ದರ್ಶನಾ ಝವೇರಿ

ದರ್ಶನಾ ಝವೇರಿ (ಜನನ ೧೯೪೦), ನಾಲ್ಕು ಝವೇರಿ ಸಹೋದರಿಯರಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯವರು. ಇವರು ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವಾದ ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ. ಅವರು ಗುರು ಬಿಪಿನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಶಿಷ್ಯೆ ಮತ್ತು ೧೯೫೮ ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಯರೊಂದಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಮಣಿಪುರಿ ನರ್ತನಾಲಯದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ಮತ್ತು ಇಂಫಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ.

ದರ್ಶನಾ ಝವೇರಿ
ಜನನ	1940 (ವಯಸ್ಸು 83–84) ಮುಂಬೈ, ಭಾರತ

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ

ದರ್ಶನಾ ಝವೇರಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತಿನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದವರು. ಆರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರಿಯರಾದ ನಯನಾ ಮತ್ತು ರಂಜನಾ ಅವರು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗುರು ಬಿಪಿನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕಲಿಯುವುದನ್ನು ನೋಡಿದರು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ, ಅವರೂ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿ ಸುವರ್ಣರೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಸೂತ್ರಧಾರಿ ಕ್ಷೇತ್ರಿತೊಂಬಿ ದೇವಿಯಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರಾಸ್ಲೀಲಾ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು, ಗುರು ಮೈತೇಯಿ ತೋಂಬಾ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ನಾಟಾ ಪಂಗ್ ಮತ್ತು ಕುಮಾರ್ ಮೈಬಿ ಅವರಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೈಬಿ ಜಾಗೋಯ್ ಅನ್ನು ಕಲಿತರು.

ವೃತ್ತಿ

೧೯೫೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಝವೇರಿ ಸಹೋದರಿಯರು – ನಯನಾ, ರಂಜನಾ, ಸುವರ್ಣ, ಮತ್ತು ದರ್ಶನ  ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ ಇಂಫಾಲ್ ರಾಜಮನೆತನದೊಳಗಿನ ಗೋವಿಂದಜಿ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಮೊದಲ ಮಣಿಪುರಿಯೇತರರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಹೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಗುರು ಮತ್ತು ಕಲಾವತಿ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ಮತ್ತು ಇಂಫಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರಿ ನರ್ತನಾಲಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರು ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಯಿತು. ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದರ್ಶನಾ ಅವರು ನೃತ್ಯದ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಬೋಧನೆ, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ನಿಲುವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಅವರ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

೨೦೦೮ ರ ಲೇಖನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನೃತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕ ಸುನಿಲ್ ಕೊಠಾರಿ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು "ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯದ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ನಗರಗಳಿಗೆ ತರುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ". ನಯನಾ ಅವರು ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಸುವರ್ಣಾ ಅಸ್ವಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ರಂಜನಾ ಮತ್ತು ದರ್ಶನಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ನೃತ್ಯ ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಇವರು ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು

ದರ್ಶನ ಝವೇರಿ ಅವರು ೧೯೯೬ ರಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರಿಗೆ ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ೨೦೧೮ ರಲ್ಲಿ ಕಾಳಿದಾಸ್ ಸಮ್ಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.