ಮಾತಲಿ

ಮಾತಲಿಯು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನಾದ ಇಂದ್ರನ ಸಾರಥಿ. ಅವರು ಅಭಿಜ್ಞಾನಶಾಕುಂತಲಂನಲ್ಲಿ ಅಸುರರ ವಿರುದ್ದ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ದುಷ್ಯಂತನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಂದ್ರನ ಸಂದೇಶವಾಹಕನಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಮಾತಲಿ ರಾಜ ಯಯಾತಿಯೊಂದಿಗೆ ಆತ್ಮದ ಸ್ವರೂಪ, ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಾತ್ವಿಕ ಪ್ರವಚನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾನೆ.

ಮಾತಲಿ
ಮಾತಲಿಯು ಇಂದ್ರನ ರಥವನ್ನು ರಾಮನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವುದು
ನೆಲೆ	ಸ್ವರ್ಗ
ಗ್ರಂಥಗಳು	ಪುರಾಣಗಳು, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಶಮಿಕಾ (ತಂದೆ), ತಪಸ್ವಿನಿ (ತಾಯಿ)

ದಂತಕಥೆ

ಜನನ

ವಾಮನ ಪುರಾಣವು ಮಾತಲಿಯ ಜನನದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಋಷಿ ಶಮಿಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ತಪಸ್ವಿನಿಗೆ ಬಬ್ಬ ಮಗ ಜನಿಸಿದನು. ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಅಂಧಕನ ನಡುವಿನ ಮಹಾ ದೇವಾಸುರ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ, ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನು ಹೊಸ ದೈವಿಕ ಆಯುಧವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅಗ್ನಿಗೆ ಪ್ರಾಯಶ್ಚಿತ್ತ ಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಅಸುರರ ವಿರುದ್ಧ ಈ ಆಯುಧವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಚಿನ್ನದ ರಥದ ಸದ್ದಿನಿಂದ ಭೂಮಿ ನಡುಗಿತು. ಭೂಕಂಪದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೆರೆದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದರೆ ತನ್ನ ಮಗು ಎರಡು ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಪಸ್ವಿನಿ ಒಮ್ಮೆ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಅವಳು ಇನ್ನೊಂದು ಮಗುವನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ, ಶಮಿಕಾಗೆ ತಮ್ಮ ಮಗನನ್ನು ಅವನ ಆಶ್ರಮದ ಹೊರಗೆ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲು ಹೇಳಿದನು. ಮೊದಲನೆಯ ಮಗುವಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಹೋಲುವ ಮತ್ತೊಂದು ಮಗು ಮೊದಲಿನ ಮಗುವಿನ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅವನು ಹುಟ್ಟಿದ ಕೂಡಲೇ ಇಂದ್ರನ ಕಡೆಗೆ ಹಾರಿದನು. ಅವನು ದೇವತೆಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಗಂಧರ್ವರಿಂದ ಆಶೀರ್ವದಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸಾರಥಿಯಾಗುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದನು. ಇಂದ್ರನು ಮಗುವಿನ ಗುರುತನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಶಮಿಕನ ಮಗನೆಂದು ಅವನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು ಮತ್ತು ಗಂಧರ್ವರ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಹಿಂದಿನವನ ರಥವನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಅವನು ಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದನು. ಇಂದ್ರನು ತಾನು ಬಯಸಿದ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಮಗುವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಮಾತಲಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದನು.

ಬಲಿ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಬಲಿಯ ವಿರುದ್ಧ ದೇವತೆಗಳ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಜಂಭ ಎಂಬ ಅಸುರನು ಇಂದ್ರನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ತನ್ನ ಸುಡುವ ಈಟಿಯಿಂದ ಮಾತಲಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದನು. ಮಾತಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ನೋವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡ ಇಂದ್ರನು ಅಸುರನ ಶಿರಚ್ಛೇದವನ್ನು ಮಾಡಿದನು.

ರಾವಣನ ವಿರುದ್ಧದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಾತಲಿ ರಾಮನಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ.

ಲಂಕಾ ಕದನ

ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ, ಇಂದ್ರನು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಸಾರಥಿಯಾದ ಮಾತಲಿಯನ್ನು ರಾಮನಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಕಳುಹಿಸಿದನು.