ಮುರಿಯ ಭಾಷೆಯು ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಭಾಷೆ. ಇದು ಗೊಂದಿಭಾಷೆಯ ಉಪ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಗೊಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಇತರ ಪ್ರಬೇಧಗಳಿಗಿಂತ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾಷೆಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ[೧]ಇದು ಮದಿಯಾ ಭಾಷೆ ಸಮೀಪವರ್ತಿ. ಭಾರತದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಮುರಿಯ
ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ 
ಪ್ರದೇಶಗಳು:
ಭಾರತ
ಒಟ್ಟು 
ಮಾತನಾಡುವವರು:
1.0 million
ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬ:
 ದಕ್ಷಿಣ -ಮದ್ಯ
  ಗೊಂದಿ-ಕುಯಿ
   ಗೊಂದಿ
    ಮುರಿಯ
ಭಾಷೆಯ ಸಂಕೇತಗಳು
ISO 639-1: ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ
ISO 639-2: ಸೇರಿಸಬೇಕು
ISO/FDIS 639-3: variously:
emu – Eastern Muria
mut – Western Muria
fmu – Far Western Muria (Gaita Koitor)

ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಸಂಪಾದಿಸಿ

ದ್ರಾವಿಡ 
 ದಕ್ಷಿಣ  
 ದಕ್ಷಿಣ (SD I)
 (ತಮಿಳುತುಳು-ಕನ್ನಡ
 ತಮಿಳುಕನ್ನಡ 
 ತಮಿಳು 

ತಮಿಳು



ಮಲಯಾಳಂ



 ಕೊಡವ 

ಕೊಡವ



ಕುರುಂಬ





ಕೋಟ



ತೋಡ



 ಕನ್ನಡಬಡಗ 

ಕನ್ನಡ



ಬಡಗ




 ತುಳು 

ಕೊರಗ



ತುಳು (incl. ಬೆಳ್ಳಾರೆ?)



ಕುಡಿಯಾ




 ದಕ್ಷಿಣ -ಮಧ್ಯ (SD II) 
 (ತೆಲುಗು–ಕುಯಿ) 
 ಗೋಂದಿ–ಕುಯಿ 
 ಗೋಂದಿ 

ಗೋಂದಿ



ಮದಿಯಾ



ಮುರಿಯ



ಪರ್ಧಾನ್



ನಾಗರ್‍ಚಾಲ್



ಖಿರ್ವಾರ್





ಕೊಂಡ



ಮುಖ-ದೊರ





ಕುಯಿ



ಕುವಿ



ಕೊಯಾ





ಮಂಡ



ಪೆಂಗೊ




 ತೆಲುಗು 

ತೆಲುಗು



ಚೆಂಚು





 ಮಧ್ಯ 
 (ಕೊಲಮಿ–ಪಾರ್ಜಿ) 


ನಾಯ್ಕಿ



ಕೊಲಮಿ





ಒಳ್ಳಾರಿ (ಗಡಬ)



ದುರುವ




 ಉತ್ತರ 
 ಕುರುಕ್–ಮಾಲ್ಟೊ 

ಕುರುಕ್ (ಓರಾನ್,ಕಿಸಾನ್)


 ಮಾಲ್ಟೊ 

ಕುಮರ್‍ಭಾಗ್ ಪಹರಿಯ



ಸೌರಿಯಾ ಪಹರಿಯ





ಬ್ರಾಹುಯಿ




ಉಲ್ಲೇಖಗಳುಸಂಪಾದಿಸಿ

  1. Bhadriraju Krishnamurti (2003). The Dravidian languages. Oxford University Press. p. 25.