ಸದಸ್ಯರ ಚರ್ಚೆಪುಟ:2310675 Rajath u jadhav

ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವಕೋಶಕ್ಕೆ ನಿಮಗೆ ಸ್ವಾಗತ! ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ನಿಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗುವುದೆಂದೂ, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುವಿರೆಂದೂ ಆಶಿಸುತ್ತೇನೆ.
ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲೊಬ್ಬರಾಗಲು, ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಲು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸಮುದಾಯ ಪುಟ ನೋಡಿ.

ಹೊಸಬರಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತಹ ಕೆಲವು ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ (ಕೆಲ ಸಂಪರ್ಕಗಳು ಆಂಗ್ಲ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತವೆ):

ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಬರೆಯಿರಿ

ದಯವಿಟ್ಟು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲೇ ಬರೆಯಿರಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಲೇಖನದ ಶೀರ್ಷಿ‍ಕೆಯೂ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲೇ ಇರಲಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಯಾವುದೇ ಬ್ಲಾಗ್ ಮಾದರಿಯ ಲೇಖನ ಸೇರಿಸಬೇಡಿ.

ನಿಮಗೆ ಸಹಾಯ ಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಟದಲ್ಲಿ (ನಿಮ್ಮ ಚರ್ಚೆ ಪುಟದಲ್ಲಿ) {{ಸಹಾಯ}} ಎಂದು ಬರೆದು ಕೆಳಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿ.

ಲೇಖನ ಸೇರಿಸುವ ಮುನ್ನ...

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಒಂದು ವಿಶ್ವಕೋಶ. ಅದರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುವ ಲೇಖನಗಳು ವಿಶ್ವಕೋಶಕ್ಕೆ ತಕ್ಕುದಾಗಿರಬೇಕು. ಯಾವುದೇ ಬ್ಲಾಗ್ ಮಾದರಿಯ ಲೇಖನಗಳು, ಕಥೆ, ಕವನ, ಕಾದಂಬರಿ, ನಾಟಕ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು, ಪ್ರಬಂಧ ಮಾದರಿಯ ಲೇಖನಗಳು, ವಿಮರ್ಶೆ, ಜಾಹೀರಾತು ಮಾದರಿಯ ಲೇಖನಗಳು, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗಿರಬಾರದು. ಲೇಖನಗಳು ಜಗತ್ತಿಗೆಲ್ಲ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುವಂತಹ ಗಮನಾರ್ಹ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಇರಲಿ. ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖ ಸೇರಿಸಲು ಮರೆಯದಿರಿ.

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ನಿಯಮ ಪ್ರಕಾರ ನಿಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ, ನೀವು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆ ಬಗ್ಗೆ, ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರದ ಸಂಬಂಧಿ ಬಗ್ಗೆ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ.

ನೀವು ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯದ ಸಹಾಯ ಪುಟಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ಮತ್ತೇನಾದರೂ ತಿಳಿಯಬಯಸಿದಲ್ಲಿ, ದಯಮಾಡಿ ಈ ಅಂಚೆ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಸಂದೇಶ ಕಳುಹಿಸಿ.

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಲ್ಲಿ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುವಾಗ, ಚರ್ಚಾ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವಾಗ ಸಹಿ ಹಾಕುವುದನ್ನು ಮರೆಯಬೇಡಿ.
ಸಹಿ ಹಾಕಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಿ: ~~~~

-- ಕನ್ನಡ ವಿಕಿ ಸಮುದಾಯ (ಚರ್ಚೆ) ೧೦:೦೮, ೧೯ ಜುಲೈ ೨೦೨೪ (IST)Reply

ಗಂಗ ವಂಶದ ಕಲಾ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಪರಿಚಯ ಗಂಗ ವಂಶವು ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಚಿರಂತನ ಹೆಸರನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿತು. ಈ ವಂಶವು ಕ್ರಿ.ಶ. 4ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಸುಮಾರು 10ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಗಂಗರು ತಾಳಕಾಡು ಮತ್ತು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವನ್ನು ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಅಲ್ಲಿಂದ ಪ್ರಭುತ್ವ ನಡೆಸಿದರು. ಗಂಗ ವಂಶವು ತನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಕಲಾತ್ಮಕ, ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಗಂಗ ವಂಶದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಗಳು ಗಂಗ ವಂಶವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ದಿಗ್ವಿಜಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದೆ. ಇವರು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿಯುತ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ, ಅದನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿದರು. ಈ ವಂಶದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಬಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಳು ಆ ಕಾಲದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ತ್ರಿಕುಟದೇವಾಲಯಗಳು, ಬೃಹತ್ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ತಾಮ್ರಶಾಸನಗಳು ಗಂಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ತೋರುತ್ತವೆ. ಧಾರ್ಮಿಕ ಪೋಷಣೆ ಮತ್ತು ಶ್ರದ್ಧಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಗಂಗರು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರೂ, ಶೈವ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮಗಳಿಗೂ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದರು. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಶಿಲ್ಪವು ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕೌಶಲ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 57 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಪ್ರತಿಮೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಏಕಶಿಲಾ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಇದು ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ತಾಳಕಾಡಿನ ಶೈವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೋಲಾರದ ಕೋತೆಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಗಂಗರ ಕಾಲದ ಶ್ರೇಷ್ಟ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಭಾವ ಗಂಗರು ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ ಗಂಗರು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ತಾಮ್ರಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಗಂಗರ ಆಡಳಿತ, ಧಾರ್ಮಿಕ ದಾನ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಗಂಗರ ಕಲಾ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕತೆ ಗಂಗರ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕೊಡುಗೆ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದ್ದು, ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ವಂಶದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಗಂಗರ ವಂಶದ ಕಲಾ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಆ ಕಾಲದ ಕಲಾತ್ಮಕ ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮತ್ತು ನೈಪುಣ್ಯವನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.ಗಂಗ ರಾಜವಂಶವು 4ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ 11ನೇ ಶತಮಾನವರೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ ಒಂದು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ರಾಜವಂಶವಾಗಿದ್ದು, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕಲೆಯ ಹಾಗೂ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವಿಕಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು. ಈ ರಾಜವಂಶವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ತಲಕಾಡ, ಕೋಲಾರ ಮತ್ತು ಶ್ರೀರಾಮನಬೆಳಗೋಲಾ ಹಕ್ಕಿನ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದವು, ಅವುಗಳು ಗಂಗ ಕಾಲದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉನ್ನತಿಗೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದವು. ಈ ರಾಜವಂಶವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪರಂಪರೆಯುಹಾಕಲು ಆಧಾರ ಹೂಡಿದ ಮತ್ತು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊರಗೊಮ್ಮಲು ಹೊಸದಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಪ್ರಭಾವಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಕ್ತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಕಲಾತ್ಮಕ ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪರಂಪಕೋಷ್ಟವು ಅವರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ತಲುಪಿದ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳು ತಮ್ಮ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು ಚೋಳ ಕಾಲದ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಸಣ್ಣವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸರಳತೆ, ಶೃಂಗಾರ ಮತ್ತು ಕುशलವಾದ ವಿವರಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಂಗ ದೇವಾಲಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಚದರ ಆವರಣ (ಗರ್ಭಗುಹ), ಒಂದು ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣ (ಅಂತರಾಲ), ಮತ್ತು ಒಂದು pillared hall (ಮಂಟಪ) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭಗುಹದ ಮೇಲಿನ ವಿಮಾನ (ಗೋಪುರ) ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಸರಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಂಟಪಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ತಂಭಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ, ಹೂವಿನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ, ಮತ್ತು ಭೌಮಿತಿಕ ಮಾದರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಟವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಿರವಾದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಈ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕವಾಗಿರಿಸಲು ದೃಢಪಡಿಸಿತು. ತಲಕಾಡದ ಪಂಚಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಕೋಲಾರದ ಶ್ರೀ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಗಂಗ ಕಾಲದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೊರಾಂಗಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದ್ದು, ಸಮಾರಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬಹುಮಾನ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತವೆ.

ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಹಾಗೂ ಶಾಶ್ವತ ಕೊಡುಗೆಗಳ 중 하나 ಎಂದರೆ ಶ್ರೀರಾಮನಬೆಳಗೋಲಾದ ಗೋಮತೇಶ್ವರ (ಭಾವುಬಲಿ) ದೇವಾಲಯದ 57 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಭವ್ಯ ದೀರ್ಘವಾದ ದೈತ್ಯದ ಕಾಂಕಾಲೆ. ಈ ಪಾವನ ಮೂರ್ತಿಯು ಚವಂಡರಯ, ಗಂಗನ ರಾಜ್ಯಪಾಲ ರಾಜಮಲ್ಲಾ II ಅವರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಸೇನಾಪತಿಯವರಾದ ಸಚಿವರು ಆಧಾರಿತವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ದೀರ್ಘವಾದ ಕಲ್ಲು ಸೆಳೆಯಲಾಗಿದೆ. ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪರಿಪೋಷಣೆಯು ಕೇವಲ ಜೈನ ಗುಹೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ಒಳಗೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಜೈನ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಆಳವಾದ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಿದ ಈ ರಾಜವಂಶವು ಶಿವ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿತ ಹಲವಾರು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು.

ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಂಗ ಕಾಲದ ಅರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇಮ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಂಕೇತಗಳು, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗಳಿಗೆ ಅಪಾರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುವಂತೆ ಆಯಿತು.

ಭೂಮಿಕೆ: ಗಂಗವಂಶದ ಇತಿಹಾಸ

ಗಂಗವಂಶವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಶೀಲ ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಈ ವಂಶವು ಕ್ರಿ.ಶ. 4ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡು 10ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು. ತಾಳಕಾಡು (ಇಂದಿನ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ತ್ರಿನೆರನಾಡಿನಲ್ಲಿ) ಗಂಗರ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ನಂತರ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿತ್ತು. ಗಂಗರು ಶೈವ, ವೈಷ್ಣವ, ಮತ್ತು ಜೈನ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದ್ದು, ಇದರಿಂದಲೇ ಅವರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪೈಪೋಟಿ

ಗಂಗರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಸಾಧನೆಗಳಷ್ಟೇ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೂಲಕವೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾವು ಈ ಎರಡೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಗರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತೇವೆ.

1. ಗಂಗರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ: ಚಾಕ್ಷುಷ ವೈಭವ

1.1 ಶಿಲ್ಪಕಲೆ: ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಭಾವ

ಗಂಗರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೈತನ್ಯದ ಆಧಾರವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರೂ, ಶೈವ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮಗಳಿಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆ ಇತ್ತು. ಈ ಮೂವರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಅಂತರಸಂವಹನವು ಅವರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯು ವಿಶೇಷವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

1.2 ಬಾಹುಬಲಿಯ ಶಿಲ್ಪ: ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಮಹಾನ್ ಸಾಧನೆ

ಬಾಹುಬಲಿಯ ಶಿಲ್ಪ: ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಶಿಲ್ಪವು ಗಂಗರ ಶಿಲ್ಪಕೌಶಲ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಬೃಹತ್ ಶಿಲ್ಪವಾಗಿದ್ದು, 57 ಅಡಿ ಎತ್ತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಈ ಶಿಲ್ಪವು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಏಕಶಿಲಾ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.

ಇದು ಕ್ರಿ.ಶ. 981ರಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡರಾಯನ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು, ಜೈನ ಧರ್ಮದ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.

ಶಿಲ್ಪದ ಮೆರುಗು, ಸೈಮೆಟ್ರಿ ಮತ್ತು ಮಾನವತೆಯ ನಿರೂಪಣೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿವೆ.

1.3 ತೀರ್ಥಂಕರರ ವಿಗ್ರಹಗಳು

ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಗಂಗರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.

ಪ್ರತಿಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದ ದಿವ್ಯಭಾವ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ.

ತೀರ್ಥಂಕರರ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವರ ಧ್ಯಾನಮಗ್ನ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸಾ ತತ್ವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತವೆ.

1.4 ಲೌಕಿಕ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ

ಗಂಗರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗಾತ್ರಕ್ಕಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ.

ದಿವಟಿಗಳ, ಸ್ತಂಭಗಳ ಮತ್ತು ಅರಮನೆಗಳ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಅವರ ಕಾಲದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತವೆ.

ಕಲ್ಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಬರಹ, ಜನಜೀವನದ ಚಿತ್ರಣ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಕಥೆಗಳನ್ನು ಉಜ್ಜ್ವಲವಾಗಿ ಕೊರೆದು ಮೂಡಿಸಿದ್ದವು.

2. ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ: ದೇವಾಲಯಗಳ ವೈಭವ

2.1 ತಾಳಕಾಡು: ಗಂಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕೇಂದ್ರ

ತಾಳಕಾಡು ಗಂಗರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಶೈವ ದೇವಾಲಯಗಳ ಶ್ರೇಣಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ತಾಳಕಾಡಿನ ದೇವಾಲಯಗಳು:

ಮಾರ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಾಲಯ

ಅರ್ಕೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ

ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಗರ್ಭಗುಡಿ, ಸ್ತುಪ ಮತ್ತು ಸ್ತಂಭಗಳ ಅಲಂಕಾರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾಗಿವೆ.

2.2 ಕೋಲಾರದ ಕೋತೆಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ

ಕೋಲಾರದ ಕೋತೆಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಗಂಗರ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಗರ್ಭಗುಡಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿನ ಸಭಾಮಂಟಪದವರೆಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಿಲ್ಪಕೃತಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

2.3 ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಮತ್ತು ಮುಧೋಳದ ಜೈನ ಬಸ್ತಿಗಳು

ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು ಗಂಗರ ಜೈನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜೈನ ಬಸ್ತಿಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ತೀರ್ಥಂಕರರ ಗುಡಿಯು ಗರ್ಭಗುಡಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

2.4 ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಗಳು

ಗಂಗರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು:

ಗರ್ಭಗುಡಿ (ಸಂಕ್ರಮಣಸ್ಥಾನ): ದೇವಾಲಯದ ಅಂತರಾಳವು ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸ್ತಂಭಗಳು: ಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಪುರಾಣಕಥೆಗಳನ್ನು ಶಿಲ್ಪಿತವಾಗಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.

ಆಲಯ ಗೋಪುರ: ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರವೇಶದಾರಿ ಗೋಪುರವು ತ್ರಿಕೋನಾಕಾರದ ಶೃಂಗವಿದ್ದು, ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಶೃಂಗಾರದ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.

3. ಗಂಗರ ಶಾಸನ ಸಾಹಿತ್ಯ

3.1 ತಾಮ್ರ ಮತ್ತು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು

ಗಂಗರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಾಮ್ರಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಸಮಾಜದ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.

ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜರ ವಿಜಯಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ದಾನಗಳು, ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವಿವರಗಳಿವೆ.

ತಾಮ್ರಶಾಸನಗಳು ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಮ, ದೇವಾಲಯ, ಮತ್ತು ದಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ದಾಖಲಾತಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

3.2 ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು

ಜೈನಧರ್ಮದ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದ ಗಂಗರು, ಜೈನ ಗ್ರಂಥಗಳ ರಚನೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದರು.

3.3 ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಭಾವ

ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ: ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಗಂಗರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜೋರಾಯಿತು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ದಾರ್ಶನಿಕ ಕೃತಿಗಳು ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.

ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಂತಹ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಕ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ, ಕಲಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಕುಶಲತೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಗಂಗ ದೇವಾಲಯಗಳ ಶೈಲಿ ಸರಳ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ಚದರ ಗರ್ಭಗುಹ, ಅಂತರಾಲ ಮತ್ತು ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು, ಹೂವಿನ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಭೌಮಿತಿಕ ಮಾದರಿಗಳು ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗಂಗ ಕಲೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಕೊಡುಗೆ ಹೌದು, ಶ್ರೀರಾಮನಬೆಳಗೋಲಾದ ಗೋಮತೇಶ್ವರ ಪ್ರತಿಮೆ, ಇದು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಒಂದು ಶಾಶ್ವತ ಕಲೆ.

ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಪಲ್ಲವ ಹಾಗೂ ಚaluk್ಯ ಶೈಲಿಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ಅವು ಸಮಯೋಚಿತವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶೈಲಿಯೆಂದು ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಿತು. ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ ನಂತರದ ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಗಂಗರು ದೇವಾಲಯಗಳು, ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೀರಕಲ್ಲುಗಳ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ಇವೆಂದರೆ, ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಶಾಶ್ವತ ಅನುಭವವಾಯಿತು.