ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು

ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪರಂಪರೆ ಸಂಪತ್ತು. ಕಾಶ್ಮೀರವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಮದುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಜನ್ಮದಿನಗಳು, ಸುಗ್ಗಿಯಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ.ಆದರೆ ಅವರು ದೇಶದಾದ್ಯಂತದ ಜನರ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯಗಳು ಈಗ ರಾಜ್ಯದ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.

ಕುಡ್ ನೃತ್ಯ

ಕುಡ್ ನೃತ್ಯವು ರಾಜ್ಯದ ಜನಪ್ರಿಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.ಲೋಕದೇವತೆಗಳನ್ನು (ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳು) ಕೃತಜ್ಞತಾ ವಿಧಿಯಂತೆ ಗೌರವಿಸಲು ಇದನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.ಈ ರೂಪವು ತುಂಬಾ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಮತ್ತು ತಿರುಚಿದ ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಕುಡ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಇತರ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರು ಸಮಾನವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ.ಈ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಲಯ ಮತ್ತು ಬಡಿತಗಳು ನೃತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ.ನರ್ತಕರು ತಮ್ಮ ಚಲನೆಯನ್ನು ಅದಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಯೋಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚೈನ್, ಡ್ರಮ್ಸ್, ನರಸಿಂಹ ಮತ್ತು ವೇಣು ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ವಿಶೇಷ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಎಲ್ಲಾ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಸಹಜತೆ.ಈ ರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪರ್ವತಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಕೃಷಿಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ರೈತರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ತಮ್ಮ ದನಕರುಗಳು, ಜೋಳದ ಬೆಳೆಗಳು, ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ದೇವತೆ '(ಗ್ರಾಮದೇವತೆ)' ಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ.ಸ್ಥಳೀಯ ರೈತರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರು ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.ಎಲ್ಲರೂ ಅವರವರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉಡುಗೆಯಲ್ಲೀರುತ್ತರೆ. ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕುಡ್ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ 20ರಿಂದ 30 ನೃತ್ಯಗಾರರು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾತ್ರಿಯ ತಡವಾದ ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ (ಜಾಮು ತನಕ) ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ.ಜಮ್ಮು ರಾಜ್ಯವು ಯಾವಾಗಲೂ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ, ಇದು ವಿವಿಧ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ವಿವಿಧ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತದೆ.ಸಂಗೀತದ ಪಕ್ಕವಾದ್ಯವನ್ನು ಧೂಂಗಳು, ಡೋಲು(drum),ಬನ್ಸಿರಿ, ಬಿದಿರಿನ ಕೊಳಲು, ರಾಮಸಿಂಗ,(ಒಂದು ರೀತಿಯ ಕಹಳೆಗಳು) ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವಾಗ ಹಾಡುವ ಹಾಡಿನಂತೆಯೇ, ನೃತ್ಯಗಾರರ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ.

ದುಮ್ಹಾಲ್ ನೃತ್ಯ(Dumhal dance)

