ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು
ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಅಥವಾ ಶ್ರೀ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ, ಭಾರತೀಯ ರಾಕ್-ಕಟ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಉದಾಹರಣೆಯಾದ ಗವಿಪುರ ಗುಹಾ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ನಿಗೂಢ ಕಲ್ಲಿನ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವರ್ಷದ ಕೆಲವು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವ ನಿಖರವಾದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಗರದ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಒಂದನೇ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.[೧]
| ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು | |
|---|---|
 ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೊರಗೆ ಶಿವನ ತ್ರಿಶೂಲದ ದೃಶ್ಯ. | |
| ಹೆಸರು: | ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ: | ಭಾರತೀಯ ರಾಕ್-ಕಟ್ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ |
| ರೇಖಾಂಶ: | 12°56′53.5″N 77°33′46.8″E / 12.948194°N 77.563000°E |
ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ಗುಹಾ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವ ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ವೈದಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೌತಮ ಮಹರ್ಷಿ ಮತ್ತು ಭಾರದ್ವಾಜ ಮುನಿಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ನಂತರ, ಇದನ್ನು ಸಾ.ಶ ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ನವೀಕರಿಸಿದರು.
ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ರಾಮರಾಯನಿಂದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಗವಿ ದೇವಾಲಯವು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ಬದಲಾಯಿಸಿಗವಿಪುರಂನಲ್ಲಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವ ದೇವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದ್ದು, ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಏಕಶಿಲಾ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಅಂಗಳವು ಹಲವಾರು ಏಕಶಿಲಾ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳೆಂದರೆ: ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ದೈತ್ಯ ಡಿಸ್ಕ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಎರಡು ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ನಂದಿಯ ಹಲವಾರು ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎರಡು ಸ್ತಂಭಗಳು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಾಲ್ಕು ಏಕಶಿಲಾ ಸ್ತಂಭಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಡಮರು, ತ್ರಿಶೂಲ ಮತ್ತು ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾ.ಶ. ೧೭೯೨ ರ ಮೇ ೧ ರಂದು ಥಾಮಸ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಡೇನಿಯಲ್ ಸಹೋದರರು ರಚಿಸಿದ ಎರಡು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ದೇವಾಲಯವು ಹೊಸ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಆವರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆಲವು ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗಿನ ದೇವತೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆ ಗವಿ ಗಂಗಾಧರೇಶ್ವರನ ಜೊತೆಗೆ ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿ
- ವಿನಾಯಕ
- ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ
- ಗೌತಮ ಮಹರ್ಷಿ
- ಭಾರದ್ವಾಜ ಮುನಿ
- ಚಂಡಿಕೇಶ್ವರ
- ಉಮಾ ಮಹೇಶ್ವರ
- ವಲ್ಲಭ ಗಣಪತಿ
- ದುರ್ಗಾ ದೇವಿ
- ಅಗ್ನಿದೇವ
- ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆಯರು
- ದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ
- ಕಾಳಭೈರವ
- ವೀರಭದ್ರ
- ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ
- ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ
- ಅಯ್ಯಪ್ಪ
- ಆಂಜನೇಯ
- ಮಹಾಗಣಪತಿ
- ವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೇವಸೇನಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ
- ನವಗ್ರಹಗಳು
ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷ ಅಂಶಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಗುಣಪಡಿಸುವ ಪರಿಣಾಮಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿದೇವಾಲಯದ ಒಳಗಿರುವ ಅಗ್ನಿಮೂರ್ತಿಯ ವಿಗ್ರಹವು ಎರಡು ತಲೆಗಳು, ಏಳು ಕೈಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವರ ಆರಾಧನೆಯು ಕಣ್ಣಿನ ದೋಷಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.[೨]
ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರಕಾಶ
ಬದಲಾಯಿಸಿಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯವು ಸಂಜೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿದ್ಯಮಾನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ನಂದಿಯ ಕೊಂಬುಗಳ ನಡುವಿನ ಕಮಾನಿನ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುಹೆಯೊಳಗಿನ ಶಿವಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಳಾಂಗಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಒಂದು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಬೆಳಗಿಸುತ್ತದೆ.[೩][೪][೫] ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜನವರಿ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ದಿನದಂದು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಈ ಗುಹಾ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ.
