ಶಬರಿ

ಶಬರಿ(ಸಂಸ್ಕೃತ: शबरी)ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ವಯಸ್ಸಾದ ಮಹಿಳೆ, ತಪಸ್ವಿ. ರಾಮನ ಮೇಲಿನ ಭಕ್ತಿಯಿಂದಾಗಿ ರಾಮನ ದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ಪಡೆದ ಉತ್ಕಟ ಶ್ರದ್ಧೆಯುಳ್ಳ ಮಹಿಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶಬರಿ
ಸಿಂಹಾಚಲಂ ನಲ್ಲಿ ಶಬರಿ ರಾಮನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು.
ಭಕ್ತ	ರಾಮ
ಮಾಹಿತಿ
ಲಿಂಗ	ಹೆಣ್ಣು
ಧರ್ಮ	ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ

(ಸಂಸ್ಕೃತ) प्रेम्नावशिष्टमुच्छिष्ठ भुक्त्वा फल चतुष्टयम् ।

कृता रामेण भक्तानाम् शवरी कबरी मणिः ||

(इति पद्म पुराण)

(ಹಿಂದಿ) प्रेम से अशिष्ट जू‌ठॆ चार फलों को भोजन करके श्रीरघुनाथ जी ने शबरी को भक्तों की चूड़ामणि बना दी।

ಕಥೆ

ಶಬರಿ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯ ಮಹಿಳೆ. ಕೃಷ್ಣ ದತ್ ಪ್ರಕಾರ, ಅವಳು ಜ್ಞಾನದ ಅನ್ವೇಷಕಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮದ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದ್ದಳು. ದಿನಗಳ ಪ್ರಯಾಣದ ನಂತರ, ಅವಳು ಋಷ್ಯಮುಖ ಪರ್ವತದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ ಮಾತಂಗ ಋಷಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದಳು . ಆಕೆ ಆತನನ್ನು ಗುರುವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದಳು. ಮಾತಂಗ ಸಾಯುವ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ವಯಸ್ಸಾದ ಶಬರಿ, ತನ್ನ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅವನಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಮತಂಗ ತಲುಪಿದ ಅದೇ "ಶಾಂತಿಯ ನಿವಾಸ" ವನ್ನು ತಾನು ತಲುಪಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಅವಳು ಸೇವೆಯನ್ನು (ಸೇವೆ) ನೀಡಿದರೆ, ಶ್ರೀರಾಮನು ಅವಳಿಗೆ ದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಋಷಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು. ರಾಮನ ಆಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುವಂತೆ ಹೇಳಿದನು. ನಂತರ, ಕಮಲದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಾಗ, ಋಷಿಯು ಮಹಾಸಮಾಧಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ತನ್ನ ಗುರುವಿನ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಶಬರಿಯು ರಾಮನ ಆಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಳು.

ಪ್ರತಿ ದಿನ ಶಬರಿಯು ತನ್ನ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಹೊರಹೋಗಿ ಊರುಗೋಲುನ ಸಹಾಯದಿಂದ ರಾಮನಿಗೆ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವಳು ಒಂದನ್ನು ಕಿತ್ತು, ರುಚಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಸಿಹಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಕಹಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ತನ್ನ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕುತ್ತಾಳೆ. ರಾಮನಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಕೊಡಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಳು. ನೈವೇದ್ಯಗಳನ್ನು ಸವಿಯಬಾರದು ಎಂದು ಆಕೆಗೆ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಶಬರಿಯು ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ರಾಮನ ಆಗಮನಕ್ಕಾಗಿ ಕಾತರದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಳು.

ರಾಮನ ಆಗಮನ

ಶಾಸ್ತ್ರಗ್ರಂಥದ ಪ್ರಕಾರ, ನೂರಾರು ಇತರ ಯೋಗಿಗಳು ರಾಮನನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರೂ, ರಾಮನು ಶಬರಿಯ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಹೋಗಿದ್ದು ಅವಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ. ರಾಮನನ್ನು ನೋಡಿದ ಶಬರಿಯು ಭಾವಪರವಶಳಾದಳು ಮತ್ತು "ನಿನ್ನ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಅನೇಕ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಯೋಗಿಗಳು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದರೆ ನೀವು ಈ ಅಯೋಗ್ಯ ಭಕ್ತನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೀರಿ. . . ಒಬ್ಬ ಭಕ್ತನು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ವಿನಮ್ರ ಗುಡಿಸಲಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆಯೇ, ಅವನು ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಅಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿರಲಿ (...) ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಬಣ್ಣವನ್ನು ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ನೀವು ನಿಜವಾದ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡುತ್ತೀರಿ (. . . ) ನನ್ನ ಹೃದಯವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ನೀಡಲು ನನ್ನ ಬಳಿ ಇಲ್ಲ, ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಹಣ್ಣುಗಳಿವೆ. ಇದು ನಿನ್ನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲಿ, ನನ್ನ ಪ್ರಭು." ಶಬರಿಯು ತಾನು ಕೂಲಂಕುಷವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದಳು. ರಾಮನು ಅವುಗಳನ್ನು ರುಚಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಲಕ್ಷ್ಮಣನು ಶಬರಿಯು ಈಗಾಗಲೇ ಅವುಗಳನ್ನು ರುಚಿ ನೋಡಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ತಿನ್ನಲು ಅನರ್ಹರು ಎಂದು ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ರಾಮ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿ, ತಾನು ಸವಿದ ಹಲವು ಬಗೆಯ ಆಹಾರಗಳಲ್ಲಿ, "ಅಷ್ಟು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಈ ಹಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಾಟಿ ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ. ನೀವು ಅವುಗಳನ್ನು ರುಚಿ ನೋಡುತ್ತೀರಿ, ಆಗ ಮಾತ್ರ ನಿಮಗೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಹಣ್ಣು, ಎಲೆ, ಹೂವು ಅಥವಾ ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೋ, ನಾನು ಬಹಳ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಅದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬರಹಗಾರರು ಭಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದೋಷಗಳನ್ನು ದೇವತೆಗಳು ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲು ಈ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಶಬರಿಯ ಭಕ್ತಿಗೆ ಪ್ರಸನ್ನನಾದ ರಾಮನು ತನ್ನ ದರ್ಶನದಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ರಾಮನು ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಎಲೆಗಳ ದಾನಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಬಟ್ಟಲುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವಳು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಶಬರಿಯು ಅವುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಪಟ್ಟ ಶ್ರಮದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತಳಾಗುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ, ಎಲೆಗಳು ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಎಲೆಗಳ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವಂತೆ ಮರವನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಶಬರಿಯು ರಾಮನಿಗೆ ಸುಗ್ರೀವನ ಸಹಾಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಶಬರಿಯು ಅತ್ಯಂತ ತೇಜಸ್ವಿ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನವುಳ್ಳ ಸಂತ ಎಂದು ರಾಮಾಯಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಶಬರಿಯು ಶ್ರೀರಾಮನನ್ನು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಇಂದಿನ ಶಿವನಾರಾಯಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶಬರಿ ನಾರಾಯಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಜಾಂಜ್‌ಗೀರ್-ಚಂಪಾ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪಟ್ಟಣ.

