ಬಾಗಲಾಮುಖಿ
ಬಾಗ್ಲಾಮುಖಿ ಅಥವಾ ಬಾಗಲಾ ( ಸಂಸ್ಕೃತ:बगलामुखी) ಎಂಬುದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ಹತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಸ್ತ್ರೀ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ದೇವಿ ಆಗಲಾಮುಖಿಯು ಭಕ್ತನ ತಪ್ಪುಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಭ್ರಮೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಕವಚದಿಂದ ಹೊಡೆದು ಹಾಕುತ್ತಾಳೆ. "ಬಾಗಲಾ" ಎಂಬ ಪದವು "ವಾಲ್ಗಾ" (ಅಂದರೆ - ಲಗಾಮು ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಣ) ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದು "ವಾಗ್ಲಾ" ಮತ್ತು ನಂತರ "ಬಾಗ್ಲಾ" ಆಯಿತು. ದೇವಿಗೆ ೧೦೮ ವಿಭಿನ್ನ ಹೆಸರುಗಳಿವೆ (ಕೆಲವರು ಅವಳನ್ನು ೧೧೦೮ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ). ಬಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪೀತಾಂಬರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಅಥವಾ ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೇವತೆ. ಅವಳು ಚಿನ್ನದ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಮೂರು ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಅದು ಭಕ್ತನಿಗೆ ಅಂತಿಮ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲಳು ಎಂದು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.
| ಬಾಗಲಾಮುಖಿ | |
|---|---|
| ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿಗೆ ಒಳಪಡಿಸುವ ದೇವತೆ (ತೂಗು) | |
| Member of ಹತ್ತು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಗಳು | |
 | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ಪಾರ್ವತಿ, ದುರ್ಗಾ, ದಶ ಮಹಾವಿದ್ಯಾ, ಆದಿಶಕ್ತಿ, ದೇವಿ, ಸತಿ, |
| ನೆಲೆ | ಹರಿದ್ರಾ ಸರೋವರ (ಅರಿಶಿನ ಸಾಗರ) |
| ಮಂತ್ರ | ह्लीं [Hleem] |
| ಆಯುಧ | ಕಡ್ಜೆಲ್ |
| ಸಂಗಾತಿ | ಶಿವ ನಾರದ ಭೈರವ |
| ವಾಹನ | ಶವ |
ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಿಯ ಹತ್ತು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಬಲ ಸ್ತ್ರೀ, ಪ್ರಾಚೀನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾಗಲಮುಖಿ ಅಥವಾ ಬಾಗಲಾ ದೇವಿ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳು ಶ್ರೀ ಬಾಗಲಮುಖಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಂ, ಶಿವಾಂಪೇಟ್, ನರಸಾಪುರ, ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯ, ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಾಲಯ, ದತಿಯಾ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಬುಗಿಲಾಧರ್, ಗುಟ್ಟು ಉತ್ತರಾಖಂಡ್, ಕಾಮಾಖ್ಯ ದೇವಾಲಯ, ಗುವಾಹಟಿ, ಅಸ್ಸಾಂ, ನೇಪಾಳ ಲಲಿತ್ಪುರ ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಕಾಂಗ್ರಾ, ಬಂಗಾಂಡಿಯಲ್ಲಿವೆ.
ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಬದಲಾಯಿಸಿಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಆಕೆಯ ಹೆಸರನ್ನು "ಕಲ್ಯಾಣಿ" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಕುಬ್ಜಿಕಾ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿ 'ಬಾಗಲಾ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥದ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಿದೆ. ಪಠ್ಯದ ಆರಂಭಿಕ ಅಧ್ಯಾಯದಲ್ಲಿ, 'ಬಕರೇ ಬರುಣಿ ದೇವಿ ಗಕಾರೇ ಸಿದ್ಧಿದಾ ಸ್ಮೃತಿ. ಲಾಕರೇ ಪೃಥ್ವೀ ಚೈಬಾ ಚೈತನ್ಯ ಪ್ರಕೃತಿ' ('ಬಾ', ಹೆಸರಿನ ಮೊದಲ ಅಕ್ಷರ-'ಬಾಗಲಾ', ಅಂದರೆ 'ಬರುಣಿ' ಅಥವಾ 'ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಮಾದಕ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ತುಂಬಿದವಳು') ಎಂಬ ಪದ್ಯವಿದೆ. ಎರಡನೇ ಅಕ್ಷರವಾದ 'ಗ' ಎಂದರೆ 'ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ನೀಡುವವಳು' ಎಂದರ್ಥ.[೧] 'ಲಾ', ಮೂರನೇ ಅಕ್ಷರ, ಎಂದರೆ 'ಭೂಮಿಯಂತಹ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಸುಸ್ಥಿರ ಶಕ್ತಿಗಳ ಅಡಿಪಾಯ ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ಪ್ರಜ್ಞೆ'.
