ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ
(ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಇಂದ ಪುನರ್ನಿರ್ದೇಶಿತ)
ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯದ ನಡುವೆಯಿದ್ದು ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವಿದೆ. ವಿವಾದಿತ ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೂ ಹಬ್ಬಿರುವ ಗಡಿ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಇರಾನ್, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ತುರ್ಕ್‌ಮೆನಿಸ್ತಾನ, ಉಜ್ಬೇಕಿಸ್ತಾನ, ಮತ್ತು ತಾಜಿಕಿಸ್ತಾನ, ಹಾಗೂ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಚೀನಿ ಜನರ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳಿವೆ.
ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಇಸ್ಲಾಮೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯ د افغانستان اسلامي جمهوریت ದಾ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಇಸ್ಲಾಮೀ ಜೊಮೊರಿಯತ್ جمهوری اسلامی افغانستان ಜಮೋರಿಯೇ ಇಸ್ಲಾಮೀ-ಯೇ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ | |
|---|---|
 ಧ್ವಜ
![Coat of Arms of the Islamic Emirate[೧]](/wiki/%E0%B2%9A%E0%B2%BF%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0:Arms_of_the_Islamic_Emirate_of_Afghanistan.svg) Coat of arms
| |
| Anthem: ಸುರೋದಿ ಮಿಲ್ಲಿ | |
 | |
| Capital and largest city | ಕಾಬುಲ್ |
| Official languages | ಪಷ್ಟೊ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ (ದರೀ) |
| Government | ಇಸ್ಲಾಮೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯ |
• ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಅಶ್ರಫ್ ಘನಿ |
• ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಅಹ್ಮದ್ ಜಿಯಾ ಮಸೂದ್ |
• ಪ್ರಧಾನಿ/ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ಅಧಿಕಾರಿ | ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ |
| Independence ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಿಂದ | |
• ಘೋಷಿತ | ಆಗಸ್ಟ್ ೮, ೧೯೧೯ |
• ಪರಿಗಣಿತ | ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯, ೧೯೧೯ |
• Water (%) | N/A |
| Population | |
• ೨೦೦೫ estimate | ೨,೯೮,೬೩,೦೦೦ (೩೮ನೇ) |
• ೧೯೭೯ census | ೧,೩೦,೫೧,೩೫೮ |
| GDP (PPP) | 2006 estimate |
• Total | $31.9 billion (91st) |
• Per capita | $1,310 (162nd) |
| HDI (2003) | NA Error: Invalid HDI value · unranked |
| Currency | ಅಫ್ಘನಿ (Af) (AFN) |
| Time zone | UTC+4:30 |
• Summer (DST) | UTC+4:30 |
| Calling code | 93 |
| Internet TLD | .af |
ಪರಿಚಯ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ವಿವಿಧ ಜನಾಂಗಗಳ ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮೇಳ. ಪ್ರಾಚೀನಕಾಲದಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಡೊ-ಇರಾನಿಯನ್ನರು, ಗ್ರೀಕರು, ಅರಬರು, ತುರ್ಕರು, ಹಾಗೂ ಮಂಗೋಲರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅಫ್ಘಾನಿ ಸ್ತಾನವನ್ನು ೧೭೪೭ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
- ವಿಶ್ವ ಸಮುದಾಯವು ೧೯೧೯ರಲ್ಲಿ ಆಂಗ್ಲ-ಅಫ್ಘನ್ ಯುದ್ಧಗಳ ನಂತರ ಇದನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ೧೯೭೯ರ ಸೋವಿಯತ್ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ೨೦೦೧ರ ಅಮೆರಿಕ ನೇತೃತ್ವ ಸೇನೆಯಿಂದ ತಾಲಿಬಾನ್ ನ ಪತನದ ತನಕ ಈ ದೇಶವು ಕಲಹಗಳನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಲೇ ಇದ್ದು, ಇಂದೂ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.
ಹೆಸರು
ಬದಲಾಯಿಸಿಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಅರ್ಥ ಅಫ್ಘನ್ನರ ನಾಡು ಎಂದರ್ಥ. ಪಷ್ತೂನರು ಈ ಹೆಸರನಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡರು. ಅಫ್ಘನ್ ಎಂಬ ಪದ "ಹುದೂದ್ ಅಲ್ ಆಲಂ" ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ. ೯೮೨ ರಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಸ್ತಾನ" ಎಂದರೆ "ದೇಶ" ಅಥವಾ "ನಾಡು" ಎಂದರ್ಥ. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪ್ರಕಾರ ಇರಾನ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ನಡುವೆ ಚಾಚಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶ ಅಫ್ಘನ್ನರ ನಾಡು.
ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಪುರಾತತ್ವ ಸಾಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಮನುಜರು ೫೦,೦೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ. ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪ್ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಸಂಗಮ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಆರ್ಯನ್ನರ ನಾಡಾಗಿದ್ದ ಇದು ಪರ್ಷಿಯನ್ನರು, ಗ್ರೀಕರು, ಮೌರ್ಯರು, ಕುಶಾನರು, ಅರಬರು, ಮಂಗೋಲರು, ತುರ್ಕರು, ಬ್ರಿಟಿಷರು, ರಷ್ಯನ್ನರು, ಹಾಗೂ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಮೆರಿಕನ್ನರ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಅಫ್ಘನ್ ದೊರೆಗಳು ನೆರೆ ಹೊರೆಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ.
- ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೦೦೦ದಿಂದ ೧೨೦೦ ತನಕ ಆರ್ಯನ್ನರು ಇಂದಿನ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ, ಇರಾನ್, ತುರ್ಕ್‌ಮೇನಿಸ್ತಾನ, ಉಜ್ಬೇಕಿಸ್ತಾನ, ತಾಜಿಕಿಸ್ತಾನ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಇತರ ಹಲವೆಡೆಗಳಲ್ಲಿ "ಆರ್ಯಾನ" ಎಂಬ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು. ಪಾರಸಿ ಮತವು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೮೦೦ ರಿಂದ ೮೦೦ ರ ನಡುವೆ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೬ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ ದೊರೆಗಳು ಪರ್ಷಿಯಾವನ್ನು ಗ್ರೀಕ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಿದರು.
- ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩೩೦ರಲ್ಲಿ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿ ಅವನ ನಂತರ ಮೌರ್ಯರು ಆಕ್ರಮಿಸಿ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮವನ್ನು ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಇವರ ನಂತರ ಕುಶಾನರು ರಾಜ್ಯ ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಬೌದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತಂದರು. ಕುಶಾನರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ಸಸ್ಸಾನಿಯರು ೭ನೇ ಶತಮಾನದ ತನಕ ಆಳಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಅರಬರಿಗೆ ಸೋತರು.
- ಅರಬರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಜನರನ್ನು ಇಸ್ಲಾಂ ಮತಕ್ಕೆ ಧರ್ಮಾಂತರಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೦-೧೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತುರ್ಕ ರಾಜನಾದ ಮಹಮೂದ್ ಘಜ್ನವಿ ಘಜ್ನವಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ನಂತರ ೧೧-೧೨ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತಾಜಿಕ್ ದೊರೆಯಾದ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಘೋರಿ, ಘೋರಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮುಂದಾದನು.
- ೧೨೧೯ರಲ್ಲಿ ಮಂಗೋಲ ರಾಜನಾದ ಜೆಂಘಿಸ್ ಖಾನ್ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಿದನು. ನಂತರ ಮಂಗೋಲರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ತೈಮೂರನು ಕೇಂದ್ರ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ಮುಂದುವರೆಸಿದನು. ೧೫೦೪ರಲ್ಲಿ ಇವರಿಬ್ಬರ ಸಂತತಿಯಾದ ಬಾಬರ್, ಮುಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಕಾಬುಲ್ ನಗರವನ್ನು ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದನು.
- ೧೭೩೮ರಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯಾದ ದೊರೆಯಾದ ನಾದಿರ್ ಷಾ ಕಂದಹಾರ್, ಕಾಬುಲ್, ಮತ್ತು ಲಾಹೋರ್ ನಗರಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದನು. ಜೂನ್ ೧೯, ೧೭೪೭ರಂದು ನಾದಿರ್ ಷಾನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು. ಇದರ ನಂತರ ಅವನ ಪಷ್ಟೂನ್ ಸೇನಾಪತಿ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ದುರಾನಿಯನ್ನು ರಾಜನನ್ನಾಗಿ ಆರಿಸಲಾಯಿತು. ೧೭೫೧ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಇಂದಿನ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಇರಾನ್ ದೇಶದ ಖೊರಾಸಾನ್ ಪ್ರದೇಶ, ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದ್ದನು.
- ೧೯ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಹಿಡಿತ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಬ್ರಿಟಿಷರು ೧೯೧೯ರಲ್ಲಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕೊಡುವಾಗ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಜನಾಂಗೀಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಭಜಿಸಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ ಮತ್ತು ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳ ನಡುವೆ ವೈರಸ್ಯ ಬೆಳೆಯಲು ಕಾರಣರಾದರು.
