ಸೈಬೀರಿಯಾ
60°0′N 105°0′E / 60.000°N 105.000°E
ಸೈಬೀರಿಯಾ (Russian: Сибирь, tr. Sibir', IPA: [sʲıˈbirʲ]) ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ಉತ್ತರ ಏಷ್ಯಾದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾಗವನ್ನು ಇದು ಸಂಯೋಜಿಸಿದೆ. ಇದು ಬಹುತೇಕ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ರಷ್ಯನ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗವಾಗಿ ಹಾಗು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿದೆ. ಹಿಂದೆಯು 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ [[ರಷ್ಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತು USSR|ರಷ್ಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ[[ಕ್ಕೆ ಮತ್ತು USSR]]]]ನ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ಇದೇ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆ.ಇದು ಇರೋಷಿಯನ್ ಸ್ಟೆಪ್ಪೆಯ ವಿಶಾಲವಾದ ಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಯುರಲ್ ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಮತ್ತು ಅರ್ಕಟಿಕ್ನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಜಲನಿರ್ಗಮನ ಭೂಮಿಯ ವಿಭಜನ ರೇಖೆಯವರೆಗೂ ಹರಡಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಅರ್ಕಟಿಕ್ ಸಾಗರದಿಂದ ಉತ್ತರ ಕೇಂದ್ರಿಯ ಕಜಕಸ್ತಾನ್ ದ ಪರ್ವತಗಳವರೆಗೂ , ಮಂಗೋಲಿಯ ಹಾಗು ಚೀನಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಡಿಪ್ರದೇಶಗಳವರೆಗು ಹರಡಿದೆ.[೧] ಇದು ರಷ್ಯನ್ ಭೂ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡ 77% ರಷ್ಟನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ (13.1 ದಶಲಕ್ಷ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್) ಆದರೆ ರಷ್ಯನ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 25% ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿದೆ(36 ದಶಲಕ್ಷ ಜನ ).
ಹೆಸರಿನ ಮೂಲ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ಪದವು "ಸ್ಲೀಪಿಂಗ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ " ಎಂಬ ಅರ್ಥಕೊಡುವ ಟರ್ಕಿಕ್ ನಿಂದ ಉಗಮಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಕೆಲವು ಮೂಲಗಳು[೨] ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರ ಮತ್ತೊಂದು ಆವೃತ್ತಿ ಯಾವುದೆಂದರೆ ಈ ಹೆಸರು ಸಿಬಿಲಾ ಎಂಬ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಹೆಸರಾಗಿದೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ಟರ್ಕಿಕ್ ಅಲೆಮಾರಿಗಳು ನಂತರ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಟಾಟರ್ಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಸಮೀಕೃತಗೊಂಡರು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಸೈಬೀರಿಯಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸಬಿರ್ ಜನ ರೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಸಹ ಉಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸೈಬೀರಿಯಾ ಕನಾಟೆಯ ವಿಜಯದ ನಂತರ ಈ ಪದದ ಆಧುನಿಕ ಬಳಕೆ ರಷ್ಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.
ಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಸೈಬೀರಿಯಾ ಎಂಬ ಪದವು ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಕಾಲಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಅದರ ಅರ್ಥ ಬದಲಾಗುತ್ತ ಬಂದಿದೆ . ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ , ರಷ್ಯನ್ ದೂರಪ್ರಾಚ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡತೆ ಯುರಲ್ಸ್ ಪರ್ವತದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ರಷ್ಯಾದ ಪೂರ್ತಿ ಭಾಗವೆಂದು ಸೈಬೀರಿಯಾವನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ . ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ , ಸೈಬೀರಿಯಾ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಯುರಲ್ ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಕೋಸ್ಟ್ ನವರೆಗೆ ಹರಡಿದೆ . ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಅರ್ಕ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಾಗರದಿಂದ ರಷ್ಯಯನ್ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದ ಗಡಿಯವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಮಂಗೋಲಿಯ( ತುವಾವನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು) ಹಾಗೂ ಚೀನಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಡಿಯವರೆಗೆ ಹರಡಿದೆ .[೩] ಸೋವಿಯತ್-ಯುಗದ ಮೂಲಗಳು (GSE ಮತ್ತು ಇತರೆ)[೪] ಹಾಗು ಆಧುನಿಕ ರಷ್ಯನ್ನರು[೫] ಸಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೈಬೀರಿಯಾ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಯುರಲ್ ಪರ್ವತಗಳಿಂದ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಮತ್ತು ಅರ್ಕಟಿಕ್ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಜಲನಿರ್ಗಮನ ಭೂಮಿಯ ಜಲವಿಭಜನರೇಖೆಯವರೆಗೆ ಹರಡಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಅರ್ಕಟಿಕ್ ಸಾಗರದಿಂದ ಕಜಕಸ್ತಾನ್ ದ ಉತ್ತರ-ನಡುವಣ ಪರ್ವತಗಳವರೆಗೆ , ಮಂಗೋಲಿಯ ಹಾಗು ಚೀನಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಡಿಗಳವರೆಗೆ ಹರಡಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೆ . ಇದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ,ಸೈಬೀರಿಯಾ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಯುರಲ್ಸ್ ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಸಂಯುಕ್ತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಹಾಗು ದೂರಪ್ರಾಚ್ಯ ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಕೆಲವು ಭಾಗವಾದಸಖಾ (ಯುಕುಟಿಯ)ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಯುರಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ದೂರಪ್ರಾಚ್ಯ ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಂತ್ಯಗಳ ಇತರ ಹಲವು ವಿಷಯಗಳ ಉಪವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ (ಆದರೆ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಲ್ಲದೆ) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಯಾವುದೋ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂತಹ ಸೆವರ್ ಡೊಲೊವ್ಸ್ಕ್ ಒಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಚೆಲಿಯಬಿನ್ಸ್ಕ್ ಒಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದೆ . ಇತರ ಮೂಲಗಳು ಜಲವಿಭಜನ ರೇಖೆಯಲ್ಲದ ಫೆಸಿಫಿಕ್ ಕೋಸ್ಟ್ಅನ್ನು ಪೂರ್ವದ ಗಡಿರೇಖೆ (ಇದು ಇಡೀ ರಷ್ಯನ್ ದೂರಪ್ರಾಚ್ಯ[೬] ವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂತಹ)ಎನ್ನುವಂತಹ ವ್ಯಾಪಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಕೆಲ ಸಂಕುಚಿತರು ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಕಷ್ಟೇ ಸೈಬೀರಿಯಾ ದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು (ಹೀಗೆ ಇತರ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರಹಾಕಲಾಗಿದೆ).[೭] ಆದರು ಕೂಡ , ರಷ್ಯಾದವರು ಸೈಬೀರಿಯಾ ಪದವನ್ನು ಫೆಡರಲ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ಹೆಸರಗಳ ಬದಲಿಗೆ ಎಂದಿಗು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ .
ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳು:
ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿಕಳೆದ 500 ದಶಲಕ್ಷ ವರ್ಷಗಳ ಭೂಮಿಯ ಭೌಗೋಳಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ಪೋಟನೆ ರೂಪಿಸಿದಂತಹ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ಸ್ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದಂತಹ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಸ್ಪೋಟನೆಯಾಗಿದ್ದು , ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ವರ್ಷಗಳು ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತ 250 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ[೮] ನಡೆದಂತಹ "ಗ್ರೇಟ್ ಡೈಯಿಂಗ್ " ಘಟನೆಗೆ ಕೂಡ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ .ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬದುಕ್ಕಿದ್ದಂತಹ ವಂಶಗಳನ್ನು ಶೇಕಡ 90% ರಷ್ಟು ನಾಶಗೊಳಿಸಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ.[೯] ದಕ್ಷಿಣ ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ 40.000 ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾನವರ ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವಿವಿಧ ಆಕಾರಗಳಿದ್ದವು - H. ಸೆಪಿಯನ್ಸ್ ,H. ನಿಯಾಂಡ್ರಾತಲೆನ್ ಸಿಸ್ ಮತ್ತು ಹ್ಯುಮಿನಿನ್ ನ ಅಜ್ಞಾತ ವರ್ಗ , ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲಕ್ಕಾಗಿ ವುಮನ್ X ಎಂಬ ಉಪನಾಮವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.[೧೦] ಸೈಬೀರಿಯಾವು ವಿವಿಧ ಅಲೆಮಾರಿಗಳ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು ಉದಾಹಾರಣೆಗೆ ಯೆನೆಟ್ಸ್,[[ನೆನೆಟ್ಸ್ ಹನ್ಸ್,ಇರಾನಿಯನ್ ಸಿಥಿಯನ್ಸ್, ಮತ್ತು ಟರ್ಕಿಕ್ ಉಯ್ಘುರ್ಸ್|ನೆನೆಟ್ಸ್ ಹನ್ಸ್,ಇರಾನಿಯನ್ ಸಿಥಿಯನ್ಸ್, ಮತ್ತು ಟರ್ಕಿಕ್ ಉಯ್ಘುರ್ಸ್]]. ವೆಸಿನಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಖಾನ್ ಆಫ್ ಸಿಬಿರ್ ಎಂಬುವನು ಆಧುನಿಕ ಟುಬೋಲ್ಸ್ಕ್ ನಾಗಿದ್ದು 630ರಲ್ಲಿ ಅವರ್ ಯಾದಲ್ಲಿ ಕುಬ್ರತ್ ಅನ್ನು ಖಂಗನ್ ಎಂದು ಅನುಮೋದಿಸಿದಂತಹ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ . 13ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಮಂಗೋಲಿಯಗಳಿಂದ ಜಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಗೋಲ್ಡನ್ ಹೊರ್ಡೆ ಗಳ ಅಗಲಿಕೆಯ ಜೊತೆ , ಸ್ವತಂತ್ರ್ಯವಾದಿ ಸೈಬೀರಿಯಾ ಕನಾಟೆ14ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು .
ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತಹ ರಷ್ಯನ್ ಶಕ್ತಿಯು 16ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಕನಾಟೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು . ಮೊದಲಿಗೆ, ವರ್ತಕರ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಕೊಸ್ಸಾಕ್ಸ್ ರು ಆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ನಂತರ ರಷ್ಯನ್ ಸೇನೆ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ನಗರಗಳು ಉದಾಹಾರಣೆಗೆ ಮಂಗಜೆಯ , ಟರ, ಯೆನಿಸೆಯ್ಸ್ಕ್ , ಮತ್ತು ಟುಬೊಲ್ಸ್ಕ್ ಸ್ಪ್ರ್ಯಾಂಗ್ ಅಪ್ ಗಳು ನಂತರ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ರಾಜಧಾನಿಗಳೆಂದು ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು . 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಾಂತರದಲ್ಲಿ , ರಷ್ಯನ್ನರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಫೆಸಿಫಿಕ್ ನ ವರೆಗೆ ಹರಡಿದವು. 1709 ರಲ್ಲಿ ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿದ್ದಂತಹ ರಷ್ಯನ್ ರ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ 230,000.[೧೧] ಸೈಬೀರಿಯಾವು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ದಖಲೆರಹಿತವಾದ ಮತ್ತು ವಿರಳಜನಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಕೆಲವು ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಕೆಲವು ಪರಿಶೋಧನಾತ್ಮಕ ನಿಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ತಕರು ಸೈಬೀರಿಯಾವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಪಶ್ಚಿಮ ರಷ್ಯ ಅಥವಾ ರಷ್ಯನ್ ಭೂಖಂಡದಿಂದ ಸೈಬೀರಿಯಾಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾದ ಇತರ ಗುಂಪುಗಳು ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದಂತಹ ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು ಉದಾಹಾರಣೆಗೆ ಪೋಲ್ಯಾಂಡ್ (ಕಟೊರ್ಗಾ ನೋಡಿ ). 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 1.2 ದಶಲಕ್ಷ ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಸೈಬೀರಿಯಾಕ್ಕೆ ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಲಾಯಿತು.[೧೨] 1891 ರಿಂದ 1961 ರಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದಂತಹ ಟ್ರಾನ್ಸ್- ಸೈಬೀರಿಯನ್ ರೈಲ್ವೆ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲನೆಯ ಆಧುನಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದು ನಿಕೋಲಸ್ II ಕ್ಷಿಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಿಸುತ್ತಿರುವ ರಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಸೈಬೀರಿಯಾವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹತ್ತಿರವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು . 1801 ಮತ್ತು 1914 ರ ನಡುವೆ ಅಂದಾಜು 7 ದಶಲಕ್ಷ ನಿವಾಸಿಗಳು ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಷ್ಯಾದಿಂದ ಸೈಬೀರಿಯಾಕ್ಕೆ ಹೋದರು , ಕಾಲು ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ 85% ರಷ್ಟು ವಿಶ್ವಯುದ್ಧ Iದ ಮೊದಲು ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಷ್ಯಾದಿಂದ ಸೈಬೀರಿಯಾಕ್ಕೆ ಹೋದರು.[೧೩] ಸೈಬೀರಿಯಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲದಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದ್ದು 20ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಸೈಬೀರಿಯಾವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ದೇಶದೆಲ್ಲೆಡೆ ಕೈಗಾರಿಕ ನಗರಗಳು ಬೆಳೆದವು.[೧೪]
ಕಟೊರ್ಗ್ ಮತ್ತು ಗುಲಾಗ್
