ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮ
ಹಿಂದೂ ದೇವರಾದ ಶಿವನಿಗೆ ಪವಿತ್ರವಾದ ಐದು ಪಂಚರಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಕೋನಸೀಮಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದ್ರಾಕ್ಷಾರಾಮಮ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭೀಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಯು ಶಿವನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ.
| ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮ | |
|---|---|
 ಭೀಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 16°47′31″N 82°03′48″E / 16.792°N 82.0633°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ಕೋನಸೀಮಾ ಜಿಲ್ಲೆ |
| ಸ್ಥಳ | ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮಮ್ |
| ಎತ್ತರ | 31.4 m (103 ft) |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ | |
| ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ | ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ |
| ಶಾಸನಗಳು | ತೆಲುಗು |
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಹಿಂದೆ ದಕ್ಷತಪೋವನ ಮತ್ತು ದಕ್ಷವಾಟಿಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.[೧] ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಜಾಪತಿಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ದಕ್ಷನು "ನಿರೀಶ್ವರ ಯಾಗ" ಅಥವಾ "ನಿರೀಶ್ವರ ಯಜ್ಞ" ಎಂಬ ಯಾಗ ಅಥವಾ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಸ್ಥಳ ಇದು. ಈ ಸ್ಥಳದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೆಸರು "ದಕ್ಷ ಆರಾಮ" ದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ ಇದರರ್ಥ "ದಕ್ಷನ ವಾಸಸ್ಥಾನ". ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಜಗದ್ಗುರು ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು / ಆದಿ ಶಂಕರರು ಮಹಾಶಕ್ತಿ ಪೀಠದ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ "ಮಾಣಿಕ್ಯೇ ದಕ್ಷ ವಾಟಿಕಾ" ದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು "ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮದ ಮಾಣಿಕ್ಯಾಂಬಾ ದೇವಿ" ಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷನು "ನಿರೀಶ್ವರ ಯಜ್ಞ" ಮಾಡಿದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಇಂದಿಗೂ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನಗಳು ಇದನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ ೯ ಮತ್ತು ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ನಡುವೆ ಪೂರ್ವ ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ ಭೀಮನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ದೊಡ್ಡ ಮಂಟಪವನ್ನು ಒಡಿಶಾದ ಪೂರ್ವ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ಒಂದನೇ ನರಸಿಂಗ ದೇವನ ಸೊಸೆ ಗಂಗಾ ಮಹಾದೇವಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು.[೨] ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯವು ಚಾಲುಕ್ಯ ಮತ್ತು ಚೋಳ ಶೈಲಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.[೩]
ದೇವಾಲಯವು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಪೂರ್ವ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ೮೯೨ CE ಮತ್ತು ೯೨೨ CE ರ ನಡುವೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸಮರ್ಲಕೋಟದ (ಸಮಲ್ಕೋಟ್) ಭೀಮೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ದಂತಕಥೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿದಕ್ಷ ಯಜ್ಞ ನಡೆದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ದಕ್ಷರಾಮ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಗವಾನ್ ವೀರಭದ್ರನು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ರಂಪಾಟ ಮತ್ತು ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದ ನಂತರ ಶಿವನು ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿದನು.
ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಭೀಮೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಪೂರ್ವ ಚಾಲುಕ್ಯರು ನವೀಕರಿಸಿದರು. ಈ ದೇವಾಲಯವು "ಸಪ್ತ ಗೋದಾವರಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪುಷ್ಕರಿಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸಪ್ತ ಋಷಿಗಳು ಇದನ್ನು ರಚಿಸಲು ಏಳು ವಿವಿಧ ನದಿಗಳಿಂದ ನೀರನ್ನು ತಂದರು. ಸಪ್ತ ಗೋದಾವರಿ ಪುಷ್ಕರಿಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸಪ್ತರ್ಷಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ವ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಗಸ್ತ್ಯ ಋಷಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಗಸ್ತ್ಯೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವೇಶರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಬಹುದು. ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲೂ ಕೆಲವು ಮಂಟಪಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ನಾಲ್ಕು ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದೊಳಗೆ ಕಾಲಭೈರವ, ವೀರಭದ್ರ ಮತ್ತು ವಟುಕ ಭೈರವ ದೇವಾಲಯಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಹಬ್ಬಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ದಸರಾ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬಗಳಾಗಿವೆ.
ಸಾರಿಗೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿದ್ರಾಕ್ಷರಾಮವು ಅಮಲಪುರಂನಿಂದ ೨೫ ಕಿ.ಮೀ, ಕಾಕಿನಾಡದಿಂದ ೨೮ ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ರಾಜಮಂಡ್ರಿಯಿಂದ ೫೦ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಜನರು ರೈಲಿನ ಮೂಲಕ ರಾಜಮಂಡ್ರಿ ಮತ್ತು ಕಾಕಿನಾಡವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮತ್ತು ನಗರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಸ್ ಸೇವೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಇದರ ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ''ರಾಜಮಂಡ್ರಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ''.
ರಸ್ತೆ, ರೈಲು ಮತ್ತು ವಿಮಾನದ] ಮೂಲಕ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.
ರಸ್ತೆ: ರಾಜಮಂಡ್ರಿ ತಲುಪಿ ರಾಮಚಂದ್ರಾಪುರಕ್ಕೆ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೋಗಬಹುದು ಅಥವಾ ರಾವುಲಪಾಲೆಂಗೆ ಬಂದು ರಾಮಚಂದ್ರಾಪುರಕ್ಕೆ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೋಗಬಹುದು. ರಾಮಚಂದ್ರಾಪುರದಿಂದ ಕೋಟಿಪಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಯಾನಂ ಮತ್ತು ಇತರ ಬಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮ ತಲುಪಬೇಕು.
ರೈಲು: ಕಾಕಿನಾಡ ತಲುಪಿ ದ್ರಾಕ್ಷಾರಾಮಕ್ಕೆ ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಹೋಗಬಹುದು ಆದರೆ ಈಗ ಒಂದೇ ರೈಲು ಬಸ್ ಚಲಿಸುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅದು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ವಿಮಾನ: ವಿಮಾನದ ಮೂಲಕ ರಾಜಮಂಡ್ರಿಗೆ ತಲುಪಬಹುದು ಮತ್ತು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಕ್ಯಾಬ್ ಮೂಲಕ ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ದ್ರಾಕ್ಷರಾಮವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ Moorthy, K. K. (1994). The aalayas of Andhra Pradesh: a sixteen-flower-garland (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Message Publications.
- ↑ Rajguru, Padmashri Dr. Satyanarayana (1986). "No 1 - Ganga o Gajapati Bansha Ra Utpatti o Sankhipta Itihasa". Odisha Ra Sanskrutika Itihasa. Odisha Ra Sanskrutika Itihasa. Vol. 4. Cuttack, Odisha: Orissa Sahitya Akademi. p. 29.
- ↑ Ramaswamy, Chitra (2017-07-06). "Rich in lore and sculptures". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2019-11-04.