ನಂದಾದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ

ನಂದಾ ದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ ಅಥವಾ ನಂದಾ ದೇವಿ ಬಯೋಸ್ಫಿಯರ್ ರಿಸರ್ವ್ ಅನ್ನು ೧೯೮೨ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಚಮೋಲಿ ಗರ್ವಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಂದಾ ದೇವಿ (೭೮೧೬ ಮೀ.) ಶಿಖರದ ಸುತ್ತಲೂ ಇರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವಾಗಿದೆ. ಇಡೀ ಉದ್ಯಾನವು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೩,೫೦೦ ಮೀ (೧೧,೫೦೦ ಅಡಿ) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ನಂದಾ ದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
IUCN category II (national park)
ಸ್ಥಳಚಮೋಲಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ, ಭಾರತ
ಪ್ರದೇಶ೬೩೦.೩೩ ಕಿ.ಮೀ.
ಸ್ಥಾಪನೆ೧೯೮೨
ಜಾಲತಾಣhttps://uttarakhandtourism.gov.in/destination/nanda-devi-national-park
ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ
ವಿಭಾಗನಂದಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲಿ ಆಫ್ ಫ್ಲವರ್ಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್
ಮಾನದಂಡ(vii), (x)
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು335-001
ಶಾಸನ1988 (12th Session)
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ62,469 ha (241.19 sq mi)

ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ್ನು ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ, ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವೆಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ.[] ನಂತರ, ಇದನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ನಂದಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲಿ ಆಫ್ ಫ್ಲವರ್ಸ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪಾರ್ಕ್ಸ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಉದ್ಯಾನದೊಳಗೆ ನಂದಾ ದೇವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವಿದೆ. ಇದು ೬,೦೦೦ ಮೀಟರ್ (೧೯,೭೦೦ ಅಡಿ) ಮತ್ತು ೭,೫೦೦ ಮೀ (೨೪,೬೦೦ ಅಡಿ) ಎತ್ತರದ ಶಿಖರಗಳ ಉಂಗುರದಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ ಮತ್ತು ರಿಷಿ ಗಂಗಾ ನದಿಯಿಂದ ರಿಷಿ ಗಂಗಾ ಘಾಟಿಯ ಮೂಲಕ ಬರಿದಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಬಹುತೇಕ ಕಡಿದಾದ, ದುರ್ಗಮ ಮತ್ತು ಅಪವಿತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಈ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವು ೨,೨೩೬.೭೪ ಕಿ.ಮೀ. (೮೬೩.೬೧ ಚದರ ಮೈಲಿ) ನಂದಾ ದೇವಿ ಬಯೋಸ್ಫಿಯರ್ ರಿಸರ್ವ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿದೆ.[][] ಇದು ನಂದಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಲಿ ಆಫ್ ಫ್ಲವರ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನಗಳ ಯುನೆಸ್ಕೋ ತಾಣದ ಸುತ್ತಲಿನ ೫,೧೪೮.೫೭ ಕಿ.ಮೀ (೧,೯೮೭.೮೭ ಚದರ ಮೈಲಿ) ಬಫರ್ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ.

ನಂದಾ ದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಮೇ ನಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ವರೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಸಮಯವಾಗಿದೆ.[]

ಇತಿಹಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುವ ಮೊದಲ ದಾಖಲಿತ ಪ್ರಯತ್ನವು ೧೮೮೩ ರಲ್ಲಿ, ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಗ್ರಹಾಂ ಅವರಿಂದ ನಡೆಯಿತು. ಅವರು ರಿಷಿ ಗಂಗಾವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಹೋಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ೧೮೭೦, (ಟಿ.ಜಿ. ಲಾಂಗ್ ಸ್ಟಾಫ್) ೧೯೨೬, ೧೯೨೭ ಮತ್ತು ೧೯೩೨ (ಹಗ್ ರಟ್ಲೆಡ್ಜ್) ನಲ್ಲಿ ಅನ್ವೇಷಕರು ಮಾಡಿದ ಇತರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಫಲಪ್ರದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಎರಿಕ್ ಶಿಪ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಎಚ್.ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಟಿಲ್ಮನ್‌‌ರವರು ೧೯೩೪ ರಲ್ಲಿ, ರಿಷಿ ಗಂಗಾ ಮೂಲಕ ಒಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಯಿತು. ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಟದ ಅಭಯಾರಣ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.

