ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿ

ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿ ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಯುತ ವಿದ್ಯುದಾವೇಶ ಪೂರಿತ ಕಣಗಳ (ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ) ವೃತ್ತಾಕಾರದ ವಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಭೂಮಿಯ ಆಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇವು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ವಿದ್ಯುದಾವೇಶ ಪೂರಿತ ಕಣಗಳಾಗಿವೆ. ಭೂಮಿಯ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರವು ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತ ಸಮನಾಗಿ ಆವರಿಸಿಲ್ಲ. ಸೂರ್ಯನಿರುವ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ, ಸೂರ್ಯ ಮಾರುತಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಾಂದ್ರೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಒತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯದ ಮೂರರಷ್ಟು ದೀರ್ಘವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಈ ವಿಧಾನಗಳು ಚಾಪ್‌ಮನ್‌-ಫೆರಾರೊ ಕ್ಯಾವಿಟಿ ಎನ್ನುವ ಕುಳಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ ಪೂರಿತ ಕಣಗಳು ರಚಿಸುವ ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟಾನ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಸಮ್ಮಿಶ್ರಣದ ಆಂತರಿಕ ಪಟ್ಟಿ ಎಂದು ಎರಡು ವಿವಿಧ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಈ ಪಟ್ಟಿಯು ಇತರ ಆಲ್ಫ ಕಣಗಳಂತಹ ಇತರ ಬಿಂದು(ನೂಕ್ಲಿಯೈ)ಗಳನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದೆ. ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಧ್ರುವದ ಅರುಣೋದಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕಣಗಳು ಮೇಲಿನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿದೀಪಕಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಪ್ಪಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಆವಿಷ್ಕಾರ

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯುಗದ ಮೊದಲು ವಿದ್ಯುತ್‌ಪೂರಿತ ಕಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿದವರು ಕ್ರಿಸ್ಟೈನ್ ಬಿರ್ಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌, ಕಾರ್ಲ್ ಸ್ಟಾರ್ಮರ್ ಮತ್ತು ನಿಕೊಲಾಸ್ ಕ್ರಿಸ್ಟೊಫಿಲೊಸ್.^[೧] ಪಟ್ಟಿಯ ಅಸ್ತಿತ್ವವು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್‌ ೧ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್‌ ೩ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಿಂದ ೧೯೫೮ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಡಾ.ಜೇಮ್ಸ್ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್‌ರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಯೋವ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾದ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್‌ ೪, ಪಯೋನಿಯರ್ ೩ ಮತ್ತು ಲೂನಾ ೧ರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು.

ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಎಂಬ ಪದವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತ ಆವರಿಸಿರುವ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯಾಗಿವೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದೇ ರೀತಿಯ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ಯ ಮಾತ್ರವೇ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣವೂ ೨೦೦–೧,೦೦೦ ಕಿಮೀಯ ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿಯ ಕಣಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ,^[೨] ಆದರೆ ಪಟ್ಟಿಯು ೭ ಭೂಮಿ ತ್ರಿಜ್ಯ R_E ಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದಿಲ್ಲ.^[೨] ಪಟ್ಟಿಗಳು ಖಗೋಳ ಸಮಭಾಜಕವೃತ್ತದಿಂದ ೬೫°^[೨] ಗಳಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗುವ ವರೆಗೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

ಸಂಶೋಧನೆ

ಗುರುವಿನ ಬದಲಾಗುವ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳು

ಮುಂಬರುವ ನಾಸಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿ ಚಂಡಮಾರುತ ಅಧ್ಯಯನಗಳು (ಆರ್‌ಬಿಎಸ್‌ಪಿ),ಮುಂದುವರೆದವು ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ (ಊಹಿಸುವಷ್ಟು) ಹೇಗೆ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಮತ್ತು ಅಯಾನುಗಳು ಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಥವಾ ಸೌರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಸೌರ ಮಾರುತದಿಂದ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ.

ಆರ್‌ಬಿಎಸ್‌ಪಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಸಧ್ಯಕ್ಕೆ ೨೦೧೨ರಲ್ಲಿ ಅಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಕಳೆದ ೨ ವರ್ಷಕ್ಕೆಂದು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಇದು ೪ ವರ್ಷಗಳಾಗಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಾಸಾದ ಗೊಡ್ಡಾರ್ಡ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟ ಕೇಂದ್ರವು ಆರ್‌ಬಿಎಸ್‌ಪಿನ ನಿಯೋಜನೆಯಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಲಿವಿಂಗ್ ವಿತ್ ಎ ಸ್ಟಾರ್‌ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸೋಲಾರ್ ಡೈನಾಮಿಕ್ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿಯೊಂದಿಗೆ (ಎಸ್‌ಡಿಒ) ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಆನ್ವಯಿಕ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವು ಆರ್‌ಬಿಎಸ್‌ಪಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಅಳವಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಜವಬ್ಧಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ^[೩].

ಸೌರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವಂತಹ ಕಾಂತೀಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಗ್ರಹ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಅನೇಕ ಇಂತಹ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ವೋಯೇಜರ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು (ವೋಯೇಜರ್ ೨ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ) ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಯುರೆನಸ್ ಮತ್ತು ನೆಫ್ಚೂನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಾಮಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ದೃಢೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿ

ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳ ಸೌರಗಾಳಿಯ ಪ್ರಭಾವದ ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ; ಈ ಅರುಣೋದಯದ ತರಹದ ಬ್ರಿಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ಕರೆಂಟನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿ ಕ್ರಿಸ್ಟೈನ್ ಬ್ರಿಕ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್‌ ತನ್ನ ಟೆರೆಲ್ಲಾದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದನು, ನಿರ್ವಾತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಂತೀಯ ಆ‍ಯ್‌‍ನೋಡ್ ಗ್ಲೋಬ್‌.er.

ಹೊರಗಿನ ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಿಯು ಭೂಮಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯದ (R_E ) ಎತ್ತರ ಅಥವಾ ೧೩,೦೦೦ದಿಂದ ೧೯,೦೦೦ ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ಭೂಮಿಯ ಸುತ್ತಳತೆಯ ಮೇಲಿನವರೆಗೂ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಇದರ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ೪–೫ R_E ಯಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಹೊರಗಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯು ಬಹುಶಃ ಆಂತರಿಕ ತ್ರಿಜ್ಯದ ಚದರಿಸುವಿಕೆ^[೪] ಯಿಂದಾಗಿದೆ ^[೫] ಮತ್ತು ವಿಸ್ಲರ್ ಮೋಡ್ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಅಲೆಗಳಿಂದ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯು ಬದಲಾಗುವುದರಿಂದಾಗುವ ಸ್ಥಾನಿಕ ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ^[೬]. ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಸತತವಾಗಿ ವಾತಾವರಣದ ನ್ಯೂಟ್ರಲ್‌ಗಳ ಘರ್ಷಣೆಯಿಂದ,^[೬] ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟೊಪಾಸ್ ನಷ್ಟವಾಗುವುದರಿಂದ, ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನ ತ್ರಿಜ್ಯದ ವಿಸ್ತರಣೆಯಿಂದ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯು ಭೂಮಿಯಕಾಂತ ವಲಯದಿಂದ ತಡೆ ಹಿಡಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ (೦.೧–೧೦ ಎಮ್‌ಇವಿ) ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಶಕ್ತಿಯುತ ಪ್ರೋಟಾನುಗಳ ತ್ರಿಜ್ಯ ಪರಿಭ್ರಮಣೆಯು ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹರಿವು ಮತ್ತು ಹೊರಗಿನ ಕೊನೆಯ (ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟೊಪಾಸ್ಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ), ಭೂಕಾಂತೀಯ "ಬಾಲ"ದ ಮೂಲಕ ಭೂಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ರೇಖೆಗಳು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಶಕ್ತಿಯುತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಹರಿವುಗಳು ಕೆಳಗಿನ ಸುಮಾರು ೧೦೦ ಕಿಮೀಯ ಒಳಗಿನ ಇಂಟರ್‌ಪ್ಲೇನರೀ ಹಂತಗಳವರೆಗೂ (೧,೦೦೦ನಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ) ಕುಸಿಯುತ್ತವೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ರೋಧಕ ಕಣದ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಒಂದೇ ಸಮನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಇವು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವಿಧದ ಅಯಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಯಾನುಗಳು ಶಕ್ತಿಯುತ ಪ್ರೊಟಾನುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಆಲ್ಫಾ ಕಣಗಳು ಮತ್ತು O⁺ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಅಯಾನುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ಅಯಾನುಗೋಳದಲ್ಲಿರುವಂತೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಅಯಾನುಗಳ ಮಿಶ್ರಣವು ವಿದ್ಯುತ್‌ಶಕ್ತಿಪೂರಿತ ಕಣವು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯು ಒಳಗಿನ ಪಟ್ಟಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಣಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭೂಕಾಂತೀಯ ಚಂಡಮಾರುತದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯುತ(ವಿಕಿರಣ) ಕಣಗಳ ಚಲನೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳು ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಬಂದ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಅಲೆಗಳಿಂದ ತಾವೇ ಪ್ರಚೋದಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಚಂಡ ಮಾರುತದ ಒಳನುಗ್ಗಿಸುವಿಕೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಳವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಣಗಳ ವೇಗೊತ್ಕರ್ಷವು ಕಾಂತ ಗೋಳದ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಿಂದಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿ ಯನ್ನು ಯುಎಸ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್‌ ೪ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿತೋ ಅಥವಾ ಯುಎಸ್‌ಎಸ್‌ಆರ್‌ ಸ್ಪುಟ್ನಿಕ್ ೨/೩ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿತೋ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.^{[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]}

ಆಂತರಿಕ ಪಟ್ಟಿ

ಒಳಗಿನ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಯು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಪದರದಿಂದ ೧೦೦–೧೦,೦೦೦ ಕಿಮೀ^[೭] (೦.೦೧ದಿಂದ ೧.೫ದ ವರೆಗಿನ ಭೂಮಿಯತ್ರಿಜ್ಯ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯು ೧೦೦ ಎಮ್‌ಇವಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಶಕ್ತಿಯುತ ಪ್ರೋಟಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಕೆಇವಿಗಳಷ್ಟಿರುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಬಲವಾದ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ತಡೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ(ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ).

ಮೇಲಿನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯೂಕ್ಲೈಗಳೊಂದಿಗಿನ ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳ ಸಂಘರ್ಷದಿಂದಾಗುವ ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‌ಗಳ ಬೀಟಾ ಕ್ಷೀಣಿಸುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಕಳಗಿನ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿರುವ ೫೦ ಎಮ್‌ಇವಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರೊಟಾನುಗಳುಂಟಾಗುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರೊಟಾನುಗಳ ಮೂಲವು ಭೂಕಾಂತೀಯ ಮಾರುತಗಳಿಂದಾದ ಕಾಂತಕ್ಷೇತ್ರದ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದಾಗುವ ಪ್ರೋಟಾನ್‌ ಪ್ರಸರಣದಿಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.^[೮]

ಪಟ್ಟಿಗಳ ತುಸು ಸಮತೋಲನ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಭೂಕೇಂದ್ರದಿಂದ, ಒಳಗಿನ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಯು ದಕ್ಷಿಣ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಅಸಂಗತತೆ (ಎಸ್‌ಎಎ)ಯ ಮೇಲ್ಪದರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಸ್‌ಎಎಯು ದೀರ್ಘವಾದ ವಿರುದ್ಧ ಹಿಂಚಲನಾ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿನ ಅಸ್ತಿರ ಡೈಪೋಲ್‌ನಿಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನದ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂದರೆ ಕಾಂತೀಯ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ ಮತ್ತು ಕಾಂತೀಯ ದಕ್ಷಿಣ ಧ್ರುವಗಳು ಸ್ಥಳ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಅಟ್ಲಾಂಟಿಕ್ ಅಸಂಗತತೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಭೂಕಾಂತೀಯ ಹಿಂಚಲನೆ ಎನ್ನುವರು.

ಚಲನಾ ಮೌಲ್ಯಗಳು

ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ, ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಬಿಂದುವಿನಲ್ಲಿ, ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯ ಕಣಗಳ ಚಲನೆಯು ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾಂತೀಯ ವಿಷುವದ್ರೇಖೆಯಲ್ಲಿ, ೫೦೦ ಕೆಇವಿಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು (ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ. ೫ ಎಮ್‌ಇವಿ) ೧.೨×೧೦^೬ (ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ. ೩.೭×೧೦^೪)ಯಿಂದ ೯.೪×೧೦^೯ (ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ. ೨×೧೦^೭)ವರೆಗಿನ ಪ್ರತಿ ಸೆಂಟಿಮೀಟರಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಕಣಗಳ ಸರ್ವದಿಕ್ಕಿನ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರೋಟಾನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳು ೧೦೦ ಕೆಇವಿ (೦.೬ ಮಿಮೀಯವರೆಗಿನ ಸೀಸವನ್ನು ಭೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊಗುವ)ಯಿಂದ ೪೦೦ ಎಮ್‌ಇವಿ (೧೪೩ ಮಿಮೀಯವರೆಗಿನ ಸೀಸವನ್ನು ಭೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊಗುವ) ವರೆಗಿನ ಚಲನಾಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರೊಟಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.^[೯]

ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿರುವ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಗಳ ಹರಿವಿನ ಬೆಲೆಯು ಗರಿಷ್ಠವಾದ ಹರಿವಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಅವು ಕೇವಲ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಧ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿದೆ: ಕೆಲವು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿನ ಸಾಧನಗಳು ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ನೈಜ ಸಮಯವು ಸೀಮಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸೌರಮಾರುತದ ಕಾರಿಂಗ್ಟನ್ ಘಟನೆಯ ತೀವ್ರತೆಯು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆ ಘಟನೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾದ ಸಾಧನಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಲಭ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿನ ಹರಿವಿನ ಹಂತದಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಬೀಟಾ ವಿಕಿರಣದ ಹಂತಗಳು ಮಾನವನಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿವೆ.

AP8 MIN omnidirectional proton flux >=100ಕೆಇವಿ
AP8 MIN omnidirectional proton flux >=1ಎಮ್‌ಇವಿ
AP8 MIN omnidirectional proton flux >=400ಎಮ್‌ಇವಿ

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಯಾನದ ಪರಿಣಾಮಗಳು

ಸೌರ ಕೋಶಗಳು, ಅನುಕಲಿತ ಮಂಡಲಗಳು, ಮತ್ತು ಸಂವೇದಕಗಳು ವಿಕಿರಣಗಳಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಬಹುದು. ಭೂಕಾಂತೀಯ ಮಾರುತಗಳು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಉಪಗ್ರಹಗಳ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಲಾಜಿಕ್ ಮಂಡಲಗಳನ್ನು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಂಕೀಯವಾಗಿಸುವುದರಿಂದ ವಿಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಸುಲಭ ಭೇದ್ಯವನ್ನಾಗಿಸುತ್ತದೆ, ಒಳಬರುವ ಅಯಾನುಗಳು ಮಂಡಲದ ಚಾರ್ಜ್‌ದಷ್ಟೇ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉಪಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‍‌ಗಳನ್ನು ವಿಕಿರಣದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಗಡುಸಾಗಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಇತರ ಉಪಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಹಬಲ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ದೂರದರ್ಶಕವು ತೀವ್ರ ವಿಕಿರಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ ತನ್ನ ಸಂವೇದಕಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.^[೧೦]

ಭೂಮಿಯ ಕೆಳ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು ಹಾದುಹೋಗುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತು ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಮ್ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ವಿಕಿರಣ ಅಥವಾ ಸೌರ ಜ್ವಾಲೆಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಭೂಮಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯದ ನಡುವಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಎರಡು ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಸುರಕ್ಷಿತ ವಲಯ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೧]^[೧೨]

ಅಲ್ಯೂಮೀನಿಯಂನ ೩ ಮಿಮೀನಿಂದ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಉಪಗ್ರಹವು ದೀರ್ಘವೃತ್ತೀಯ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು(೨೦೦ ಎತ್ತರದ ೨೦,೦೦೦ ಮೈಲಿಗಳಷ್ಟು ದೂರ) ಹಾದು ಹೋಗುವಾಗ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೨,೫೦೦ ರೆಮ್ (೨೫ ಎಸ್‌ವಿ)ಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಆಂತರಿಕ ಪಟ್ಟಿಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವಾಗ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನೂ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.^[೧೩]

ಕಾರಣಗಳು

ಚಿತ್ರ:Simulated-van-allen-belts.jpg

ಮೊದಲು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರಪಲ್ಶನ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿ, ಕ್ಲೆವೆಲ್ಯಾಂಡ್‌, ಒಹಾಯೊ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದ್ದ #5 ಲೆವೀಸ್ ರೆಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್‌‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಥ್ರಸ್ಟರ್‌ನಿಂದ ಟ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಮಾದರೀಯ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳು.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳು ಬೇರೆ ವಿಧಾನಗಳಿಂದಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗಿದೆ. ಆಂತರಿಕ ಪಟ್ಟಿಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೇಲ್ಪದರದಲ್ಲಿನ ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಕಿರಣಗಳ ಸಂಘರ್ಷದಿಂದಾದ ಆಲ್ಬೆಡೊ ನ್ಯೂಟ್ರಾನುಗಳ ಕ್ಷೀಣಿಸುವಿಕೆಯಿಂದಾದ ಶಕ್ತಿಯುತ ಪ್ರೊಟಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅವುಗಳು ಭೂಕಾಂತೀಯ ಮಾರುತಗಳ ಕೊನೆಯ ಭಾಗದಿಂದ ಒಳಸೇರಿದವುಗಳಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ನಂತರ ತರಂಗ ಕಣಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ಶಕ್ತಿ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಕಣಗಳು ಭೂಮಿಯ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ತಡೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಒಂದು ಕಾಂತೀಯ ದರ್ಪಣವಾಗಿದೆ. ಕಣಗಳು ಕ್ಷೇತ್ರ ರೇಖೆಗಳ ಸುತ್ತ ಪರಿಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರ ರೇಖೆಗಳ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಕಣಗಳು ಕ್ಷೇತ್ರ ರೇಖೆಗಳು ಒಮ್ಮುಖವಾಗಿರುವ ಬಲಯುತ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನೆದರಿಸುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳ "ಅನುಲಂಬ" ವೇಗವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಿಮ್ಮುಖವಾಗಬಹುದು, ಕಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಫಲಿಸಬಹುದು. ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಭೂಮಿಯ ಧ್ರುವಗಳ ನಡುವೆ ಕಣಗಳು ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಆಂತರಿಕ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ವ್ಯಾನ್ ಅಲೆನ್ ಪಟ್ಟಿಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ವಲಯ ಅಥವಾ ಸುರಕ್ಷಿತ ರಂಧ್ರವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ,ಇದು ಕಣಗಳನ್ನು ಪಿಚ್ ಕೋನ(ಸಮತಲ ಅಥವಾ ಲಂಬವಾಗಿ ಅಳೆದ ಕೋನ)ದಲ್ಲಿ ಹರಡುವ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನ (ವಿಎಲ್‍‌ಎಫ್) ಅಲೆಗಳಿದಾಗುತ್ತವೆ, ಅವು ವಾತಾವಣದಿಂದ ಪಡೆದ ಕಣಗಳಿಂದಾಗಿವೆ. ಸೌರ ಆಸ್ಪೋಟವು ಕಣಗಳನ್ನು ರಂಧ್ರದ ಮೂಲಕ ತಳ್ಳುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಅವು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಡಿಯೋ ಅಲೆಗಳು ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧತೆಯಿಂದಾಗಿದೆಯೆಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ನಾಸಾದ ಗೊಡ್ಡಾರ್ಡ್ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಹಾರಾಟ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿನ ಜೇಮ್ಸ್ ಗ್ರೀನ್‌ನ ಮೈಕ್ರೊ ಲ್ಯಾಬ್ ೧ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯಿಂದ ಪಡೆಯಲಾದ ಮಿಂಚಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಇಮೇಜ್‌ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯ ವಿಕಿರಣ-ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ರಂಧ್ರದಲ್ಲಿನ ವಿಕಿರಣ ಅಲೆಗಳ ದತ್ತಾಂಶದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿ ನೋಡಿದಾಗ ಭೂಮಿಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ಮಿಂಚುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿದೆಯೆಂದು ಸೂಚಿಸಿತು. ಅವುಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಡಿಯೋ ಕಿರಣಗಳು ಐಯಾನೋಸ್ಪಿಯರ್‌ ಅನ್ನು ಲಂಬಕೋನದಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಉನ್ನತ ಅಕ್ಷಾಂಶದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ದಾಟುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಜಾಗದ ಕೆಳಭಾಗ ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಇನ್ನೂ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿವೆ.

ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿನ ಅಣು ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಕೃತಕ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿನ ಅಣು ಪ್ರಯೋಗವಾದ ಸ್ಟಾರ್‌ಫಿಶ್ ಪ್ರೈಮ್‌ ಕೃತಕ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅದು ಭೂಮಿಯ ಕೆಳ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮೂರರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಉಪಗ್ರಹಗಳನ್ನು ನಾಶ ಮಾಡಿತು. ಥಾಮಸ್ ಗೋಲ್ಡ್‌ನ ವಾದದ ಪ್ರಕಾರ ಬಾಹ್ಯ ಪಟ್ಟಿಯು ಅರುಣೋದಯದಿಂದ ಉಳಿದಿರುವುದಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅಲೆಕ್ಸ್ ಡೆಸ್ಲೆರ್‌ ಪಟ್ಟಿಯು ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಇನ್ನೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಪ್ರಕಾರ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸೌರಗಾಳಿಯಿಂದ ಪೂರಿತವಾದ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿಯ ಪ್ರವಹಿಸುವಿಕೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರೊಟಾನುಗಳು ಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿದ್ದು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಋಣಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಪಟ್ಟಿಗಳ ನಡುವಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ ಪ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ಪಟ್ಟಿಗಳು "ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ." ಪಟ್ಟಿಗಳು ಅರುಣೋದಯವನ್ನು, ಮಿಂಚುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತವೆಂದೂ ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ.

ನಿವಾರಣೆ

ಪಟ್ಟಿಗಳು ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಕಂಟಕಪ್ರಾಯವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾನವನಿಗೂ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆಯುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದುಬಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ರಾಬರ್ಟ್ ಪಿ. ಹೊಯ್ಟ್ ಮತ್ತು ರಾಬರ್ಟ್ ಎಲ್. ಫಾರ್ವರ್ಡ್‌ರು ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿಯ ಕಣಗಳು ನಾಶವಾಗಲು ಸಂಭವನೀಯ ಕಾರಣಗಳ ಹೈವೋಲ್ಟ್‌ (ಹೈ ವೊಲ್ಟೇಜ್ ಆರ್ಬಿಟಿಂಗ್ ಲಾಂಗ್ ಟೆಥರ್) ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯು ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿನ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಂದ ಬಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಪೂರಿತ ಟೆಥರ್ಸ್‌ನ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನೊಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿನ ವಿದ್ಯತ್‌ ಪೂರಿತ ಕಣಗಳು ಈ ಟೆಥರ್‌ಗಳನ್ನೆದುರಿಸಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾಯೀ ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಹಾಯ್ದು ಪಥವನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸಿ ತಪ್ಪಿಸುತ್ತವೆ, ಇಲ್ಲಿ ಅವು ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡದೆ ಕರಗುತ್ತವೆ.^[೧೪] ಪ್ರಯೋಗಗಳ‌ ಪ್ರಕಾರ ಆಂತರಿಕ ಪಟ್ಟಿ ೧%ರಷ್ಟು ತನ್ನ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಹರಿವನ್ನು ಎರಡು ತಿಂಗಳ ಹೈವೋಲ್ಟ್‌ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.^[೧೫]

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

ಎಲ್-ಕೋಶ
ಕೃತಕ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವಾತಾವರಣ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

↑ Stern, David P.; Peredo, Mauricio. "Trapped Radiation -- History". Retrieved 2009-04-28.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ^೨.೦ ^೨.೧ ^೨.೨ ಮಾರ್ಟಿನ್ ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್‌ ಟೊ ಜಿಯೊಮೆಟ್ರಿಕಲೀ ಟ್ರಾಪ್ಡ್ ರೇಡಿಯೇಶನ್ (೧೯೯೪).
↑ "Construction Begins!". The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory. January 2010. Archived from the original on 2012-07-24. Retrieved 2010-12-30.
↑ Elkington, S. R.; Hudson, M. K.; Chan, A. A. (2001). Enhanced Radial Diffusion of Outer Zone Electrons in an Asymmetric Geomagnetic Field. American Geophysical Union. Bibcode:2001AGUSM..SM32C04E. {{cite conference}}: Unknown parameter |booktitle= ignored (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ Shprits, Y. Y.; Thorne, R. M. (2004). "Time dependent radial diffusion modeling of relativistic electrons with realistic loss rates". Geophysical Research Letters. 31 (8): L08805. doi:10.1029/2004GL019591.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ^೬.೦ ^೬.೧ Horne, Richard B.; Thorne, Richard M.; et al. (2005). "Wave acceleration of electrons in the Van Allen radiation belts". Nature. 437 (7056): 227–230. doi:10.1038/nature03939. PMID 16148927. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ಇಸಿಎಸ್‌ಎಸ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಇಂಜಿನಿರಿಂಗ್ ಇಸಿಎಸ್‌ಎಸ್-E-ST-೧೦-೦೪C ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೮
↑ Tascione, Thomas F. (1994). Introduction to the Space Environment, 2nd. Ed. Malabar, Florida USA: Kreiger Publishing CO. ISBN 0-89464-044-5.
↑ ವಿಲ್ಮೊಟ್ ಹೆಸ್ರ ದ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಮೆಗ್ನೆಟೊಸ್ಪಿಯರ್ (೧೯೬೮)
↑ "Hubble Achieves Milestone: 100,000th Exposure". STScI. 1996-07-18. Archived from the original on 2016-06-25. Retrieved 2009-01-25.
↑ "Earth's Radiation Belts with Safe Zone Orbit". Goddard Space Flight Center, NASA. Archived from the original on 2016-01-13. Retrieved 2009-04-27.
↑ Weintraub, Rachel A. "Earth's Safe Zone Became Hot Zone During Legendary Solar Storms". Goddard Space Flight Center, NASA. Archived from the original on 2019-01-04. Retrieved 2009-04-27.
↑ Ptak, Andy (1997). "Ask an Astrophysicist". NASA GSFC. Archived from the original on 2014-10-10. Retrieved 2006-06-11.
↑ David, L. (2002-09-16). "Proposal: Removing Earth's Radiation Belts". Space.com. Archived from the original on 2002-10-14. Retrieved 2010-03-09.
↑ "High-Voltage Orbiting Long Tether (HiVOLT): A System for Remediation of the Van Allen Radiation Belts". Tethers Unlimited. Archived from the original on 2011-05-17. Retrieved 2010-03-09.

ಹಾಮ್ಸ್-ಸೀಡ್ಲ್, ಎ. ಜಿ. ಮತ್ತು ಆ‍ಯ್‌ಡಮ್ಸ್, ಎಲ್‌ (೨೦೦೨). ಹ್ಯಾಂಡ್‌ಬುಕ್ ‌ಆಫ್ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್‌ (ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ‌ ಪ್ರೆಸ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ ೨೦೦೨). ISBN ೦-೭೬೬೦-೨೧೬೭-X.
ಆ‍ಯ್‌ಡಮ್ಸ್, ಎಲ್‌., ಹಾರ್ಬೊಎ ಸೊರೆನ್ಸೆನ್, ಆರ್., ಹಾಮ್ಸ್ ಸೀಡ್ಲ್, ಎ. ಜಿ, ವಾರ್ಡ್‌, ಎ. ಕೆ. ಮತ್ತು ಬುಲ್, ಆರ್. (೧೯೯೧). ಎಸ್‌ಇ‌ಯು ಅಳತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌರ ಜ್ವಾಲೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿನ ಭೂಸ್ಥಿರ ಕಕ್ಷೆಯ ಕುರಿತಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ. ಐಇಇಇ ಟ್ರಾನ್ಸಾಕ್ಷನ್ಸ್ ಆನ್ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸೈನ್ಸ್' . ಎನ್‌ಎಸ್ ೩೮ (೬) ೧೬೮೬–೯೨ (ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೯೧)
ಶ್ಪ್ರಿಟ್ಸ್, ವೈ. ವೈ., ಎಸ್. ಆರ್. ಎಲ್ಕಿಂಗ್ಟನ್‌, ಎನ್. ಪಿ. ಮೆರೆಡಿತ್, ಮತ್ತು ಡಿ. ಎ. ಸುಬೊರ್ಟಿನ್ (೨೦೦೮), ಹೊರ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ನಷ್ಟಗಳ ಕುರಿತಾದ ಮಾದರಿಯ ವಿಮರ್ಶೆ: ಐ. ರೇಡಿಯಲ್ ಟ್ರಾನ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ಜೆ. ಅಟ್ಮೊಸ್. Sol. Terr. Phys., ೭೦, ೧೬೭೯-೧೬೯೩, doi:೧೦.೧೦೧೬/j.jastp.೨೦೦೮.೦೬.೦೦೮.
ಶ್ಪ್ರಿಟ್ಸ್, ವೈ. ವೈ., ಡಿ. ಎ. ಸುಬೊರ್ಟಿನ್,ಎನ್. ಪಿ. ಮೆರೆಡಿತ್,ಮತ್ತು ಎಸ್. ಆರ್. ಎಲ್ಕಿಂಗ್ಟನ್ (೨೦೦೮), ಹೊರ ವಿಕಿರಣ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ನಷ್ಟಗಳ ಕುರಿತಾದ ಮಾದರಿಯ ವಿಮರ್ಶೆ‌: II. ಲೋಕಲ್ ಅಕ್ಸೆಲರೇಶನ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಲಾಸ್, ಜೆ. ಅಟ್ಮೊಸ್. Sol. Terr. Phys., ೭೦, ೧೬೯೪-೧೭೧೩, doi:೧೦.೧೦೧೬/j.jastp.೨೦೦೮.೦೬.೦೧೪.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲನೇಶನ್ ಆಫ್ ದ ಬೆಲ್ಟ್ಸ್
ಟ್ರಾಪ್ಡ್ ಪಾರ್ಟಿಕಲ್ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಮಾಡೆಲ್ Archived 2010-06-01 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.-ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ ಟು ದ ಟ್ರಾಪ್ಡ್ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಬೆಲ್ಟ್ಸ್.
ಸ್ಪೆನ್ವಿಸ್ - ಸ್ಪೇಸ್ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್, ಎಫೆಕ್ಟ್ಸ್, ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಎನ್ವಿರಾನ್‌ಮೆಂಟ್, ಎಜುಕೇಶನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್—ಗೇಟ್‌ವೇ ಟು ದ ಸ್ಪೆನ್ವಿಸ್ ಆರ್ಬಿಟಲ್ ಡೋಸ್ ಕ್ಯಾಲ್ಕ್ಯುಲೇಶನ್ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್.
D. P. Stern, M. Peredo (2004-09-28). "The Exploration of the Earth's Magnetosphere". NASA. Retrieved 2006-08-22.
ನಾಸಾ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಸ್ಟಾರ್ಮ್ ಪ್ರೋಬ್ ಮಿಶನ್

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Magnetosphere

[1] Stern, David P.; Peredo, Mauricio. "Trapped Radiation -- History". Retrieved 2009-04-28.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[intro-2] ೨.೦ ^೨.೧ ^೨.೨ ಮಾರ್ಟಿನ್ ವಾಲ್ಟ್‌ರ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್‌ ಟೊ ಜಿಯೊಮೆಟ್ರಿಕಲೀ ಟ್ರಾಪ್ಡ್ ರೇಡಿಯೇಶನ್ (೧೯೯೪).

[3] "Construction Begins!". The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory. January 2010. Archived from the original on 2012-07-24. Retrieved 2010-12-30.

[4] Elkington, S. R.; Hudson, M. K.; Chan, A. A. (2001). Enhanced Radial Diffusion of Outer Zone Electrons in an Asymmetric Geomagnetic Field. American Geophysical Union. Bibcode:2001AGUSM..SM32C04E. {{cite conference}}: Unknown parameter |booktitle= ignored (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[5] Shprits, Y. Y.; Thorne, R. M. (2004). "Time dependent radial diffusion modeling of relativistic electrons with realistic loss rates". Geophysical Research Letters. 31 (8): L08805. doi:10.1029/2004GL019591.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[nature437-6] ೬.೦ ^೬.೧ Horne, Richard B.; Thorne, Richard M.; et al. (2005). "Wave acceleration of electrons in the Van Allen radiation belts". Nature. 437 (7056): 227–230. doi:10.1038/nature03939. PMID 16148927. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |author= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[7] ಇಸಿಎಸ್‌ಎಸ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಇಂಜಿನಿರಿಂಗ್ ಇಸಿಎಸ್‌ಎಸ್-E-ST-೧೦-೦೪C ೧೫ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೦೮

[8] Tascione, Thomas F. (1994). Introduction to the Space Environment, 2nd. Ed. Malabar, Florida USA: Kreiger Publishing CO. ISBN 0-89464-044-5.

[9] ವಿಲ್ಮೊಟ್ ಹೆಸ್ರ ದ ರೇಡಿಯೇಶನ್ ಬೆಲ್ಟ್ ಆ‍ಯ್೦ಡ್ ಮೆಗ್ನೆಟೊಸ್ಪಿಯರ್ (೧೯೬೮)

[10] "Hubble Achieves Milestone: 100,000th Exposure". STScI. 1996-07-18. Archived from the original on 2016-06-25. Retrieved 2009-01-25.

[11] "Earth's Radiation Belts with Safe Zone Orbit". Goddard Space Flight Center, NASA. Archived from the original on 2016-01-13. Retrieved 2009-04-27.

[12] Weintraub, Rachel A. "Earth's Safe Zone Became Hot Zone During Legendary Solar Storms". Goddard Space Flight Center, NASA. Archived from the original on 2019-01-04. Retrieved 2009-04-27.

[13] Ptak, Andy (1997). "Ask an Astrophysicist". NASA GSFC. Archived from the original on 2014-10-10. Retrieved 2006-06-11.

[14] David, L. (2002-09-16). "Proposal: Removing Earth's Radiation Belts". Space.com. Archived from the original on 2002-10-14. Retrieved 2010-03-09.

[15] "High-Voltage Orbiting Long Tether (HiVOLT): A System for Remediation of the Van Allen Radiation Belts". Tethers Unlimited. Archived from the original on 2011-05-17. Retrieved 2010-03-09.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]