ದೇವಿಯ ಎರಡು ವಿವರಣೆಗಳು ವಿವಿಧ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ: ದ್ವಿ-ಭುಜ (ಎರಡು ಕೈಗಳು) ಮತ್ತು ಚತುರ್ಭುಜ (ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳು). ದ್ವಿ-ಭುಜದ ಚಿತ್ರಣವು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಸೌಮ್ಯ" ಅಥವಾ ಸೌಮ್ಯವಾದ ರೂಪ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳು ತನ್ನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಂಡವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಎಡಗೈಯಿಂದ ಅವನ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಹೊರಗೆ ಎಳೆಯುವಾಗ, ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಹೊಡೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಶತ್ರುವನ್ನು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಳಿಸುವ ಅಥವಾ ನಿಶ್ಶಬ್ದಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಾದ ಸ್ತಂಭನ ಪ್ರದರ್ಶನವೆಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಗಲಮುಖಿಯ ಭಕ್ತರು ಆಕೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ವರಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇತರ ಮಹಾವಿದ್ಯಾ ದೇವತೆಗಳು ಸಹ ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಆರಾಧಕರು ವಿವಿಧ ಆಚರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಪೀತಾಂಬರದೇವಿ, ಶತ್ರುಬುದ್ಧಿವಿನಶಿನಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರ ರೂಪಿನಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನೂ ಅದರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾಳೆ.
ತಂತ್ರಸಾರ ಆಕೆಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ: ಬಾಗಲಾಮುಖಿ ಬಲಿಪೀಠದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಸಿಂಹಾಸನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ. ಅವಳ ಮೈಬಣ್ಣ ಹಳದಿ (ಗೋಲ್ಡನ್). ಹಳದಿ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಹಳದಿ ಹೂವುಗಳ ಹಾರದಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಹಳದಿ (ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳು) ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾಳೆ. ರಾಕ್ಷಸನ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಎಡಗೈಯಿಂದ ಎಳೆಯುತ್ತಾಳೆ, ಬಲಗೈಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಅವನನ್ನು ಗುಂಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಾಳೆ.[೨] ಆಕೆಗೆ ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಕಣ್ಣು ಇದೆ ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ವಿವರಣೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹಳದಿ ಅರ್ಧ ಚಂದ್ರನು ಅವಳ ಹಣೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. [೨]
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾನವ ತಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆಯಾದರೂ, ದೇವಿಯನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೊಕ್ಕರೆಯ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. [೩] ಆಕೆಯು ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ: ಬಾತುಕೋಳಿ-ತಲೆ ಅಥವಾ ಗಿಳಿಯ ಮೂಗು ಹೊಂದಿರುವಳು.
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಶೇಷಣಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಕಿನ್ಸ್ಲೇ ಎಂಬಾತ ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು "ಕೊಕ್ಕರೆ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವಳು" ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾನೆ. ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಕೊಕ್ಕತೆ-ತಲೆ ಅಥವಾ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೩] ಹಿಡಿಯಲು ಇನ್ನೂ ನಿಂತಿರುವ ಕೊಕ್ಕರೆಯ ನಡವಳಿಕೆಯು ದೇವಿಯು ನೀಡಿದ ನಿಗೂಢ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕಿನ್ಸ್‌ಲೆ ನಂಬುತ್ತಾನೆ.