೨೦೨೧ ಹಿಮನದಿ ಸ್ಫೋಟ ಪ್ರವಾಹ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

೨೦೨೧ ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ೭ ರಂದು ಭಾರತೀಯ ಕಾಲಮಾನ ಸುಮಾರು ೧೦:೪೫ ಕ್ಕೆ, ನಂದಾ ದೇವಿ ಹಿಮನದಿಯ ಭೂಕುಸಿತ, ಹಿಮಕುಸಿತ[] ಅಥವಾ ಹಿಮನದಿ ಸರೋವರದ ಪ್ರಕೋಪ ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ ಋಷಿಗಂಗಾ ನದಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಕಣಿವೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರವಾಹದ ದುರಂತ ಸಂಭವಿಸಿದೆ.

ನಂದಾ ದೇವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
 
ನಂದಾ ದೇವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಬಾಹ್ಯರೇಖೆ ನಕ್ಷೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನದೊಳಗಿನ ನಂದಾ ದೇವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಒಳ ಮತ್ತು ಹೊರ ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. ಒಟ್ಟಾಗಿ, ಅವು ಮುಖ್ಯ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗೋಡೆಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಇದು ಸರಿಸುಮಾರು ಚೌಕಾಕಾರದ ಬಾಹ್ಯರೇಖೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ, ನಿರಂತರ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದ ಆದರೆ ಇನ್ನೂ ಭವ್ಯವಾದ ರೇಖೆಗಳು ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ರಿಷಿ ಗಂಗಾ ಕಮರಿಯ ಕಡೆಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತವೆ. ಇದು ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹರಿಸುತ್ತದೆ.[]

ಒಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಒಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದ ಸರಿಸುಮಾರು ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಪೂರ್ವ ಭಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ನಂದಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಶಿಖರವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಹಿಮನದಿಗಳಾದ ಉತ್ತರಿಋಷಿ ಹಿಮನದಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಿ ರಿಷಿ ಹಿಮನದಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಉತ್ತರಿ ನಂದಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಿ ನಂದಾ ದೇವಿ ಹಿಮನದಿಗಳಿಂದ ಪೋಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ೧೯೩೪ ರಲ್ಲಿ, ರಿಷಿ ಗಾರ್ಜ್ ಮೂಲಕ ಎರಿಕ್ ಶಿಪ್ಟನ್ ಮತ್ತು ಎಚ್. ಡಬ್ಲ್ಯೂ. ಟಿಲ್ಮನ್ ಅವರು ಒಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ದಾಖಲಿಸಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿದೆ.[]

ಹೊರಗಿನ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಒಟ್ಟು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಪಶ್ಚಿಮ ಮೂರನೇ ಭಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಒಳ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಿಂದ ಎತ್ತರದ ರೇಖೆಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅದರ ಮೂಲಕ ರಿಷಿ ಗಂಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ರಿಷಿ ಗಂಗೆಯಿಂದ ಎರಡು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಮಣಿ ಹಿಮನದಿ ಇದೆ. ಇದು ದುನಾಗಿರಿ ಮತ್ತು ಚಾಂಗಾಬಾಂಗ್‌ನ ಇಳಿಜಾರುಗಳಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ತ್ರಿಸೂಲ್ ಹಿಮನದಿ ಇದೆ. ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಶಿಖರದಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಈ ಭಾಗವು ಹೊರಭಾಗಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ (ಆದರೂ ೪,೦೦೦ ಮೀ (೧೩,೦೦೦ ಅಡಿ) ಪಾಸ್ ಅನ್ನು ದಾಟುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ). ಹೊರ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ಮೊದಲ ಗಂಭೀರ ಆರೋಹಣ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯೆಂದರೆ, ಟಿ. ಜಿ. ಲಾಂಗ್‌ಸ್ಟಾಫ್, ಅವರು ೧೯೦೭ ರಲ್ಲಿ, ತ್ರಿಸೂಲ್ I ಅನ್ನು ನಾಮಸೂಚಕ ಹಿಮನದಿಯ ಮೂಲಕ ಏರಿದರು.