೧೯ ಮತ್ತು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಆಧುನಿಕ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ರಾಜಕೀಯ ಇತಿಹಾಸವು 18 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಟಾಕ್ ಮತ್ತು ದುರಾನಿ ರಾಜವಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು, ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಅಬ್ದಾಲಿಯನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಡುವಿನ "ಗ್ರೇಟ್ ಗೇಮ್" ನಲ್ಲಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವು ಬಫರ್ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದೊಂದಿಗಿನ ಅದರ ಗಡಿ, ಡುರಾಂಡ್ ಲೈನ್ 1893 ರಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಅಫಘಾನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಗುರುತಿಸಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇದು 1947 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬಿಗಡಾಯಿಸಿತು. 1919 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಅಫಘಾನ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ದೇಶ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿತ್ತು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಮಾನುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವವಾಯಿತು. ಸುಮಾರು 50 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಜಹೀರ್ ಷಾ ಅವರನ್ನು ಉರುಳಿಸಿ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. 1978 ರಲ್ಲಿ, ಎರಡನೇ ದಂಗೆಯ ನಂತರ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವು ಮೊದಲು ಸಮಾಜವಾದಿ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸೋವಿಯತ್ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ಪ್ರದೇಶವಾಯಿತು. ಇದು 1980 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮುಜಾಹಿದ್ದೀನ್ ಬಂಡುಕೋರರ ವಿರುದ್ಧ ಸೋವಿಯತ್-ಅಫಘಾನ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು.
- 1996 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗವನ್ನು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಮೂಲಭೂತವಾದಿ ಗುಂಪು ತಾಲಿಬಾನ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು, ಅವರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂಕುಶ ಪ್ರಭುತ್ವವಾಗಿ ಆಳಿದರು. 9/11 ದಾಳಿಯ ನಂತರ, ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವು ತಾಲಿಬಾನ್ ಅನ್ನು ಬಲದಿಂದ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು, ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚುನಾಯಿತವಾದ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ಇನ್ನೂ ದೇಶದ ಮಹತ್ವದ ಭಾಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.
- ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವು ಏಕೀಕೃತ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ, ಬಡತನ, ಮಕ್ಕಳ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆ ಮತ್ತು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರವಿದೆ.
- ಇದು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ, ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆ, 77 ರ ಗುಂಪು, ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅಲಿಪ್ತ ಚಳವಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಷ್ಟ್ರ.[೨]
ಇತ್ತೀಚಿನ ಇತಿಹಾಸ (2002 -೨೦೨೦)
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಡಿಸೆಂಬರ್ 2001 ರಲ್ಲಿ, ತಾಲಿಬಾನ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಉರುಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಹಮೀದ್ ಕರ್ಜೈ ನೇತೃತ್ವದ ಅಫಘಾನ್ ಮಧ್ಯಂತರ ಆಡಳಿತವನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಕರ್ಜೈ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಯುಎನ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಅಸಿಸ್ಟೆನ್ಸ್ ಫೋರ್ಸ್ (ಐಎಸ್ಎಎಫ್) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ಮಧ್ಯೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ಪಡೆಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದೊಳಗೆ ಮತ್ತೆ ಗುಂಪುಗೂಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಪಡೆಗಳು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಯುದ್ಧ-ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ದೇಶವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು.[೩]
- ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಪತನಗೊಂಡ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ತಾಲಿಬಾನ್ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸಲು ದಂಗೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಐಎಸ್ಎಎಫ್ ಮತ್ತು ಅಫಘಾನ್ ಪಡೆಗಳು ತಾಲಿಬಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಅನೇಕ ಆಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದವು, ಆದರೆ ಅವರನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೋಲಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದವು. ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆಯ ಕೊರತೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮತ್ತು ತಾಲಿಬಾನ್ ಬಂಡಾಯದಿಂದಾಗಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನವು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಬಡ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೪]
- ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಅಫಘಾನ್ ಸರ್ಕಾರವು ಕೆಲವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ರಚನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ದೇಶವು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ವಿದೇಶಿ ದಾನಿ ದೇಶಗಳ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಐಎಸ್ಎಎಫ್ ಪಡೆಗಳು ಅಫಘಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. 2002 ರ ನಂತರ, ಸುಮಾರು ಐದು ಮಿಲಿಯನ್ ಆಫ್ಘನ್ನರನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು.[೫]
- 2009 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ತಾಲಿಬಾನ್ ನೇತೃತ್ವದ ನೆರಳು ಸರ್ಕಾರ ದೇಶದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. 2010 ರಲ್ಲಿ, ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಕರ್ಜೈ ತಾಲಿಬಾನ್ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು, ಆದರೆ 2015 ರ ಮಧ್ಯಭಾಗದವರೆಗೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನಾಯಕ ಶಾಂತಿ ಮಾತುಕತೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ ಬಂಡಾಯ ಗುಂಪು ಹಾಜರಾಗಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತು.[೬]