ಬಾವಾಲ್ಗಾ ಎಂಬುದು "ಕಟ್ಟು." ಅಥವಾ "ಬಿಟ್" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುವ ಸ್ವಲ್ಪ ವಲ್ಗಾ ಎಂಬ ಪದದ ಅಪಭ್ರಂಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [೩] ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ ಕಟ್ಟು ಅಥವಾ ಬಿಟ್ ಅನ್ನು ಕುದುರೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಬಳಸುವಂತೆಯೇ, ಬಾಗಲಾಮುಖಿ ಒಬ್ಬರ ವೈರಿಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. [೪] ಹೀಗೆ ಬಾಗಲಾಮುಖಿ ಎಂದರೆ "ಯಾರ ಮುಖವು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅಥವಾ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ".
ವಾಲ್ಗಾ ವಲ್ಗ ಎಂದರೆ "ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವುದು" ಮತ್ತು ಸ್ತಂಭನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ[೫] ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಕಿನ್ಸ್‌ಲೇಗೆ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.
ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯು "ಹಳದಿ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸುವವಳು" ಎಂದರೆ, ಜನಪ್ರಿಯ ಉಪನಾಮವಾದ "ಪೀತಾಂಬರ-ದೇವಿ" ಅಥವಾ "ಪೀತಾಂಬರಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೬] ಪೂಜಾ ಆಚರಣೆಗಳು ಪದೇ ಪದೇ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ.
ದಂತಕಥೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಸತ್ಯಯುಗ (ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿಜ್ಞಾನದ ಮೊದಲ ಯುಗ) ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಚಂಡಮಾರುತವು ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ವಿಷ್ಣು ವಿಚಲಿತನಾದನು ಮತ್ತು ಅರಿಶಿನ ಸರೋವರವಾದ ಹರಿದ್ರ ಸರೋವರದ ದಡದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿ ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡಿದನು. ವಿಷ್ಣುವಿನಿಂದ ಪ್ರಸನ್ನಳಾದ ದೇವಿಯು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಸರೋವರದಿಂದ ತನ್ನ ಬಗಲಂಖಿಯನ್ನು ಹೊರತಂದಳು. [೭] ಚಂಡಮಾರುತವನ್ನು ಶಾಂತಗೊಳಿಸಿ, ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.
ಮದನ್ [೮] ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನೊಬ್ಬ ವಾಕ್-ಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದನು. ಅದರಿಂದ ಅವನು ಹೇಳಿದ್ದೆಲ್ಲವೂ ನಿಜವಾಯಿತು ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆಯು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ತೊಂದರೆ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಆತ ಅದನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ದೇವರುಗಳು ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು. ದೇವಿಯು ರಾಕ್ಷಸನ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಅವನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿಶ್ಚಲಗೊಳಿಸಿದಳು.[೯] ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಪೂಜಿಸಬೇಕೆಂದು ದೇವಿಯನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದಳು. ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಮೊದಲು ದೇವಿಯು ಅವನಿಗೆ ಈ ವರವನ್ನು ನೀಡಿದಳು.
ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ಸಂಘಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಬಾಗಲಾಮುಖಿ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದೊಂದಿಗೆ ಬಲವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಅವಳು ಹಳದಿ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ವಿವಿಧ ಪಠ್ಯಗಳು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಬಗೆಗಿನ ಆಕೆಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಆಕೆಯ ಆರಾಧನಾ ಆಚರಣೆಗಳ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ. ಹಳದಿ ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ಭಕ್ತರು ಹಳದಿ ಅರ್ಪಣೆಗಳಿಂದ ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಳದಿ ರೋಸಾರಿ ಮಣಿ ಜಪಾನಿ ಅವಳ ಜಪದಲ್ಲಿ (ಅವಳ ಹೆಸರುಗಳು ಅಥವಾ ಮಂತ್ರ ಪುನರಾವರ್ತನೆ) ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವು ಸೂರ್ಯ, ಚಿನ್ನ, ಭೂಮಿ, ಧಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಶುಭ, ಔದಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳದಿ ಅರಿಶಿನವು ಮದುವೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. [೬]. [೧೦] ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೀತಾಂಬರ ದೇವಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಬಾಗಲಾಮುಖಿಯನ್ನು ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ([[ಅಷ್ಟಸಿದ್ಧಿಗಳು|siddhis]] ಸಿದ್ಧಿಗಳು ಅಥವಾ ಮಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಗಳು (ಸಿದ್ಧಿ ಎಂದರೆ ಅದೃಷ್ಟ, ಸಮೃದ್ಧಿ, ಸಂಪತ್ತು) ನೀಡುವವ ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ [೧೧]
'ರುದ್ರಯಾಮಳ' ದ ಒಂದು ಭಾಗವಾದ 'ಬಾಗಲಮುಖಿಸ್ತೋತ್ರಾತ್ರಮ್' ನಲ್ಲಿ (ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಂತ್ರ ಕೃತಿ) ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಸ್ತೋತ್ರಗಳಿವೆ -
| "ವಾದಿ ಮುಕತಿ ರಂಕತಿ ಕ್ಷಿತಿಪತಿರ್ವೈಶ್ವಾನರಃ ಶೀತತಿ ಕ್ರೋಧಿ ಸಂಯತಿ ದುರ್ಜನಃ ಸುಜಾನಾತಿ ಕ್ಷಿಪ್ರನುಗಃ ಖಂಜತಿ. ಗರ್ವಿ ಖಂಜತಿ ಸರ್ವವಿಚ್ಚ ಜರತಿ ತ್ವನ್ಮಂತ್ರಿಣಾಮಂತ್ರಿತಾಃ ಶ್ರೀನಿತ್ಯೇ ಬಗ್ಲಾಮುಖಿ ಪ್ರತಿದಿನಂ ತುಭ್ಯಂ ನಮಃ" (ನಿಮ್ಮ ಮಂತ್ರದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಸಂಭಾಷಕರು ಮೂಕರಾಗುತ್ತಾರೆ; ಶ್ರೀಮಂತರು ಭಿಕ್ಷುಕರಾಗುತ್ತಾರೆ; ವಿನಾಶಕಾರಿ ಬೆಂಕಿ ತಣ್ಣಗಾಗುತ್ತದೆ. ಕೋಪಗೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕೋಪವು ದೂರವಾಗುತ್ತದೆ; ಕೆಟ್ಟ ಮನಸ್ಸಿನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಒಳ್ಳೆಯವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅಂಗವಿಕಲನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅಹಂಕಾರಿಯ ಅಹಂಕಾರವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಬಹುತೇಕ ಮೂರ್ಖನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕರುಣಾಮಯಿ ಬಗಲಾಮುಖಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರಗಳು!)[೧೨][೧೩] |
ಪೂಜೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಗುವಾಹಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಾಮಾಖ್ಯಾ ದೇವಾಲಯವು ಮಹಾವಿದ್ಯೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ನೂರು ಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಾಗಲಮುಖಿ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಿಯ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೋಟ್ಲಾ ಮತ್ತು ಬಂಖಂಡಿ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಪಠಾಣ್ಕೋಟ್ ಮಂಡಿ ಹೆದ್ದಾರಿ ಎನ್ಎಚ್ 20ರಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಹೋಶಿಯಾರ್ಪುರದ ಮಾಹಿಲಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಳಿಯ ಬಡೋವನ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಅಗರ್ ಮಾಲ್ವಾ ಜಿಲ್ಲೆ ನಲ್ಖೇಡಾ ಮತ್ತು ದತಿಯಾ ಪಿತಾಂಬರ ಪೀಠ ಮತ್ತು ನಿಖಿಲ್ಧಾಮ್ ಭೋಜ್ಪುರ್-ಭೋಪಾಲ್ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ದಸ್ಮಹಾವಿಧ್ಯ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕಾಂಚೀಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಲ್ಲಕೋಟ್ಟೈನ ಇರೈಯೂರ್ ರಸ್ತೆ ಬಾಗಲಪೀಟಮ್ ಒಂದು ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನ ತಿರುನೆಲ್ವೇಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾಪಂಕುಲಂ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಸೂರ್ಯಮಂಗಲಂ, ಕಲ್ಲಿಡೈಕುರಿಚಿ. [೧೪]
ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿಂಧನೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸೋಮಲಪುರದಲ್ಲಿ (ಕಲ್ಯಾಣಿ) ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯವೊಂದಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಬಾಗುಲಾಮುಖಿ ಸಿದ್ಧ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವಿಯ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರನು ಆತನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಯೋಗಿಯು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಆಕೆ ದೇವಾಲಯದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ವಹಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದರು. ಮತ್ತೊಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುಮಾರು ೩೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಹಾನ್ ಯೋಗಿ ಶ್ರೀ ಚಿದಾನಂದವಧೂತರವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಆತ ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನಪ್ರಿಯ ಗ್ರಂಥವಾದ 'ಶ್ರೀ ದೇವಿ ಚರಿತ್ರೆ' ಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಆಕೆಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು ಬೃಹಸ್ಪತಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿರೂಪಾಕ್ಷಿಯ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಕೋಲಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಳಬಾಗಿಲು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಗ್ರಾಮವಾದ ವಿರುಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ, ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಲಿಂಗ ಶ್ರೀಗುರು ದತ್ತಾತ್ರೇಯರ ತಂದೆ ಮಹಾವಿಷ್ಣು ಅತ್ರಿ ಮಹರ್ಷಿಯು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಸೂರ್ಯೋದಯದಿಂದ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದವರೆಗೆ ಲಿಂಗವು ತನ್ನ ಬಣ್ಣವನ್ನು ೩ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನು ವಿರೂಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಗುಲಮುಖಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರಾ ಜಿಲ್ಲೆ ಬಂಖಂಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಬಾಗಲಾಮುಖಿ ದೇವಾಲಯವು ದೇವಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಆರಾಧನಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಶುಕ್ರವಾರ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಬ್ಬದ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಜನಸಮೂಹದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ.
ತಾಂತ್ರಿಕ ದೇವತೆಗಳ ಆರಾಧನೆಯು ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ನೇಪಾಳ ಕಠ್ಮಂಡು ಬಳಿಯ ಪಟಾನ್ ನೆವಾರ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಬಾಗಲಾಮುಖಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರದೇಶವು ಗಣೇಶ, ಶಿವ, ಸರಸ್ವತಿ, ಗುಹೇಶ್ವರ, ಭೈರವ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Pravrajika Vedantaprana, Saptahik Bartaman, Volume 28, Issue 23, Bartaman Private Ltd., 6, JBS Haldane Avenue, 700 105 (ed. 10 October 2015) p.19
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ Kinsley (1997), p. 193
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ Kinsley (1997), pp. 196–7
- ↑ Frawley p. 130
- ↑ Kinsley (1997), pp. 197–8
- ↑ ೬.೦ ೬.೧ Kinsley (1997), pp. 198–9
- ↑ Kinsley (1997), pp. 193–4
- ↑ "Bagalamukhi | Mahavidya" (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2019-07-20.
- ↑ Kinsley (1997) pp. 194–5
- ↑ Kirti Kalra (17 June 2016). "बगलामुखी माँ और यन्त्र". newstrend.news (in ಹಿಂದಿ). Retrieved 9 May 2020.
- ↑ Kinsley (1997), p. 198
- ↑ ಪ್ರವ್ರಾಜಿಕ ವೇದಾಂತಪ್ರಾಣ, ಸಪ್ತಹಿಕ್ ಬರ್ತಮಾನ್, ಸಂಪುಟ 28, ಸಂಚಿಕೆ 23, ಬರ್ತಮನ್, ಖಾಸಗಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ 6, JBS Haldane Avenue, 700 105 (ed. 10 October 2015) p.20
- ↑ ಬೇನಿಮಾಧವ್ ಸಿಲ್ ಅವರ ಫೂಲ್ ಪಂಜಿಕಾ, 31, ಅಭಿನಾಶ್ ಕೈರಾಜ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್, ಕೊಲಕ್ತಾ – 700 005. (ed. 2014–2015) ಪುಟ 255
- ↑ "Sree Bagalamukhi Devi Temple". Archived from the original on 2014-12-21. Retrieved 2014-12-21.
ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Frawley, David (1994). Tantric Yoga and the Wisdom Goddesses: Spiritual Secrets of Ayurveda. Lotus Press. ISBN 978-0-910261-39-5.
- Kinsley, David R. (1988). "Tara, Chinnamasta and the Mahavidyas". Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition (1 ed.). University of California Press. ISBN 978-0-520-06339-6.
- Kinsley, David R. (1997). Tantric Visions of the Divine Feminine: The Ten Mahāvidyās. University of California Press. ISBN 978-0-520-20499-7.
- S Shankaranarayanan (2002) [1972]. The Ten Great Cosmic Powers. Samata Books. ISBN 81-85208-38-7.