ಪ್ರಾಣಿವರ್ಗ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಸಾಮಾನ್ಯ ದೊಡ್ಡ ಸಸ್ತನಿಗಳೆಂದರೆ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕಸ್ತೂರಿ ಜಿಂಕೆ, ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದ ಸೆರೊ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಲಯನ್ ತಹರ್. ಹಿಮಾಲಯದ ಗೊರಳೆಗಳು ಒಳಗೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಉದ್ಯಾನದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಮಾಂಸಾಹಾರಿಗಳನ್ನು ಹಿಮ ಚಿರತೆ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕಪ್ಪು ಕರಡಿ ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕಂದು ಕರಡಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ. ಲಂಗೂರ್‌ಗಳು ಉದ್ಯಾನವನದೊಳಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ರೀಸಸ್ ಕೋತಿಗಳು ಉದ್ಯಾನದ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ೧೯೯೩ ರಲ್ಲಿ, ನಡೆದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ, ಒಟ್ಟು ೧೧೪ ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.

ಸಸ್ಯವರ್ಗ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ನಂದಾ ದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನವು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಸ್ಯವರ್ಗಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ೧೭ ಅಪರೂಪದ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸುಮಾರು ೩೧೨ ಹೂವಿನ ಜಾತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಫಿರ್, ಬರ್ಚ್, ರೋಡೋಡೆಂಡ್ರಾನ್ ಮತ್ತು ಜುನಿಪರ್ ಮುಖ್ಯ ಸಸ್ಯವರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ.

ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಶುಷ್ಕತೆಯಿಂದಾಗಿ ಒಳಗಿನ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯವರ್ಗವು ವಿರಳವಾಗಿದೆ. ನಂದಾ ದೇವಿ ಹಿಮನದಿ ಬಳಿ ಸಸ್ಯವರ್ಗವನ್ನು ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ರಮಣಿ, ಆಲ್ಪೈನ್, ಪೀಡಿತ ಪಾಚಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳು ನಂದಾ ದೇವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೂವಿನ ಜಾತಿಗಳಾಗಿವೆ.

ಉದ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಒಳಗೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
 
ನಂದಾ ದೇವಿ ಶಿಖರ.

ನಂದಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಈ ಕೆಳಗಿನ ಶಿಖರಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ:

  • ನಂದಾ ದೇವಿ: ೭,೮೧೬ ಮೀ. (೨೫,೬೪೩ ಅಡಿ)
  • ದೇವಿಸ್ತಾನ್ I, II: ೬,೬೭೮ ಮೀ. (೨೧,೯೦೯ ಅಡಿ), ೬,೫೨೯ ಮೀ. (೨೧,೪೨೧ ಅಡಿ)
  • ರಿಷಿ ಕೋಟ್: ೬,೨೩೬ ಮೀ. (೨೦,೪೫೯ ಅಡಿ)

ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಈ ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಗಡಿಯಾರದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಋಷಿ ಕಣಿವೆಯ ಉತ್ತರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಶಿಖರಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಸ್ಥಳಾಕೃತಿಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಆದರೆ, ಇತರವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಿಖರಗಳಾಗಿವೆ.

 
ಪರ್ವತ ತ್ರಿಸೂಲ್ I, II ಮತ್ತು III ಮೋಡಗಳ ಹಿಂದೆ ಮರೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
  • ಹನುಮಾನ್: ೬,೦೭೫ ಮೀ. (೧೯,೯೩೧ ಅಡಿ)
  • ದುನಗಿರಿ: ೭,೦೬೬ ಮೀ. (೨೩,೧೮೨ ಅಡಿ)
  • ಚಂಗಾಬಾಂಗ್: ೬,೮೬೪ ಮೀ. (೨೨,೫೨೦ ಅಡಿ)
  • ಕಲಂಕ: ೬,೯೩೧ ಮೀ. (೨೨,೭೪೦ ಅಡಿ)
  • ರಿಷಿ ಪಹಾರ್: ೬,೯೯೨ ಮೀ. (೨೨,೯೪೦ ಅಡಿ)
  • ಮ್ಯಾಂಗ್ರಾನ್: ೬,೫೬೮ ಮೀ. (೨೧,೫೪೯ ಅಡಿ)
  • ದೇವ್ ದಾಮ್ಲಾ: ೬,೬೨೦ ಮೀ. (೨೧,೭೧೯ ಅಡಿ)
  • ಬಮ್ಚು: ೬,೩೦೩ ಮೀ. (೨೦,೬೭೯ ಅಡಿ)
  • ಸಕ್ರಮ್: ೬,೨೫೪ ಮೀ. (೨೦,೫೧೮ ಅಡಿ)
  • ಲಾಟು ಧುರಾ: ೬,೩೯೨ ಮೀ. (೨೦,೯೭೧ ಅಡಿ)
  • ಸುನಂದಾ ದೇವಿ: ೭,೪೩೪ ಮೀ. (೨೪,೩೯೦ ಅಡಿ)
  • ನಂದಾ ಖಾಟ್: ೬,೬೧೧ ಮೀ. (೨೧,೬೯೦ ಅಡಿ)
  • ಪನ್ವಾಲಿ ಡೋರ್ (ಅಥವಾ "ಪನ್ವಾಲಿ ದ್ವಾರ"): ೬,೬೬೩ ಮೀ. (೨೧,೮೬೦ ಅಡಿ)
  • ಮೈಕ್ಟೋಲಿ: ೬,೮೦೩ ಮೀ. (೨೨,೩೨೦ ಅಡಿ)
  • ದೇವ್ಟೋಲಿ: ೬,೭೮೮ ಮೀ. (೨೨,೨೭೦ ಅಡಿ)
  • ಮೃಗಮುನಿ: ೬,೮೫೫ ಮೀ. (೨೨,೪೯೦ ಅಡಿ)
  • ತ್ರಿಸುಲ್ I, II, III: ೭,೧೨೦ ಮೀ. (೨೩,೩೬೦ ಅಡಿ), ೬,೬೯೦ ಮೀ. (೨೧,೯೪೯ ಅಡಿ), ೬,೦೦೮ ಮೀ. (೧೯,೭೧೧ ಅಡಿ)
  • ನಂದಾ ಘುಂಟಿ: ೬೩೦೯ ಮೀ. (೨೦,೬೯೯ ಅಡಿ)
  • ಬೆಥರ್ಟೋಲಿ ಹಿಮಾಲಯ: ೬,೩೫೨ ಮೀ. (೨೦,೮೪೦ ಅಡಿ)
 
ನಂದಾ ದೇವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಕೆಲವು ಶಿಖರಗಳು.

ಗೋಡೆಯ ಹೊರಗೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಗೋಡೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ಶಿಖರಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ. ಅವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಎತ್ತರದ ಹಾದಿಗಳ ಮೂಲಕ ಗೋಡೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವು ಉದ್ಯಾನವನದ ಗಡಿಯ ಹೊರಗೆ ಇವೆ.

