜ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿವೆ. ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯೂ ಕೂಡಾ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಗಮನಾರ್ಹ ಇಗರ್ಜಿಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಯ್ತ್‌ ವಾಕ್‌‌‌ನ ಮೇಲಿರುವ St ಮೇರೀಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌, ಸೇಕ್ರೆಡ್‌ ಹಾರ್ಟ್‌ ಆಫ್‌ ಜೀಸಸ್‌, St ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್ಸ್‌, St. ಕೊಲಂಬಾ'ಸ್‌, St. ಪೀಟರ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್‌ ಆಫ್‌ ದ ಸೀ ಸೇರಿವೆ. ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ ಸಮುದಾಯವು ಸ್ಕಾಟ್‌ಲೆಂಡ್‌‌ನಲ್ಲಿನ ರೋಮನ್‌ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಕೇತ್‌ ಕಾರ್ಡಿನಲ್‌ ಓ'ಬ್ರಿಯೆನ್‌‌ರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿನ St ಆಂಡ್ರ್ಯೂಸ್‌ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಆರ್ಚ್‌ಡಯೋಸೀಸ್‌/ಆರ್ಚ್‌ ಬಿಷಪ್ಪನ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಮುಕ್ತ ಇಗರ್ಜಿಯು (ಸುಧಾರಿತ ಪ್ರೆಸ್‌ಬೈಟೀರಿಯನ್‌) ತನ್ನ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಸ್‌‌ಕಾಸವೇಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ; ಅದರ ಕಚೇರಿಗಳು ಹಾಗೂ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ದ ಮೌಂಡ್‌/ಗುಡ್ಡೆ ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲಿವೆ. ಆಂಗ್ಲಿಕನ್‌ ಪಂಗಡಗಳ ಭಾಗವಾದ ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಬಿಷಪ್ಪರ ಇಗರ್ಜಿಯು ಮಹಾನಗರದಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಇಗರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಾಲ್ಮರ್‌ಸ್ಟನ್‌ ಅರಮನೆಯ ಪಶ್ಚಿಮ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಗೋಥಿಕ್‌ ಶೈಲಿಯ St ಮೇರೀಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ ಇದರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಮಹಾನಗರದ ಹಿಂದಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌-ಸಮರ್ಥಕ ಇಗರ್ಜಿಯೆಂದರೆ, St ಗಿಲೆಸ್‌ ಕೆಥಡ್ರಲ್‌ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತೃತ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಇಗರ್ಜಿಗಳು ಬಿಷಪ್ಪರ ಪಂಥದಿಂದ ಪ್ರೆಸ್‌ಬೈಟೀರಿಯನ್‌ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡ ಕಾಲವಾದ 1689ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದ್ದ ರಾಯಲ್‌ ಮೈಲ್‌‌ನಿಂದ ಆಚೆಗಿರುವ ಓಲ್ಡ್‌ ಸೇಂಟ್‌ ಪಾಲ್ಸ್‌ ಇಗರ್ಜಿಯಾಗಿದೆ.
ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ, ಮಹಾನಗರದ ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಪಂಗಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ವತಂತ್ರ ಇಗರ್ಜಿಗಳಿವೆ; ಡೆಸ್ಟಿನಿ ಇಗರ್ಜಿ, ರಾಕ್‌ ಎಲಿಮ್‌ ಇಗರ್ಜಿ, ಚಾರ್ಲೊಟ್ಟೆ ಚಾಪೆಲ್‌, ಕ್ಯಾರುಬ್ಬರ್ಸ್‌ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್‌ ಸೆಂಟರ್‌, ಮಾರ್ನಿಂಗ್‌‌ಸೈಡ್‌ ಬಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್‌ ಇಗರ್ಜಿ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಲೆವ್ಯೂ ಚಾಪೆಲ್‌ಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ.
ಇತರೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಂಥಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮಸೀದಿಯು - ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಪ್ರಮುಖ ಮಸೀದಿ ಹಾಗೂ ಮಹಮ್ಮದೀಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ಮಹಾನಗರದ ದಕ್ಷಿಣಬದಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಸ್ಟೋ ಚೌಕದ ಬಳಿಯಲ್ಲಿನ ಪಾಟ್ಟರ್‌‌ರೌ ಎಂಬಲ್ಲಿದೆ. 1990ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾದ ಇದರ ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದ ಅರಸರಾದ ಫಹಾದ್‌ರ ದೇಣಿಗೆಯಿಂದ ಭರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[೯೯] ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ಯಹೂದಿ ಸಮುದಾಯದ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿಯೇ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು] 1932ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿದ್ದ 2000 ಜನರಿಗೆ ಸ್ಥಳಾವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಬಲ್ಲ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಸಂಪ್ರದಾಯಶೀಲ ಯಹೂದ್ಯರ ಆರಾಧನ ಮಂದಿರವು ಸೇಲಿಸ್‌ಬರಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರಗತಿಪರ ಪಂಗಡವೊಂದು ಕೂಡಾ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಲೇಯ್ತ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗದ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ಖರ ಗುರುದ್ವಾರ ಹಾಗೂ ಹಿಂದೂಗಳ ಮಂದಿರಗಳೆರಡೂ ಇವೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಬೌದ್ಧ ಪಂಥದ ಪೋಷಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಭಾಗವಾದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಬೌದ್ಧ ಕೇಂದ್ರವು ದ ಮೀಡೋಸ್‌‌ನ ಸನಿಹದಲ್ಲಿದೆ.
ಪ್ರಖ್ಯಾತ ನಿವಾಸಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌/ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಶ್ರೀಮಂತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ಹೇರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಿದ್ಯುದಯಸ್ಕಾಂತೀಯತೆಯ ಆಧುನಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಜೇಮ್ಸ್‌ ಕ್ಲರ್ಕ್‌ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ವೆಲ್‌‌ರು ಇಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿದವರಾಗಿದ್ದು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲದೇ ವಾಸ್ತು ಶಿಲ್ಪಿ ಹಾಗೂ ದೂರವಾಣಿಯ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್‌ ಗ್ರಹಾಂ ಬೆಲ್‌‌ರೂ ಇಲ್ಲಿಯವರೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.[೧೦೦] ನೊಬೆಲ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮ್ಯಾಕ್ಸ್‌ ಬಾರ್ನ್‌; ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್‌ ಡಾರ್ವಿನ್‌ ; ಇತಿಹಾಸತಜ್ಞ, ಆರ್ಥಿಕ ತಜ್ಞ ಹಾಗೂ ಚಿಂತಕರೂ ಆಗಿದ್ದ ಡೇವಿಡ್‌ ಹ್ಯೂಮ್‌ ; "ಭೂವಿಜ್ಞಾನದ ಪಿತಾಮಹ"ರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವ ಜೇಮ್ಸ್‌ ಹಟ್ಟನ್‌ ; ಲಾಗರಿದಮ್‌/ವಿಘಾತ/ಘಾತಮಾಪಕಗಳ ಶೋಧಕ ಜಾನ್‌ ನೇಪಿಯರ್‌ ;[೧೦೧] ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಹಾಗೂ ಉಷ್ಣಬಲವಿಜ್ಞಾನದ ಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲೊಬ್ಬರಾದ ಜೋಸೆಫ್‌ ಬ್ಲಾಕ್‌ ; ಪ್ರವರ್ತಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧಕರುಗಳಾದ ಜೋಸೆಫ್‌ ಲಿಸ್ಟರ್‌ ಮತ್ತು ಜೇಮ್ಸ್‌ ಯಂಗ್‌ ಸಿಂಪ್ಸನ್‌ ; ಸಾರಜನಕ ಎಂಬ ಮೂಲವಸ್ತುವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಡೇನಿಯಲ್‌ ರುದರ್‌ಫರ್ಡ್‌ ; ಮೆಕ್‌ಲಾರಿಯಿನ್‌ ಸರಣಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಕಾಲಿನ್‌ ಮೆಕ್‌ಲಾರಿಯಿನ್‌ ಮತ್ತು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಡಾಲಿ ಎಂಬ ಕುರಿಯ ತದ್ರೂಪಿನ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ತಳಿ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಇಯಾನ್‌ ವಿಲ್ಮಟ್‌ರವರುಗಳು ಮಹಾನಗರದೊಂದಿಗೆ ತಳಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೆ ಜನಿಸಿದ ಕುರಿ ಡಾಲಿಯ ಶವವನ್ನು ಪೂರಕಾಂಶಗಳನ್ನು ತುಂಬಿ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ. ದೀಪಸ್ಥಂಭದ ಕರ್ತೃ ಸ್ಟೀವನ್‌ಸನ್‌ರ ಕುಟುಂಬವು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿತ್ತು. ಮಹಾನಗರದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕರುಗಳಲ್ಲಿ ಷರ್ಲಾಕ್‌ ಹೋಮ್ಸ್ ನ ಕರ್ತೃ ಸರ್‌ ಆರ್ಥರ್‌ ಕಾನನ್‌ ಡಾಯ್ಲ್‌, ಇನ್ಸ್‌‌ಪೆಕ್ಟರ್‌ ರೇಬಸ್‌ ಪತ್ತೇದಾರಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಸರಣಿಯ ಲೇಖಕ ಇಯಾನ್‌ ರಾಂಕಿನ್‌, ತನ್ನ ಪ್ರಥಮ ಕೃತಿಯನ್ನು ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಕಾಫಿ ಪಾನೀಯದಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಬರೆದ ಹ್ಯಾರಿ ಪಾಟ್ಟರ್‌ ನ ಲೇಖಕಿ J. K. ರೌಲಿಂಗ್‌, (ನಿಕೋಲ್‌ಸನ್ಸ್‌ ಕೆಫೆ,[೧೦೨][೧೦೩] ಎಲಿಫೆಂಟ್‌ ಹೌಸ್‌ ಅಂಡ್‌ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್‌ ಮೆಡಿಸಿನ್‌), ದ ವೆಲ್ತ್‌ ಆಫ್‌ ನೇಷನ್ಸ್‌ ಕೃತಿಯ ಲೇಖಕ, ಕಿರ್ಕ್‌‌ಕಾಲ್ಡಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದ ಆರ್ಥಿಕತಜ್ಞ ಆಡಮ್‌ ಸ್ಮಿತ್, ರಾಬ್‌ ರಾಯ್‌ ಮತ್ತು ಇವಾನ್‌ಹೋನಂತಹಾ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕೃತಿಗಳ ಲೇಖಕ ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌, ಟ್ರೆಷರ್‌ ಐಲೆಂಡ್‌ ಮತ್ತು ದ ಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌ ಕೇಸ್‌ ಆಫ್‌ Dr ಜೆಕಿಲ್‌ ಅಂಡ್‌ Mr ಹೈಡ್‌ ನಂತಹಾ ಕೃತಿಗಳ ಲೇಖಕ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಸ್ಟೀವನ್ಸನ್ರವರುಗಳು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಜೇಮ್ಸ್‌‌ಬಾಂಡ್‌ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ನಟ ಸರ್‌ ಸೀನ್‌ ಕಾನರಿ ;[೧೦೪]ಈರ್ವರು ರಾನ್ನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಎಂದು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿರುವ ಹಾಸ್ಯನಟ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರನಟ ರಾನ್ನೀ ಕಾರ್ಬೆಟ್‌ ;[೧೦೫] ಮತ್ತು ಐರಿಷ್‌ ಹಾಸ್ಯನಟರಾದ ಡೈಲಾನ್‌ ಮೋರನ್‌ರವರುಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ತವರು ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮಹಾನಗರದ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕಲಾವಿದರುಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಬೋನ್ನತಿ ಚಿತ್ರಕಾರರಾದ ಸರ್‌ ಹೆನ್ರಿ ರೇಬರ್ನ್‌, ಸರ್‌ ಡೇವಿಡ್‌ ವಿಲ್ಕೀ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲನ್‌ ರಾಮ್ಸೇರವರುಗಳು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಡಗ್ಲಾಸ್‌ ಜಾನ್‌ಸನ್‌ ಮತ್ತು ಆರ್ಥರ್‌ ಮಾರ್ವಿಕ್‌ರಂತಹಾ ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಮೂಲ ಸ್ಥಳ ನಗರವಾಗಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಜೆಥ್ರೋ ಟುಲ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇಯಾನ್‌ ಆಂಡರ್‌ಸನ್‌ ; ದ ಎಕ್ಸ್‌‌ಪ್ಲಾಯಿಟೆಡ್‌ ಎಂಬ ಒರಟು ರಾಕ್‌ ಸಂಗೀತದ ವಾದ್ಯತಂಡದ ಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಗಾಯಕ ವಾಟ್ಟೀ ಬುಚನ್‌ ; ಗಾರ್ಬೇಜ್‌ ; ದ ಪ್ರೊಕ್ಲೇಮರ್ಸ್‌; ದ ಬೇ ಸಿಟಿ ರಾಲರ್ಸ್‌ ; ಬೋರ್ಡ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಐಡಲ್‌ವೈಲ್ಡ್‌ ವಾದ್ಯತಂಡಗಳ ಪ್ರಧಾನ ಗಾಯಕ ಷಿರ್ಲೆ ಮ್ಯಾನ್ಸನ್‌ರವರುಗಳಂತಹಾ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಬೃಹತ್‌ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಸಂಗೀತಗಾರರನ್ನು ಮಹಾನಗರವು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದೆ ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿಯೇ ಜನಿಸಿ ಫೆಟ್ಟೆಸ್‌ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದಿದ್ದ ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌‌ನ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಟೋನಿ ಬ್ಲೇರ್‌;[೧೦೬] ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಗ್ರೀನ್‌ ಪಾರ್ಟಿ ಪಕ್ಷದ ಸಹ-ಸಂಚಾಲಕರಾದ ರಾಬಿನ್‌ ಹಾರ್ಪರ್‌ ; ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯತಾ ಘೋಷಣೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ್ದ ಏಕೈಕ ಪಾದ್ರಿ ಹಾಗೂ ನಂತರ ಪ್ರಿನ್ಸ್‌‌ಟನ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಜಾನ್‌ ವಿದರ್‌ಸ್ಪೂನ್‌ರವರುಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರವು ತವರುನಗರವಾಗಿದೆ.[೧೦೭] ಪಾತಕ ಲೋಕದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡುವುದಾದರೆ, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್'ನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿನ ಕುಖ್ಯಾತ ಅಪರಾಧಿಗಳಲ್ಲಿ ರಾಬರ್ಟ್‌ ಲೂಯಿಸ್‌ ಸ್ಟೀವನ್‌ಸನ್‌'ರ ದ ಸ್ಟ್ರೇಂಜ್‌ ಕೇಸ್‌ ಆಫ್‌ Dr ಜೆಕಿಲ್‌ ಅಂಡ್‌ Mr ಹೈಡ್‌ ಕಥೆಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಿರಬಹುದೆನ್ನಲಾದ ಬೆಳಗಿನ ಹೊತ್ತು ಸಭ್ಯ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಖದೀಮನಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಡೀಕನ್‌ ಬ್ರಾಡೀ[೧೦೮] ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಾ ತಜ್ಞ ರಾಬರ್ಟ್‌ ನಾಕ್ಸ್‌[೧೦೯] ರಿಗೆ ಅಂಗರಚನಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಂಗಚ್ಛೇದನಕ್ಕಾಗಿ ತಾಜಾ ಶವಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಲೆಗಡುಕರಾದ ಬರ್ಕ್‌ ಮತ್ತು ಹೇರ್‌ [೧೧೦] ಹಾಗೂ ಕುಖ್ಯಾತ ಮಾಟಗಾರ ಮೇಜರ್‌ ವೇಯ್ರ್‌ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.
