ಮೃಗಾಲಯ

ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ , ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ , ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯ , ಅಥವಾ ಮೃಗಾಲಯ ಇದೊಂದು ಆವರಣದೊಳಗಡೆಯ ಎಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶನೀಡುವ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಆ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಆಹಾರ ಒದಗಿಸುವಂತಹ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.

.

ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಎನ್ನುವ ಪದವು ಝುವಾಲಜಿ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುವುದೆಂಬುದಾಗಿದ್ದು, ಈ ಪಾರಿಬಾಷಿಕವು ಗ್ರೀಕ್‌ನ ಝೂನ್ (“ಪ್ರಾಣಿ”) ಮತ್ತು ಲೋಗೋಸ್ (λóγος, "ಸ್ಟಡಿ") ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಗೊಂಡಿದೆ.

ಈ “ಮೃಗಾಲಯ” ಎನ್ನುವ ಸಂಕ್ಷೇಪವು ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ಲಂಡನ್ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತಲ್ಲದೇ, 1828ರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ 1828ರಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೧] ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ 1000ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಈಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿದ್ದು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 80ರಷ್ಟು ನಗರಗಳಲ್ಲಿವೆ.

ಪದವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

1828ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ ಝೂ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಅಥವಾ “ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್”, ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ “ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಆಫ್ ದ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್” ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಂಡಿತು.^[೨] “ಝೂ” ಎಂಬ ಪದದ ಸಂಕ್ಷೇಪವು ಮೊದಲಿಗೆ 1847ರ ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಫ್ಟನ್ ಮೃಗಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಬಾರಿಗೆ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಆದರೆ, ಅದು ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಇರದೇ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವು ಆಲ್‍ಫ್ರೆಡ್ ವ್ಯಾನ್ಸ್ ಎಂಬ ಸಂಗೀತ ಕಲಾಕಾರನ “ ವಾಕಿಂಗ್ ಇನ್ ದ ಝೂ ಆನ್ ಸಂಡೇ” ಎಂಬ ಪದ್ಯದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯಗೊಂಡಿತು.^[೨]

ಈ “ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್” ಎಂಬ ಪದವು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‍ನ ಡಿ.ಸಿ.ಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಸ್ತೃತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತಲ್ಲದೇ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‍ನ ಬ್ರಾಂಕ್ಸ್‍ನಲ್ಲಿ 1891 ಮತ್ತು 1899ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಯಿತು.^[೩]

ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಝೂಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ “ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪಾರ್ಕ್” ಅಥವಾ “ಬಯೋಪಾರ್ಕ್” ಗಳೆಂಬ ಹೊಸ ಪದಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಂಡವು. ಹೊಸ ಹೆಸರನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನೇಕ ಮೃಗಾಲಯ ವೃತ್ತಿಪರರಿಗೆ ಅವರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಏಕರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಒಂದು ರಚನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಮೃಗಾಲಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಟೀಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೪] “ಬಯೋಪಾರ್ಕ್” ಎಂಬ ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದವು ಮೊದಲಿಗೆ 1980ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‍ನ ಡಿ.ಸಿ. ನ್ಯಾಷನಲ್ ಝೂನಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೫] 1993 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಸೊಸೈಟಿ ಮತ್ತು ಝೂವನ್ನು ತನ್ನ ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ “ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಎಂಬುದಾಗಿ ರೀಬ್ರಾಂಡ್ ಮಾಡಿತು.^[೬]

ಇತಿಹಾಸ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪುರಾತನ ಜಗತ್ತು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್‍ನ ಪೂರ್ವಿಕ ಮಿನಾಜರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಪುರಾತನ ಜಗತ್ತಿನಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದವರೆಗೆ ದೀರ್ಘವಾದ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅತೀ ಪುರಾತನ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯು 2009 ರಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನ ಹೀರಾಕೊನ್ಪೊಲಿಸ್, ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡಿತು. 3500 ಬಿ ಸಿಯ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ. ಹಿಪ್ಪೋಗಳು, ಹಾರ್ಟೆಬೀಸ್ಟ್‌, ಆನೆಗಳು, ಬಬೂನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡುಬೆಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸೇರಿದಂತೆ, ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಎರಡನೇ ಶತಮಾನದ ಬಿಸಿಇ‍ನಲ್ಲಿ, ಚೈನೀಸ್ ಎಂಪ್ರೆಸ್ ಟಾಂಕಿಯು “ಹೌಸ್ ಆಫ್ ಡೀರ್” ರಚನೆ, ಮತ್ತು ಲಿಂಗ್ ಯು ಅಥವಾ ಗಾರ್ಡನ್ ಆಫ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಎನ್ನುವ 1,500 ಎಕ್ರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಿಂಗ್ ವೆನ್ ಆಫ್ ಝೌವನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಗಾರರಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತರಾದ ಇತರರೆಂದರೆ, ಕಿಂಗ್‍ಡಮ್ ಆಫ್ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಜುಡಾಹ್‍ನ ರಾಜ ಸೊಲೋಮನ್, ರಾಜ ಸೆಮಿರಾಮಿ ಮತ್ತು ಅಸಿರಿಯಾದ ಅಶುರ್‍ಬನಿಪಾಲ್, ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯಾದ ರಾಜ ನೆಬುಚಾಡ್ರೆಝಾರ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ.^[೭]

ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರೀಕ್ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಉಗಮಗೊಂಡವಲ್ಲದೇ; ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ತನ್ನ ಸೇನಾ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಗ್ರೀಸ್‍ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖನಾಗಿದ್ದನು.

ರೋಮನ್ ದೊರೆಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಖಾಸಗಿ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ^[೭] ಅಥವಾ ಅಖಾಡದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಾದರೂ ಅಖಾಡಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವುದು ತುಂಬಾ ಕುಖ್ಯಾತ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿತ್ತು.

19ನೇ ಶತಮಾನದ ಚರಿತ್ರಕಾರ ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಇ.ಎಚ್ ಲೆಕೀ ಬರೆದ ರೋಮನ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವು ಮೊದಲಿಗೆ ಬಿಸಿಇ 366ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತಕ್ಕೆ ಬಂತು:

At one time, a bear and a bull, chained together, rolled in fierce combat across the sand ... Four hundred bears were killed in a single day under Caligula ... Under Nero, four hundred tigers fought with bulls and elephants. In a single day, at the dedication of the Colosseum by Titus, five thousand animals perished. Under Trajan ... lions, tigers, elephants, rhinoceroses, hippopotami, giraffes, bulls, stags, even crocodiles and serpents were employed to give novelty to the spectacle ...^[೮]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‍ನ ಹೆನ್ರಿ I ತನ್ನ ಅರಮನೆ ವುಡ್‍ಸ್ಟಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದನಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಗಳು, ಚಿರತೆ‍ಗಳು ಮತ್ತು ಒಂಟೆಗಳು ಸೇರಿದ್ದವು.^[೯]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‍ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗ್ರ‍ಹಗಳು ಟವರ್ ಆಫ್ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿತ್ತಾದರೂ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ 1204 ಪ್ರಾಣಿಗಳು ರಾಜ ಜಾನ್ Iನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. III ನೇ ಹೆನ್ರಿಯು ರೋಮನ್ ದೊರೆ II ನೇ ಫ್ರೆಡರಿಕ್‌ನಿಂದ ಮದುವೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಪಡೆದ 1235 ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಚಿರತೆಗಳಿದ್ದವಲ್ಲದೇ, 1264 ರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಬುಲ್‍ವಾಕ್ಗೆ ಹೋದವಲ್ಲದೇ, ಅದಕ್ಕೆ ಲಯನ್ ‍ಟವರ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಅದು ಟವರ್‍ನ ಪಶ್ಚಿಮ ದಿಕ್ಕಿನ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಸಮೀಪವಿತ್ತು.

ಅದು 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಎಲಿಜಬೆತ್ Iನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ನೋಡಲು ತೆರೆಯಲಾಗಿತ್ತು.^[೧೦]

18ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವು ಮೂರೂವರೆ ಪೆನ್ಸ್ ನಷ್ಟು ಅಥವಾ ಸಿಂಹಗಳ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಕ್ಕು ಇಲ್ಲವೇ ನಾಯಿಯನ್ನು ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು.^[೯] ಲಂಡನ್‍ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ತೆರೆದ ನಂತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವು.

ಆಧುನಿಕ ಯುಗ ಬದಲಾಯಿಸಿ

17ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಲೂಯಿಸ್ XIV ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಸೇಲ್ಲೆಸ್ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ

ಪ್ರಸ್ತುತ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತೀ ಪುರಾಣ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಆಸ್ಟ್ರೀಯಾದ ವಿಯೆನ್ನಾ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ವಿಯೆನ್ನಾದ ಸ್ಕಾನ್‍ಬ್ರನ್ನ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್‌‌ನ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಮಿನೇಜರಿಯಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿ ವಿಕಾಸಗೊಂಡಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಈ ಶ್ರೀಮಂತ ಮಿನೇಜರಿಯು 1752ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಬ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಮೊನಾರ್ಕಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟು 1765ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗಾಗಿ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

1775ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಡ್ರಿಡ್‍ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತಲ್ಲದೇ, 1795ರಲ್ಲಿ ಜಾಕ್ಸ್ ಹೆನ್ರಿ ಬೆರ್ನಾರ್ಡಿನ್‌ನಿಂದ ಪ್ಯಾರಿಸ್‍ನಲ್ಲಿ ಜೆರ್ಡಿನ್ ಡಿಸ್ ಪ್ಲ್ಯಾಂಟ್ಸ್‌ ನೊಳಗೂ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತಲ್ಲದೇ,ಅದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ವರ್ಸೈಲ್ಸ್‍ನ ರಾಯಲ್ ಮಿನೇಜರ್‍ನಿಂದ ತಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು.

ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ 1806ರಲ್ಲಿ ಕಝಾನ್ ಮೃಗಾಲಯ ಎಂಬ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಕಝಾನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಕಾರ್ಲ್ ಫಚ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

1826 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾಂಫೋರ್ಡ್ ರ್ಯಾಫಲ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಅದು ಪ್ಯಾರೀಸ್ ಮೃಗಾಲಯ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿತಲ್ಲದೇ, ಹಾಗೆಯೇ ಅವರು 1828ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟು 1847ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ರೇಜೆಂಟ್ಸ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿನ ಲಂಡನ್ ಮೃಗಾಲಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅಳವಡಿಸಿತು.^[೭]

1860ರಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಮೆಲ್‍ಬೋರ್ನ್ ಮೃಗಾಲಯ ಎಂಬ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಮೃಗಾಲಯ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತಲ್ಲದೇ, ಆದಾಗ್ಯೂ 1859 ರಲ್ಲಿ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತ್ತಾದರೂ ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಿವಿಲ್ ವಾರ್‌ನ ಕಾರಣದಿಂದ ಅದು ತಡವಾಗಿ 1874ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

ಲಂಡನ್ ಮೃಗಾಲಯ, 1835.