ನಂದಾ ದೇವಿ ಮೇಲೆ ಪರಮಾಣು ಚಾಲಿತ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಸಾಧನ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಶೀತಲ ಸಮರದ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಚೀನೀಯರು ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಪರಮಾಣು ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ ಅನುಸರಿಸಿದಾಗ, ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಚೀನಾದ ಪರಮಾಣು ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಮಾಡಲು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸಹಕರಿಸಿದವು. ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಆಗಮನದ ಮೊದಲು ರಹಸ್ಯ ಗುಪ್ತಚರ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನವು ನೆಲ ಆಧಾರಿತ ಸಂವೇದಕಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದ್ದವು. ಚೀನಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ಸೌಲಭ್ಯವು ಹಿಮಾಲಯ ಶ್ರೇಣಿಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿತ್ತು. ಇದು ಕ್ಷಿಪಣಿ ಟೆಲಿಮೆಟ್ರಿ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಅಡಚಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಚೀನಾದ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪರೀಕ್ಷಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ನೇರ ದೃಷ್ಟಿ ರೇಖೆಯನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸುವಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಹಿಮಾಲಯದ ಶಿಖರವನ್ನು ಸಿಐಎ ಹುಡುಕುತ್ತಿತ್ತು.[][] ಭಾರತದ ಗುಪ್ತಚರ ಬ್ಯೂರೋದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ನಂದಾ ದೇವಿಯ ಶಿಖರದ ಮೇಲೆ ಪರಮಾಣು ಚಾಲಿತ ಆಲಿಸುವ ಸಾಧನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ರಹಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಯೋಜಿಸಿದರು. ಸಿಐಎ ಜಂಟಿ ತಂಡವು ಯುಎಸ್ ಪರ್ವತಾರೋಹಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ಪಡೆಗಳ ಭಾರತೀಯ ತುಕಡಿಯನ್ನು ರಹಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲು ವಿವರವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪರ್ವತಾರೋಹಣ ಋತುವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮಿಷನ್ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದ ಪರ್ವತಾರೋಹಣ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನವೀಕರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅವರು ಪ್ಲುಟೋನಿಯಮ್ ಇಂಧನ ಸಾಧನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಹೋದರು. ಮುಂದಿನ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯು ಸಾಧನವು ಲಂಗರು ಹಾಕಿದ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಕಾಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಬಹುಶಃ ಬಂಡೆ ಕುಸಿತದಿಂದಾಗಿ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದು ತನ್ನ ಪ್ಲುಟೋನಿಯಂ ಅನ್ನು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೊತ್ತು ಹಿಮನದಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಜಾರಿತು. ಸಾಧನವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ಅನುಸರಣಾ ರಹಸ್ಯ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳು ವಿಫಲವಾದವು. ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವ ಶ್ರೀ ಸತ್ಪಾಲ್ ಮಹಾರಾಜ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ೫೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕಾಣೆಯಾದ ಪರಮಾಣು ಸಾಧನವು ಗಂಗಾನದಿಯ ನೀರನ್ನು ಕಲುಷಿತಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.[೧೦]

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. Centre, UNESCO World Heritage. "Nanda Devi and Valley of Flowers National Parks". UNESCO World Heritage Centre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್).
  2. World Conservation Monitoring Centre Archived 10 July 1997 at Archive.is
  3. Kala, Chandra Prakash 2005. The Valley of Flowers: A Newly Declared World Heritage Site. Current Science, 89 (6): 919-920.
  4. "Nanda Devi National Park". Vaibhav Laxmi Tourism (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-03-19.
  5. "Uttarakhand flood wreaks death, damage". The Indian Express (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2021-02-08. Retrieved 2021-02-09.
  6. Garhwal-Himalaya-Ost, 1:150,000 scale topographic map, prepared in 1992 by Ernst Huber for the Swiss Foundation for Alpine Research, based on maps of the Survey of India. It is in the extreme northern part if India on the countries border with China. it takes up a great deal of mountain space in Uttarakhand.
  7. H. W. Tilman, The Ascent of Nanda Devi, Cambridge University Press, 1937. Reprinted in The Seven Mountain-Travel Books, The Mountaineers, Seattle, 2003, ISBN 0-89886-960-9.
  8. Beckhusen, Robert. "Inside the CIA Mission to Haul Plutonium up the Himalayas". Wired.
  9. Takeda, Pete (January 2007). "The Secrets of Nanda Devi". Archived from the original on ಏಪ್ರಿಲ್ 24, 2023. Retrieved December 23, 2018.
  10. "James Bond in the Himalayas: The buried secret of Nanda Devi". The Economic Times.


ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