ಭರತ (ಮಹಾಭಾರತ)

ಭರತ ಪಾಂಡವರು, ಕೌರವರು, ಬೃಹದ್ರತ, ಜರಾಸಂಧ ಮತ್ತು ಚೋಳರ ಪೂರ್ವಜ . ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬುಡಕಟ್ಟಿನವರೂ ಸಹ ಭರತರು . ಅವರು ರಾಜ ಭರತನ ವಂಶಸ್ಥರು. ರಾಜ ಭರತನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮೊದಲು ಮಹಾಭಾರತದ ಆದಿ ಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ದುಷ್ಯಂತ ಮತ್ತು ಶಕುಂತಲೆಯ ಮಗ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾಳಿದಾಸನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಾಟಕ ಅಭಿಜ್ಞಾನಶಾಕುಂತಲದಲ್ಲಿ ಅವನ ತಂದೆತಾಯಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಜನನದ ಕಥೆಯು ಸಹ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಕುರುಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹದ್ರಥರ ಪೂರ್ವಜನು ಭರತ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಭಾರತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ . ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಕುರು ಕುಲವು ಭರತ ಕುಲವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಪುರು ಕುಲದ ಉಪಕುಲವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಋಗ್ವೇದ ಎರಡನ್ನೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ

ಭರತ
ಸಾಮ್ರಾಟ
ಹುಲಿ ಮರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಭರತ ಆಟವಾಡುತ್ತಿರುವುದು ರಾಜ ರವಿವರ್ಮನ ಕುಂಚದಲ್ಲಿ
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ದುಷ್ಯಂತ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಭುಮನ್ಯು
ಗಂಡ/ಹೆಂಡತಿ	ಸುನಂದ, ೨ ಇತರರು
ಸಂತಾನ
ಭುಮನ್ಯು, ಭಾರಧ್ವಾಜ ( ದತ್ತು ಪುತ್ರ )
ತಂದೆ	ಹಸ್ತಿನಾಪುರದ ದುಷ್ಯಂತ
ತಾಯಿ	ಶಕುಂತಳ
ಜನನ	ಋಷಿ ಕಣ್ವರ ಆಶ್ರಮ

ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭರತ

ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ ( ಆದಿ ಪರ್ವ ), ಭರತನು ರಾಜ ದುಷ್ಯಂತ ಮತ್ತು ಶಕುಂತಲೆಯ ಮಗ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ವರ್ಣದ ಚಂದ್ರ ರಾಜವಂಶದ ವಂಶಸ್ಥ. ಅವರನ್ನು ಮೂಲತಃ ಸರ್ವದಮನ ("ಎಲ್ಲರನ್ನು ಅಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವನು") ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಮಹಾಭಾರತವು ಅವನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮೂಲಕ ಅವನು ಭರತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು. ಬಾಲರಾಜನಾಗಿ ಭರತನ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಕಾಳಿದಾಸನ ಕಾವ್ಯ ನಾಟಕ ಅಭಿಜ್ಞಾನಶಾಕುಂತಲಂನಲ್ಲಿ ನಾಟಕೀಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಭರತನ ಕಥೆ

ಅಭಿಜ್ಞಾನಶಕುಂತಲಾ ಆವೃತ್ತಿ

ಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸನ ಘಟನೆಗಳ ನಾಟಕೀಯ ಆವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜ ದುಷ್ಯಂತನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಹೋದಾಗ ಶಕುಂತಲೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು. ಅವನು ಶಕುಂತಲೆಯ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾರುಹೋಗಿ ಅವಳನ್ನು ರಾಜ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾದನು. ನಂತರ ಅವನು ರಾಜಧಾನಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊರಡಬೇಕಾಯಿತು. ರಾಜನಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಉಂಗುರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅವಳು ಅವನ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಸಿದ್ಧವಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಅವನಿಗೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಅವಳು ರಾಣಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಶಕುಂತಲೆಯು ತನ್ನ ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದಳು ಮತ್ತು ಕಣ್ವ ಋಷಿಯಿಂದ ಆ ಮಗುವಿಗೆ ಸರ್ವದಮನ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಕೇವಲ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದ್ದ ಸರ್ವದಮನ ಬಲಿಷ್ಠ ಮಗುವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಹುಲಿ, ಸಿಂಹಗಳ ಬಾಯಿ ತೆರೆಯುವ ಮತ್ತು ಹಲ್ಲು ಎಣಿಸುವ ಕ್ರೀಡೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ.

ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ

ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಮುಖ್ಯ ಕಥೆ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ಶಕುಂತಲೆಯ ಮಗ ಭರತನಿಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ೬ ವರ್ಷ, ಮತ್ತು ಅವರಿಬ್ಬರೂ ದುಷ್ಯಂತನ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ, ಅವನು ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತನಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರು ಎಂದು ಅವಮಾನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮುಂದೆ ಮುಜುಗರವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅವರನ್ನು ಮರೆತಂತೆ ನಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶಕುಂತಲೆ ಕೋಪದಿಂದ ಮತ್ತು ಹತಾಶೆಯಿಂದ ಹೊರಟುಹೋದಳು. ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ, ದೈವಿಕ ಧ್ವನಿಯು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಶಕುಂತಲೆ ಮತ್ತು ಭರತರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ದುಷ್ಯಂತನಿಗೆ ಆದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಭರತನು ತನ್ನ ತಂದೆಯ ನಂತರ ರಾಜನಾದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಅಪ್ರತಿಮ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಅವನು ಜಗತ್ತನ್ನು ಅಧೀನಗೊಳಿಸಿದನು. ಅವನು ಗಂಗಾ ತೀರದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರಾಜಸೂಯ ಮತ್ತು ಅಶ್ವಮೇಧ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಮುಂದಾದನು, ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ದಾನ ಮಾಡಿದನು.

ಭರತನಿಗೆ ಭೂಮನ್ಯು ಎಂಬ ಮಗನಿದ್ದನು. ಮಹಾಭಾರತದ ಆದಿ ಪರ್ವವು ಭುಮನ್ಯುವಿನ ಜನ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಕಥೆ ಹೇಳುವಂತೆ ಭರತನು ಕಾಶಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಸರ್ವಸೇನನ ಮಗಳು ಸುನಂದಾಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು ಮತ್ತು ಅವಳ ಜೊತೆ ಭೂಮನ್ಯು ಎಂಬ ಮಗನನ್ನು ಪಡೆದನು. ಎರಡನೆಯ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಭರತನಿಗೆ ಮೂವರು ಹೆಂಡತಿಯರು ಮತ್ತು ಅವರಿಂದ ಒಂಬತ್ತು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಈ ಪುತ್ರರು ಅವರ ತಂದೆಯಂತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಲು ಅಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ಭರತನ ಅತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಕೋಪಗೊಂಡ ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕೊಂದರು. ಆಗ ಭರದ್ವಾಜ ಋಷಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಭರತನು ಮಾಡಿದ ಮಹಾತ್ಯಾಗದಿಂದ ಭುಮನ್ಯು ಜನಿಸಿದನು.

ಸ್ಕಂಧ ಪುರಾಣವು ಭರತನ ದತ್ತುಪುತ್ರನ ಮತ್ತೊಂದು ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಂಗೀರಸನ ಮಗ, ಉತತ್ಯನ ಹೆಂಡತಿ ಮಮತೆ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ, ಉತತ್ಯನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಬೃಹಸ್ಪತಿಯು ಆಸೆಯಿಂದ ಮಮತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಿದನು. ಆದರೆ ಆಕೆಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿರುವ ಮಗು ಬೃಹಸ್ಪತಿಯ ವೀರ್ಯ ಶೇಖರಣೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಯಿತು. ಬದಲಿಗೆ ಮಮತಾಳ ಮಗುವಿನ ಹೆರಿಗೆಯಾಯಿತು. ಮಮತಾ ಮತ್ತು ಬೃಹಸ್ಪತಿ ಮಗುವಿನ ಪಾಲನೆಗಾಗಿ ಜಗಳವಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಕೊನೆಗೆ ಅವರು ಶಿಶುವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟರು. ಮರುತ ದೇವರುಗಳು ಹುಡುಗನನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅವನಿಗೆ ಭಾರದ್ವಾಜ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿದರು. ಭರತನ ಹೆಂಡತಿಯರು ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೊಂದಾಗ, ಮರುತರು ಭರತನಿಗೆ ಭಾರದ್ವಾಜವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ವಿತತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಭಾರದ್ವಾಜನು ರಾಜನಾದನು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• Ganguly, KM (2006) [1883], The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa (Drona Parva Section LXVIII ed.), Sacred Texts
• Mackenzie, Donald A (2004) [1913], Indian Myth and Legend, CHAPTER IX: Prelude to the Great Bharata War, Sacred Texts