1907ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನ್ ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿ ಕಾರ್ಲ್ ಹೇಗನ್‍ಬೆಕ್ ಸ್ಟೆಲಿಂಜೆನ್‍ನಲ್ಲಿ ಟೈರ್‍ಪಾರ್ಕ್ ಹೇಗನ್‍ಬೆಕ್ ಎಂಬ ಪಾರ್ಕ್‍ನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರಲ್ಲದೇ ಅದೀಗ ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್‌ನ ಕ್ವಾರ್ಟರ್‌ನಷ್ಟಾಗಿದೆ.

ಇದು ಕಂದಕಗಳಿಂದ ಸುತ್ತಲಿನ ಆವರಣಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆಯಲ್ಲದೇ, ಖಾಲಿಯಾದ ಪಂಜರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸಮನಾದ ವಾತಾವರಣದ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕೂಡ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.^[೧೧]

1970ರಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಾತ್ರ ಪ್ರಮುಖವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರಲ್ಲದೇ, ಜೆರ್ಸಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಗೆರಾಲ್ಡ್ ಡರೆಲ್, ಬ್ರೂಕ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಜಾರ್ಜ್ ರ್ಯಾಬ್, ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಕ್ಸ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ವಿಲಿಯಂ ಕ್ಯಾನ್‍ವೇ ಇವರುಗಳು ವೈಲ್ಡ್ ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಷನ್ ಸೊಸೈಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಹತ್ತ್ವದ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಸಿದರು. ತದನಂತರದಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ವೃತ್ತಿಪರರು ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರಲ್ಲದೇ, ತಕ್ಷಣವೇ ಅಮೆರಿಕನ್ ಝೂ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಅದು ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತು.^[೧೨] ಯಾಕೆಂದರೆ , ಅವರು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡಲು ಬಯಸಿದ್ದರಲ್ಲದೇ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭೇಟಿಗಾರರಿಗೆ ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಡೆಟ್ರಾಯಿಟ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು 1969ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಆನೆಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು,ಮತ್ತು ಚಿಂಪಾಂಜಿಯ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು 1983ರಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿತಲ್ಲದೇ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಅವುಗಳ ತರಬೇತುದಾರರನ್ನು ಕೂಡ ನಿಂದಿಸಿತು.^[೧೩]

ಮಾನವ ಪ್ರದರ್ಶನ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಒಟಾ ಬೆಂಗಾ, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಪ್ರದರ್ಶನ, 1906

ಯುರೋಪಿಯನ್ ಜನರು ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿಯನೇತರ ಮೂಲದ ಜನರ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಕ್ರೂರ ಪ್ರಾಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಾನವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಪಂಜರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. 1906ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‍ನಲ್ಲಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್‌ನ ಬ್ರಾಂಕ್ಸ್ ಮೃಗಾಲಯ ನಿರ್ದೇಶಕ ವಿಲಿಯಂ ಹಾರ್ನ್‍ಡೇ ಅವರು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಮ್ಯಾಡಿಸನ್ ಗ್ರಾಂಟ್‍ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದವೊಂದನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡರಲ್ಲದೇ, ಕಾಂಗೋಲೀಸ್‍ನ ಓಟಾ ಬೆಂಗಾ ಎಂಬ ಪಿಗ್ಮಿಯನ್ನು ಚಿಂಪಾಂಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಪಂಜರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರಲ್ಲದೇ, ನಂತರ ಡೋಹಾಂಗ್ ಎಂಬ ಓರಾಂಗುಟಾನ್‌ನೊಂದಿಗೆ, ಮತ್ತು ಗಿಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಕೂಡ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು.

ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಒರಾಂಗುಟಾನ್(ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಜಾತಿಯ ಕಾಡು ಕೋತಿ) ಮತ್ತು ಬಿಳಿಮನುಷ್ಯರ ನಡುವಿನ “ಮಿಸ್ಸಿಂಗ್ ಲಿಂಕ್” ಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಇದು ನಗರದ ಪುರೋಹಿತ ವರ್ಗದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತಾದರೂ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಅದನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಗುಂಪುಗೂಡಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿತ್ತು.^[೧೪]^[೧೫]

1931 ರ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾರೀಸ್‍ನ ಕೊಲೊನಿಯಲ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪೊಸಿಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾನವರನ್ನೂ ಕೂಡ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು 1958ರ ಕೊನೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಬ್ರಸಲ್ಸ್‌ನ “ಕಾಂಗೋಲೇಸ್ ವಿಲೇಜ್‍"ನ ಎಕ್ಸ್‌ಪೊ-58 ರಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಮಾನವರನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗಿತ್ತು.^[೧೬]

ಅವಿರ್ಭಾವ ಮತ್ತು ನಮೂನೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಸಿಚುವಾನ್‌ನ ಝಿಂಗಾಂಗ್ ಜನರ ಪಾರ್ಕ್ ಝೂನಲ್ಲಿ ಕೋತಿಗಳು

ಮಂಗಗಳ ದ್ವೀಪ, ಸ್ಯಾವೊ ಪಾಲೊ ಮೃಗಾಲಯ

ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವಂತೆಯೇ ಅವುಗಳು ಬೆಳೆಯಲು ಅವುಗಳಿಗಾಗಿ ಆವರಣಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ಇದರಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರಿಗೂ ಕೂಡ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಪೆಂಗ್ವಿನ್‍ಗಳಂತಹ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವಂತಹ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ವಾತಾವರಣದ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಕೀಟಗಳು, ಸರೀಸೃಪಗಳು, ಮೀನುಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಾಕಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಕ್ವಾಟಿಕ್ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ವಿಹಾರ ಪ್ರದರ್ಶನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಲ್ಲದೇ ಭೇಟಿಗಾರರು ಆವರಣದೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಾಗ ಲೆಮೂರ್(ಕೋತಿ ಜಾತಿ), ಮಾರ್ಮೋಸೆಟ್‌ಗಳು, ಹಕ್ಕಿಗಳು, ಹಲ್ಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಮೆಗಳಂತಹ ಆಕ್ರಮಣ ರಹಿತ ಗುಂಪಿನ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಭೇಟಿಗಾರರು ಕಾಲುದಾರಿಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಮತ್ತು ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ತೋರಿಸುವುದು ಅಥವಾ ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಆಹಾರವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದೂ ಕೂಡ ತಿಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಓಪನ್-ರೇಂಜ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪಶ್ಚಿಮ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶಗಳ ಸಫಾರಿ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಿರಾಫೆಗಳು

ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪಂಜರಗಳಲ್ಲಿಡುವ ಬದಲಾಗಿ ಕಂದಕಗಳು ಮತ್ತು ಬೇಲಿಗಳಂತಹ ಹೊರಾಂಗಣ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತವೆ.

ಸಫಾರಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಝೂ ಪಾರ್ಕ್‍ಗಳು ಮತ್ತು ಲಯನ್ ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ಭೇಟಿಗಾರರು ಅಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಚರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಲು ಕೂಡ ಅವಕಾಶ ಮಾಡುತ್ತವೆ.^[೭] ಈ ರೀತಿಯ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೆಂದರೆ, 1931ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‍ನ ಬೆಡ್‍ಫೋರ್ಡ್‌ಶೈರ್‍ನಲ್ಲಿ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್‍ನಿಂದ ತೆರೆಯಲಾದ ವಿಪ್‍ಸ್ನೇಡ್ ಪಾರ್ಕ್ ಆಗಿದ್ದು ಅದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ 600 ಎಕ್ರೆಗಳಾಗಿವೆ(2.4 km²).

1970ರ ಆರಂಭದವರೆಗೆ, 1,800 –ಎಕ್ರೆ(7 km²) ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಸ್ಯಾನ್ ಡೈಗೋ ನಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ಯಾನ್ ಡೈಗೋ ವೈಲ್ಡ್ ಎನಿಮಲ್ ಪಾರ್ಕ್ ಅಂತಹ ರೀತಿಯ ಪಾರ್ಕ್ ಆಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಸ್ಯಾನ್ ಡೈಗೋದ ಸ್ಯಾನ್ ಪ್ಯಾಸ್ಕ್ವಾಲ್ ಕಣಿವೆಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಎರಡು ದೇಶಗಳ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ನಾರ್ತ್ ಕ್ಯಾರೊಲಿನಾ ಮೃಗಾಲಯ ಎಂಬ ಏಕೈಕ ಝೂ ಪಾರ್ಕ್ ಉತ್ತರ ಕ್ಯಾರೋಲಿನಾದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅದರ ವಿಸ್ತಾರ 535 ಎಕ್ರೆಯಷ್ಟಿದೆ. ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೆಲ್‍ಬೋರ್ನ್‍ನಲ್ಲಿನ ವೆರ್ರಿಬೀ ಓಪನ್ ರೇಂಜ್ ಝೂವು 500 ಎಕ್ರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸವನ್ನಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಬದಲಾಯಿಸಿ

1853ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‍ನಲ್ಲಿ ಮೊತ್ತ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದರ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಕ್ವೇರಿಯಾಗಳನ್ನು ಕಾಂಟಿನೆಂಟಲ್ ಯೂರೋಪ್(ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪ್ಯಾರೀಸ್‍ನಲ್ಲಿ1859, ಹ್ಯಾಂಬರ್ಗ್‍ನಲ್ಲಿ1864, ಬರ್ಲಿನ್‍ನಲ್ಲಿ 1869, ಬ್ರಿಘ್ಟನ್‍ನಲ್ಲಿ 1872)ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ (ಬೋಸ್ಟನ್ನಲ್ಲಿ 1859, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‍ನಲ್ಲಿ 1873, ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ವುಡ್‍ವರ್ಡ್ಸ್ ಗಾರ್ಡನ್‍ನಲ್ಲಿ 1873, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಬ್ಯಾಟರಿ ಪಾರ್ಕ್‍ನಲ್ಲಿ 1896)ಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.

2005ರಲ್ಲಿ 8 ಮಿಲಿಯನ್ ಯುಎಸ್ ಗ್ಯಾಲನ್‌ಗಳಿಗಿಂತ (30,000 m³; 30,000,000 ಲೀಟರ್‌ಗಳು) ತಾಜಾ ನೀರಿನ ಒಂದು ನಾನ್-ಪ್ರಾಫಿಟ್ ಜಾರ್ಜಿಯಾ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ, ಮತ್ತು 500 ವಿವಿಧ ಪ್ರಬೇಧಗಳ 100,000ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಜಾರ್ಜಿಯಾದ ಅಟ್ಲಾಂಟಾದಲ್ಲಿವೆ. ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಬೇಧಗಳಲ್ಲಿ ತಿಮಿಂಗಿಲ ಶಾರ್ಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೆಲುಗಾ ತಿಮಿಂಗಿಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.