ಸಮಕಾಲೀನ ರಚನೆಗಳು, ಥಾಮಸ್ ಡೇನಿಯಲ್ ಮತ್ತು ವಿಲಿಯಂ ಡೇನಿಯಲ್ ಅವರ ಹಿಂದಿನ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳ ಹೋಲಿಕೆಯು ಈ ಹಿಂದೆ, ದೇವಾಲಯವು ಕಡಿಮೆ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದ ಅಯನ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸುತ್ತಿದ್ದನು ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಸೂರ್ಯನು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಜನವರಿ ೧೩ ರಿಂದ ೧೬ ರವರೆಗೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ನಂತರ ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ ೨೬ ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨ ರವರೆಗೆ ಬೆಳಗಿಸುತ್ತಾನೆ.
ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುರಂಗ
ಬದಲಾಯಿಸಿಕಾಶಿಗೆ ಹೋಗುವ ಸುರಂಗವಿದೆ ಎಂದು ಜನರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನಿಶಾಂತ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸುರಂಗಕ್ಕೆ ಹೋದರು ಮತ್ತು ಹಿಂತಿರುಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಸಂರಕ್ಷಿತ ದೇವಾಲಯ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಅವಶೇಷಗಳ ಕಾಯ್ದೆ ೧೯೬೧ ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.[೬]
ಛಾಯಾಂಕಣ
ಬದಲಾಯಿಸಿ-
ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ. -
ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿ -
ಏಕಶಿಲಾ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇವಾಲಯದ ಅಂಗಳ. -
ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ನೋಟ. -
ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ
ವಿಂಟೇಜ್ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಕಲಾವಿದರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವಿವಿಧ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
-
೧೭೯೨ ರಲ್ಲಿ, ಥಾಮಸ್ ಡೇನಿಯಲ್ ದೇವಾಲಯದ ಚಿತ್ರಕಲೆ. -
೧೮೦೪ ರಲ್ಲಿ, ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಜೇಮ್ಸ್ ಹಂಟರ್ (ಮಿಲಿಟರಿ ಕಲಾವಿದ)|ಜೇಮ್ಸ್ ಹಂಟರ್ ದೇವಾಲಯದ ಚಿತ್ರಕಲೆ. -
೧೭೯೨ ರಲ್ಲಿ, ಹರಿಹರರಾಯನ ಗುಡ್ಡದ (ಬೆಟ್ಟದ) ಮೇಲೆ ಹರಿಹರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿನ ಛತ್ರಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಚಿತ್ರಣ. -
ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೆಪರ್ನ್ ಹೌಸ್‌ನಿಂದ ನೋಟ (ಕ್ಯಾಂಪ್‌ಬೆಲ್, ೧೮೩೯). -
೧೯೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಕರ್ನಲ್ ಜೆ ಬಿ ಮ್ಯಾಕ್‌ಜಾರ್ಜ್ ಅವರ "ದಿ ಅಂಬ್ರೆಲಾ ಟೆಂಪಲ್" ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಚಿತ್ರ.
.jpg)
ಹತ್ತಿರದ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಗೋಸಾಯಿ ಮಠ
- ಯೋಗಿ ಬಿಜೆಟಿ ನಾರಾಯಣ್ ಮಹಾರಾಜ್ ಅವರ ಸಮಾಧಿ - ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ.
- ಶ್ರೀ ಬಂಡೆ ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Shastry, Vyasa (25 February 2017). "The mysteries of Bengaluru's famed Gavi Gangadhareshwara temple". Livemint. Retrieved 2 March 2017.
- ↑ "Gavi Gangadhareshwara Temple at Bangalore(Karnataka)". Retrieved 2006-09-13.
- ↑ "A stellar wonder". Deccan Herald (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2018-01-08. Retrieved 2019-08-05.
- ↑ "IIACD | Gavi Gangadhareshwara Cave Temple and Vernacular Dwellings of Gavipuram: A Pilot Study". www.iiacd.org. Retrieved 2019-08-05.
- ↑ "Astronomical Significance of the Gavi Gangadhareshwara temple in Bangalore" (PDF). Current Science, Vol.95, No. 11, 10 December 2008. Retrieved 2010-06-18.
- ↑ "Gavi Gangadhareshwara Temple, Bangalore".
ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Hardy, Adam. Indian Temple Architecture: Form and Transformation. New Delhi. ISBN 8170173124.