ಬದಲಾಯಿಸಿನಂತರ ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ಆದ ರಷ್ಯಾಗುಲಾಗ್[೧೫] ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದುಡಿಮೆ ಪಾಳೆಯಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನೇ ನಡೆಸಿತು , ಅದು ಪ್ರಧಾನ ಪಾಳೆಯ ಆಡಳಿತದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವಾಗಿದೆ . ಅವು ಎಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿಹೋದವೆಂದರೆ "ಸೈಬೀರಿಯಾ" ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗಡೀಪಾರು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಸಂಬಂದ್ಧಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಕರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು , e.g., " ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ಸೈಬೀರಿಯಾ."[೧೬] USSRನ ಪಶ್ಚಿಮದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಸೈಬೀರಿಯಾದವರೆಗೆ ಸೋವಿಯತ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸರ್ವ ಜನಾಂಗಗಳನ್ನು[೧೭] ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಜನರನ್ನು ಗಡೀಪಾರುಮಾಡಿದರು.[೧೮] 18 ದಶಲಕ್ಷ ಗಿಂತಲು ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು 1929 ರಿಂದ 1953 ರೊಳಗೆ ಗುಲಾಗ್ ನಿಂದ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು , ಉಳಿದ 6 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರನ್ನು ಸೋವಿಯತ್ ಯೂನಿಯನ್ ನ ದೂರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಗಾಡೀಪಾರುಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು.[೧೯] ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ , ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಸ್ವಿಡನ್ ಸ್ಟಾಕೋಲಮ್ ನ ಒಂದು ಕಾರ್ಮಿಕ -ವರ್ಗದ ಜಿಲ್ಲೆ ಹೊರವಲಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದ್ದಂತಹ ಅವರ ಕಡಿಮೆ-ಬೆಲೆಯ ವಠಾರದಂತಹ ಮನೆಗಳ ಕಾರಣ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತನೆ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಬಿರೇನ್ (ಸೈಬೀರಿಯಾ) ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.
ಭೂಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಭೂವಿಜ್ಞಾನ
ಬದಲಾಯಿಸಿ| Physical map of Northern Asia. | ||
|---|---|---|
13.1 ದಶಲಕ್ಷ km² ಪ್ರದೇಶದಿಂದ(5.1 ದಶಲಕ್ಷ ಚದರ ಮೈಲಿಗಳು), ರಷ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸೈಬೀರಿಯಾ ಸರಿಸುಮಾರು ಶೇಕಡ 77% ರಷ್ಟನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರಧಾನ ಭೌಗೋಳಿಕ ವಲಯಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಬಯಲುಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಸೈಬೀರಿಯಾ ಭೂಭಾಗದ ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಬಹುಪಾಲು 10% ರಷ್ಟು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ (14,894,000 km²).ಪಶ್ಚಿಮ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಬಯಲುಪ್ರದೇಶ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸೆನೊಜೊಯಿಕ್ ಅಲೂವಿಯಲ್ ನಿಕ್ಷೇಪ ಹಾಗು ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ತಗ್ಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಐವತ್ತು ಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದ ಏರಿಕೆ ಅರ್ಕಟಿಕ್ ಸಾಗರ ಮತ್ತು ಮುಳುಗಿಹೋಗಿರುವ ನೋವೊಸಿಬಿರ್ಸ್ಕ್ ಮಧ್ಯವಿರುವಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಈ ಬಯಲುಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಐಸ್ ಡ್ಯಾಮ್ಸ್ ಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗಿವೆ; Ob ಮತ್ತು ಯೆನಿಸೆಯಿ ನದಿಗಳ ಹಿಮ್ಮುಖ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅವುಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾಸ್ಪಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದೊಳಕ್ಕೆ ಪುನಃ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ (ಆರಲ್ ಇದ್ದರು ಇರಬಹುದು ). ಇದು ತುಂಬ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದ್ದು ಮಣ್ಣು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಸ್ಯಂಗಾರದಂಥಹ ಹಿಸ್ಟೋಸೋಲ್ಸ್ ಆಗಿದೆ ಹಾಗು ಮರಗಳಿಲ್ಲದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಮಣ್ಣು ಹಿಸ್ಟೆಲ್ಸ್ ಆಗಿದೆ . ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶಗಳ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶೀತಕೆಳಭೂಸ್ತರ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ . ಸಮೃದ್ಧ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಕಜಕಾ ಸ್ಟೆಪ್ಪೆ ಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದ್ದು ಮೂಲ ಸಸ್ಯ ರಾಶಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ ( ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಈಗ ಎಲ್ಲಾ ನಾಶಗೊಂಡಿದೆ ).ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರಾಚೀನ ಕ್ರಾಟೊನ್ ಆಗಿರುವ ಮಧ್ಯ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯು ( ಅಂಗರಲ್ಯಾಂಡ್ )ಎಂದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ ) ಪರ್ಮಿಯನ್ ಯುಗದ ಮೊದಲೇ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭೂ ಖಂಡವನ್ನು ರಚಿಸಿತ್ತು (ಸೈಬೀರಿಯಾ (ಭೂಖಂಡ)ವನ್ನು ನೋಡಿ )). ಇದು ಸಮೃದ್ಧವಾದ ಖನಿಜ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಚಿನ್ನ,ವಜ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ನ ಅದಿರು, ಸೀಸ, ತವರ, ನಿಕಲ್ ಉಕ್ಕು, ಕೊಬಾಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಮಲಿಬ್ಡಿನಮ್ ಗಳ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಅಧಿಕ ಭಾಗವು ಬೃಹತ್ ಅಗ್ನಿ ಜನ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವಂತಹ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಟ್ರಾಪ್ಸ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಪೋಟನೆ ಸರಿಸುಮಾರು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಪರ್ಮಿಯನ್–ಎಕ್ಸ್ ಟಿಂಗ್ಷನ್ ಇವೆಂಟ್ ಆದ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಸಂಭವಿಸಿದೆ . ಇಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸ್ಪೋಟಿಸಿದ ಘಟನೆ ಭೂಮಿ'ಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಸ್ಪೋಟನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ . ಈ ಪ್ರದೇಶ ಚತುಷ್ಕಮಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕೇವಲ ವಾಯುವ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಮಚ್ಛಾದಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಆಳವಾದ ಶೀತಕೆಳ ಭೂಸ್ತರವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬಹುಪಾಲು ಉಳಿದೆಲ್ಲವು ಅದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಆಳವಿಲ್ಲದ ಬೇರುಗಳ್ಳುಳ ಎಲೆ ಉದುರುವ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಲಾರ್ಚ್ (ಲರಿಕ್ಸ್ ಸಿಬಿರಿಕ ) ಸುಖೋಷ್ಣ ಬೇಸಿಗೆ ಇದ್ದರು ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲ ಏಕಮಾತ್ರ ಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಾಯುವ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಕೊನೆಯ ಆಚೆಗೆ ,ಟೈಗಾಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಕಾಡಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಮಣ್ಣು ಟರ್ಬೆಲ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದು , ಸಕ್ರಿಯಾವಾಗಿರುವ ಪದರ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಹಿಮದ ಗಾತ್ರ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಸ್ಪೋಡೋಸೋಲ್ಸ್ ಮಣ್ಣು ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಪೂರ್ವದಿಕ್ಕಿನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಸಖ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲದ ಅನೇಕ ಉತ್ತರ -ದಕ್ಷಿಣ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಪರ್ವತಗಳು ಮೂರು ಸಾವಿರ ಮೀಟರ್ ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಬಲ್ಲವು ,ಆದರೆ ನೂರು ಮೀಟರ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ಅವು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಸ್ಯರಹಿತವಾಗುತ್ತವೆ . ಪ್ಲೇಸ್ಟಸೀನ್ ನಲ್ಲಿ ವೆರ್ಕ್ಹೊಯನ್ಸ್ಕ್ ಶ್ರೇಣಿಯು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಿಮಚ್ಛಾದಿತವಾಗಿದೆ , ಆದರೆ ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ತಗ್ಗಿಸಲು ಹಿಮಶಿಲಾರಚನೆಗೆ ಹವಾಮಾನ ತುಂಬ ಒಣಗಿದಂತಿದೆ. ಈ ಎತ್ತರದ ತಗ್ಗುಗಳು ವಿವಿಧ ಕಣಿವೆಗಳಾಗಿವೆ ,ಟಂಡ್ರ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿರುವ ಉತ್ತರದ ತುದಿಯನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆಳವಾಗಿದ್ದು ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಿನಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ . ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮಣ್ಣು ಟರ್ಬಲ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದು ಹತ್ತಿರದ ನದಿಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಪದರವು ಒಂದು ಮೀಟರ್ ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಆಳದವರೆಗೆ ಹರಡಿರುತ್ತದೆ. ಕಂಚಟ್ಕ್ ಪೆನಿನ್ ಸೂಲ ನಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಲ್ಯುಚೆವ್ಸ್ಕಯ ಸೋಪ್ಕ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯು ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಬಿಂದುವಾಗಿದೆ . 4,649 metres (15,253 ft)ರಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ ದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಸೈಬೀರಿಯಾವು ಕರಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ ಎಂದು ರಷ್ಯನ್ ಸಂಶೋಧಕರು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ . ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೋಜನ್ ಪೀಟ್ ಬಾಕ್ಸ್ ದಶಲಕ್ಷ ಟನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಮೀಥೇನ್ ಅನಿಲ ವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದನ್ನು ವಾತವರಣಕ್ಕೆ ಬಿಡುಗಡೆಮಾಡಬಹುದು . ಮೀಥೇನ್ ಹಸಿರುಮನೆ ಅನಿಲ ವಾಗಿದ್ದು ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಗಿಂತ 22 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿದೆ.[೨೦] 2008 ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕನ್ ಜಿಯೋಫಿಸಿಕಲ್ ಯುನಿಯನ್ ಸಂಶೋಧನಯಾನವು ಮೀಥೇನ್ ನ ಮಟ್ಟ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಅರ್ಕಟಿಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಸಮಾನ್ಯಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ 100 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ . ಲೀನಾ ನದಿಯ ಮುಖಜ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಲ್ಯಾಪ್ಟಿವ್ ಸಮುದ್ರದ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದ ಸೈಬೀರಿಯಾನ್ ಸಮುದ್ರ [೨೧][೨೨] ದ ಮಧ್ಯದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯಶಃ ಮೀಥೇನ್ ಕ್ಲಾತರೇಟ್ ನಿಂದ, ಫ್ರೋಜೊನ್ 'ಲಿಡ್' ಆಫ್ ಸೀಬೆಡ್ ಶೀತ ಕೆಳಭೂಸ್ತರ ದ ರಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಹವಾಮಾನ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
|
| polar desert tundra alpine tundra taiga montane forest temperate broadleaf forest temperate steppe dry steppe |
| ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಸ್ಯರಾಶಿ ಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಸಮಶಿತೋಷ್ಣ ವಲಯದ ಕಾಡುಗಳುಮತ್ತು ಉತ್ತರದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಟಂಡ್ರ ಬೆಲ್ಟ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಟೈಗಾವೇ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . |
ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಹವಾಮಾನ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ . ಉತ್ತರ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ , ಅರ್ಕಾಟಿಕ್ ವೃತ್ತದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ (ಒಂದು ತಿಂಗಳವರೆಗಿರುವ ) ಬೇಸಿಗೆಕಾಲವಿರುತ್ತದೆ .
.jpg)
ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಸೈಬೀರಿಯನ್ ರೈಲ್ವೆ ಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ , ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಥಹ ಹವಾಮಾನವಿರುತ್ತದೆಂದರೆ ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ 4 ತಿಂಗಳವರೆಗು ಇರುವಂತಹ ತಣ್ಣನೇಯ ಚಳಿಗಾಲ , ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಬೇಸಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆರ್ದ್ರ ಭೂಖಂಡ ಹವಾಮಾನ (ಕೊಪ್ಪೆನ್ Dfb )ವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಅಂದಾಜು 0.5 °C ನಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ , ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to F ರಷ್ಟು ಹಾಗು ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to Fರಷ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದಿನದ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ 20 °C ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ .[೨೩][೨೩][೨೪] ಬೆಳೆಗಳು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವಂತಹ ಋತುವಿನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕವಾದ ಬಿಸಿಲು ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಚೇನರ್ಜಮ್ ಮಣ್ಣು, ದಕ್ಷಿಣ ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಲಾಭದಾಯಕ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲು ಸಾಕಾಗಿದೆ . ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲೇ ಅದು ಸಾಭೀತಾಗಿದೆ .ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಹವಾಮಾನ ಯಾವುದೆಂದರೆ ಭೂಖಂಡ ಸಬ್ ಅರ್ಕಟಿಕ್ (ಕೊಪ್ಪೆನ್ Dfc ಅಥವಾDwc )ನಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಅಂದಾಜು ಉಷ್ಣಾಂಶ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to F ಮತ್ತು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರುಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to F ರಷ್ಟು ಮತ್ತು ಜುಲೈನಲ್ಲಿಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to Fರಷ್ಟನ್ನು ಉಷ್ಣಾಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೨೫] ಆದರು ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಟಂಡ್ರ ಎಕ್ಟೊನ್ ಟೈಗಾದಲ್ಲಿ ಜುಲೈತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ 10 °C ಉಷ್ಣಾಂಶವಿರುತ್ತದೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ನೈಋತ್ಯ ದಿಕ್ಕಿನಿಂದ ಬರುವ ಮಾರುತಗಳು ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಿಯಾದಿಂದ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ ದಿಂದ ಬಿಸಿಯಾದ ಗಾಳಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತು ತರುತ್ತವೆ . ಪಶ್ಚಿಮ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಹವಾಮಾನವು (ಒಮ್ಸ್ಕ್ , ನೋವೊಸಿಬಿರ್ಸ್ಕ್) ಪೂರ್ವಸೈಬೀರಿಯಾಗಿಂತ (ಇರ್ಕುಟಸ್ಕ್ , ಚಿಟಾ) ಹಲವಾರು ಪಟ್ಟು ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಯ್ ಮ್ಯಕನ್(ಸಖ ಗಣರಾಜ್ಯ)ದಲ್ಲಿನ ಕನಿಷ್ಠ ಉಷ್ಣಾಂಶಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to F ದಾಖಲೆಯಿಂದಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಅತಿಯಾದ ತಣ್ಣನೆಯ ನಗರವೆಂಬ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಆದರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಯ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:C to Fತಲುಪುತ್ತದೆ. ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗಿ , ಸಖವು ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ತಣ್ಣನೆಯ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಶೀತ ಕೆಳ ಭೂಸ್ತರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತ ಯಾನ ನದಿಯ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶ ಎಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತ ಕನಿಷ್ಠ ಉಷ್ಣಾಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:M to ft. ಅದೇನೇ ಇದ್ದರೂ , ರಷ್ಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಸಾಹತು ಯೋಜನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿಯ ತಣ್ಣಗಿನ ಹವಮಾನವನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿಲ್ಲ . ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅರೆ-ಸ್ಥಾಯಿ ಸೈಬೀರಿಯಾನ್ ಎತ್ತರದ ಕೇಂದ್ರದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಸೈಬೀರಿಯಾವಿರುತ್ತದೆ , ಆದ್ದರಿಂದ ಮಾರುತಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ . ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅವಕ್ಷೇಪನವಾಗುವುದು ತುಂಬ ಕಡಿಮೆ. ಕಮ್ ಚಟ್ಕದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅತ್ಯಂತವಾಗಿಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Mm to in ಒಕೊಟ್ಸ್ಕ್ ಸಾಗರದಿಂದ ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳಿಗೆ ಸುರಿಯುವಂತಹ ಮಳೆಗಾಲದ ಮಾರುತಗಳು ಬೀಸುತ್ತವೆ -ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮುಖ್ಯವಾದ ಹಿಮನದಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ -ಹಾಗು ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಿಮುರೇ ಮಾನ್ಸುನ್ ಮಾರುತಗಳ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಬೇಸಿಗೆಯ ದಟ್ಟವಾದ ಮಳೆಸುರಿತವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ . ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಠೋರವಾದ ತಣ್ಣನೆಯ ಚಳಿಗಾಲವಿದ್ದರು ಕೂಡ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿನ ಒಳಭಾಗದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕಡೆಗೆ ಹಿಮಪಾತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ.