ರಸ್ತೆ ಬದಿಯ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ರಸ್ತೆ ಬದಿಯ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದಾದ್ಯಂತ ಕಂಡುಬರುವುದಲ್ಲದೇ,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಥವುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ಸಣ್ಣದಾಗಿದ್ದು, ಅನಿಯಂತ್ರಿತ, ಪೋರ್ ಪ್ರಾಫಿಟ್ ಮೃಗಾಲಯ(ಲಾಭಕರ ಉದ್ದೇಶದ),ಗಳಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೇ, ಅವುಗಳು ಗ್ಯಾಸ್ ಸ್ಟೇಷನ್‍ನಂತಹ ಇತರ ಕೆಲವೊಂದು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಭೇಟಿಕಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಹೊಂದಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕೆಲವೊಂದು ಚಮತ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ಇದರಿಂದ ಭೇಟಿಕಾರರು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕಿಂತ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಮೀಪವರ್ತಿಗಳಾಗಲು ಸಮರ್ಥರಾಗುತ್ತಾರೆ.^[೧೭] ಈ ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಸಣ್ಣ ಝೂಗಳು ಅನಿರ್ಬಂಧಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ತಾತ್ಸಾರ^[೧೮] ಮತ್ತು ಕ್ರೂರತನಕ್ಕೆ ಕುಖ್ಯಾತ ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ.^[೧೯]

ಪೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಮೃಗಾಲಯಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಮೃಗಾಲಯಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳ ಫಾರ್ಮ್ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳ ಮೃಗಾಲಯಗಳೆಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯುವರಲ್ಲದೇ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಮುಟ್ಟಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸೌಮ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಕಲಿಸಬಹುದಾದ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ, ವೆಂಡಿಂಗ್ ಮೆಷಿನ್‍ಗಳು ಅಥವಾ ಹತ್ತಿರದ ಕಿಯೋಸ್ಕ್ ಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಪೂರೈಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಪ್ರಾಣಿ ವಿಷಯದ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪ್ರಾಣಿ ವಿಷಯದ ಪಾರ್ಕ್ ಒಂದು ವಿನೋದದ ಪಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಮನೋರಂಜನೆ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿರುವ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಸೀ ವರ್ಲ್ಡ್ ಮತ್ತು ಮರೈನ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳಂತಹ ಮರೈನ್ ಮ್ಯಾಮಲ್ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತೃತ ಡಾಲ್ಫಿನೇರಿಯಮ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳು ತಿಮಿಂಗಿಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆಯಲ್ಲದೇ, ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮನೋರಂಜನಾ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.

ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯ ಪ್ರಾಣಿ ವಿಷಯದ ಪಾರ್ಕ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಝೂವಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಸ್ಟೇಜ್ ಷೋಗಳು, ರೋಲರ್ ಕೋಸ್ಟರ್ಸ್ ಮತ್ತು ಮಿಥಿಕಲ್ ಕ್ರಿಯೇಚರ್ಸ್‌ಗಳಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನೋರಂಜನೆ ಮತ್ತು ವಿನೋದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ಟಾಂಪಾ, ಫ್ಲೋರಿಡಾದಲ್ಲಿರುವ ಬುಶ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಟಾಂಪಾ ಬೇ , ಒರ್ಲೆಂಡೊ, ಫ್ಲೋರಿಡಾದಲ್ಲಿರುವ ಡಿಸ್ನೀಸ್ ಅನಿಮಲ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಉತ್ತರ ಯೋರ್ಕ್‌ಶಿರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಫ್ಲೆಮಿಂಗ್ಲ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹಾಗೂ ವ್ಯಲ್ಲೆಜೊ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಸಿಕ್ಸ್ ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ಸ್ ಡಿಸ್ಕವರಿ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್.

ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ 20 ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಸುಮಾರು ಐದು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ಆ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಇಡಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ನಂತರ ನಿಧಾನವಾಗಿ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೇ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪರಿಸರವನ್ನು ಅನುಕರಿಸುವುದನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಕಲಿಯುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವೊಂದು ಜಾತಿಯ ಪೆಂಗ್ವಿನ್‍ಗಳಿಗೆ ಶೀತ ವಾತಾವರಣದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಾಕಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಸೂತ್ರಗಳು ಇಂಟರ್‍ನ್ಯಾಷನಲ್ ಝೂ ಇಯರ್‌ಬುಕ್ ( ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ವಾರ್ಷಿಕ ಪುಸ್ತಕ)ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.^[೨೦]

ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಆಫ್ರಿಕನ್ ಮೈದಾನಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕರೋಲಿನಾ ಮೃಗಾಲಯದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು.

ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ, ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ನಶಿಸಿಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಬೇಧಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಹಾಗೆಯೇ ಸಂಶೋಧನಾ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವುದಲ್ಲದೇ, ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಭೇಟಿಗಾರರ ಮನೋರಂಜನೆಗಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.^[೨೧]^[೨೨] ಈ ಒಂದು ವಿಚಾರವು ಟೀಕಾಕಾರರಿಂದ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಯಿತು.

ಲಂಡನ್‌ನ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿಯು ತನ್ನ ಚಾರ್ಟರ್‍ನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶ “ಝೂವಲಜಿಯ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಶರೀರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಹೊಸ ಮತ್ತು ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾದ ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಪರಿಚಯ” ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಅದು ನಫ್‍ಫೀಲ್ಡ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕಂಪೇರಿಟಿವ್ ಮೆಡಿಸಿನ್ ಮತ್ತು ವೆಲ್‍ಕಮ್ ಇನ್‍ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಕಂಪೇರಿಟಿವ್ ಫಿಸಿಯೋಲಜಿ ಎಂಬ ಎರಡು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೆನ್‍ರೋಸ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಲ್ಯಾಬೋರೇಟರಿ ಆಫ್ ದಿ ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ ಝೂ ಇದು ತುಲನಾತ್ಮಕ ರೋಗ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗಮನವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.^[೭]

ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಮತ್ತು ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಇದು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನಾ ನೀತಿಯನ್ನು 1993ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿತಲ್ಲದೇ 2004ರ ನವೆಂಬರ್‍ನಲ್ಲಿ ಅದು ಒಂದು ಹೊಸದಾದ ಯೋಜನಾ ನೀತಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿತಲ್ಲದೇ, ಅದು ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೇ ಶತಮಾನದ ಝೂಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್‍ನ ಗುರಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.^[೨೩]

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಶುತಳಿ ಸಂವರ್ಧನ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸಹಭಾಗಿದಾರರ ಮೂಲಕ, ನಶಿಸಿಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಬೇಧಗಳ ತಳಿರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೋಆಪರೇಟಿವ್ ಬ್ರೀಡಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಗಳ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ಜಾಗತಿಕ ಅಥವಾ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಏಕಾಂಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಮೌಲ್ಯೀಕರಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೇ, ನಶಿಸಿಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಬೇಧಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.^[೨೪]

ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ, ಪೀಪಲ್ ಫಾರ್ ದಿ ಎಥಿಕಲ್ ಟ್ರೀಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ (ಪಿಇಟಿಎ) ಯು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಸಹಕಾರವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಎಂಬುದಾಗಿ ಝೂಗಳ ಸ್ಥಾನಮಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ವಾದಿಸುತ್ತಾ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸೆರೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೊಸ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚವುದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿತು.^[೨೫]

ಪ್ರಾಣಿಗಳ ನೈತಿಕ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿನ ಆಕ್ಸ್‍ಫರ್ಡ್ ಕೇಂದ್ರದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಆಂಡ್ರೂ ಲಿನ್‍ಜೇ, ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು “ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೊಡುಗೆ” ಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.^[೨೬]

ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

right|thumb|150px|ಈ ಚಿಂಪಾಂಜಿಯು ಅದರ 37ನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ರಸ್ತೆಬದಿ ಮೃಗಾಲಯಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ಐದು ಮೃಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿತ್ತು.^[೨೭] ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಸಂದರ್ಭದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕೂಡ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಹೀಗಾಗಿ, ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೨೦] ಲಿಯೋನ್‍ನ ಜೀನ್ ಮೌಲಿನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯ ಎರಿಕ್ ಬ್ಯಾರಟೇ ಮತ್ತು ಎಲಿಸಬೆತ್ ಹಾರ್ಡೂಯಿನ್ ಫ್ಯೂಜಿಯರ್ ಅವರು ಪ್ರಾಣಿಗಳ “ಸ್ಟಾಕ್ ಟರ್ನ್ ಓವರ್” ವರ್ಷಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಐದನೇ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕನೇ ಒಂದರವರೆಗೆ ಆಗಿದ್ದು, ನಾಲ್ಕನೇ ಮೂರರಷ್ಟು ಕೋತಿ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಪಂಜರದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ ಮೊದಲ ಇಪ್ಪತ್ತು ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಸಾವಿಗೀಡಾಗುತ್ತವೆ. ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮರಣದ ಪ್ರಮಾಣವು “ ಸ್ಥೂಲ ಪ್ರಮಾಣದ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಮದು/ತರಿಸುವಿಕೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ".^[೨೮]

ಪಂಜರದಲ್ಲಿದ್ದುಕೊಂಡೇ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ತಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹಿನ್ನಡೆಯುಂಟಾಗಲು ಕಾರಣವೆಂದರೆ, ಸಾವಿರಾರು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ “ಸರ್ಪ್ಲಸ್ ಲಿಸ್ಟ್ನಲ್ಲಿರುತ್ತವೆಯಲ್ಲದೇ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಸ್‍ಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು, ಹರಾಜು, ಪ್ರಾಣಿ ಒಡೆಯರು ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಫಾರ್ಮ್‍ಗಳಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ಸ್ಯಾನ್ ಜೋಸ್ ಮರ್ಕ್ಯೂರಿ ನ್ಯೂಸ್ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದನ್ನು ಕೈಗೊಂಡು, ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ, 1992 ರಿಂದ 1998ರ ವರೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‍ ನ ನಿಗದಿತ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು 19,361 ಸಸ್ತನಿ ಜಾತಿಯ ಬಾವಲಿಗಳು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದವಲ್ಲದೇ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 7,420 ಬಾವಲಿಗಳು ಡೀಲರ್‍ಗಳು, ಹರಾಜು, ವಿಸ್ತಾರ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು, ಅಸ್ಥಿರ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಮತ್ತು ಗೇಮ್ ಫಾರ್ಮ್‍ಗಳಿಗೆ ತೆರಳಿದವು.^[೨೯]

ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಎನಿಮಲ್ ಫೈಂಡರ್ಸ್ ಗೈಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಇವೆಯೆಂದು ಜಾಹೀರಾತು ನೀಡಿವೆಯಲ್ಲದೇ, ವಿಸ್ತಾರ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನ ಮಾಲೀಕರು ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಹರಾಜಿನ ನೋಟೀಸ್‍ಗಳನ್ನು ರವಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.^[೩೦]

ಟ್ರೋಫಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನೇಕ ಬೇಟೆಗಾರರು ಕೊಲ್ಲುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಿಂದ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಸ್ಕಲ್ಲೀ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ; ಹಾಗೆಯೇ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಿಂಹದ ಕೇಸರವು ಕಾಡು ಸಿಂಹದ ಕೇಸರಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿರಲು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪೋಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೩೦]