ಅವಳಿ ನಗರಗಳ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರವು 1954ರಿಂದ ಇದುವರೆಗೆ 11 ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅವಳಿ ನಗರಗಳ ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ.[೧೧೧] ಈ ಒಪ್ಪಂದಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕವನ್ನು 'ಅವಳಿ ಮಹಾನಗರಗಳು' ಎಂದು ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ, ಕ್ರಾಕೌನೊಂದಿಗಿನ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ 'ಪಾಲುದಾರ ಮಹಾನಗರ'ವೆಂದು ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[೧೧೧] ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರಾಂತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು 1994ರಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತಾದರೂ, ಆ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌‌ನೊಂದಿಗೆ ಅವಳಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಉಳಿದಿರುವ ಏಕೈಕ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 'ಸ್ನೇಹ ಕೊಂಡಿ' ಎಂದು ನಾಮಾಂಕಿತಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೧೧೧]
| ರಾಷ್ಟ್ರ | ನಗರ ಅಥವಾ ಪೌರಸಂಸ್ಥೆ | ಉಪವಿಭಾಗ | ಒಪ್ಪಂದದ ದಿನಾಂಕ |
|---|---|---|---|
 Germany
|
ಮ್ಯೂನಿಚ್‌ | ಬವೇರಿಯಾ | 1954 |
 France
|
ನೈಸ್‌ | ಪ್ರಾವೆ/ವಿನ್ಸ್‌-ಆಲ್ಪೆಸ್‌ -ಕೋಟೆ ಡಿ'ಅಜರ್‌ | 1958 |
 ಇಟಲಿ
|
ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್‌ | ಟಸ್‌ಕ್ಯಾನಿ | 1964 |
 ನ್ಯೂ ಜೀಲ್ಯಾಂಡ್
|
ಡುನೆಡಿನ್‌/ಡ್ಯೂನ್ಡಿನ್ | ಒಟಾಗೋ | 1974 |
 ಕೆನಡಾ
|
ವ್ಯಾಂಕೂವರ್‌ | ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕೊಲಂಬಿಯಾ | 1977 |
 ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ
|
ಸ್ಯಾನ್‌ ಡೀಗೊ | ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ | 1977 |
 Spain
|
ಸೆಗೋವಿಯಾ | ಕ್ಯಾಸ್ಟೈ/ಸೈಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲಿಯಾನ್‌ | 1985 |
 ಚೀನಾ
|
ಕ್ಸಿಯಾನ್‌ | ಷಾಂಕ್ಸಿ | 1985 |
 ಉಕ್ರೇನ್
|
ಕೀವ್ | ಕೀವ್ ಓಬ್ಲಾಸ್ಟ್‌ | 1989 |
 ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್
|
ಆಲ್‌ಬೋರ್ಗ್‌ | ನಾರ್ಡ್‌ಜಿಲ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌ | 1991 |
 Japan
|
ಕ್ಯೋಟೋ ಪ್ರಾಂತ್ಯ | ಕನ್ಸಾಯ್‌ | 1994 |
 Poland
|
ಕ್ರಾಕೌ | ಲೆಸ್ಸರ್‌ ಪೋಲೆಂಡ್‌ ವಾಯ್ವೋಡೆಷಿಪ್‌ | 1995[೧೧೨] |
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ವಲಯ/ಪ್ರದೇಶಗಳು
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ನೆಲಮಾಳಿಗೆ/ಸುರಂಗಸಮಾಧಿಗಳು
- ಕಾಕ್‌ಬರ್ನ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ (ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಪೌರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ)
- ಡೀನ್‌ ಸಮಾಧಿ/ರುದ್ರಭೂಮಿ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಡ್ಯೂಕ್‌
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಆರ್ಥಿಕತೆ
- ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಹಾಸ್ಯೋತ್ಸವ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ವಾಹನಸಂಮರ್ದ ಶುಲ್ಕ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ನಗರದ ಗೋಡೆಗಳು
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಜಲಾಭಿಮುಖ ಪ್ರದೇಶ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮೃಗಾಲಯ
- EH ಅಂಚೆ ಕ್ಷೇತ್ರ
- ಫ್ರೆಷ್‌ ಏರ್‌/ಮುಕ್ತ ಗಾಳಿ (ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್)
- ಲೋಥಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಗಡಿರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆ
- ಲೋಥಿಯನ್‌ ಮತ್ತು ಗಡಿಗಳ ಬೆಂಕಿ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾಸೇವೆ
- ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಸ್ತಾವೇಜುಗಳು
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ರಾಜಕೀಯ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ರಾಯಲ್‌ ಜೈವಿಕ ಉದ್ಯಾನ
- ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಜ್ಞಾನೋದಯ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚಳುವಳಿ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಇತಿಹಾಸದ ಘಟನಾವಳಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ನ ಸಾರಿಗೆ
ಮೂಲಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ "Conservation in Edinburgh". The City of Edinburgh Council. Archived from the original on 2007-05-22. Retrieved 2007-05-20.