| Novosibirsk, Siberia's largest cityದ ಹವಾಮಾನ ದತ್ತಾಂಶ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ತಿಂಗಳು | ಜ | ಫೆ | ಮಾ | ಏ | ಮೇ | ಜೂ | ಜು | ಆ | ಸೆ | ಆಕ್ಟೋ | ನ | ಡಿ | ವರ್ಷ |
| Source: [೨೬] | |||||||||||||
ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ನದಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಹುಲ್ಲುಗಾವಲು
ಬದಲಾಯಿಸಿಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಸೈಬೀರಿಯಾ ಖನಿಜಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಎತ್ತರಭೂಮಿಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಚತುಷ್ಕದ ಹಿಮಶಿಲಾರಚನೆ ಇಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ -ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಹಗಳ ಅದಿರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಇದು ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಾದ ನಿಕ್ಕಲ್, ಬಂಗಾರ, ಸೀಸ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು,ಮಲಿಬ್ಡಿನಮ್ , ಜಿಪ್ಸಮ್, ವಜ್ರಗಳ, ಬೆಳ್ಳಿ , ತವರ ಮತ್ತು ಬಳಸದೆ ಇರುವ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ತೈಲ ಹಾಗು ನಿಸರ್ಗಾನಿಲ ದ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಕಾಂಟಿ-ಮನ್ಸಿಯಸ್ಕ್ ಪ್ರದೇಶವು ರಷ್ಯ'ದ 70% ರಷ್ಟು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿರುವಂತಹ ತೈಲ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ[೨೮] ತವರು ಮನೆಯಾಗಿದೆ. ರಷ್ಯ ಪ್ರಂಪಚದ 40% ರಷ್ಟು ಸೈಬೀರಿಯಾದ ನಾರ್ಲಿಕ್ಸ್ ನಿಕ್ಷೇಪದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವಂತಹ ನಿಕ್ಕಲ್ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನಾರ್ಲಿಕ್ಸ್ ನಿಕ್ಕಲ್ ಪ್ರಂಪಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಿಕ್ಕಲ್ ಆಗಿದ್ದು ಪಲೇಡಿಯಮ್ ನ ಉತ್ಪಾದಕವಾಗಿದೆ .[೨೯] ಬಹುಮಟ್ಟಿನ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುವಂತಹ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ , ನೈಋತ್ಯದ ಮಣ್ಣು ಹೆಚ್ಚು ಫಲವತ್ತಾಗಿರುವ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಾಗಿದ್ದು ಹವಾಮಾನ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಹದವಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಅಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗೋಧಿ, ಬಾರ್ಲಿ, ಚಿಕ್ಕ ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಕುರಿ ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ . ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸಾಧಾರಣ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪೊಡೊಸೋಲಿಕ್ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುವಂತಹ ಋತುವಿನ ಕಾರಣದಿಂದ ಟಾಂಡ್ರನಲ್ಲಿ ಹಿಮಸಾರಂಗ ದ ಸಾಕಾಣಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ -ಇದನ್ನು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅಲ್ಲಿಯ ಸ್ಥಳೀಯರು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ . ಸೈಬೀರಿಯಾವು ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಕಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಮರಮುಟ್ಟುಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಆದಾಯದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿವೆ. ಆದರೂ ಪಶ್ಚಿಮದ ಅನೇಕ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತೆ ಬೆಳೆದು ಮೊದಲಿನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ಒಕ್ ಹಾಟ್ಸ್ಕ್ ಸಾಗರವು ಪ್ರಪಂಚದ ಎರಡನೆಯ ಅಥವಾ ಮೂರನೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ಮೀನುಸಾಗಾಣಿಕೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು ತಣ್ಣನೆಯ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಹಾಗು ಅಲೆಗಳ ಸಾಲುಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಪ್ರಪಂಚದ ವಾರ್ಷಿಕ ಮೀನು ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ 10 ರಷ್ಟನ್ನು ಸೈಬೀರಿಯಾವು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ . ಆದರೂ ಕೂಡ USSR ನ ಪತನದ ನಂತರ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಕುಗ್ಗಿದೆ .[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಬದಲಾಯಿಸಿಸೈಬೀರಿಯಾವು ಒಂದು ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಗೆ ನಾಲ್ಕು ಜನರಂತೆ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ . ಬಹುತೇಕ ಸೈಬೀರಿಯನ್ನರು ರಷ್ಯನ್ನರು ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾ ಸ್ವರೂಪದ ಯುಕ್ರೇನಿಯರುಆಗ್ಗಿದ್ದಾರೆ. ಸರಿಸುಮಾರು 400,000 ದಷ್ಟು ರಷ್ಯನ್ ಸ್ವರೂಪದ ಜರ್ಮನ್ ಜನಾಂಗದವರು ಸೈಬೀರಿಯಾ[೩೦] ದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೇಯೇ ಮಂಗೋಲ್ ಮತ್ತು ಟರ್ಕಿಕ್ ಗುಂಪುಗಳಾದ ಬರ್ ಯಟ್ಸ್ ,ಟರ್ವಿನಿಯನ್ಸ್ ,ಯಕುಟ್ಸ್ ,ಮತ್ತು ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಟಾಟರ್ಸ್ {/} ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಮೂಲವಾಸಿಗಳಾಗಿದ್ದು ಈ ಜನರ ವಂಶದವರು ಅಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬದುಕಿದ್ದಾರೆ .[೩೧] ಬರ್ ಯಟ್ಸ್ ಎಣಿಕೆ 445,175 ಆಗಿದ್ದು ಈ ಜನಸಂಖ್ಯಾಪ್ರಮಾಣ ಇವರನ್ನು ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಜನಾಂಗದ ಗುಂಪನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ .[೩೨] 2002 ರ ಜನಗಣತಿ ಯ ಪ್ರಕಾರ ಯಕುಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಜನಸಂಶ್ಯೆ 443,852ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ .[೩೩] ಇದು ಇತರ ಜನಾಂಗದ ಗುಂಪುಗಳಾದ ಕೆಟ್ಸ್ , ಇವೆಂಕ್ಸ್, ಚುಕ್ ಚಿಸ್, ಕೊರ್ಯಕ್ಸ್, ಮತ್ತು ಯುಕಾಗಿರ್ಸ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ರಷ್ಯದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರುಗಳ ಲೇಖನವನ್ನು ನೋಡಿ . ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ 40,000 ಚೈನೀಸ್ ಗಳು ರಷ್ಯನ್ ದೂರ ಪ್ರಾಚ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಆದರೆ ನಿಜವಾದ ಅಂಕಿಅಂಶದ ಪ್ರಕಾರ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ .[೩೪] ಶೇಕಡ 70% ರಷ್ಟು ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಜನರು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಗರದ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಅಪಾರ್ಟಮೆಂಟ್ ಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ತುಂಬ ಸರಳವಾಗಿ ಆದರೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಮರದ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನೊವೊಸಿಬ್ರಿಸ್ಕ್ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರವಾಗಿದ್ದು 1.5 ದಶಲಕ್ಷ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . ಟೊಬೊಲ್ಸ್ಕ್, ಟಾಮ್ಸ್ಕ್, ಕ್ರಸನೊಯರ್ಸ್ಕ್, ಇರ್ ಕುಟ್ಸ್ಕ್ ಮತ್ತು ಒಮ್ಸ್ಕ್ ಗಳು ಹಳೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ .
ಧರ್ಮ
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಸೈಬೀರಿಯಾದಲೆಲ್ಲಾ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವೈವಿದ್ಯತೆಯನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮ , ಇಸ್ಲಾಮ್, ಟಿಬೆಟ್ಟಿನ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮದ[೩೫] ಇತರ ಪಂಥಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 70,000 ಜ್ಯೂಗಳು ಸೈಬೀರಿಯಾ[೩೬] ದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ರಷ್ಯನ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚರ್ಚ್ ಇಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಬಲವಾದ ಗುಂಪಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ಮೂಲ ಧರ್ಮ ನೂರುವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತು . ಸೈಬೀರಿಯಾದ ವಿಶಾಲ ಭೂಖಂಡವು ದೇವರ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ : ಅಕ್ ಅನ, ಅನಪೆಲ್, ಬುಗಡಿ ಮುಸನ್, ಕರ ಕಾನ್, ಕಾಲ್ತೇಶ್-ಅಂಕಿ, ಕಿನಿ'ಜೆ, ಕು'ಉರ್ಕಿಲ್, ನ್ಗಾ, ನು' ತೆನುತ್, ನುಮಿ-ಟೊರಮ್, ನುಮಿ-ಟುರೂಮ್, ಪೊನ್, ಪುಗು, ತೊಡೊಟೆ, ಟೊಕೊ'ಯೊಟೊ, ಟೊಮಾಮ್, ಕ್ಸಯ ಇಸಿಟ, ಜೊಂಗೆಟ್. ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶ ಉದಾಹಾರಣೆಗೆ , ಒಲ್ಕಾನ್ ಇದು ಲೆಕ್ ಬೈಕಲ್ ನ ದ್ವೀಪವಾಗಿದೆ .
ಸಾರಿಗೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಸೈಬೀರಿಯಾದ ಅನೇಕ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ , ಉದಾ: ಪೆಟ್ರೋಪಾವ್ ಲ್ವ್ಸ್ಕ್ -ಕಾಮ್ ಚಟ್ಸ್ ಸ್ಕೈ ನಿಂದ ರಷ್ಯಾದ ಅಥವಾ ಏಷ್ಯಾದ ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳನ್ನು ನೆಲಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ತಲುಪಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ . ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಇರುವ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಸೈಬೀರಿಯನ್ ರೈಲ್ವೆ . ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಸೈಬೀರಿಯನ್ ರೈಲ್ವೆಯನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಮೊಸ್ ಕವ್ ನಿಂದ ಹಾಗು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ವ್ಲ್ಯಡಿವೊಸ್ಟೊಕ್ ನಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ರೈಲು 2ನೇ ದರ್ಜೆಯ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ -4 ಮಲಗುವ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು , 1 ನೇ ದರ್ಜೆಯ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ- 2 ಮಲಗುವ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಫಲಹಾರ ಗಾಡಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಲ್ಲದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಗಾಳಿ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ
ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಆಕರಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ ( ರಷ್ಯನ್ ನಲ್ಲಿ)ಗ್ರೇಟ್ ಸೋವಿಯತ್ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಪೀಡಿಯ Archived 2012-07-12 at Archive.is
- ↑ "ಶುದ್ಧಿಕರಿಸಿದಂತಹ ಮೂಲರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಮೂಲದ ಕಾಡುಗಳ ತೈಲ". Archived from the original on 2008-10-18. Retrieved 2010-06-04.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона Archived 2020-04-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ( ರಷ್ಯನ್ ನಲ್ಲಿ ಬ್ರುಕಾಸ್ ಮತ್ತು ಇಫ್ರಾನ್ ಎನ್ ಸೈ ಕ್ಲಪೀಡಿಕ್ ಪದಕೋಶ, )
- ↑ Сибирь—Большая советская энциклопедия Archived 2012-07-24 at Archive.is (ರಷ್ಯನ್ ನಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಸೋವಿಯತ್ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಪೀಡಿಯ, )
- ↑ Сибирь- Словарь современных географических названий[permanent dead link] (ರಷ್ಯನ್ ನಲ್ಲಿ )
- ↑ ಸೈಬೀರಿಯಾ--ಬ್ರಿಟಾನಿಕ ಆನ್ ಲೈನ್ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಪೀಡಿಯ
- ↑ "ಸೈಬೀರಿಯಾ--ಕೊಲಂಬಿಯಾ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಪೀಡಿಯ , ಆರನೇ ಆವೃತ್ತಿ". Archived from the original on 2000-08-24. Retrieved 2010-06-04.
- ↑ "ಎಲ್ಲೊಸ್ಟೋನ್ಸ್ ಸೂಪರ್ ಸಿಸ್ಟರ್" . ಡಿಸ್ಕವರಿ ಚಾನಲ್.
- ↑ Benton M J (2005). When Life Nearly Died: The Greatest Mass Extinction of All Time. Thames & Hudson. ISBN 978-0500285732.