ಒಂದು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಂತೂ ವಿಲಿಯಂ ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್ ಎಂಬ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಮಾಲೀಕನು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದಲ್ಲದೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ಅವುಗಳ ಚರ್ಮ, ತಲೆ ಮತ್ತು ಚರ್ಮವನ್ನು ಟ್ರೋಫಿಗಳ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು ಎಂಬುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.^[೩೧]

ಆಗಿಂದಾಗ ತಳಿವೃದ್ಧಿ ಮಾಡುವ ಜಿಂಕೆ, ಹುಲಿ, ಮತ್ತು ಹುಲಿಗಳಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಮಾಂಸಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಲ್ಲಲಾಗುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೇ, ನ್ಯೂರೆಂಬರ್ಗ್ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕ, ಹೆಲ್ಮಟ್ ಮಾಗ್ಡೆಫ್ರಾವ್, ಅವರು “ನಾವೊಂದು ವೇಳೆ, ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಮನೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ, ನಾವು ಅವುಗಳನ್ನು ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಲ್ಲುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.^[೩೨] ದುರ್ಬಲ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಕೆಲವೊಂದು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಮಾರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೇಟಾವು ಎಡಿಥ್‍ ಎಂಬ ಚಿಂಪಾಂಜಿಯು ಟೆಕ್ಸಾಸ್‍ನ ಅಮರಿಲ್ಲೋ ವೈಲ್ಡ್ ಲೈಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜ್ ಎಂಬ ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಹೊಂಡವೊಂದರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಸೈಂಟ್ ಲೂಯೀಸ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿತ್ತಾದರೂ, ಅದರ ಮೂರನೇ ವರ್ಷದ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ರಸ್ತೆ ಬದಿಯ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ 37 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇತರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿರುವ ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು.^[೩೩]

ಮಾರ್ಚ್2008 ರಲ್ಲಿ ಬರ್ಲಿನ್‍ನಲ್ಲಿನ ನೂರಾರು ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು 23,000 ದಷ್ಟು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕಾಣೆಯಾಗಿವೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿತ್ತಾದರೂ, ಈ ಮಧ್ಯೆ ಕೆಲವೊಂದು ಆರೋಪಗಳು ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಸಾಯಿಖಾನೆಗೆ ರವಾನಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಬಂದವು, ಹಾಗೆಯೇ, ಕೆಲವೊಂದು ಹುಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚೈನೀಸ್ ಔಷಧೋಪಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಚೀನಾ ದೇಶಕ್ಕೆ ರವಾನೆಯಾಗಿದ್ದವು ಎಂದು ಆರೋಪಗಳು ಕೇಳಿಬಂದವು.

ಗ್ರೀನ್ ಪಕ್ಷದ ರಾಜಕಾರಣಿ ಕ್ಲೌಡಿಯಾ ಹ್ಯಾಮರ್‍ಲಿಂಗ್, ಅವರು ನಾಲ್ಕು ಏಶಿಯನ್ ಕಪ್ಪು ಕರಡಿ ಮತ್ತು ನೀರ್ಕುದುರೆ‍ಗಳನ್ನು ಬರ್ಲಿನ್‍ನಿಂದ ಹೊಸ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ ವೊರ್ಟೆಲ್‌ಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಬೇರೆ ಕಡೆ ರವಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದರ ಪಾಲಕರ ಪ್ರಕಾರ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಿಲ್ಲ ಅದರ ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಕಸಾಯಿಖಾನೆ ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಿಯಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ, ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಬ್ಲಾಸ್ಜ್‌ಕೀವಿಟ್ಜ್ ಅವರು, ಆರೋಪಗಳೆಲ್ಲಾ “ಸುಳ್ಳು, ಅಸತ್ಯವಾದವುಗಳೆಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ”^[೩೨]

ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಚಿತ್ರ:ZigongPeople'sParkZoo2.jpg

ಚೈನಾದ ಸಿಚುವನ್‌ನಲ್ಲಿ ಝಿಂಗಾಂಗ್ ಜನರ ಪಾರ್ಕ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ರೋಗಗ್ರಸ್ತ ಕೋತಿ [53]

ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್ ಮೃಗಾಲಯದ ಸಮುದ್ರ ಸಿಂಹಗಳು

ಸಣ್ಣ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಲ್ಲದ ದೇಶಗಳ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗಳು ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭದಾಯಕವಲ್ಲದ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಧಾರಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವಾಸದ ಆವರಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವಾದರೂ, ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಖರ್ಚುವೆಚ್ಚಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ನಿರ್ಬಂಧಗಳು, ಡಾಲ್ಫಿನ್ಸ್ ಮತ್ತು ತಿಮಿಂಗಿಲಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಪ್ರಬೇಧಗಳನ್ನು ಒಂದು ಮಾದರಿ ಪಂಜರದಂತಹ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದೆ.^[೩೪]^[೩೫]

1997ರಲ್ಲಿ ಚೈನಾದ, ಲಿಯನಿಂಗ್ ಪ್ರಾವಿನ್ಸ್,ಪೋರ್ಟ್ ಆರ್ತರ್, ಡಾಲಿಯನ್ ಮೃಗಾಲಯದ ಕರಡಿ ಪಂಜರಗಳು, ಒಂದು ಚದರ ಮೀಟರ್ ಗಾತ್ರ ಹೊಂದಿವೆ.

ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಜೀವಂತ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಕಾತರದಿಂದ ನೋಡುವ ವಸ್ತುಗಳಂತೆ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಮುಕ್ತ ವಾತಾವರಣದಿಂದ ಪಂಜರಕ್ಕೆ ರವಾನಿಸಿದಾಗ ಅವುಗಳು ಬುದ್ಧಿವಿಕಲ್ಪಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ತಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೆ.^[೩೬] ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ಟೀಕಾಕಾರರು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.^[೩೬]

ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಕೈಗೊಂಡ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, ಹಿಮಕರಡಿ, ಸಿಂಹಗಳು, ಹುಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿರತೆಗಳಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಸೆರೆವಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡಕ್ಕೊಳಗಾಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.^[೩೭]^[೩೮]

ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೇಟಾವು ಕೈಗೊಂಡ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅನೇಕ ಕರಡಿ ಜಾತಿಯ ಪ್ರಬೇಧಗಳು ನರಸಂಬಂಧಿ ಚಿತ್ತವಿಕೃತಿ, ಸ್ಟೀರಿಯೋ ಟಿಪಿಕಲ್ ವರ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ, ತೊಡಗಿದ್ದು, ಆಚೀಚೆ ನಡೆದಾಡುವುದು, ವರ್ತುಲಾಕಾರದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವುದು, ಮತ್ತು ಹಿಂದೆಮುಂದೆ ತೂಗಾಡುವ ಇದೇ ಅಥವಾ ಅವುಗಳ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊರಳಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ರೀತಿಯ ಮನೋವಿಕೃತಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.^[೩೯] ಚೀನಾದ ಬ್ಯಾಡಲ್ಟಿಯರಿಂಗ್ ಸಫಾರಿ ಪಾರ್ಕ್ ಬಿಳಿ ಕರಡಿಗಳ ಜೊತೆಯೊಂದನ್ನು ಸುತ್ತಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗದಷ್ಟು ಅತೀ ಸಣ್ಣ ಪಂಜರದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿತು. 2008ರ ಜನವರಿಯವರೆಗೆ ಡೈಲಿ ಮೈಲ್ ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಆ ಎರಡು ಕರಡಿಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು ಬುದ್ಧಿವಿಕಲ್ಪಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿತ್ತಲ್ಲದೇ, ಅದು ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ಅಲುಗಾಡಿಸುತ್ತಾ ಮತ್ತು ಪಂಜರದ ಅಂಚುಗಳಿಗೆ ತಾಗಿಸುತ್ತಾ ಸಮಯವನ್ನು ಕಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು.^[೪೦]

ಸಜೀವ ಆಹಾರ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಚೀನಾದ ಬ್ಯಾಡಾಲ್ಟರಿಂಗ್ ಸಫಾರಿ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭೇಟಿಗಾರರು ಜೀವಂತ ಆಡುಗಳನ್ನು ಸಿಂಹಗಳತ್ತ ಎಸೆಯಬಹುದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದೇ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಅದು ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು, ಅಥವಾ ಅಲ್ಲೇ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನ ಗೂಟಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಿಹಾಕಿರುವ ಜೀವಂತ ಕೋಳಿಗಳನ್ನು £2ನಷ್ಟು ಮೌಲ್ಯದ ಲಯನ್ ಪೆನ್ಸ್‍ಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಖರೀದಿಸಿ ಎಸೆಯಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಭೇಟಿಗಾರರು ಸಿಂಹಗಳಿರುವ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಬಸ್‍‍ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಿತಗೊಂಡ ಚ್ಯೂಟ್‍ಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿ ಜೀವಂತ ಕೋಳಿಗಳನ್ನು ಸಿಂಹಗಳಿಗೆ ಎಸೆಯಬಹುದಾಗಿತ್ತ್ತು. ಆಗ್ನೇಯ ಚೀನಾದ ಸಮೀಪ ಕ್ಸಿಯಾಂಗ್‍ಸೆನ್ ಬೀಯರ್ ಮತ್ತು ಟೈಗರ್ ಮೌಂಟೇನ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಗಾರರನ್ನು ವಿನೋದಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಜೀವಂತ ದನಗಳು ಮತ್ತು ಹಂದಿಗಳನ್ನು ಹುಲಿಗಳಿಗೆ ಎಸೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೪೦]^[೪೧]

ಬೀಜಿಂಗ್ ‍ನ ಸಮೀಪ ಕ್ವಿಂಗ್ಡಾವೋ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ, ಭೇಟಿಗಾರರು “ಟಾರ್ಟೈಸ್ ಬೈಟಿಂಗ್” ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲಿ, ಆಮೆಗಳ ಕುತ್ತಿಗೆಗೆ ರಬ್ಬರ್ ಬ್ಯಾಂಡ್‍ಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಸಣ್ಣ ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಆಮೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ಕುತ್ತಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೆಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಜನರು ಅವುಗಳತ್ತ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಎಸೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೀವೊಂದು ವೇಳೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಹೊಡೆದು ಅದನ್ನು ಬಯಸಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಮುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಈ ರೀತಿಯ ಕಥೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.^[೪೦]

ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಬಂಧ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಮೇರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗುವುದಲ್ಲದೇ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‍ ಡಿಪಾರ್ಟ್‍ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಅಗ್ರಿಕಲ್ಚರ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಎನ್‍ವಿರಾನ್‍ಮೆಂಟಲ್ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಏಜೆನ್ಸಿ,, ಡ್ರಗ್ ಎನ್‍ಫೋರ್ಸ್‍ಮೆಂಟ್ ಏಜೆನ್ಸಿ, ಆಕ್ಯುಪೇಶನಲ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಅಂಡ್ ಹೆಲ್ತ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್, ಮತ್ತು ಇತರರಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅವುಗಳು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ, ಎನ್‍ಡೇಂಜರ್ಡ್ ಸ್ಪೇಸಿಸ್ ಆಕ್ಟ್, ಆನಿಮಲ್ ವೆಲ್‍ಫೇರ್ ಆಕ್ಟ್,, ಮೈಗ್ರೇಟರಿ ಬರ್ಡ್ ಟ್ರೀಟಿ ಆಕ್ಟ್ ಆಫ್ 1918, ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾನೂನುಗಳ ಮೂಲಕ, ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಕಾರ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.^[೪೨] ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ, ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾದ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಅಫ್ ಝೂಸ್ ಮತ್ತು ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್ (ಎಝೆಡ್‍ಎ) ನಿಂದ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತತೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಗೊಳ್ಳಬೇಹುದು.

ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣ, ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹ, ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ನೇಮಕ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಎಝೆಡ್ಎ ಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಅರ್ಜಿ ಮನವಿಗಳು ಮತ್ತು ತಪಾಸಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮೂವರು ತಜÕರಿಂದ ತಪಾಸಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ(ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಒಬ್ಬ ತಜ್ಞ ಪಶುವೈದ್ಯ, ಒಬ್ಬ ತಜ್ಞ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪಾಲಕ, ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ತಜ್ಞ) ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತತೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಮೊದಲು ಹನ್ನೆರಡು ಮಂದಿ ತಜ್ಞರ ತಂಡದಿಂದ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತತೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರತಿ ಐದು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಎಝೆಡ್ಎಯ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, 2007 ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯ ಯುಎಸ್‍ಡಿಎ ಪರವಾನಗಿ ಪ್ರಕಾರ, ಸುಮಾರು 2,400 ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತಗೊಂಡಿವೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 10% ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಝೂಗಳು ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತಗೊಂಡಿವೆ.^[೪೩].

ಯುರೋಪ್‌ ಬದಲಾಯಿಸಿ

1999 ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ನಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಯೂನಿಯನ್ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತಲ್ಲದೇ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದು, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯ ದೇಶಗಳು ತಮ್ಮ ಪರವಾನಗಿ ಮತ್ತು ಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ಅದನ್ನು ಒಂದು ಸ್ಥಾಯಿ ಅಗತ್ಯತೆಯೆಂದು ಕೂಡ ಮಾಡಿತು.^[೪೪] 1981ರ ಝೂ ಲೈಸೆನ್ಸಿಂಗ್ ಕಾಯ್ದೆಯ ಮೂಲಕ ಯು ಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವಲ್ಲದೇ, ಅದು 1984 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೆಂದರೆ, ಸರ್ಕಸ್ ಮತ್ತು ಪೆಟ್ ಶಾಪ್‍ಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, “ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಇಡಲಾಗುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಅಲ್ಲಿಗೆ, ಅನುಕ್ರಮವಾದ ಹನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಏಳು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ದಿನಗಳು ಶುಲ್ಕ ಅಥವಾ ಶುಲ್ಕರಹಿತವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ ಅನುಮೋದಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆ” ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಣಿಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಪರಿಶೀಲನೆ ಮತ್ತು ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದಿರಬೇಕು, ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸುವ ಆವರಣಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಅನುವಾಗುವಂತಹ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಸರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತಹ ಕಡ್ಡಾಯ ಕಾನೂನು ಅಗತ್ಯ ಇರಬೇಕು.^[೪೪]

ಗ್ಯಾಲರಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

UKಯ ಕೊಲ್ಚೆಸ್ಟರ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಚಿರತೆ
ಸ್ವಿಟ್ಜರ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಝುರಿಚ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಸಿಬೆರಿಯನ್ ಹುಲಿ (ಪ್ಯಾಂಥೆರಾ ಟೈಗ್ರಿಸ್ ಅಲ್ಟಾಯ್ಕಾ).
ಎಡಿನ್‌ಬರ್ಗ್ ಮೃಗಾಲಯ ಕಿಂಗ್ ಪೆಂಗ್ವಿನ್‌ಗಳು (ಆಪ್ಟೆನೊಡೈಟ್ಸ್ ಪಟಗೊನಿಕಸ್).
2002ರಲ್ಲಿ ಸಿಡ್ನೀ ತರೊಂಗಾ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಜಿರಾಫೆಗಳು.
ಜೂನ್ 2004ರಲ್ಲಿ ಪಾಕೀಸ್ತಾನದ ಲಾಹೋರ್‍ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಚಿಂಪಾಜಿ (ಪ್ಯಾನ್ ಟ್ರೊಗ್ಲೊಡೈಟ್ಸ್).
ಮಿನಾಗೆರೀ ದು ಜರ್ದಿನ್ ದೆಸ್ ಪ್ಲಾಂಟೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರು (1902ನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು).
ಬರ್ಗರ್ಸ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ (ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್) ಒಳಾಂಗಣ ಪ್ರದರ್ಶನ.

ಬರ್ಗರ್ಸ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿ (ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್) ಒಳಾಂಗಣ ಪ್ರದರ್ಶನ.
ಚಿಯಾಂಗ್ ಮಯ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಪಾಂಡಾ.
ಸ್ಯಾನ್‌ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕರಡಿಗಳು (ಅರ್ಸಸ್ ಅರ್ಕ್ಟೊಸ್).
ಬಾರ್ಸಿಲೋನಾ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಅಕ್ವೇರಿಯಂನಲ್ಲಿರುವ ಡಾಲ್ಫಿನ್.
ರಿಯೊ ಡಿ ಜನೆರಿಯೊಸ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಚಿರತೆಯ ಪುತ್ಥಳಿ.
ರಿಯೊ ಡಿ ಜನೆರಿಯೊ ಮೃಗಾಲಯ (ಬ್ರೆಜಿಲ್)ದಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆಯ ಶೈಲಿಯ ಆನೆ.
ಜೂನ್ 2006ರಲ್ಲಿ ವರ್ಸಾ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಚಿಂಪಾಂಜಿ
ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹಾಂಗ್‌ಕಾಂಗ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಬೊಟಾನಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್‌ನ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಟಮಾರಿನ್ (ಸಗಿನಸ್ ಇಂಪೆರೇಟರ್).
ಸೇಂಟ್ ಲೂಯಿಸ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಹರ್ಪೆಟೇರಿಯಂನಲ್ಲಿನ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ಯಾಕಲ್ಡ್ ಕೆಯ್ಮನ್ಸ್ (ಕೆಯ್ಮನ್ ಕ್ರೊಕೊಡಿಲಸ್).
ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಬ್ರಿಸ್ಟಲ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷಿಯಾದ ಟ್ಯಾಂಕ್.
ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ದೆಹಿವಾಲಾ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಸಿರಿಯಾನ್ ಕಂದು ಕರಡಿ
ಸಿಂಗಪುರ್‌ದಲ್ಲಿರುವ ಜುರಾಂಗ್ ಬರ್ಡ್‌ಪಾರ್ಕ್‌ನ ವಿಶಾಲವಾದ ಪಂಜರ.
ಸೇಂಟ್ ಲೂಯಿಸ್ ಮೃಗಾಲಯದ ಚಿಟ್ಟೆ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ಚಿಯಾಂಗ್ ಮಯ್ ನೈಟ್ ಸಫಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಝೀಬ್ರಾ.
ಇಸ್ರೇಲ್ ರಾಮತ್ ಗನ್ ಸಫಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಕೆರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು
ಪಾಕೀಸ್ತಾನದ ಲಾಹೋರ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ನೀಲಿ-ಮತ್ತು-ಹಳದಿ ಗಿಣಿ
ಪಾಕೀಸ್ತಾನದ ಲಾಹೋರ್ ಮೃಗಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಬೇಟೆ ಹಕ್ಕಿ