- ↑ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು, ಮೇ 2010.
- ↑ "General Register Office for Scotland - mid 2009 population estimates by sex, single year of age and administrative area". Archived from the original on 2010-06-17. Retrieved 2010-07-31.
- ↑ "National Statistics Online - International Visits". ONS. Retrieved 2009-07-19.
- ↑ ವಾಸಿಸಲು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಹಾನಗರವೆಂದು ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಅನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ www.edinburgh-inspiringcapital.com, 14 ಆಗಸ್ಟ್‌ 2009
- ↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2010-08-12. Retrieved 2010-07-31.
- ↑ ಕಾಗ್‌ಹಿಲ್‌, ಹ್ಯಾಮಿಷ್‌ ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್‌‌ಅನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು/ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ pp. 1/2.
- ↑ ೮.೦ ೮.೧ ವಾಟ್ಸನ್‌ ,ದ ಸೆ/ಕೆಲ್ಟಿಕ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌ನೇಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ (1926), p.340
- ↑ ಹ್ಯಾರಿಸ್‌, ದ ಪ್ಲೇಸ್‌ನೇಮ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ (1996)
- ↑ ಲೌನೀ, ಆಲ್ಡ್‌ ರೀಕಿ, ಆನ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಅಂಥಾಲಜಿ (2004), p.10
- ↑ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ ಆಫ್‌ ದ 'ಗೊಡೊಡ್ಡಿನ್‌' ಕ್ರೈಗ್‌ ಸೆಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಗಾರ್ಡನ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ, Vol. 22, No. 1 (ಬೇಸಿಗೆ, 1994), pp. 114-115 doi:10.2307/1587005
- ↑ ಕ್ಯಾಂಪ್‌ಬೆಲ್‌, ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್: A ಕಲ್ಚರಲ್‌ ಅಂಡ್‌ ಲಿಟರರಿ ಹಿಸ್ಟರಿ , 5.
- ↑ ಬ್ಲಾಕೀ, ಜಿಯೋಗ್ರಾಫಿಕಲ್‌ ಎಟಿಮಾಲಜಿ: A ಡಿಕ್ಷನರಿ ಆಫ್‌ ಪ್ಲೇಸ್‌-ನೇಮ್ಸ್‌ ಗಿವಿಂಗ್‌ ಡೇರ್‌ ಡಿರೈವೇಷನ್ಸ್‌ , 68.
- ↑ ಡೇವೀಸ್‌, ಯುರೋಪ್‌: A ಹಿಸ್ಟರಿ , 87.
- ↑ ಸ್ವಾಂಟನ್‌, ದ ಆಂಗ್ಲೋ-ಸ್ಯಾಕ್ಸನ್‌ ಕ್ರಾನಿಕಲ್‌ , 126.
- ↑ ಜೋರ್ಡಾನ್‌ -ಬೈಚ್‌ಕೋವ್‌, ದ ಯುರೋಪಿಯನ್‌ ಕಲ್ಚರಲ್‌ ಏರಿಯಾ , 243.
- ↑ ಕಾಗ್‌ಹಿಲ್‌, ಹ್ಯಾಮಿಷ್‌ ಲಾಸ್ಟ್‌ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ p.3.
- ↑ http://www.maryjones.us/ctexts/aindex.html
- ↑ ಇವಾನ್ಸ್‌ 1982, p. 17.
- ↑ ಲಿಂಚ್‌ et al., ದ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್‌ ಟು ಸ್ಕಾಟಿಷ್‌ ಹಿಸ್ಟರಿ (2001), p.658
- ↑ "Council coat of arms". Edinburgh.gov.uk. Archived from the original on 2002-11-04. Retrieved 2010-01-25.
- ↑ "Scottish Vernacular Dictionary". Archived from the original on 2007-09-30. Retrieved 2010-07-31.
- ↑ "Embro, Embro - the hidden history of Edinburgh in its music". Purr.demon.co.uk. Archived from the original on 2008-06-27. Retrieved 2009-07-08.