- ↑ "DNA ಐಡೆಂಟಿಫ್ಲೈಸ್ ನ್ಯೂ ಏನ್ ಷಂಟ್ ಹ್ಯೂಮನ್ ಡ್ಯೂಬಡ್ 'X-woman'". BBC ವಾರ್ತೆಗಳು. ಮಾರ್ಚ್ 28, 2010
- ↑ "ರಷ್ಯಾದ 'ವಿಸ್ತರಣವಾದಿ ಕಾರ್ಯನೀತಿ I. ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಗೆಲುವು". Archived from the original on 2011-05-11. Retrieved 2010-06-04.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ ಕರ್ಲ್ ಡೆ ಕೆಜರ್, ಜೋನ ಅಟ್ ದಿ ಇಮ್ ಪ್ರೆಷನ್ಸ್ ಗ್ಯಾಲರಿ , BBC
- ↑ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಮಹಾ ವಲಸೆ: ಮೊದಲನೇ ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ವಿಮೋಚನೆಯಿಂದ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಕರಿಗೆ ಪುನರ್ವಸತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
- ↑ ಫಿಆನ ಹಿಲ್, ರಷ್ಯ — ಕಮಿಂಗ್ ಇನ್ ಫ್ರಮ್ ದಿ ಕೋಲ್ಡ್ ? Archived 2011-07-15 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ದಿ ಗ್ಲೋಬಲಿಸ್ಟ್, 23 ಫೆಬ್ರವರಿ 2004
- ↑ ಗುಲಾರ್ಗ್ ಸಂಗ್ರಹಣೆ: ನಿಕೊಲೈ ಗೇಟ್ ಮ್ಯಾನ್ ನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು
- ↑ What Became of the CIA? , by ಗೆಬ್ರಿಲ್ ಸ್ಕೋನ್ ಫೇಲ್ಡ್ ನಿಂದ . ಇದನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಿ
- ↑ ಜನಾಂಗಗಳ ಗಡಿಪಾರು
- ↑ "ಅನ್ನೆ ಅಪ್ಲಿಬಮ್ -- ಗುಲಾರ್ಗ್: ಇತಿಹಾಸದ ಪರಿಚಯ". Archived from the original on 2007-10-13. Retrieved 2010-06-04.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "'ಗುಲಾರ್ಗ್': ಇತರೆ ಕೊಲ್ಲುವ ಯಂತ್ರ". ದಿ ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್. ಮೇ 11, 2009
- ↑ Ian ಮಾದರಿ "ಬಿಸಿಯಾಗಿಸುವ ತಾಪಮಾನ 'tipping point'". ಪಾಲಕ , ಆಗಸ್ಟ್ 11 2005
- ↑ Connor, Steve (September 23, 2008). "Exclusive: The methane time bomb". The Independent. Retrieved 2008-10-03.
- ↑ N. ಶಕೋವ, I. ಸೆಮಿಲೆಟೊವ್, A. ಸಲ್ಯುಕ್ , D. ಕಾಸ್ ಮ್ಯಾಕ್, ಮತ್ತು N. ಬೆಲ್’ಚೀವ (2007), ಅರ್ಕಟಿಕ್ ಪೂರ್ವ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಶೆಲ್ಫ್ ನ ಮೇಲೆ ಮಿಥೆನ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ Archived 2019-08-07 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ಭೂಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಸಾರಾಂಶ , 9 , 01071
- ↑ ೨೩.೦ ೨೩.೧ ನೊವೊಸಿಬ್ರಿಸ್ಕ್ ನ ಹವಾಮಾನ
- ↑ ಒಮ್ಸ್ಕ್ ನ ಹವಾಮಾನ
- ↑ ಕಜಚೆನುಗೊಯೆ ಹವಾಮಾನ
- ↑ "Гидрометцентр России" (in Russian). Archived from the original on 2010-01-14. Retrieved January 08 2009.
{{cite web}}: Check date values in:|accessdate=(help); More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help); Unknown parameter|dateformat=ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Altai: Saving the Pearl of Siberia". Archived from the original on 2007-03-22. Retrieved 2006-11-30.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ ತೈಲದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿತ ನಗರ: EU-ರಷ್ಯ Summit Visits ಸೈಬೀರಿಯಾ's Boomtown, ಸ್ಪಿಜಲ್
- ↑ "ನೊರ್ಲಿಸ್ಕ್ ನಿಕ್ಕಲ್ ಉತ್ಪಾದನೆ 2010ರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ ". ರೆಟರ್ಸ್.
- ↑ ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಜರ್ಮನ್ ಗಳು
- ↑ ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಜನಾಂಗ ವಿವರಣೆಯ ಭೂಪಟ
- ↑ ಪ್ರಪಂಚದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ನಿರ್ದೇಶಿಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು - ರಷ್ಯನ್ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ : ಬರ್ಯಾಟ್ಸ್.
- ↑ ಪ್ರಪಂಚದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ನಿರ್ದೇಶಿಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು - ರಷ್ಯನ್ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ : ಯಾಕುಟ್ಸ್.
- ↑ ಚೀನಿಗಳು ...ರಷ್ಯಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ Archived 2009-03-08 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. ಏಷ್ಯಾ ಟೈಮ್ಸ್ . ಮೇ 26, 2006
- ↑ ರಷ್ಯನ್ ರಾಯಭಾರಿ ನಿಯೋಗ ಮಂಡಳಿಯ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ — ರಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ
- ↑ "ಸೈಬೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೂವಿಷ್ ಮೂಲವನ್ನು ಬಿತ್ತುತ್ತಿರುವುದು". Archived from the original on 2009-08-27. Retrieved 2010-06-04.
ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
- ಸೈಬೀರಿಯಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ Archived 2010-06-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- ಸೈಬೀರಿಯಾದ ,ಗ್ರೀನ್ ಟವರ್ Archived 2008-05-17 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- ಬೆಂಜಮಿನ್ ಇಸಿಟ್ಟ್ ನಿಂದ , ಸೈಬೀರಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್ ಪಿಡಿಷನ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್
- ಎನಕಾರ್ಟಾ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲ್ ಪೀಡಿಯ Archived 2009-04-11 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿರುವ
ಸೈಬೀರಿಯಾArchived 2009-10-31 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ., ದ ಲೇಖನ - ಸೈಬೀರಿಯಾ Archived 2010-05-28 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ದ ಭೂಪಟ