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

↑ "ಝೆಡ್‌ಎಸ್‌ಎಲ್‌ನ ಇತಿಹಾಸ" Archived 2008-02-28 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಝುವಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್.
↑ ^೨.೦ ^೨.೧ ಬ್ಲಂಟ್ 1976; ರೀಚೆನ್‌ಬಚ್ 2002, ಪು. 151–163.
↑ ಹೈಸನ್ 2000, ಪು. 29; ಹೈಸನ್ 2003, ಪು. 1356-1357.
↑ ಮ್ಯಾಪಲ್ 1995, ಪು. 25.
↑ ರಾಬಿನ್ಸನ್ 1987a, ಪು. 10-17; ರಾಬಿನ್ಸನ್ 1987b, ಪು. 678-682.
↑ ಕಾನ್ವೇ 1995, ಪು. 259-276.
↑ ^೭.೦ ^೭.೧ ^೭.೨ ^೭.೩ ^೭.೪ "," ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಯಾ , 2008.
↑ Lecky, W.E.H. History of European Morals from Augustus to Charlemagne. Vol. 1, Longmans, 1869, pp. 280-282.
↑ ^೯.೦ ^೯.೧ ಬ್ಲಂಟ್, ವಿಲ್‌ಫ್ರೆಡ್. ದಿ ಆರ್ಕ್ ಇನ್ ದಿ ಪಾರ್ಕ್: ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೃಗಾಲಯ . ಹಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್, 1976, ಪು. 15-17.
↑ "ಬಿಗ್ ಕ್ಯಾಟ್ಸ್ ಪ್ರಾಲ್ಡ್ ಲಂಡನ್ಸ್ ಟವರ್", ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 24, 2005.
↑ Rene S. Ebersole (2001). "The New Zoo". Audubon Magazine. National Audubon Society. Archived from the original on 2007-09-06. Retrieved 2007-12-18. {{cite news}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
↑ ಕಿಸ್ಲಿಂಗ್, ವರ್ನನ್ ಎನ್. (ed.): ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಹಿಸ್ಟರಿ , ಬೊಕಾ ರಾಟನ್ 2001. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-8493-2100-X; ಹೊಯೇಜ್, ಆರ್. ಜೆ. ಡೀಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಮ್ ಎ. (ed.): ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್, ನ್ಯೂ ಅನಿಮಲ್ಸ್ , ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ 1996. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-8018-5110-6; ಹ್ಯಾನ್ಸನ್, ಎಲಿಜಬೆತ್. ಅನಿಮಲ್ ಅಟ್ರ್ಯಾಕ್ಷನ್ಸ್ , ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ 2002. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-691-05992-6; ಅಂಡ್ ಹ್ಯಾಂಕಾಕ್ಸ್, ಡೇವಿಡ್. ಎ ಡಿಫರೆಂಟ್ ನೇಚರ್ , ಬರ್ಕ್ಲೇ 2001. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7922-7391-5.
↑ ಡೊನಾಹ್, ಜೆಸ್ಸೆ ಮತ್ತು ಟ್ರಂಪ್, ಎರಿಕ್. ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್: ಪಬ್ಲಿಕ್ ಆರ್ಟ್ ಇನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್ . ಲೆಕ್ಸಿಂಗ್ಟನ್ ಬುಕ್ಸ್, 2007, ಪು. 79.
↑ ಬ್ರ್ಯಾಡ್‌ಫೋರ್ಡ್, ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ವರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂಮ್, ಹಾರ್ವೇ. ಒಟಾ ಬೆಂಗಾ: ದಿ ಪಿಗ್ಮಿ ಇನ್ ದಿ ಝೂ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್, 1992.
↑ "ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ ಮಂಕೀ ಶೋ ಡಿಸ್‌ಅಪ್ರೂವ್ಡ್ ಬೈ ಕ್ಲೆರ್ಜಿ", ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ , ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1906.
↑ ಬ್ಲಾಂಚರ್ಡ್, ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್; ಬ್ಯಾಂಸೆಲ್, ನಿಕೊಲಾಸ್; ಮತ್ತು ಲೆಮಾಯ್ರೆ, ಸ್ಯಾಂಡ್ರಿನ್. "ಫ್ರಂ ಹ್ಯೂಮನ್ ಝೂಸ್ ಟು ಕಲೋನಲ್ ಅಪೊಥಿಸಿಸ್: ದಿ ಎರಾ ಆಫ್ ಎಕ್ಸಿಬಿಟಿಂಗ್ ದಿ ಅದರ್" Archived 2008-04-18 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಆಫ್ರಿಕಲ್ಚರ್ಸ್ .
↑ ಗುಝೋ ಅನಿಮಲ್ ಫಾರ್ಮ್ Archived 2008-05-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಕೆನಡಾದ ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಮೃಗಾಲಯಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, ಜೂನ್ 18, 2009ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು.
↑ ರಸ್ತೆ ಬದಿ ಮೃಗಾಲಯದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಸಿವಿನಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಫ್ರೀ ಲಾನ್ಸ್-ಸ್ಟಾರ್. 11 ಜನವರಿ. 1997.
↑ ಡಿಕ್ಸನ್, ಜೆನ್ನಿಫರ್. ಹೌಸ್ ಪ್ಯಾನಲ್ ಟೋಲ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಬ್ಯೂಸಸ್ ಬೈ ಸರ್ಕಸಸ್, ಝೂಸ್. ಟೈಮ್ಸ್ ಡೈಲಿ. 8 ಜುಲೈ 2007
↑ ^೨೦.೦ ^೨೦.೧ "ಝೂ: ಪ್ರೊಕ್ಯೂರ್ಮೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಕೇರ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್," ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ , 2008.
↑ ಟುಡ್ಜ್, ಕಾಲಿನ್. ಲಾಸ್ಟ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಇನ್ ದಿ ಝೂ: ಹೌ ಮಾಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಟಿಂಕ್ಷನ್ ಕ್ಯಾನ್ ಬಿ ಸ್ಟಾಪ್ಡ್ , ಲಂಡನ್ 1991. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-85210-958-0.
↑ "ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟೊ ಫಾರ್ ಝೂಸ್" Archived 2006-08-23 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಜಾನ್ ರೀಗನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ಸ್, 2004.
↑ "ವರ್ಲ್ಡ್ ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಟಜಿ" Archived 2007-02-16 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್.
↑ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಆಫ್ರಿಕನ್ ಪ್ರಿಸರ್ವೇಶನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ ಎಪಿಪಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ; ಯು.ಎಸ್. ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಸರ್ವೈವಲ್ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ (ಅಮೇರಿಕನ್ ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್), ಮತ್ತು ಕೆನೆಡಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್); ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ,ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನಿಂದ (ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ರೀಜನಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ Archived 2007-02-02 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.); ಯೂರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಎಂಡೇಜರ್ಡ್ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ನಿಂದ (ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ); ಜಪಾನ್‌, ಸೌತ್ ಏಷಿಯಾ, ಮತ್ತು ಸೌತ್ ಈಸ್ಟ್ ಏಷಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ, ಜಪಾನೀಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್, ದಿ ಸೌತ್ ಏಷಿಯನ್ ಝೂ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಫಾರ್ ರೀಜನಲ್ ಕೋಆಪರೇಶನ್, ಮತ್ತು ದಿ ಸೌತ್ ಈಸ್ಟ್ ಏಷಿಯನ್ ಝೂ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್.
↑ ಬೂತ್, ವಿಲಿಯಮ್. "ನೇಕೆಡ್ ಏಪ್ ನ್ಯೂ ಝೂ ಅಟ್ರ್ಯಾಕ್ಷನ್; ಸರ್ಪ್ರೈಸ್ ರಿಸಲ್ಟ್ಸ್ ಫ್ರಂ ಪೀಪಲ್-ವಾಚಿಂಗ್ ಸ್ಟಡಿ," ದಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್ , ಮಾರ್ಚ್ 14, 1991.
↑ ಜಿಯೊಘೆಗನ್, ಟಾಮ್. "ವ್ಹಾಟ್ ಆರ್ ಝೂಸ್ ಫಾರ್?", ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಜನವರಿ 8, 2008.
↑ "ಅಮರಿಲ್ಲೊ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜಿ", ಪೇಟ.
↑ ಜೆನ್ಸೆನ್, ಡೆರ್ರಿಕ್ ಅಂಡ್ ಟ್ವೀಡಿ-ಹೋಮ್ಸ್ ಕಾರೆನ್. ಥಾಟ್ ಟು ಎಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಇನ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್: ಅವೇಕನಿಂಗ್ ಫ್ರಮ್ ದಿ ನೈಟ್‌ಮೇರ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ . ನೊ ವಾಯ್ಸ್ ಅನ್‌ಹರ್ಡ್, 2007, ಪು. 21; ಬರಾಟೇ, ಎರಿಕ್ ಅಂಡ್ ಹರ್ಡೌಯಿನ್-ಫುಗಿಯೆರ್, ಎಲಿಸಾಬೆತ್. ಝೂ: ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದಿ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವೆಸ್ಟ್ . ರೀಕ್ಷನ್, ಲಂಡನ್. 2002.
↑ ಗೋಲ್ಡ್‌ಸ್ಟನ್, ಲಿಂಡಾ. "ಪ್ರಮುಖ ಮೃಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುವ ಅಥವಾ ಕೊಡುವುದು," ಸ್ಯಾನ್ ಜೋಸ್ ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ನ್ಯೂಸ್ , ಫೆಬ್ರವರಿ, 1999 . ಡೊಮಿನಿಯನ್ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಗ್ರಿಫಿನ್, 2004 (ಪೇಪರ್‌ಬ್ಯಾಕ್), ಪು. 64.
↑ ^೩೦.೦ ^೩೦.೧ ಸ್ಕಲಿ, ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ. ಡೊಮಿನಿಯನ್ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಗ್ರಿಫಿನ್, 2004 (ಪೇಪರ್‌ಬ್ಯಾಕ್), ಪು. 64.
↑ ಜೆನ್ಸೆನ್, ಪು. 49-50.
↑ ^೩೨.೦ ^೩೨.೧ ಕೊನ್ನೊಲಿ, ಕೇಟ್. "ಬರ್ಲಿನ್ ಝೂ ಅಕ್ಯೂಸ್ಡ್ ಆಫ್ ಪ್ರಾಫಿಟಿಂಗ್ ಫ್ರಂ ಸ್ಲಾಟರ್", ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ , ಮಾರ್ಚ್ 28, 2008.
↑ "ಅಮಾರಿಲ್ಲೊ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜಿ", ಪೇಟಾ. "ಹಾರ್ಡ್ ಲೈಫ್, ಹಾರ್ಡ್ ಟೈಮ್ಸ್" Archived 2011-05-02 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟಾ.
↑ ನಾರ್ಟನ್, ಬ್ರ್ಯಾನ್ ಜಿ.; ಹಚಿನ್ಸ್, ಮೈಕೇಲ್; ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ಎಲಿಜಾಬೆತ್ ಎಫ್.; ಮ್ಯಾಪಲ್, ಟೆರ್ರಿ ಎಲ್. (ed.): ಎಥಿಕ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಆರ್ಕ್. ಝೂಸ್, ಅನಿಮಲ್ ವೆಲ್‌ಫೇರ್, ಅಂಡ್ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ . ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ., 1995. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-59474-023-2
↑ ಮಲ್ಮುಡ್, ರ್ಯಾಂಡಿ. ರೀಡಿಂಗ್ ಝೂಸ್. ರೆಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಯಾಪ್ಟಿವಿಟಿ . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1994 ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-73984-415-6.
↑ ^೩೬.೦ ^೩೬.೧ ಜೆನ್ಸೆನ್, ಪು. 48.
↑ ಡೆರ್ರ್, ಮಾರ್ಕ್. “ಬಿಗ್ ಬೀಸ್ಟ್ಸ್, ಟೈಟ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಂಡ್ ಎ ಕಾಲ್ ಫಾರ್ ಚೇಂಜ್ ಇನ್ ಜರ್ನಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್,” ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2003.
↑ ಕ್ಲಬ್, ರಾಸ್ & ಮೇಸನ್, ರಾಸ್. "ಕ್ಯಾಪ್ಟಿವಿಟಿ ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್ ಆನ್ ವೈಡ್-ರೇಂಜಿಂಗ್ ಕಾರ್ನಿವೋರ್ಸ್," ನೇಚರ್ , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2003, ಸೈಟೆಡ್ ಇನ್ "ಝೂಸ್: ಪಿಟಿಫುಲ್ ಪ್ರಿಸನ್ಸ್" Archived 2010-09-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟ.
↑ "ಝೂಸ್: ಪಿಟಿಫುಲ್ ಪ್ರಿಸನ್ಸ್" Archived 2010-09-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟಾ.
↑ ^೪೦.೦ ^೪೦.೧ ^೪೦.೨ ಪೆನ್ಮನ್, ಡ್ಯಾನಿ. "ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಟೊರ್ನ್ ಟು ಪೀಸಸ್ ಬೈ ಲಯನ್ಸ್ ಇನ್ ಫ್ರಂಟ್ ಆಫ್ ಬೇಯಿಂಗ್ ಕ್ರೌಡ್ಸ್: ದಿ ಸ್ಪೆಕ್ಟೇಟರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಚೈನಾ ಡಸ್‌ನಾಟ್ ವಾಂಟ್ ಟು ಸೀ", ದಿ ಡೈಲಿ ಮೆಯ್ಲ್ , ಜನವರಿ 1, 2008.
↑ ಫೆರೋಸಿಟಿ ಟ್ರೈನಿಂಗ್, ಸಂಡೇ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೋಸ್ಟ್ , ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ನವೆಂಬರ್ 29, 1999.
↑ ಗ್ರೆಚ್, ಕಾಲಿ ಎಸ್. "ಓವರ್‌ವ್ಯೂ ಆಫ್ ದಿ ಲಾಸ್ ಅಫೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಝೂಸ್", ಮಿಚಿಗನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲಾ, ಅನಿಮಲ್ ಲೀಗಲ್ & ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ಸೆಂಟರ್, 2004.
↑ "ಎಝಡ್‌ಎ ಅಕ್ರೆಡೇಶನ್ ಇಂಟ್ರೊಡಕ್ಷನ್". Archived from the original on 2007-11-02. Retrieved 2010-07-22. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (help)
↑ ^೪೪.೦ ^೪೪.೧ "ದಿ ಝೂ ಲೈಸೆನ್ಸಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟ್ 1981" Archived 2008-05-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್, ಫುಡ್, ಅಂಡ್ ರೂರಲ್ ಅಫೇರ್ಸ್.

ಆಕರಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಬ್ಲಂಟ್, ವಿಲ್‌ಫ್ರಿಡ್ (1976). ದಿ ಆರ್ಕ್ ಇನ್ ದಿ ಪಾರ್ಕ್: ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೃಗಾಲಯ , ಹಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್, ಲಂಡನ್. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0791067726
ಕಾನ್ವೇ, ವಿಲಿಯಮ್ (1995). "ದಿ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಪಾರ್ಕ್: ಎ ನ್ಯೂ ಝೂ ಸಿಂಥೆಸಿಸ್ ಫಾರ್ ಎ ಚೇಂಜ್ಡ್ ವರ್ಲ್ಡ್", ಇನ್ ದಿ ಆರ್ಕ್ ಎವಾಲ್ವಿಂಗ್: ಬದಲಾವಣೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೃಗಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಕ್ವೇರಿಯಂ‌ಗಳು , ವೆಮ್ಮರ್, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಎಮ್. (ಆವೃತ್ತಿ), ಸ್ಮಿತ್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಅಂಡ್ ರೀಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್, ಫ್ರಂಟ್ ರಾಯಲ್, ವರ್ಜೀನಿಯಾ.
ಹೈಸನ್, ಜೆಫ್ರೀ (2000). "ಜಂಗಲ್ ಆಫ್ ಈಡನ್: ಅಮೆರಿಕನ್ ಮೃಗಾಲಯಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ Archived 2008-12-17 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ." ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟಲಿಸಮ್ ಇನ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‌ಸ್ಕೇಪ್ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ Archived 2008-08-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. , ಕೊನನ್, ಮೈಕೇಲ್ (ed.), ಡುಂಬರ್ಟನ್ ಓಕ್ಸ್, ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0791067726
ಹೈಸನ್, ಜೆಫ್ರೀ (2003). ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ವರ್ಲ್ಡ್ ಎನ್ವಿರಾನ್ಮೆಂಟಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ: O-Z "ಝೂಸ್," , ಕ್ರೆಚ್, ಶೆಪರ್ಡ್, ಮೆಕ್ ನೀಲ್, ಜಾನ್ ರಾಬರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಮರ್ಚಂಟ್, ಕ್ಯರೋಲಿನ್ (ಆವೃತ್ತಿ), ರೌಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್, ಲಂಡನ್. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0791067726
ಮ್ಯಾಪಲ್, ಟೆರ್ರಿ (1995). "ಟುವರ್ಡ್ ಎ ರೆಸ್ಪಾನ್ಸಿಬಲ್ ಝೂ ಅಜೆಂಡಾ", ಇನ್ ಎತಿಕ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಆರ್ಕ್: ಝೂಸ್, ಅನಿಮಲ್ ವೆಲ್‌ಫೇರ್, ಅಂಡ್ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ , ನಾರ್ಟನ್, ಬ್ರ್ಯಾನ್ ಜಿ., ಹಚಿನ್ಸ್, ಮೈಕೇಲ್, ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ಎಲಿಜಬೆತ್ ಎಫ್. ಅಂಡ್ ಮ್ಯಾಪಲ್, ಟೆರ್ರಿ ಎಲ್.(ಆವೃತ್ತಿ), ಸ್ಮಿತ್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಶನ್ ಪ್ರೆಸ್, ವಾಶಿಂಗ್ಟನ್. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-59474-023-2
ರೀಚೆನ್‌ಬಚ್, ಹರ್ಮನ್ (2002). "ಲಾಸ್ಟ್ ಮೆನೆಗೆರೀಸ್: ವ್ಹೈ ಅಂಡ್ ಹೌ ಝೂಸ್ ಡಿಸಪಿಯರ್ (ಭಾಗ 1)", ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಝೂ ನ್ಯೂಸ್ ಸಂಪುಟ.49/3 (No.316) Archived 2008-05-01 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ 2002.
ರಾಬಿನ್ಸನ್, ಮೈಕೇಲ್ ಎಚ್. (1987a). "ಬಿಯಾಂಡ್ ದಿ ಝೂ: ದಿ ಬಯೋಪಾರ್ಕ್", ಡಿಫೆಂಡರ್ಸ್ ಆಫ್ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್, ಸಂಪುಟ. 62, ಸಂಖ್ಯೆ. 6.
ರಾಬಿನ್ಸನ್, ಮೈಕೇಲ್ ಎಚ್. (1987b). "ಬಯೋಪಾರ್ಕ್‌ನೆಡೆಗೆ: ದಿ ಝೂ ದಟ್ ಈಸ್ ನಾಟ್", ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝುವಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್ .

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್ (AZA) ನಾರ್ತ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಅಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್
ಝೂಸ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌ವೈಡ್ ಮೃಗಾಲಯಗಳು, ಅಕ್ವೇರಿಯಂಗಳು, ಪ್ರಾಣಿ ಧಾಮಗಳು ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ ಪಾರ್ಕುಗಳು
ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್
ಏಷಿಯಾದ ಆನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್
ರಷಿಯನ್ ಝೂಗಳು Archived 2010-08-23 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
AIZA
ಲಾಯ್ಡ್, ಬೆಥ್ "ಚೈನೀಸ್ ಝೂ ಪುಟ್ಸ್ ಆನ್ ಎ ಶೋ, ಬಟ್ ಮಿಸ್ಟ್ರೀಟ್ಸ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್", ಎಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್ ವೀಡಿಯೋ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಫೋರ್ಸ್ಡ್ ಟು ಪರ್ಫಾರ್ಮ್ ಇನ್ ಬೀಜಿಂಗ್, ಫೆಬ್ರವರಿ 8, 2008.

[ZSL-1] "ಝೆಡ್‌ಎಸ್‌ಎಲ್‌ನ ಇತಿಹಾಸ" Archived 2008-02-28 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಝುವಲಾಜಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಲಂಡನ್.

[Blunt29-2] ೨.೦ ^೨.೧ ಬ್ಲಂಟ್ 1976; ರೀಚೆನ್‌ಬಚ್ 2002, ಪು. 151–163.

[3] ಹೈಸನ್ 2000, ಪು. 29; ಹೈಸನ್ 2003, ಪು. 1356-1357.

[4] ಮ್ಯಾಪಲ್ 1995, ಪು. 25.

[5] ರಾಬಿನ್ಸನ್ 1987a, ಪು. 10-17; ರಾಬಿನ್ಸನ್ 1987b, ಪು. 678-682.

[6] ಕಾನ್ವೇ 1995, ಪು. 259-276.

[EBZoo-7] ೭.೦ ^೭.೧ ^೭.೨ ^೭.೩ ^೭.೪ "," ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಯಾ , 2008.

[8] Lecky, W.E.H. History of European Morals from Augustus to Charlemagne. Vol. 1, Longmans, 1869, pp. 280-282.

[Blunt15-9] ೯.೦ ^೯.೧ ಬ್ಲಂಟ್, ವಿಲ್‌ಫ್ರೆಡ್. ದಿ ಆರ್ಕ್ ಇನ್ ದಿ ಪಾರ್ಕ್: ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಮೃಗಾಲಯ . ಹಮಿಶ್ ಹ್ಯಾಮಿಲ್ಟನ್, 1976, ಪು. 15-17.

[10] "ಬಿಗ್ ಕ್ಯಾಟ್ಸ್ ಪ್ರಾಲ್ಡ್ ಲಂಡನ್ಸ್ ಟವರ್", ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 24, 2005.

[11] Rene S. Ebersole (2001). "The New Zoo". Audubon Magazine. National Audubon Society. Archived from the original on 2007-09-06. Retrieved 2007-12-18. {{cite news}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (help); Unknown parameter |month= ignored (help)

[12] ಕಿಸ್ಲಿಂಗ್, ವರ್ನನ್ ಎನ್. (ed.): ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಹಿಸ್ಟರಿ , ಬೊಕಾ ರಾಟನ್ 2001. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-8493-2100-X; ಹೊಯೇಜ್, ಆರ್. ಜೆ. ಡೀಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಮ್ ಎ. (ed.): ನ್ಯೂ ವರ್ಲ್ಡ್ಸ್, ನ್ಯೂ ಅನಿಮಲ್ಸ್ , ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ 1996. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-8018-5110-6; ಹ್ಯಾನ್ಸನ್, ಎಲಿಜಬೆತ್. ಅನಿಮಲ್ ಅಟ್ರ್ಯಾಕ್ಷನ್ಸ್ , ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ 2002. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-691-05992-6; ಅಂಡ್ ಹ್ಯಾಂಕಾಕ್ಸ್, ಡೇವಿಡ್. ಎ ಡಿಫರೆಂಟ್ ನೇಚರ್ , ಬರ್ಕ್ಲೇ 2001. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-7922-7391-5.

[13] ಡೊನಾಹ್, ಜೆಸ್ಸೆ ಮತ್ತು ಟ್ರಂಪ್, ಎರಿಕ್. ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್: ಪಬ್ಲಿಕ್ ಆರ್ಟ್ ಇನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್ . ಲೆಕ್ಸಿಂಗ್ಟನ್ ಬುಕ್ಸ್, 2007, ಪು. 79.

[14] ಬ್ರ್ಯಾಡ್‌ಫೋರ್ಡ್, ಫಿಲಿಪ್ಸ್ ವರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂಮ್, ಹಾರ್ವೇ. ಒಟಾ ಬೆಂಗಾ: ದಿ ಪಿಗ್ಮಿ ಇನ್ ದಿ ಝೂ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್, 1992.

[NYTBenga-15] "ಮ್ಯಾನ್ ಅಂಡ್ ಮಂಕೀ ಶೋ ಡಿಸ್‌ಅಪ್ರೂವ್ಡ್ ಬೈ ಕ್ಲೆರ್ಜಿ", ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ , ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 10, 1906.

[16] ಬ್ಲಾಂಚರ್ಡ್, ಪ್ಯಾಸ್ಕಲ್; ಬ್ಯಾಂಸೆಲ್, ನಿಕೊಲಾಸ್; ಮತ್ತು ಲೆಮಾಯ್ರೆ, ಸ್ಯಾಂಡ್ರಿನ್. "ಫ್ರಂ ಹ್ಯೂಮನ್ ಝೂಸ್ ಟು ಕಲೋನಲ್ ಅಪೊಥಿಸಿಸ್: ದಿ ಎರಾ ಆಫ್ ಎಕ್ಸಿಬಿಟಿಂಗ್ ದಿ ಅದರ್" Archived 2008-04-18 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಆಫ್ರಿಕಲ್ಚರ್ಸ್ .

[17] ಗುಝೋ ಅನಿಮಲ್ ಫಾರ್ಮ್ Archived 2008-05-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಕೆನಡಾದ ರಸ್ತೆಬದಿಯ ಮೃಗಾಲಯಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್, ಜೂನ್ 18, 2009ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು.

[18] ರಸ್ತೆ ಬದಿ ಮೃಗಾಲಯದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಹಸಿವಿನಿಂದ ತುಂಬಿವೆ. ಫ್ರೀ ಲಾನ್ಸ್-ಸ್ಟಾರ್. 11 ಜನವರಿ. 1997.