ರಾಮನ ಪ್ರವಚನ

ರಾಮನು ಶಬರಿಗೆ ನವ-ವಿಧ ಭಕ್ತಿ (ಒಂಬತ್ತು ಪಟ್ಟು ಭಕ್ತಿ) ಕುರಿತು ತನ್ನ ಪ್ರವಚನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ,

ಅಂತಹ ಶುದ್ಧ ಭಕ್ತಿ ಒಂಬತ್ತು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯದು ಸತ್ಸಂಗ ಅಥವಾ ಪ್ರೀತಿಯ ಅಮಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ನೀತಿವಂತ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಸಹವಾಸ. ಎರಡನೆಯದು ನನ್ನ ಅಮೃತದಂತಹ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವ ಅಭಿರುಚಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಮೂರನೆಯದು ಗುರುವಿನ ಸೇವೆ (. . . ) ನಾಲ್ಕನೆಯದು ನನ್ನ ಕೀರ್ತನ (ಸಾಮುದಾಯಿಕ ಮೇಳಗೀತ) ಹಾಡುವುದು (. . . ) ಜಪ ಅಥವಾ ನನ್ನ ಪವಿತ್ರ ನಾಮದ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಭಜನೆಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವುದು ಐದನಯದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ (. . . ) ಯಾವಾಗಲೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥದ ಆಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು, ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವುದು, ಪಾತ್ರದ ಉದಾತ್ತತೆ ಮತ್ತು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ, ಇವು ಭಕ್ತಿಯ ಆರನೇ ವಿಧಾನದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಿರುವ ನನ್ನನ್ನು ನೋಡುವುದು ಮತ್ತು ನನಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನನ್ನ ಸಂತರನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ಭಕ್ತಿಯ ಏಳನೆಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಯಾರಲ್ಲಿಯೂ ಯಾವುದೇ ತಪ್ಪನ್ನು ಕಾಣದೇ ಇರುವುದು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪಾಲಿನಲ್ಲೇ ತೃಪ್ತರಾಗುವುದು ಭಕ್ತಿಯ ಎಂಟನೆಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ನನ್ನ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಂಬಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಾಯ್ದಿರಿಸದ ಶರಣಾಗತಿ ಒಂಬತ್ತನೇ ಮತ್ತು ಅತ್ಯುನ್ನತ ಹಂತವಾಗಿದೆ. ಶಬರಿ, ನನ್ನ ಭಕ್ತಿಯ ಈ ಒಂಬತ್ತು ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಯಾರಾದರೂ ನನ್ನನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸಂತೋಷಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಪ್ಪದೆ ನನ್ನನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠ ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟಕರವಾದದ್ದು ಶಬರಿಯೇ, ನಿನ್ನ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿನಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಯ ಹಿಂದೂ ಸಂತರು
• ಶಬರಿಮಲೆ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• Keshavadas, Sadguru Sant (1988), Ramayana at a Glance, Motilal Banarsidass Publ., p. 211, ISBN 978-81-208-0545-3
• William Buck, B. A; Van Nooten (2000), Ramayana, University of California Press, p. 432, ISBN 978-0-520-22703-3
• Dodiya, Jaydipsinh (2001), Critical perspectives on the Rāmāyaṇa, Sarup & Sons, p. 297, ISBN 978-81-7625-244-7

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಭಗವಾನ್ ರಾಮನು ಬ್ರಿಗ್ ಅವರ ಶಬರಿ ಜಿಯವರ ಪ್ರೇಮಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಬಾಯಾರಿಕೆ ಮಾಡಿದನು. ಪರತಾಪ್ ಸಿಂಗ್ ಜಿ ಜಸ್ಪಾಲ್ (ನಿವೃತ್ತ. )
• ಭಕ್ತ ಶಬರಿಯ ದಂತಕಥೆ Archived 2021-10-20 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.