.jpg)
- ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2014 ರಲ್ಲಿ ಅಶ್ರಫ್ ಘನಿ ಅವರು 2014 ರ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ದೇಶ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಯಿತು. 28 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014 ರಂದು, ನ್ಯಾಟೋ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಐಎಸ್ಎಎಫ್ ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ಭದ್ರತಾ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಅಫಘಾನ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿತು. ನ್ಯಾಟೋ ನೇತೃತ್ವದ ಆಪರೇಷನ್ ರೆಸಲ್ಯೂಟ್ ಸಪೋರ್ಟ್ ಐಎಸ್ಎಎಫ್ನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಅದೇ ದಿನ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಅಫ್ಘಾನ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ಸಲಹೆ ನೀಡಲು ಮತ್ತು ತಾಲಿಬಾನ್ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸಾವಿರಾರು ನ್ಯಾಟೋ ಪಡೆಗಳು ದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದವು. 2015 ರಲ್ಲಿ "2001 ರಿಂದ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 147,000 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟವರಲ್ಲಿ 38,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ನಾಗರಿಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ". ಬಾಡಿ ಕೌಂಟ್ ಎಂಬ ವರದಿಯು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘರ್ಷಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ 106,000-170,000 ನಾಗರಿಕರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದೆ.[೭][೮]
೨೦೨೦ರ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಯು.ಎಸ್. (ಅಮೇರಿಕ) ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಗುವ 2020 ರ ಫೆಬ್ರವರಿ 29 ರಂದು ದೋಹಾದಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ ಒಪ್ಪಂದವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾದುದು ಮತ್ತು ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ತಾಲಿಬಾನ್ ಮಾಡಿದ ವಿವರವಾದ ಬದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮೈಕ್ ಪೊಂಪಿಯೊ ಹೇಳಿದರು. ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ತಾಲಿಬಾನ್ ನಡುವೆ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತುಕತೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಭರವಸೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು, ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಟ್ರಂಪ್ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.[೯]
ಒಪ್ಪಂದದ ನಿಯಮಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು
- ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಅಮೆರಿಕದ ಸೇನೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಟೊ ಪಡೆಗಳ ವಾಪಸಾತಿ.
- ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ 135 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿರುವ ಅಮೆರಿಕದ ಸೈನಿಕರ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು 8,600ಕ್ಕೆ ಇಳಿಸುವುದು;
- ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದ 14 ತಿಂಗಳ ಒಳಗೆ ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿರುವ ಅಮೆರಿಕದ ಎಲ್ಲಾ ಸೈನಿಕರನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು;
- ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದ ವಿವಿಧ ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧನದಲ್ಲಿರುವ ತಾಲಿಬಾನ್‌ನ 5,000 ಉಗ್ರರನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದು;
- ತಾಲಿಬಾನ್‌ನ ಬಂಧನದಲ್ಲಿರುವ 1,000 ಮಂದಿ ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ 10ರ ಒಳಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬೇಕು;
- ಅಲ್ ಕೈದಾ ಉಗ್ರ ಸಂಘಟನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಉಗ್ರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಅದರ ಮಿತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದ ನೆಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ತಾಲಿಬಾನ್ ವಹಿಸತಕ್ಕದ್ದು;
- ತಾಲಿಬಾನ್ ಉಗ್ರರ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ವಿಧಿಸಿರುವ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ತೆರವು ಮಾಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅಮೆರಿಕದ್ದು;
- ತಾಲಿಬಾನ್–ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರದ ಮಧ್ಯೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಯಬೇಕು. ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ ಸಂಬಂಧ ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕು;
- ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಅಂತ್ಯ ಹಾಕಬೇಕು. ಕದನ ವಿರಾಮ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕು;
- ಈ ಎಲ್ಲಾ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ, ಅಮೆರಿಕವು ತನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಸೈನಿಕರನ್ನು ವಾಪಸ್ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಉಲ್ಲೇಖ
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ "Document 77746". Archived from the original on 3 June 2019. Retrieved 17 September 2021.
- ↑ Afghanistan WRITTEN BY: Mohammad Ali LAST UPDATED: Feb 20, 2020
- ↑ ["Canada's Engagement in Afghanistan: Backgrounder". Afghanistan.gc.ca. 9 July 2010. Archived from the original]
- ↑ [Crilly, Rob; Spillius, Alex (26 July 2010). "Wikileaks: Pakistan accused of helping Taliban in Afghanistan attacks]
- ↑ [Howard Adelman (15 April 2016). Protracted Displacement in Asia: No Place to Call Home]
- ↑ [Mirwais Khan (15 July 2015). "Afghan Taliban leader backs peace talks with Kabul officials". Associated Press. Archived from the original on 6 August 2016.]
- ↑ ["TSG IntelBrief: Afghanistan 16.0". The Soufan Group. Archived from the original on 9 August 2018][131]
- ↑ "Afghan Civilians". Brown University. 2015. Archived from the original on 6 September 2015
- ↑ Pompeo dismisses Afghan rejection of key clause in US-Taliban deal Sun 1 Mar 2020
- ↑ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನ;ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ವೆಬ್‌ ಡೆಸ್ಕ್;d: 02 ಮಾರ್ಚ್ 2020,