- ↑ "Makars Literary Tour | Robert Garioch". Edinburghliterarypubtour.co.uk. Archived from the original on 2009-07-03. Retrieved 2009-07-08.
- ↑ "Orbis Latinus: Letter A". Columbia.edu. Retrieved 2009-07-08.
- ↑ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ ಸ್ಥಳನಾಮಗಳ ಪಟ್ಟಿ
- ↑ ವಿವಾಸ್‌ ಷೋಲಾ ರೆಜಿಯಾ
- ↑ ರಾಯಲ್‌ ಪ್ರೌಢ ಶಾಲೆ (ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್)
- ↑ "Pharmaceutical Latin Abbreviations". Herbdatanz.com. Archived from the original on 2006-05-05. Retrieved 2009-07-08.
- ↑ ಬೆನ್‌ ಜಾನ್ಸನ್‌‌ರಿಗೆ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನ ಜೊತೆಗಾರ Archived 2011-08-17 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. 17 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು.
- ↑ ಮಾರ್ಮಿಯಾನ್‌ A ಟೇಲ್‌ ಆಫ್‌ ಫ್ಲಾಡನ್‌ ಫೀಲ್ಡ್‌ , ವಾಲ್ಟರ್‌ ಸ್ಕಾಟ್‌‌ರಿಂದ Archived 2007-09-26 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. 17 ಏಪ್ರಿಲ್ 2007ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು.
- ↑ "Overview of Edinburgh". Gazetteer for Scotland, University of Edinburgh. Archived from the original on 2009-03-29. Retrieved 2009-03-15.
- ↑ ೩೩.೦ ೩೩.೧ ೩೩.೨ ೩೩.೩ ೩೩.೪ ೩೩.೫ ೩೩.೬ ೩೩.೭ J ಸ್ಟುವರ್ಟ್‌ ಮುರ್ರೆ ಇನ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್‌ & ಜೆಂಕಿನ್ಸ್‌ (2005); p64-65
- ↑ Stuart Piggott (1982). Scotland before History. Edinburgh University Press. ISBN 0-85224-470-3.
- ↑ "Holyrood Park Geology". Department of Geography, University of Edinburgh. Retrieved 2007-07-20.
- ↑ ೩೬.೦ ೩೬.೧ "Overview of the Water of Leith". Gazetteer for Scotland, Institute of Geography, University of Edinburgh. Archived from the original on 2010-02-20. Retrieved 2009-04-19.
- ↑ "The Water of Leith Walkway". Water of Leith Conservation Trust. Retrieved 2009-04-19.
- ↑ ೩೮.೦ ೩೮.೧ ೩೮.೨ ೩೮.೩ ೩೮.೪ G. Bramley, C. Hague, K. Kirk, A. Prior, J. Raemaekers and H. Smith (2004-08-11). "Review of Green Belt policy in Scotland - Edinburgh and Midlothian". Scottish Government. Archived from the original on 2011-06-07. Retrieved 2009-04-10.
{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ ೩೯.೦ ೩೯.೧ ೩೯.೨ ೩೯.೩ ೩೯.೪ ೩೯.೫ ೩೯.೬ "Regional Climate - Eastern Scotland". Met Office. Archived from the original on 2014-10-08. Retrieved 2009-04-19.
- ↑ Campbell, Donald (2003). Edinburgh – A Cultural and Literacy History. Oxford: Signal Books. ISBN 1-902669-73-8.
- ↑ ಪ್ರಿನ್ಸಸ್‌ ಬೀದಿ/ರಸ್ತೆ ಯ ಇತಿಹಾಸ Archived 2012-10-29 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. 7 ಜೂನ್ 2010ರಂದು ಪಡೆದದ್ದು
- ↑ "The Story of Leith XXXIII. How Leith was Governed".
- ↑ ೪೩.೦ ೪೩.೧ ೪೩.೨ "Edinburgh Comparisons - Population and Age Structure" (PDF). City of Edinburgh Council. Archived from the original (PDF) on 2003-04-28. Retrieved 2009-01-31.
- ↑ "Comparative Population Profile - Edinburgh Locality". Scotland's Census Results Online (SCROL). Retrieved 2009-01-31.
- ↑ ೪೫.೦ ೪೫.೧ "Mid-2009 Population Estimates Scotland". General Register Office for Scotland, 2009. Archived from the original on 2010-06-17. Retrieved 2009-04-28.
- ↑ "Urban Audit City Profiles - Edinburgh". Eurostat. Retrieved 2009-01-31.
- ↑ ೪೭.೦ ೪೭.೧ "Edinburgh Comparisons - Ethnicity, Country of Birth & Migration" (PDF). City of Edinburgh Council. Archived from the original (PDF) on 2009-03-18. Retrieved 2009-02-13.
- ↑ Orchard, Pam (2007-12-20). "A Community Profile of EU8 Migrants in Edinburgh and an Evaluation of their Access to Key Services". Scottish Government. Archived from the original on 2011-11-25. Retrieved 2009-02-28.