ದುಮ್ಹಾಲ್ ನೃತ್ಯ

ಎಲ್ಲಾ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ 'ದುಮ್ಹಾಲ್' ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ನೃತ್ಯಗಾರರು ರೋಮಾಂಚಕ ಬಣ್ಣದ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಟೋಪಿಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಣಿಗಳಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ.. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನು ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಆದರೆ ವಾಟಾಳ್ ಪುರುಷರು ಮಾತ್ರ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.ಈ ನೃತ್ಯವು ಸೆಟ್ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಟ್ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲಾ ನೃತ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯು ನರ್ತಕರು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತೆಕ್ಕೆಮುವಿನ ಕೆಳಭಾಗವನ್ನು (ಧ್ವಜದಂತೆ) ನೆಲದೊಳಗೆ ಹೂತುಹಾಕುತ್ತದೆ, ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಪುರುಷರು ಒಟ್ಟುಗೂಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ನರ್ತಕರು ಕೋರಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಧುರವಾದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ನಡುವೆ ಡ್ರಮ್ ಬೀಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ.ದುಮ್ಹಾಲ್ ನೃತ್ಯವು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯವು ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಾಟಾಲ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.ನರ್ತಕರು ಮಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಉದ್ದವಾದ,ವರ್ಣರಂಜಿತ ನಿಲುವಂಗಿಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.ನರ್ತಕರು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಸಾಗುತ್ತಾರೆ.. ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಪುರುಷರು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಅಗೆದ ಧ್ವಜವನ್ನು ಸಹ ಒಯ್ಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಕೋರಸ್ನಲ್ಲಿ ಹಿತವಾದ ಸುಂದರವಾದ ರಾಗಗಳನ್ನು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ.ಡ್ರಮ್(drum) ಎನ್ನುವುದು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಮಾಡಲು ಬಳಸುವ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹಾಡುಗಳು ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಸಿಂಕ್ ಆಗಿರುವಾಗ, ಅವು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಧ್ವನಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಭಾವನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.ಪುರುಷರು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಅಗೆದ ಬ್ಯಾನರ್/ಧ್ವಜದ ಸುತ್ತಲೂ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಯಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದುಮ್ಹಾಲ್ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರದರ್ಶಕರು ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಗಾಢ ಬಣ್ಣದ, ಉದ್ದನೆಯ ತೋಳಿನ ನಿಲುವಂಗಿಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಅವರ ಉಡುಪಿನಲ್ಲಿ ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಟೋಪಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪೇಟವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಜನರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ನೃತ್ಯವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಸಾಧಾರಣ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ರೂಫ಼್ ನೃತ್ಯ(rouf dance)

200px¡ರೂಫ಼್ ನೃತ್ಯ

ಕಾಶ್ಮೀರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವೆಂದರೆ ರೂಫ಼್ ನೃತ್ಯ. ಈದ್ ಮತ್ತು ರಂಜಾನ್ ದಿನಗಳಂತಹ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಈ ನೃತ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಯರ ಗುಂಪು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ನಿಂತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ನರ್ತಕರ ಪಾದದ ವಿನ್ಯಾಸ ಕೆಲಸ(ಪಾದದ ಚಲನೆಗಳು).ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ 'ರೂಫ಼್' ಮತ್ತು ನಗರಗಳಲ್ಲಿ 'ರೋ' ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ವಸಂತಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಜನರ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.ರೌಫ್ ಕಣಿವೆಯ ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ, ರಂಜಾನ್ ಮತ್ತು ಈದ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಸಂತ ನೃತ್ಯವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ರೌಫ್ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನೃತ್ಯವು ವಸಂತ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತದೆ.ನೃತ್ಯವು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಾವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸುಗ್ಗಿಯ ಸಂತೋಷವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಇದಕ್ಕೆ ನೃತ್ಯಗಾರರು ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರೈತರು ನೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ರುಚಿಕರವಾದ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ಬಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ರೌಫ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದ್ದದೆ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯನ್ನು ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳ ಮಹಿಳೆಯರು ಪರಸ್ಪರ ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗುಂಪುಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಆಭರಣಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸುಂದರವಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.ರೂಫ಼್ ನೃತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ ಚಕ್ರಿ, ನೃತ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳ ಸರಣಿ. ಜನರು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯನ್ನು ನೋಡಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ನೃತ್ಯವು ಒಂದು ಗುಂಪು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಹಾಡಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಭಂಡ್ ಪಥೆರ್(Bhand Pather)

ಭಂಡ್ ಪಥೆರ್ ನೃತ್ಯ

ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ರಂಗಭೂಮಿ ನೃತ್ಯ/ವೇದಿಕೆಯ ನೃತ್ಯದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನೃತ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವನ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಅನಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ಬಂಧ್ ಪಥೆರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಬಂದ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪಥೇರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಬಂದ್ ಪಥೆರ್ ನಲ್ಲಿ ವರ್ಣರಂಜಿತ ವೇಷಭೂಷಣ ತೊಟ್ಟ ಕಲಾವಿದರು ಗುಂಪು ಗುಂಪಾಗಿ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆಗೆ ಹೋಗಿ ಸಮಾಜದ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿಡಂಬಿಸುವ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ.ಭಂಡ್ ಪಥೆರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಶಬ್ದಕೋಶವು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಾನ್ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಅತೀಂದ್ರಿಯಗಳ ವಾಖ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರುಖ್‌ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಈ ನಾಟಕೀಯ ಅನುಭವವು ಪಕ್ವವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ನಾಟಕೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು.ಹೆಂಗೆ ಪಥೇರ್, ಬಕರ್ವಾಲ್ ಪಥೇರ್, ಶಿಕರ್ಗಾ ಪಥೇರ್, ವಾಟಾಳ್ ಪಥೇರ್, ಗೋಸೈನ್ ಪಥರ್, ಅಂಗ್ರೇಜ್ ಪಥೇರ್ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ನಾಟಕಗಳು ಕಲಾವಿದರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ನಾಟಕಗಳು, ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಘಟನೆಗಳ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.

ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಜಾನಪದ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಏಳು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಗುಲಾಮ್ ಮೊಹಿದುನ್ ಅಯಾಜ್ ಅವರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ

ಬಂದ್ ಪಥೆರ್ ಎಂಬುದು ಕಾಶ್ಮೀರದಷ್ಟೇ ಹಳೆಯದಾದ ನೃತ್ಯ-ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿದೆ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಲ್ಲದ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಅದು ಸಮಾಜದ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಹರಡಿದೆ, ಭ್ರಮೆಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಜಾನಪದ ರಂಗಭೂಮಿ ಇತರರಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಅದು ಒಬ್ಬ ಕಲಾವಿದನಾಗಿ ನಟಿಸುವ, ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ನುಡಿಸುವ. ಇದು ಇತರ ಚಿತ್ರಮಂದಿರಗಳಂತೆ ತೆರೆಮರೆಯ ಧ್ವನಿ ಅಥವಾ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಕಲಾವಿದ ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮುಂದೆ ಬದುಕುತ್ತದೆ

ಬಚಾ ನಗ್ಮಾ

ಬಚಾ ನಗ್ಮಾ ನೃತ್ಯ

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೂಟಗಳು ಅಥವಾ ಮದುವೆಗಳಂತಹ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿದೆ . ಇದನ್ನು ಹುಡುಗರು ಮಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಧ್ಯವಯಸ್ಕರೂ ಸಹ ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು, ಆದರೆ ಹುಡುಗರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಬೇಕು.ಇದು ಗರಿಷ್ಠ ಆರರಿಂದ ಏಳು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಗಾಯಕರನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ನರ್ತಕಿಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಸುಮಧುರ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡುವ ನರ್ತಕರ ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯಕ ಮತ್ತು ಇತರ ಸದಸ್ಯರು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಕೋರಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ನರ್ತಕರು ಧರಿಸುವ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯಗಾರರು ಧರಿಸುವ ವೇಷಭೂಷಣಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ.ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಈ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು 'ಬಚ್ಚಾ ಗ್ಯಾವೌನ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಯುವ ಮಧುರ ಧ್ವನಿ.ನರ್ತಕಿಯನ್ನು 'ಬಾಚಾ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯುವಕ ಮತ್ತು ಹಾಡು-ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು 'ನಗ್ಮಾ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸುಗ್ಗಿಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಇದು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ,ಇದು ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.ಈಗ ಇದು ಅಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವು ಸಂಗೀತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ನಾಟಕೀಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.ಆರರಿಂದ ಏಳು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರೀತಿ, ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ, ಹಾಸ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾವಪ್ರಧಾನತೆಯ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲು, ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಕಾರುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಇದು ಸೂಕ್ತವಾದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.ಕಾಬೂಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಆಫ್ಘನ್ನರಿಗೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಬಚಾ ನಗ್ಮಾವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಸೂಫಿ ಬೇರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಫೀಜಾ ನಗ್ಮಾ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯದ ಮರುವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಾಗಿದೆ.'ಬಚಾ ನಗ್ಮಾ' ದಲ್ಲಿ ಯುವ ನರ್ತಕರು ಹಫೀಜಾ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಂತೆ ವೇಷ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಒಂದೋ ತಮ್ಮನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಯರಾಗಿಸಲು ಅಥವಾ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಈ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನೇಕ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ, ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಕ್ಬರನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯುವಕರು ಮಹಿಳೆಯರಂತೆ ವೇಷಧರಿಸುವ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಕಣಿವೆಯ ಸ್ಥಳೀಯರು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ನಂಬಿದ್ದರು.ಯುವಕರ ಪರಾಕ್ರಮವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪುರುಷರನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರಂತೆ ಧರಿಸುವಂತೆ ಮನವೊಲಿಸಿದರು.1920 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಡೋಗ್ರಾ ಮಹಾರಾಜ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಹಫೀಜ್ ನಗ್ಮಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ತುಂಬಾ ಇಂದ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಅನೈತಿಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು..

ಹಫೀಜಾ ನೃತ್ಯ(hafiza dance)

ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಮದುವೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂತೂರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ವಿಶೇಷ ವಾದ್ಯವು ಸುಮಾರು ನೂರು ತಂತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಕೋಲುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಹಫೀಜಾ ನೃತ್ಯ ರೂಪವು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮದುವೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಝೀಲಂ ನದಿಯಲ್ಲಿ ದೋಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯ ಮೆರವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಹಫೀಜಾ ನೃತ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹುಡುಗಿಯರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಈ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮದುವೆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹುಡುಗಿಯರು ಮನೆ ಮತ್ತು ದೋಣಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಭಂಡ್ ಜಶನ್(Band jashan)

ಭಂಡ್ ಜಶನ್ ಅತ್ಯಂತ ಹಿತವಾದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಅತ್ಯಂತ ಲಘುವಾದ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಹತ್ತರಿಂದ ಹದಿನೈದು ನೃತ್ಯಗಾರರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ.ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾನಪದ ರಂಗಭೂಮಿ ಶೈಲಿ ಕಾಳಿ, ಇದು ವಿಡಂಬನಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಆಟ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ನೃತ್ಯ ರೂಪವಾಗಿದೆ.ಅಂತೆಯೇ, ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ವಿಡಂಬನೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಕೋಡಂಗಿಯ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಬಲವಾದ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.ಕಾಶ್ಮೀರದ ಈ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಳ್ಳಿಯ ಚೌಕಗಳಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮುಂದೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ 10 ರಿಂದ 15 ಕಲಾವಿದರ ತಂಡವು ಅವರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಶೆಹನಾಯಿ, ದೊಡ್ಡ ಢೋಲ್, ನಾಗರಾ ಮತ್ತು ಸುರ್ನೈ, ಪೇಶ್ರಾವ್‌ನ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಆವೃತ್ತಿಯಂತಹ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.ನೃತ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ಸಂಗಾತಿಯ ಸೊಂಟದ ಮೇಲೆ ಕೈಯಿಟ್ಟು ಸಂಗೀತದ ಲಯಕ್ಕೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುತ್ತಾರೆ.ಕಾಶ್ಮೀರದ ಈ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ರಾಜಕೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳವರೆಗಿನ ಕಥೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.ಭಂಡ್ ಜಶನ್ ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಭಾಷೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ನೃತ್ಯದ ಥೀಮ್‌ಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿಹಿಂದಿ, ಪರ್ಷಿಯನ್, ಉರ್ದು ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.

ವೂಗಿ-ನಾಚುನ್(Wuegi-Nachun)

ಈ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿವಾಹದ ಆಚರಣೆಗಳ ನಂತರ ವಧು ತನ್ನ ಪೋಷಕರ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪಂಡಿತ ಮಹಿಳೆಯರು ಮದುವೆಯ ರಂಗೋಲಿ ಸುತ್ತಲೂ ಒಟ್ಟುಗೂಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಇವುಗಳನ್ನೂ ಓದಿ

• ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು
• ಕೇರಳದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಗಳು