ದರ್ಬಾರಿ ಕಾನಡ
ದರ್ಬಾರಿ ಕಾನಡ, ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ ರಾಗ ದರ್ಬಾರಿ, ಇದು ಕಾನಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಕ್ಬರ್‌ನ ಆಸ್ಥಾನದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಯೋಜಕ
ಮಿಯಾನ್ ತಾನ್ಸೇನ್ ಅವರಿಂದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಅದರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತದೆ; ದರ್ಬಾರ್ ಎಂಬುದು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಮೂಲದ ಪದವಾಗಿದ್ದು "ಆಸ್ಥಾನ" ಎಂದರ್ಥ. ಕಾನಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಚಿತ ರಾಗವಾದ ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಶುದ್ಧ ಕಾನಡ ಎಂದೂ ಕರೆಯುವರು. ಇದು ಅಸಾವರಿ ಥಾಟ್‌ಗೆ ಸೇರಿದೆ. [೧] ಈ ರಾಗವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಯಕ್ಷಗಾನ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಗ ಕಾನಡ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ
ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ದರ್ಬಾರಿ ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರಿಕನಾಡ ಎಂದೂ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨]
ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿದರ್ಬಾರಿ ಒಂದು ಗಂಭೀರ ರಾಗವಾಗಿದ್ದು, ತಡರಾತ್ರಿಯವರೆಗೂ ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಳವಾದ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪ್ರಭಾವದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [೩] ದರ್ಬಾರಿ ಬಹಳ ಗಂಭೀರವಾದ ರಾಗವಾದುದರಿಂದ, ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಮೀಂಡ್ ಮತ್ತು ಆಂದೋಲನಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮುರ್ಕಿ ಅಥವಾ ಖಟ್ಕಾದಂತಹ ಹಗುರವಾದ ಮತ್ತು ತಿರುಳಿಲ್ಲದ ಅಲಂಕಾರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ದರ್ಬಾರಿಯ ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಮಂದ್ರ ಸಪ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕೆಳ ಆಕ್ಟೇವ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದರ ವಾದಿ ಸ್ವರವು ರಿ ಮತ್ತು ಸಂವಾದಿ ಸ್ವರವು ಪ.
ಆರೋಹಣ : ಸ, ಶುದ್ಧ ರಿ, ಕೋಮಲ
ಗಂಧಾರ,ಕೋಮಲ ಗಂಧಾರ, ಮಧ್ಯಮ,ಪ, ಕೋಮಲ ದ, ಕೋಮಲ ನಿ.
ಅವರೋಹಣ : ಸ ,ಕೋಮಲ
ಗಂಧಾರ, ಕೋಮಲ ನಿ, ಪ, ತೀವ್ರ ಮಧ್ಯಮ,ಪ, ಮ, ಗ . ರಿ,ಸ
ಉಲ್ಲೇಖಕ್ಕಾಗಿ, ಅಸಾವರಿ ಥಾಟ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸ್ವರ ಶ್ರೇಣಿ ಸ ರಿ ಗ ಮ ಪ ದ ನಿ ಆಗಿದೆ, ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರಿಗೆ, ಕೋಮಲ ಗಂಧರ್ವದ ಪಾತ್ರವು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ, ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕೆಳಗಿನ ಕೋಮಲ್ ಧೈವತ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ನಾಯಕಿ ಕಾನಡ, ಅಭೋಗಿ ಕಾನಡ, ಶಹಾನ ಕಾನಡ, ಕೌಶಿ ಕಾನಡ, ಬಾಗೇಶ್ರೀ ಕಾನಡ ಮತ್ತು ಅಡಾನ, ಕಾನಡ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಇತರ ರಾಗಗಳು . (ನೋಡಿ ಅಡಾನವು ಕಾನಡ ರಾಗ ಗುಂಪಿನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ)
ಪ್ರಮುಖ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್‌ಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ಅಮೀರ್ ಖಾನ್, ರಾಗಾಸ್ ಮಾರ್ವಾ ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರಿ, ಓಡಿಯನ್ LP , ODEON-MOAE 103, ಇದನ್ನು ನಂತರ HMV ಯು EMI-EALP1253 ಎಂದು ಮರು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು.ಇದು ಮಾರ್ವಾ ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರಿ ಎರಡಕ್ಕೂ ಮಾನದಂಡವೆಂದು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ಪಂ. ಡಿವಿ ಪಲುಸ್ಕರ್, ಝಣಕ್ ಝಣಕ್ವಾ ಮೋರ್ ಬಿಚ್ಚುವಾ, ಗೋಲ್ಡನ್ ಮೈಲ್‌ಸ್ಟೋನ್ಸ್, ಡಿವಿ ಪಲುಸ್ಕರ್. ಇದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ದರ್ಬಾರಿಗಿಂತ ರಾಗ ಅಡಾನಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ.
- ಈಸ್ಟ್ ಅಟ್ಲಾಂಟಾ ರಾಪರ್ JID, ಅವರ ಹಾಡು 151 ರಮ್ (ಹಾಡು) ನಲ್ಲಿ ದರ್ಬಾರಿ ರಾಗದ ಮಾದರಿಗಳು
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಇದು 20 ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಂ ನಟಭೈರವಿಯಿಂದ ಜನ್ಯವಾದ ಉಭಯ ವಕ್ರ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗವಾಗಿದೆ . [೪] ಇದರ ಆರೋಹಣ-ಅವರೋಹಣ ರಚನೆಯು ಕೆಳಕಂಡಂತಿದೆ (ಬಳಸಿದ ಸಂಕೇತಗಳ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ <i id="mwXg">ಸ್ವರಗಳನ್ನು</i> ನೋಡಿ):
ಈ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ, ಚತುಶ್ರುತಿ ರಿಷಭಂ, ಸಾಧಾರಣ ಗಾಂಧಾರಂ, ಶುದ್ಧ ಮಾಧ್ಯಮಂ, ಶುದ್ಧ ದೈವತಂ, ಕೈಸಿಕಿ ನಿಷಾದಂ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. [೪]
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿತ್ಯಾಗರಾಜರಿಂದ ಯೋಚನಾ ಕಮಲಾ ಲೋಚನ
ಪುರಂದರ ದಾಸರಿಂದ ಚಂದ್ರ ಚೂಡಾ ಶಿವಶಂಕರ ಪಾರ್ವತಿ
ನಾರಾಯಣ ತೀರ್ಥರಿಂದ ಗೋವರ್ಧನ ಗಿರಿಧರ[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]
ಪೆರಿಯಸಾಮಿ ತೂರನ್ ಅವರಿಂದ ನೀ ನಿನ್ನಿಂದಲ್[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]
ಕಲ್ಯಾಣಿ ವರದರಾಜನ್ ಅವರಿಂದ ಪಾದೋಧಿ ಕನ್ಯಕಾಂ[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]
ಸ್ವಾತಿ ತಿರುನಾಳ್ ಅವರಿಂದ ದೇವನ್ ಕೆ ಪತಿ ಇಂದ್ರ
ಫರೀದಾ ಖಾನಮ್ ಅವರಿಂದ ತುಮ್ ಔರ್ ಫರೀಬ್ ಖಾವ್
ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ| ಹಾಡು | ಚಲನಚಿತ್ರ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
|---|---|---|---|
| ಶಿವಶಂಕರಿ ಶಿವಾನಂದಲಹರಿ | ಜಗದೇಕ ವೀರುಣಿ ಕಥಾ | ಪೆಂಡ್ಯಾಲ ನಾಗೇಶ್ವರ ರಾವ್ | ಘಂಟಸಾಲ (ಸಂಗೀತಗಾರ) |
| ಹಾಡು | ಚಲನಚಿತ್ರ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
|---|---|---|---|
| ಆಲಾಪನಮ್ | ಎಂಟೆ ಸೂರ್ಯಪುತ್ರಿಕ್ಕು | ಇಳಯರಾಜ | ಕೆ.ಎಸ್.ಚಿತ್ರಾ, ಕೆ.ಜೆ.ಯೇಸುದಾಸ್, ಪಿ.ಸುಶೀಲ |
| ಅರಿಯತೇ ಅರಿಯತೇ | ರಾವಣಪ್ರಭು | ಸುರೇಶ್ ಪೀಟರ್ಸ್ | ಕೆ.ಎಸ್.ಚಿತ್ರಾ, ಪಿ.ಜಯಚಂದ್ರನ್ |
| ಆಯಿರಂ ಪಾದಸಾರಂಗಲ್ | ನಾಡಿ | ಜಿ.ದೇವರಾಜನ್ | ಕೆಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್ |
| ಅಝಕೆ | ಅಮರಂ | ರವೀಂದ್ರನ್ | ಕೆಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ, ಕೆಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್ |
| ಇದಯರಾಗ | ಅಂಕಲ್ ಬನ್ | ||
| ದುಖಾಮೆ | ಪುಷ್ಪಾಂಜಲಿ | ಎಂ ಕೆ ಅರ್ಜುನನ್ | ಕೆಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್ |
| ಪೊನ್ನಿಲ್ ಕುಳಿಚು ನಿನ್ನು | ಸಲ್ಲಪಂ | ಜಾನ್ಸನ್ | ಕೆ.ಎಸ್.ಚಿತ್ರಾ, ಕೆ.ಜೆ.ಯೇಸುದಾಸ್ |
| ತೂಮಂಜಿನ್ ನೆಂಚಿಲೊತ್ತುಂಗಿ | ಸಮೂಹಂ | ಕೆಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್ | |
| ಸಿಂಧೂರಪ್ಪು ಮನಸಿಲ್ | ಗಮನಮ್ | ಬಿಚ್ಚು ತಿರುಮಲ | ಕೆ.ಎಸ್.ಚಿತ್ರಾ, ಕೆ.ಜೆ.ಯೇಸುದಾಸ್ |
| ಶಿವದಂ ಶಿವನಾಮಮ್ | ಮಜವಿಲ್ಲು | ಮೋಹನ ಸಿತಾರ | ಎಂಜಿ ಶ್ರೀಕುಮಾರ್, ಕೆಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ |
| ಥಮರಾ ನೂಲಿನಾಲ್ | ಮುಲ್ಲವಲ್ಲಿಯುಂ ತೇನ್ಮಾವುಂ | ಔಸೆಪಚಾನ್ | ಜಿ.ವೇಣುಗೋಪಾಲ್, ಗಾಯತ್ರಿ ಅಶೋಕನ್ |
- ರಾಗಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗೀತೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑
Hindustani Sangeetha Paddhati (4 volumes, Marathi) (1909–1932). Vishnu Narayan Bhatkhande. Sangeet Karyalaya (1990 reprint). ISBN 81-85057-35-4.
{{cite book}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)This book, which establishes the Thaat system, has been widely translated. - ↑ Raganidhi by P. Subba Rao, Pub. 1964, The Music Academy of Madras
- ↑ Rajan P. Parrikar (2000-12-11). "The Kanada Constellation (Part 1/3)". South Asian Women's Forum. Retrieved 2007-04-11.
- ↑ ೪.೦ ೪.೧ Ragas in Carnatic music by Dr. S. Bhagyalekshmy, Pub. 1990, CBH Publications
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ರಾಗ್ ದರ್ಬಾರಿ ಕಾನಡಾದಲ್ಲಿನ ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು Archived 3 April 2019[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- ರಾಗದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳು ದರ್ಬಾರಿಕಾನಡ