ಕಾಳಿದಾಸ್ (ಚಲನಚಿತ್ರ)
ಕಾಳಿದಾಸ್
ಕಾಳಿದಾಸ್ | |
---|---|
ವಿದ್ಯಾಧರಿ (ಟಿ ಪಿ ರಾಜಕಲಶ್ಮಿ ) ಕಾಳಿದಾಸ್ ಗೀತಸಂಗಮ | |
ನಿರ್ದೇಶನ | ಹೆಚ್.ಎಂ.ರೆಡ್ಡಿ |
ನಿರ್ಮಾಪಕ | ಅರದೇಶ್ವರ್ ಇರಾನಿ |
ಪಾತ್ರವರ್ಗ | ಟಿ.ಪಿ ರಾಜಕಲಶ್ಮಿ ಪಿ. ಜಿ.ವೆಂಕಟೇಶನ್ |
ಸ್ಟುಡಿಯೋ | ಇಂಪಿರಿಯಲ್ ಮೂವಿ- |
ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿದ್ದು | |೧೯೩೧|ಅಕ್ಟೋಬರ್ |೩೧ |
ದೇಶ | ಭಾರತ |
ಭಾಷೆ | ತಮಿಳ್ ತೆಲುಗು |
ಇದು ೧೯೩೧ ರ ಭಾರತೀಯ ತಮಿಳು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಹೆಚ್.ಎಂ. ರೆಡ್ಡಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅರ್ದೇಶಿರ್ ಇರಾನಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ತಮಿಳು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರ .ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸನ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು; ಇದರಲ್ಲಿ ಪಿಜಿ ವೆಂಕಟೇಶನ್ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪಿ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ಎಲ್ ವಿ ಪ್ರಸಾದ್, ತೇವರಂ ರಾಜಾಂಬಾಳ್, ಟಿ. ಸುಶೀಲಾ ದೇವಿ, ಜೆ. ಸುಶೀಲಾ ಮತ್ತು ಎಂಎಸ್ ಸಂತಾನಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಕಾಳಿದಾಸ್, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ, ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ತಮಿಳು ಮಾತನಾಡಿದ್ದರೆ, ವೆಂಕಟೇಶನಿಗೆ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಪ್ರಸಾದ್ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರ ಪೌರಾಣಿಕ ವಿಷಯದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಚಲನಚಿತ್ರವು ನಂತರದ ಅವಧಿಯ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಗಾರ ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು, ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಪ್ರಚಾರ ಗೀತೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಹಾಡುಗಳು. ಜರ್ಮನ್ ನಿರ್ಮಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರ ಇದನ್ನು ಬಾಂಬೆಯ ಆಲಂ ಆರಾ ಸೆಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅನ್ನು ಎಂಟು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.
ಕಾಳಿದಾಸ್ ೩೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೩೧ ರಂದು ದೀಪಾವಳಿಯ ದಿನದಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಆ ವರ್ಷ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಏಕೈಕ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಿತ್ರ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಹಲವಾರು ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಿತು, ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರ ಗಾಯನ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಶಂಸೆ ಗಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಕಾಳಿದಾಸರ ಯಶಸ್ಸು ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೫೫), ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೬೦) ಮತ್ತು ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೬೬) ಸೇರಿದಂತೆ ಕಾಳಿದಾಸನ ಆಧಾರಿತ ಇತರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.
ಅದರ ವಾಣಿಜ್ಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಕಾಳಿದಾಸ್ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯನ್ನು ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯನ ತಾರೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಚಿತ್ರದ ಯಾವುದೇ ಮುದ್ರಣ, ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಅಥವಾ ಹಾಡಿನ ಪುಸ್ತಕ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ, ಇದು ಕಳೆದುಹೋದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ .
ಕಥಾವಸ್ತು
ಬದಲಾಯಿಸಿವಿಧ್ಯಾಧಾರಿ ತೇಜಾವತಿಯು ರಾಜ ವಿಜಯವರ್ಮನ ಮಗಳು. ರಾಜಕುಮಾರಿಯು ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಅವನ ಮಂತ್ರಿ ಬಯಸುತ್ತಾನೆ ಆದರೆ ಅವಳು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದರಿಂದ ಬೇಸರಗೊಂಡ ಮಂತ್ರಿ ವಿಧ್ಯಾಧಾರಿಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸಂಭಾವ್ಯ ಗಂಡನನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾರೆ. ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥ ದನಗಾಹಿಯೊಬ್ಬ ಮರದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ತಾನು ಕುಳಿತಿದ್ದ ಕೊಂಬೆಗೆ ಕಡಿಯುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮಂತ್ರಿ ಕಾಣುತ್ತಾನೆ. ಮಂತ್ರಿಯು ದನಗಾಯಿಯ ಮನವೊಲಿಸಿ ಅರಮನೆಗೆ ಬರುವಂತೆ ಮಾಡಿ ವಿಧ್ಯಾಧಾರಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ವಿಧ್ಯಾಧಾರಿಯು ತಾನು ಮೋಸ ಹೋಗಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡಾಗ ಅವಳು ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಳಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಕಾಳಿ ಅವಳ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ, ತನ್ನ ಪತಿಗೆ ಕಾಳಿದಾಸ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. [೧]
ಪಾತ್ರವರ್ಗ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ವಿದ್ಯಾಧಾರಿಯಾಗಿ ಟಿ.ಪಿ.ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ
- ಕಾಳಿದಾಸನಾಗಿ ಪಿಜಿ ವೆಂಕಟೇಶನ್
- ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅರ್ಚಕ ಎಲ್.ವಿ.ಪ್ರಸಾದ್
ಇತರ ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ತೇವರಂ ರಾಜಂಬಾಳ್, ಟಿ.ಸುಶೀಲಾ ದೇವಿ, ಜೆ.ಸುಶೀಲಾ ಮತ್ತು ಎಂ.ಎಸ್.ಸಂತಾನಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಉತ್ಪಾದನೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಭಾರತದ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರ (೧೯೩೧) ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ, ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಅರ್ದೇಶಿರ್ ಇರಾನಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಸಾಹಸ ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಾಜಿ ಸಹಾಯಕರಾದ ಹೆಚ್ಚ್ ಎಂ.ರೆಡ್ಡಿಯನ್ನು [೨] ಮೊದಲ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಧ್ವನಿ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು, ಇದು ನಂತರ ಮೊದಲ ತಮಿಳು - ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಕಾಳಿದಾಸ್, [lower-alpha ೧] ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ಮತ್ತು ನಾಟಕಕಾರ ಕಾಳಿದಾಸ . [lower-alpha ೨] ಇರಾನಿ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಮೂವಿ-ಟೋನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. [೮] ಪಿಜಿ ವೆಂಕಟೇಶನನ್ನು ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. [೯] ಎಲ್ ವಿ ಪ್ರಸಾದ್ —ನಂತರ ಪ್ರಸಾದ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋಸ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು —ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅರ್ಚಕನಾಗಿ ಕಾಮಿಕ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದೆ ಟಿ.ಪಿ.ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಮಹಿಳಾ ನಾಯಕಿಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು; [೧೦] ಚಲನಚಿತ್ರ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ರಾಂಡರ್ ಗೈ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು "ನಾಯಕಿಯಾಗಿ ನಟಿಸಲು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಆಯ್ಕೆ." [೧೧] ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅನೇಕ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ತೇವರಂ ರಾಜಂಬಾಳ್, ಟಿ. ಸುಶೀಲಾ ದೇವಿ, ಜೆ.ಸುಶೀಲಾ, ಮತ್ತು ಎಂ.ಎಸ್.ಸಂತಾನಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧೨] ಜರ್ಮನ್ ತಂತ್ರಜ್ಞರು ಜರ್ಮನ್ ನಿರ್ಮಿತ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಧ್ವನಿಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅನ್ನು ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ (ಈಗ ಮುಂಬೈ ) ಆಲಂ ಅರಾ ಸೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲಾಯಿತು; [೧೩] [೧೪] ಇದನ್ನು ಎಂಟು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, [೧೫] ೬.೦೦೦ ಪೀಟ್ 6,000 feet (1,800 m) ಬಳಸಿ ಅಥವಾ 10,000 feet (3,000 m) ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. [lower-alpha ೩] ಚಲನಚಿತ್ರ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಫಿಲ್ಮ್ ನ್ಯೂಸ್ ಆನಂದನ್ ಅವರು ಕಾಳಿದಾಸ್ "ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ದೋಷಪೂರಿತವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಕಾಳಿದಾಸ್ ' ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಭಾಷೆ ತಮಿಳು ಆಗಿದ್ದರೆ, [೧೯] ಚಿತ್ರದ ನಟರು ತಮಿಳು (ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ), ತೆಲುಗು (ವೆಂಕಟೇಶನ್) ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ (ಪ್ರಸಾದ್) ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ವೆಂಕಟೇಶನ ಮೊದಲ ಭಾಷೆ ತೆಲುಗು, ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ತಮಿಳು ಪದಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಬರದ ಕಾರಣ, ಅವರ ಸಂಭಾಷಣೆ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಗೈ ಪ್ರಕಾರ, ಜರ್ಮನ್ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಉಪಕರಣವು ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡುತ್ತದೆಯೇ ಎಂದು ಇರಾನಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಖಚಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಅವರ ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು, ಅವರು ಕೆಲವು ನಟರು ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಮತ್ತು ಹಾಡಲು, ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ವೆಂಕಟೇಶನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಿದರು. ಹಿಂದಿಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಲು ಉಪಕರಣವನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಇತರ ನಟರು ಆ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು; ಉಪಕರಣವು ಪ್ರತಿ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಬಹು ಭಾಷೆಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದಾಗಿ, ಫಿಲ್ಮ್ ನ್ಯೂಸ್ ಆನಂದನ್, ಬಿರ್ಗಿಟ್ ಮೇಯರ್, [೨೦] ಮತ್ತು ಗೈ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೂಲಗಳು ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲ ತಮಿಳು ಧ್ವನಿ ಚಿತ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲು ನಿರಾಕರಿಸಿವೆ; ಗೈ ಬದಲಿಗೆ ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಹುಭಾಷಾ ಚಿತ್ರ ಎಂದು ಕರೆದರು. [೨೧] ೨೦೧೦ರ ಪುಸ್ತಕ ಸಿನಿಮಾಸ್ ಆಫ್ ಸೌತ್ ಇಂಡಿಯಾ: ಕಲ್ಚರ್, ರೆಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್, ಐಡಿಯಾಲಜಿ, ಸೌಮ್ಯ ದೇಚಮ್ಮ ಹೇಳುವಂತೆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ "ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು". [೨೨]
ಸಂಗೀತ
ಬದಲಾಯಿಸಿಭಾಸ್ಕರ ದಾಸ್ ರಚಿಸಿದ ಮತ್ತು ಬರೆದ ಐವತ್ತು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕಾಳಿದಾಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. [೨೩] ಚಲನಚಿತ್ರ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಎಸ್. ಥಿಯೋಡರ್ ಬಾಸ್ಕರನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ೧೯೯೬ ರ ಪುಸ್ತಕ, ದಿ ಐ ಆಫ್ ದಿ ಸರ್ಪೆಂಟ್: ಆನ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ ಟು ತಮಿಳು ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಹಾಡುಗಳು ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿವೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧೯] ಬಿರ್ಗಿತ್ ಮೆಯೆರ್ ತನ್ನ ೨೦೦೯ ರ ಪುಸ್ತಕದ ಸೌಂದರ್ಯದ ರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಸ್ಕರನ್ ಅವರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು, ಚಲನಚಿತ್ರವು ತೆಲುಗು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ, [೨೦] ಈ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಸೌಮ್ಯ ದೇಚಮ್ಮ ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಸಿನಿಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು: ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಪ್ರತಿರೋಧ, ಐಡಿಯಾಲಜಿ . [೨೨]
ಚಲನಚಿತ್ರವು ಪುರಾಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದರೂ, ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಗಾರ ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪ್ರಚಾರದ ಹಾಡುಗಳಂತಹ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಫಿಲ್ಮ್ ನ್ಯೂಸ್ ಆನಂದನ್ ಅವರು ರೆಡ್ಡಿಯವರು "ಬಹುಶಃ ತನಗೆ ಬಂದ ಯಾವುದೇ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತತೆ ಅಷ್ಟೇನೂ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ." ೨೦೦೮ ರ ಪುಸ್ತಕ ತಮಿಳು ಸಿನಿಮಾ: ದಿ ಕಲ್ಚರಲ್ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾನ್ ಅದರ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಸೆಲ್ವರಾಜ್ ವೇಲಾಯುಥಮ್ ಮತ್ತು ಬಿರ್ಗಿಟ್ ಮೆಯೆರ್ ಅವರ ಸೌಂದರ್ಯದ ರಚನೆಗಳು ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಕಥಾವಸ್ತುವಿನ ಜೊತೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, [೩೪] ಆದರೆ ರಾಂಡರ್ ಗೈ ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ, "ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಿಖರತೆಯು ಸಂಗೀತದಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ದೇವತೆಗಳು ಆಧುನಿಕ ಕವಿತೆಗಳು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದು ಅಸಾಮಾನ್ಯವೇನಲ್ಲ." ಇದು "ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಚಾರದ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಸಿನಿಮಾದ ಆರಂಭವನ್ನು" ಗುರುತಿಸಿದೆ ಎಂದು ಬಾಸ್ಕರನ್ ಗಮನಿಸಿದರು. [೨೪]
ದೇಶಭಕ್ತಿ ಗೀತೆ "ಗಾಂಧಿಯಿನ್ ಕೈ ರತ್ತಿನಮೆ" (" [ಮಹಾತ್ಮ] ಗಾಂಧಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಚರಕಾ "), ಇದನ್ನು "ರಾಟ್ಟಿನಾಮಂ" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ... ಗಾಂಧಿ ಕೈ ಭಾನಾಮಮ್ ...", ಟಿ.ಪಿ. ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ, [೨೫] ಮತ್ತು ಇದು ಕಾಳಿದಾಸ್ ಕಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಲ್ಲ; ಈ ಹಾಡು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ, ಗಾಂಧಿಯ ಸಂಕೇತವಾದ ಚರಕಾವನ್ನು (ನೂಲುವ ಚಕ್ರ) ಶ್ಲಾಘಿಸುತ್ತದೆ. [೩೭] ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಎರಡು ಸಂಯೋಜನೆಗಳಾದ "ಎಂತ ನೆರ್ಚಿನ" ಮತ್ತು "ಸುರರಾಗಧಾರ" ವನ್ನು ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರು ಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. [lower-alpha ೪] ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಹಾಡಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಹಾಡು, "ಮನ್ಮದ ಬಾನಮದಾ", ಅಗಾಧವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು ಮತ್ತು "ನಾಯಕಿಯ ಪ್ರೀತಿಯ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಕೋಪ" ಎಂದು ಗೈ ವಿವರಿಸಿದರು. ಇನ್ನೊಂದು ಹಾಡು, "ಇಂದಿಯರ್ಗಳು ನಮ್ಮವರ್ಕ್ಕುಲ್ ಎನೋ ವೀನ್ ಸಂದೈ", ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಅಗತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದೆ. [೨೮] ಗೈ "ಮನ್ಮದ ಬಾನಮದಾ" ಅನ್ನು "ತಮಿಳು ಚಿತ್ರರಂಗದ ಮೊದಲ ಹಿಟ್ ಹಾಡು" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದರು. [೨೯]
ಕಾಳಿದಾಸ್ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸುವ ಜಾಹೀರಾತನ್ನು ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೩೧ ರಂದು ದಿ ಹಿಂದೂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರವು "ತಮಿಳು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಹಾಡುಗಳೊಂದಿಗೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ಮೊದಲ ಟಾಕಿ" ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾಳಿದಾಸ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೩೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೩೧ ರಂದು ಮದ್ರಾಸ್ ನ(ಈಗ ಚೆನ್ನೈ ) ಥಿಯೇಟರ್ ಕಿನೆಮಾ ಸೆಂಟ್ರಲ್ (ಈಗ ಮುರುಗನ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು, ದೀಪಾವಳಿಯ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಯಿತು. [೩೦]
ಫಿಲ್ಮ್ ರೀಲುಗಳನ್ನು ಮದ್ರಾಸಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದಾಗ, ನಗರದ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಜಮಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ವಾಲ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ಕಿನೆಮಾ ಸೆಂಟ್ರಲ್ಗೆ ರೀಲ್ ಬಾಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು, ಗುಲಾಬಿ ದಳಗಳನ್ನು ಎಸೆದು, ತೆರೆದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಒಡೆದು, ಧೂಪವನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರು. [೩೧] ಚಿತ್ರದ ಪೋಸ್ಟರ್ಗಳು, ತಮಿಳು ತೆಲುಗು ಪೇಸಿ ಪಾಡು ಪದಮ್ ತಮಿಳು ಧ್ವನಿ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಯತ್ನ, ನಾಲ್ಕು-ರೀಲ್ ಕಿರುಚಿತ್ರವನ್ನು (ಎಸ್. ಥಿಯೋಡರ್ ಬಾಸ್ಕರನ್ ಅವರು ಕೊರತಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ) ಪಕ್ಕದ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಕಾಳಿದಾಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. [೧೯] ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಜಿಪ್ಸಿ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ ಝಾನ್ಸಿ ಬಾಯಿ ನಟಿಸಿದ್ದರು. [೯] ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಕಮಲಾ ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರದ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, "[ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ] ಅವರ ಮೊದಲ ಪೆಸಮ್ ಪದದಲ್ಲಿ ನಟಿಸುವುದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಮದ್ರಾಸ್ನ ಜನರು ಸುಮಾರು 4-5 ಕಿಮೀ ದೂರದವರೆಗೆ ಥಿಯೇಟರ್ಗಳ ಹೊರಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವಳು ಇಲ್ಲಿ ಘರ್ಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಲಾಯಿತು. ಜನರಿಗೆ ಹೊಸ ವಿಷಯವಾದ್ದರಿಂದ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಟೋರಿಕ್ಷಾಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುವ ಸ್ಪೀಕರ್ಗಳಿಂದ ಆಕೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.
ಕಾಳಿದಾಸ್ ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು, ೭೫೦೦೦ ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಗಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ತಮಿಳು ಥಿಸೈ ೨೦೧೩ ರ ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ೮೦೦೦೦ (೨೦೨೧ ರ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ₹ ೧.೫ ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ) ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕವರ್ ಮಾಡಿತು. [೩೨] ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರ ಜಿ. ಧನಂಜಯನ್ ಅವರು "ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯ ಸಂಭಾಷಣೆ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಡಿಯೊ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಹೊಸತನ" ಎಂಬ ಕಾರಣದಿಂದ ಚಿತ್ರ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ಅವರ ೧೯೯೭ರ ಪುಸ್ತಕ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ಲೈಟ್, ಸ್ಟ್ರಾರ್ ಬ್ರೈಟ್ :ದ ಅರ್ಲಿ ತಮಿಳ್ ಸಿನಿಮಾ ರಾಂಡರ್ ಗೈ ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅನ್ನು "ಕಚ್ಚಾ ಪ್ರಯೋಗ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು, ಅದು ಕಳಪೆ ಲಿಪ್ ಸಿಂಕ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ಪಾತ್ರಗಳು ಬಾಯಿ ತೆರೆದಾಗ ಶಬ್ದವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಸಂಭಾಷಣೆ ಅಥವಾ ಹಾಡು ಕೇಳಿದಾಗ ಕಲಾವಿದರು ಮೌನವಾಗಿದ್ದರು. ತಾಂತ್ರಿಕ ಸೊಗಡುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಚಿತ್ರ ನೋಡಲು ಮುಗಿಬಿದ್ದರು ಎಂದರು. [೩೩] ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಮರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತ ಕಲ್ಕಿ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಅವರು ಆನಂದ ವಿಕಟನ್ಗಾಗಿ ಚಿತ್ರದ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಬಳಸಿದ ವೇಷಭೂಷಣಗಳಿಂದ ವಿಸ್ಮಯಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದರು. ಅವರು ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರ ಅಭಿನಯ ಮತ್ತು ಅವರ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು ಆದರೆ ಅವರ ಗಾಯನವನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು, ಆಕೆಯ ಗಾಯನದ ಗಾಯ ಸರಿಪಡಿಸಲು ವೈದ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. [೩೪] ತಮಿಳು ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕೆ ಸ್ವದೇಶಮಿತ್ರನ್ ೨೯ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೩೧ ರಂದು ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅವರ ಥಿಯೇಟರ್ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಒಂದು ಅನುಕೂಲಕರ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿತು, ಅಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಕರು ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿಯವರ ಕಾಮೆಂಟ್ಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿಯವರ ಗಾಯನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದರು.
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಯ ಆಗಮನ, ಕಾಳಿದಾಸ್ ಬಿಡುಗಡೆಯೊಂದಿಗೆ, ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲಾವಿದರ ವಲಸೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು. [೩೫] ಕಾಳಿದಾಸ್ ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಏಕೈಕ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ [೩೬] ಚಿತ್ರದ ಯಾವುದೇ ಮುದ್ರಣ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ, ಇದು ಕಳೆದುಹೋದ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ . ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮುಂಚೆಯೇ ಚಲನಚಿತ್ರವು "ಧೂಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ" ಎಂದು ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಸ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ [೩೭] ಉಳಿದಿರುವ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸ್ಟಿಲ್ಗಳು, ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಡಿನ ಪುಸ್ತಕದ ಮುಖಪುಟದ ಚಿತ್ರ ಸೇರಿವೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೨ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಫಿಲ್ಮ್ ನ್ಯೂಸ್ ಆನಂದನ್ ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೩೮]
ಕಾಳಿದಾಸ್ ಅವರು ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಗತಿಯಾಗಿದ್ದರು, [೩೯] ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು " ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯನ ತಾರೆ " ಮಾಡಿದರು. [೪೦] ಕಾಳಿದಾಸನ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಇತರ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೫೫), ಇದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು, [೪೧] ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ್ (೧೯೫೯), [೪೨] ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೬೦), [೪೩] ತಮಿಳು ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಹಾಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ್ (೧೯೬೬), [೪೪] ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಚಲನಚಿತ್ರ ಕವಿರತ್ನ ಕಾಳಿದಾಸ (೧೯೮೩). [೪೫]
ಸಹ ನೋಡಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Until September 2012, Bhakta Prahladha, the first Telugu sound film was believed to have been released on 15 September 1931, which would make it the first South Indian sound film released. However, film journalist Rentala Jayadeva proved Bhakta Prahlada was actually released on 6 February 1932, making Kalidas the first to be released.[೩][೪]
- ↑ While French film historian Yves Thoraval claims that Kalidasa lived during the fourth century,[೫] historian Selvaraj Velayutham and Encyclopaedia of Indian Cinema by Ashish Rajadhyaksha and Paul Willemen state that he lived in the third century.[೬] Edwin Gerow, writing for Encyclopædia Britannica, states that Kalidasa flourished in the fifth century.[೭]
- ↑ According to Sri Lankan historian Sachi Sri Kantha, Kalidas used 10,000 feet (3,000 m) of film,[೧೬] while Film News Anandan told The Hindu's M. L. Narasimham in 2006 that it used 6,000 feet (1,800 m).[೧೭] However, Anandan's 2004 book Sadhanaigal Padaitha Thamizh Thiraipada Varalaru gives its final length as 10,000 feet (3,000 m).[೧೮]
- ↑ For "Enta Nerchina", B. Kolappan of The Hindu says the song was based on the raga Udayaravichandrika.[೨೬] In contrast, V. Balakrishnan of Ananda Vikatan says the song was composed in the Harikambhoji raga.[೨೭]
- ಕೀಚಕ ವಧಂ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮೂಕಿ ಚಿತ್ರ
- ಕಳೆದುಹೋದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪಟ್ಟಿ
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Baskaran 1996, pp. 88–89.
- ↑ Pillai 2015, p. 103.
- ↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedwake
- ↑ "'Bhaktha Prahladha': First Telugu talkie completes 81 years". News18. 7 February 2013. Archived from the original on 4 April 2017. Retrieved 4 April 2017.
- ↑ Thoraval 2000, p. 36.
- ↑ Velayutham 2008, p. 3 ; Rajadhyaksha & Willemen 1998, p. 254 .
- ↑ Gerow, Edwin. "Kalidasa". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 11 July 2015. Retrieved 4 August 2015.
- ↑ Rajadhyaksha & Willemen 1998, p. 253.
- ↑ ೯.೦ ೯.೧ Rajadhyaksha & Willemen 1998, p. 254.
- ↑ Raman, Mohan V. (22 June 2011). "The Rani of Cinema". The Hindu. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 19 June 2013.
- ↑ Guy, Randor (27 March 2009). "Blast from the Past – Miss Kamala 1938". The Hindu. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 23 April 2014.
- ↑ Baskaran 1996, p. 88.
- ↑ Sastry 1993, p. 15.
- ↑ "The story so far ..." The Sunday Indian. 8 July 2012. Archived from the original on 2 August 2016. Retrieved 2 August 2016.
- ↑ Balabharathi (2012). தமிழ் சினிமா 80 பாகம்-1 [Tamil Cinema 80 Part-1] (in ತಮಿಳು). Chennai: Nakkheeran Publications. p. 12. ISBN 978-93-81828-40-3.
- ↑ Sri Kantha, Sachi. "Book Review: A Valuable Source Book about Tamil Movie History". Ilankai Tamil Sangam. Archived from the original on 17 February 2012. Retrieved 20 January 2014.
- ↑ Narasimham, M. L. (8 September 2006). "A leader and a visionary". The Hindu. Archived from the original on 8 August 2011. Retrieved 18 February 2014.
- ↑ Film News Anandan (2004). Sadhanaigal Padaitha Thamizh Thiraipada Varalaru [Tamil film history and its achievements] (in ತಮಿಳು). Chennai: Sivagami Publishers. Archived from the original on 8 April 2017. Retrieved 8 April 2017.
- ↑ ೧೯.೦ ೧೯.೧ ೧೯.೨ Baskaran 1996, p. 89.
- ↑ ೨೦.೦ ೨೦.೧ Meyer 2009, p. 97.
- ↑ Guy, Randor (October 2012). "Tamil Cinema 75 – A Look Back" (PDF). Anna Nagar Times. Archived from the original (PDF) on 17 January 2014. Retrieved 13 February 2014.
- ↑ ೨೨.೦ ೨೨.೧ Dechamma C. C. & Prakash 2010, p. 13, introduction.
- ↑ Baskaran 1996, p. 42.
- ↑ Lakshmi, K. (12 September 2004). "Cinema and politics". The Hindu. Archived from the original on 15 September 2016. Retrieved 15 September 2016.
- ↑ Baskaran, S. Theodore (6 January 2002). "Music for the people". The Hindu. Archived from the original on 16 January 2014. Retrieved 15 August 2013.
- ↑ Kolappan, B. (20 September 2013). "South India's first heroine stormed male bastion". The Hindu. Archived from the original on 13 February 2014. Retrieved 13 February 2014.
- ↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedBalavikatan
- ↑ Meyer 2009, p. 105.
- ↑ Guy 1997, p. 58.
- ↑ Gokulsing & Dissanayake 2013, p. 129.
- ↑ Krishnamachari, Suganthy (25 April 2008). "Celebrations ... in and on AIR". The Hindu. Archived from the original on 29 October 2013. Retrieved 15 August 2013.
- ↑ "இன்று தமிழின் முதல் பேசும் சினிமா வெளியான நாள்" [Today is the day the first Tamil sound film was released]. Hindu Tamil Thisai (in ತಮಿಳು). 31 October 2013. Archived from the original on 1 April 2021. Retrieved 1 April 2021.
- ↑ Guy 1997, p. 54.
- ↑ Krishnamurthy, Kalki (16 November 1931). "'கல்கி' −2: காளிதாஸ் – திரைப்பட விமர்சனம்" ['Kalki −2': Kalidas – Film Review]. Ananda Vikatan (in ತಮಿಳು). Archived from the original on 2 April 2017. Retrieved 31 May 2017.
- ↑ Velayutham 2008, pp. 113–114.
- ↑ Rangan, Baradwaj (17 March 2011). "Romancing the screen". The Hindu. Archived from the original on 3 December 2014. Retrieved 2 July 2015.
- ↑ "In reel time". The Indian Express. 5 September 2014. Archived from the original on 5 September 2014. Retrieved 4 July 2015.
- ↑ Rangarajan, Malathi (12 December 2002). "A pioneer speaks ..." The Hindu. Archived from the original on 2 August 2016. Retrieved 2 August 2016.
- ↑ Balachandran, Logesh (18 October 2014). "First Rani of South Indian Cinema". Deccan Chronicle. Archived from the original on 20 October 2014. Retrieved 30 June 2015.
- ↑ Patel, Bhaichand (5 April 2015). "Southern sirens". The Asian Age. Archived from the original on 29 June 2015. Retrieved 29 June 2015.
- ↑ "State Awards for films" (PDF). Ministry of Information and Broadcasting. 28 April 1957. Archived from the original (PDF) on 18 May 2016. Retrieved 2 August 2016.
- ↑ Rajadhyaksha & Willemen 1998, p. 202.
- ↑ "8th National Film Awards". International Film Festival of India. pp. 32–33. Archived from the original on 12 October 2013. Retrieved 2 March 2014.
- ↑ Ganesan & Narayana Swamy 2007, p. 241.
- ↑ Rajadhyaksha & Willemen 1998, p. 460.