{{cite web}}: Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (help) - ↑ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್‌, B. & ಜೆಂಕಿನ್ಸ್‌, P. (2005) p21
- ↑ ಲಿಂಚ್‌, M. (2001), p219
- ↑ ೫೧.೦ ೫೧.೧ ೫೧.೨ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್‌ , B. & ಜೆಂಕಿನ್ಸ್‌, P. (2005), p9
- ↑ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್‌ , B. & ಜೆಂಕಿನ್ಸ್‌, P. (2005) p46
- ↑ ರಾಬಿನ್‌ಸನ್‌, P. ಇನ್‌ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್‌, B. & ಜೆಂಕಿನ್ಸ್‌, P. (2005), p46
- ↑ "Edinburgh Comparisons - Dwellings" (PDF). City of Edinburgh Council. Archived from the original (PDF) on 2009-03-18. Retrieved 2009-02-08.
- ↑ "Edinburgh Comedy Festival 2008 Introduction". Official site of the Edinburgh Comedy Festival. Archived from the original on 2008-06-26. Retrieved 2008-02-04.
- ↑ ಮೆಕ್‌ಈವಾನ್‌, ಅಲ್ಲೆನ್‌, ಉತ್ಸವವು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಜಗಮಗಿಸುತ್ತಿದೆ Archived 2011-08-21 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ದ ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಈವ್‌ನಿಂಗ್‌ ನ್ಯೂಸ್‌, 2008-10-06, ಪಡೆದಿದ್ದು 2010-06-07
- ↑ "John McLeod: Composer". Johnmcleod.uk.com. Archived from the original on 2010-08-19. Retrieved 2009-07-08.
- ↑ http://www.telegraph.co.uk/culture/music/music-news/7427088/Bristol-is-UKs-most-musical-city.html
- ↑ "Zoo Beginnings". Edinburgh Zoo website. Archived from the original on 2008-01-31. Retrieved 2007-06-15.
- ↑ "Animals & Conservation". Edinburgh Zoo website. Archived from the original on 2008-01-04. Retrieved 2008-01-03.
- ↑ "The UK Competitive Index 2010". Centre for International Competitiveness. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ "Edinburgh by Numbers 2010/2011". Edinburgh Inspiring Capital. Archived from the original on 2013-11-13. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ "Edinburgh Awards and Accolades". City of Edinburgh Council. Archived from the original on 2009-08-22. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ "Edinburgh by Numbers 2010/2011". Edinburgh Inspring Capital. Archived from the original on 2013-11-13. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ ೬೫.೦ ೬೫.೧ "Edinburgh Economy Watch April 2010". City of Edinburgh Council. Archived from the original on 2010-02-13. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ ೬೬.೦ ೬೬.೧ "Edinburgh Inspiring Capital - Financial Services". Edinburgh Brand. Archived from the original on 2010-05-05. Retrieved 2010-05-11.
- ↑ ""Jobs boost as Tesco to base finance arm in Capital"". The Scotsman. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ ""Virgin Money provides jobs boost for city"". The Scotsman. Retrieved 2010-05-10.
- ↑ "2004 Festival Economic Impact Study results". Edinburgh Festival Fringe. 2005-10-14. Archived from the original on 2007-09-27. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ "Schedule 1 - New Local Government Areas - Local Government etc (Scotland) Act 1994". Office of Public Sector Information (OPSI). 1994-11-03. Retrieved 2008-06-08.
- ↑ ೭೧.೦ ೭೧.೧ "Chapter 6 - Functions - Local Government etc (Scotland) Act 1994". Office of Public Sector Information (OPSI). 1994-11-03. Retrieved 2008-06-08.
- ↑ "Find Your Local Councillor". City of Edinburgh Council. Retrieved 2008-06-08.
- ↑ "Council Business - Rt Hon. George Grubb". City of Edinburgh Council. 2007-05-17. Archived from the original on 2009-09-02. Retrieved 2008-06-08.
- ↑ ೭೪.೦ ೭೪.೧ "How the council works". City of Edinburgh Council. 2007-05-11. Archived from the original on 2006-05-18. Retrieved 2008-06-20.
- ↑ "How the council works". City of Edinburgh Council. 2007-05-11. Archived from the original on 2006-05-18. Retrieved 2009-01-14.
- ↑ ೭೬.೦ ೭೬.೧ "Scottish Parliament election results 2007". Elections Office - City of Edinburgh Council. 2007-05-03. Retrieved 2009-01-14.
- ↑ "About Us - Rt Hon. Alistair Darling MP". HM Treasury. Archived from the original on 2012-12-24. Retrieved 2009-01-14.
- ↑ "BAA press release"
- ↑ ೭೯.೦ ೭೯.೧ "Edinburgh Airport Master Plan" (PDF). British Airports Authority (BAA). July 2006. Archived from the original (PDF) on 2006-10-20. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ "Edinburgh Waverley". Network Rail. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ "Edinburgh CrossRail project". Scottish Government. 2001-12-04. Archived from the original on 2013-03-02. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ ೮೨.೦ ೮೨.೧ "Lothian Buses - The Company". Lothian Buses. 2008. Archived from the original on 2009-04-17. Retrieved 2009-03-21.