[19] ಡಿಕ್ಸನ್, ಜೆನ್ನಿಫರ್. ಹೌಸ್ ಪ್ಯಾನಲ್ ಟೋಲ್ಡ್ ಆಫ್ ಅಬ್ಯೂಸಸ್ ಬೈ ಸರ್ಕಸಸ್, ಝೂಸ್. ಟೈಮ್ಸ್ ಡೈಲಿ. 8 ಜುಲೈ 2007

[EBProcurement-20] ೨೦.೦ ^೨೦.೧ "ಝೂ: ಪ್ರೊಕ್ಯೂರ್ಮೆಂಟ್ ಅಂಡ್ ಕೇರ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್," ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ , 2008.

[21] ಟುಡ್ಜ್, ಕಾಲಿನ್. ಲಾಸ್ಟ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಇನ್ ದಿ ಝೂ: ಹೌ ಮಾಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಟಿಂಕ್ಷನ್ ಕ್ಯಾನ್ ಬಿ ಸ್ಟಾಪ್ಡ್ , ಲಂಡನ್ 1991. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-85210-958-0.

[22] "ಮ್ಯಾನಿಫೆಸ್ಟೊ ಫಾರ್ ಝೂಸ್" Archived 2006-08-23 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಜಾನ್ ರೀಗನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಟ್ಸ್, 2004.

[23] "ವರ್ಲ್ಡ್ ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಂ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಟಜಿ" Archived 2007-02-16 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ವರ್ಲ್ಡ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್.

[24] ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಆಫ್ರಿಕನ್ ಪ್ರಿಸರ್ವೇಶನ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ ಎಪಿಪಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ; ಯು.ಎಸ್. ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಸರ್ವೈವಲ್ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ (ಅಮೇರಿಕನ್ ಝೂ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್), ಮತ್ತು ಕೆನೆಡಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್); ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿ,ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನಿಂದ (ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯನ್ ರೀಜನಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ Archived 2007-02-02 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.); ಯೂರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ, ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಎಂಡೇಜರ್ಡ್ ಸ್ಪೀಷೀಸ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್‌ನಿಂದ (ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಾ); ಜಪಾನ್‌, ಸೌತ್ ಏಷಿಯಾ, ಮತ್ತು ಸೌತ್ ಈಸ್ಟ್ ಏಷಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ, ಜಪಾನೀಸ್ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ ಅಂಡ್ ಅಕ್ವೇರಿಯಮ್ಸ್, ದಿ ಸೌತ್ ಏಷಿಯನ್ ಝೂ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್ ಫಾರ್ ರೀಜನಲ್ ಕೋಆಪರೇಶನ್, ಮತ್ತು ದಿ ಸೌತ್ ಈಸ್ಟ್ ಏಷಿಯನ್ ಝೂ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್.

[25] ಬೂತ್, ವಿಲಿಯಮ್. "ನೇಕೆಡ್ ಏಪ್ ನ್ಯೂ ಝೂ ಅಟ್ರ್ಯಾಕ್ಷನ್; ಸರ್ಪ್ರೈಸ್ ರಿಸಲ್ಟ್ಸ್ ಫ್ರಂ ಪೀಪಲ್-ವಾಚಿಂಗ್ ಸ್ಟಡಿ," ದಿ ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ ಪೋಸ್ಟ್ , ಮಾರ್ಚ್ 14, 1991.

[26] ಜಿಯೊಘೆಗನ್, ಟಾಮ್. "ವ್ಹಾಟ್ ಆರ್ ಝೂಸ್ ಫಾರ್?", ಬಿಬಿಸಿ ನ್ಯೂಸ್, ಜನವರಿ 8, 2008.

[27] "ಅಮರಿಲ್ಲೊ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜಿ", ಪೇಟ.

[28] ಜೆನ್ಸೆನ್, ಡೆರ್ರಿಕ್ ಅಂಡ್ ಟ್ವೀಡಿ-ಹೋಮ್ಸ್ ಕಾರೆನ್. ಥಾಟ್ ಟು ಎಕ್ಸಿಸ್ಟ್ ಇನ್ ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್: ಅವೇಕನಿಂಗ್ ಫ್ರಮ್ ದಿ ನೈಟ್‌ಮೇರ್ ಆಫ್ ಝೂಸ್ . ನೊ ವಾಯ್ಸ್ ಅನ್‌ಹರ್ಡ್, 2007, ಪು. 21; ಬರಾಟೇ, ಎರಿಕ್ ಅಂಡ್ ಹರ್ಡೌಯಿನ್-ಫುಗಿಯೆರ್, ಎಲಿಸಾಬೆತ್. ಝೂ: ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ದಿ ಝೂವಲಾಜಿಕಲ್ ಗಾರ್ಡನ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ವೆಸ್ಟ್ . ರೀಕ್ಷನ್, ಲಂಡನ್. 2002.

[29] ಗೋಲ್ಡ್‌ಸ್ಟನ್, ಲಿಂಡಾ. "ಪ್ರಮುಖ ಮೃಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುವ ಅಥವಾ ಕೊಡುವುದು," ಸ್ಯಾನ್ ಜೋಸ್ ಮರ್ಕ್ಯುರಿ ನ್ಯೂಸ್ , ಫೆಬ್ರವರಿ, 1999 . ಡೊಮಿನಿಯನ್ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಗ್ರಿಫಿನ್, 2004 (ಪೇಪರ್‌ಬ್ಯಾಕ್), ಪು. 64.

[Scully64-30] ೩೦.೦ ^೩೦.೧ ಸ್ಕಲಿ, ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ. ಡೊಮಿನಿಯನ್ . ಸೇಂಟ್. ಮಾರ್ಟಿನ್ಸ್ ಗ್ರಿಫಿನ್, 2004 (ಪೇಪರ್‌ಬ್ಯಾಕ್), ಪು. 64.

[31] ಜೆನ್ಸೆನ್, ಪು. 49-50.

[Connolly-32] ೩೨.೦ ^೩೨.೧ ಕೊನ್ನೊಲಿ, ಕೇಟ್. "ಬರ್ಲಿನ್ ಝೂ ಅಕ್ಯೂಸ್ಡ್ ಆಫ್ ಪ್ರಾಫಿಟಿಂಗ್ ಫ್ರಂ ಸ್ಲಾಟರ್", ದಿ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ , ಮಾರ್ಚ್ 28, 2008.

[33] "ಅಮಾರಿಲ್ಲೊ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ರೆಫ್ಯೂಜಿ", ಪೇಟಾ. "ಹಾರ್ಡ್ ಲೈಫ್, ಹಾರ್ಡ್ ಟೈಮ್ಸ್" Archived 2011-05-02 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟಾ.

[34] ನಾರ್ಟನ್, ಬ್ರ್ಯಾನ್ ಜಿ.; ಹಚಿನ್ಸ್, ಮೈಕೇಲ್; ಸ್ಟೀವನ್ಸ್, ಎಲಿಜಾಬೆತ್ ಎಫ್.; ಮ್ಯಾಪಲ್, ಟೆರ್ರಿ ಎಲ್. (ed.): ಎಥಿಕ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಆರ್ಕ್. ಝೂಸ್, ಅನಿಮಲ್ ವೆಲ್‌ಫೇರ್, ಅಂಡ್ ವೈಲ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಶನ್ . ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್, ಡಿ.ಸಿ., 1995. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 1-59474-023-2

[35] ಮಲ್ಮುಡ್, ರ್ಯಾಂಡಿ. ರೀಡಿಂಗ್ ಝೂಸ್. ರೆಪ್ರೆಸೆಂಟೇಶನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಕ್ಯಾಪ್ಟಿವಿಟಿ . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, 1994 ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್ 0-73984-415-6.

[ಜೆನ್ಸೆನ್,_ಪು._48-36] ೩೬.೦ ^೩೬.೧ ಜೆನ್ಸೆನ್, ಪು. 48.

[37] ಡೆರ್ರ್, ಮಾರ್ಕ್. “ಬಿಗ್ ಬೀಸ್ಟ್ಸ್, ಟೈಟ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಅಂಡ್ ಎ ಕಾಲ್ ಫಾರ್ ಚೇಂಜ್ ಇನ್ ಜರ್ನಲ್ ರಿಪೋರ್ಟ್,” ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2003.

[38] ಕ್ಲಬ್, ರಾಸ್ & ಮೇಸನ್, ರಾಸ್. "ಕ್ಯಾಪ್ಟಿವಿಟಿ ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್ ಆನ್ ವೈಡ್-ರೇಂಜಿಂಗ್ ಕಾರ್ನಿವೋರ್ಸ್," ನೇಚರ್ , ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2, 2003, ಸೈಟೆಡ್ ಇನ್ "ಝೂಸ್: ಪಿಟಿಫುಲ್ ಪ್ರಿಸನ್ಸ್" Archived 2010-09-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟ.

[PETAzoos-39] "ಝೂಸ್: ಪಿಟಿಫುಲ್ ಪ್ರಿಸನ್ಸ್" Archived 2010-09-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಪೇಟಾ.

[Penman-40] ೪೦.೦ ^೪೦.೧ ^೪೦.೨ ಪೆನ್ಮನ್, ಡ್ಯಾನಿ. "ಅನಿಮಲ್ಸ್ ಟೊರ್ನ್ ಟು ಪೀಸಸ್ ಬೈ ಲಯನ್ಸ್ ಇನ್ ಫ್ರಂಟ್ ಆಫ್ ಬೇಯಿಂಗ್ ಕ್ರೌಡ್ಸ್: ದಿ ಸ್ಪೆಕ್ಟೇಟರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ ಚೈನಾ ಡಸ್‌ನಾಟ್ ವಾಂಟ್ ಟು ಸೀ", ದಿ ಡೈಲಿ ಮೆಯ್ಲ್ , ಜನವರಿ 1, 2008.

[41] ಫೆರೋಸಿಟಿ ಟ್ರೈನಿಂಗ್, ಸಂಡೇ ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಪೋಸ್ಟ್ , ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್, ನವೆಂಬರ್ 29, 1999.

[Grech-42] ಗ್ರೆಚ್, ಕಾಲಿ ಎಸ್. "ಓವರ್‌ವ್ಯೂ ಆಫ್ ದಿ ಲಾಸ್ ಅಫೆಕ್ಟಿಂಗ್ ಝೂಸ್", ಮಿಚಿಗನ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಲಾ, ಅನಿಮಲ್ ಲೀಗಲ್ & ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ಸೆಂಟರ್, 2004.

[43] "ಎಝಡ್‌ಎ ಅಕ್ರೆಡೇಶನ್ ಇಂಟ್ರೊಡಕ್ಷನ್". Archived from the original on 2007-11-02. Retrieved 2010-07-22. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (help)

[Defra-44] ೪೪.೦ ^೪೪.೧ "ದಿ ಝೂ ಲೈಸೆನ್ಸಿಂಗ್ ಆ‍ಯ್‌ಕ್ಟ್ 1981" Archived 2008-05-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್, ಫುಡ್, ಅಂಡ್ ರೂರಲ್ ಅಫೇರ್ಸ್.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]

[೧೬]

[೧೭]

[೧೮]

[೧೯]

[೨೦]

[೨೧]

[೨೨]

[೨೩]

[೨೪]

[೨೫]

[೨೬]

[೨೭]

[೨೮]

[೨೯]

[೩೦]

[೩೧]

[೩೨]

[೩೩]

[೩೪]

[೩೫]

[೩೬]

[೩೭]

[೩೮]

[೩೯]

[೪೦]

[೪೧]

[೪೨]

[೪೩]

[೪೪]