- ↑ "Edinburgh Bus Tours - History on the move". Lothian Buses. 2008. Retrieved 2009-03-21.
- ↑ Wiseman, Richard Joseph Stewart (2005). Edinburgh's Trams: The Last years. Catrine: Stenlake Publishing. pp. Pg. 2–3. ISBN 184033343X.
{{cite book}}:|pages=has extra text (help); Cite has empty unknown parameter:|coauthors=(help) - ↑ "Edinburgh Tram Project Contracts Closure and Infrastructure Construction Commences". City of Edinburgh Council. 2008-05-13. Archived from the original on 2008-06-02. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ "Train interchange delay threatens to push back tram project". thescotsman.scotsman.com. 2009-06-18. Retrieved 2010-01-25.
- ↑ ೮೭.೦ ೮೭.೧ "Trams for Edinburgh". Transport Initiatives Edinburgh (tie). Archived from the original on 2007-10-21. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ "Trams background information". City of Edinburgh Council. 2008-05-20. Archived from the original on 2008-06-26. Retrieved 2008-05-25.
- ↑ "Edinburgh Life". Napier University. Retrieved 2008-05-29.
- ↑ ೯೦.೦ ೯೦.೧ ೯೦.೨ Lynch, Michael (2001). The Oxford Companion to Scottish History. Oxford: Oxford University Press. pp. Pg. 610–615. ISBN 0192116967.
{{cite book}}:|pages=has extra text (help) - ↑ "Education news, resources and university jobs for the academic world". Times Higher Education. Archived from the original on 2010-06-22. Retrieved 2010-01-25.
- ↑ "The History of Heriot-Watt University". Heriot-Watt University. Archived from the original on 2008-02-15. Retrieved 2008-05-30.
- ↑ "About Heriot-Watt University". Heriot-Watt University Careers Service. Archived from the original on 2008-06-07. Retrieved 2008-05-26.
- ↑ ೯೪.೦ ೯೪.೧ "Napier University History". Napier University. Archived from the original on 2008-05-27. Retrieved 2008-05-30.
- ↑ "History: From Edinburgh School of Cookery to Queen Margaret University". Queen Margaret University. Archived from the original on 2008-02-08. Retrieved 2007-04-11.
- ↑ "Trustees Academy School of Art, Edinburgh". Gateway to the Archives of Scottish Higher Education (GASHE). Archived from the original on 2007-12-11. Retrieved 2007-04-17.
- ↑ "Primary Schools". City of Edinburgh Council. July 2006. Archived from the original on 2008-01-12. Retrieved 2008-05-26.
- ↑ Scottish Council of Independent Schools (2009). "SCIS Pupil Statistics 2009" (PDF). Archived from the original (PDF) on 10 ಜೂನ್ 2011. Retrieved 9 July 2010.
- ↑ "Financing the project". Edinburgh Islamic Centre. Archived from the original on 2007-09-28. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ "Alexander Graham Bell". University of Toronto. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ J J O'Connor and E F Robertson (April 1998). "John Napier". University of St Andrews. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ Stephen McGinty (2003-06-16). "The JK Rowling story". Scotsman.com. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ Rosalind Gibb & John Gibson (2006-10-10). "Plaque spells out Harry's birthplace". Scotsman.com. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ "Connery: Bond and beyond". BBC News. 1999-12-21. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ Hannah Stephenson (2006-11-04). "I will not say goodnight yet..." Scotsman.com. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ "Blair's birthplace is bulldozed in Edinburgh". Scotsman.com. 2006-08-09. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ W. Frank Craven (1978). "John Witherspoon". Princeton University Press. Archived from the original on 2005-09-21. Retrieved 2007-03-23.
- ↑ "Stevenson, Robert Louis, 1850-1894. The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde Electronic Text Center, University of Virginia Library". Archived from the original on 2009-12-17. Retrieved 2010-07-31.
- ↑ Rosner, Lisa (2010). The Anatomy Murders. University of Pennsylvania Press. ISBN 0812241916.
{{cite book}}:|access-date=requires|url=(help) - ↑ "The Worlds of Burke and Hare".
- ↑ ೧೧೧.೦ ೧೧೧.೧ ೧೧೧.೨ "Twin and Partner Cities". City of Edinburgh Council. Archived from the original on 2008-03-28. Retrieved 2009-01-16.
- ↑ "Kraków otwarty na świat". www.krakow.pl. Retrieved 2009-07-19.
ಆಕರಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Campbell, Donald (2003). Edinburgh: A Cultural and Literary History. Signal Books. ISBN 1902669738.
{{cite book}}: External link in|title=
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಓಪನ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ - ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡುವ ರಾಜಧಾನಿ Archived 2009-02-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರ ವಲಯದ ಅಧಿಕೃತ ಪರಿಚಯ ವಿವರಣೆ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ ಮಹಾನಗರದ ಪೌರಸಮಿತಿ
- ಎಡಿನ್ಬರ್ಗ್ - ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಮಂಡಳಿ
