ಗುಲ್ಜಾರಿ ಲಾಲ್ ನಂದಾ
ಗುಲ್ಜಾರಿಲಾಲ್ ನಂದಾ (೪ ಜುಲೈ ೧೮೯೮ - ೧೫ ಜನವರಿ ೧೯೯೮)[೧][೨] ಇವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮತ್ತು ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ, ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ನಿಧನದ ನಂತರ ಅವರು ಎರಡು ೧೩ ದಿನಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಭಾರತದ ಹಂಗಾಮಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸಂಸದೀಯ ಪಕ್ಷವು ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಅವರ ಎರಡೂ ಅವಧಿಗಳು ಕೊನೆಗೊಂಡವು. ಅವರಿಗೆ ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾದ ಭಾರತ ರತ್ನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.
| ಗುಲ್ಜಾರಿ ಲಾಲ್ ನಂದಾ | |
|---|---|
| |
| ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ, ನಂದಾರವರು | |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧೧ ಜನವರಿ ೧೯೬೬ – ೨೪ ಜನವರಿ ೧೯೬೬ | |
| ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ |
| ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೭ ಮೇ ೧೯೬೪ – ೯ ಜೂನ್ ೧೯೬೪ | |
| ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ |
| ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೯ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೬೩ – ೧೪ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೬ | |
| ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಯಶವಂತರಾವ್ ಚವ್ಹಾಣ |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೭ ಮೇ ೧೯೬೪ – ೭ ಜೂನ್ ೧೯೬೪ | |
| ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | ಸ್ವತಃ (ನಟನೆ) |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧೭ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೫೩ – ೨೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೬೩ | |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ವಿ.ಟಿ.ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರಿ |
೨ ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಭಾನಾಯಕ
| |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೧೧ ಜನವರಿ ೧೯೬೬ – ೨೪ ಜನವರಿ ೧೯೬೬ | |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ ೨೭ ಮೇ ೧೯೬೪ – ೯ ಜೂನ್ ೧೯೬೪ | |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | ಸತ್ಯ ನಾರಾಯಣ ಸಿನ್ಹಾ |
| ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ | |
| ಜನನ | ೪ ಜುಲೈ ೧೮೯೮ ಸಿಯಾಲ್ಕೋಟ್, ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಇಂದಿನ ದಿನ ಪಂಜಾಬ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ) |
| ಮರಣ | 15 January 1998 (aged 99) ಅಹಮದಾಬಾದ್, ಗುಜರಾತ್, ಭಾರತ |
| ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ | ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ |
| ಸಂಗಾತಿ(ಗಳು) | ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಂದಾ (೧೯೧೬ ರವರೆಗೆ) |
| ಮಕ್ಕಳು | ೩ |
| ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ | ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ |
ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ
ಬದಲಾಯಿಸಿಜನನ
ಬದಲಾಯಿಸಿನಂದಾ ಅವರು ಜುಲೈ ೪, ೧೮೯೮ ರಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಸಿಯಾಲ್ಕೋಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬಿ ಹಿಂದೂ ಖತ್ರಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.[೩] ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಸಿಯಾಲ್ಕೋಟ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಭಾಗವಾಯಿತು. ನಂದಾರವರು ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಲಾಹೋರ್, ಅಮೃತಸರ, ಆಗ್ರಾ ಮತ್ತು ಅಲಹಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಡೆದರು.
ಅವರು ೧೯೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಅವರ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು.
ಸಂಶೋಧನಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ
ಬದಲಾಯಿಸಿನಂದಾರವರು ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ (೧೯೨೦-೧೯೨೧) ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಬಾಂಬೆಯ (ಮುಂಬೈ) ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದರು. ಅದೇ ವರ್ಷ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರಾಜ್ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು. ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಜವಳಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ೧೯೪೬ ರವರೆಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ, ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ತು ೧೯೪೨ ರಿಂದ ೧೯೪೪ ರವರೆಗೆ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಲಾಯಿತು.[೪] ನೋಂದಣಿ ಸಂಖ್ಯೆ ೪೦೭/೨೦೦೦ ನೊಂದಿಗೆ ಸೊಸೈಟಿ ಕಾಯ್ದೆ ೧೮೬೦ ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ "ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂಘ", ಎನ್‌ಸಿಆರ್, ಗಾಜಿಯಾಬಾದ್ (ಗ್ರೇಟರ್ ನೋಯ್ಡಾ) ಅಧ್ಯಾಯ ೨೦೦೭-೨೦೦೮ ರಿಂದ ೪೨ ಸದಸ್ಯರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ "ಹೆಮ್ಮೆಯ ಹಿಂದಿನ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ" ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.[೫][೬]
ಅವರು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಮಗಳು ಇದ್ದರು.[೭]
ಲೋಕಸಭಾ ಸದಸ್ಯ
ಬದಲಾಯಿಸಿ೧೯೫೭ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನಂದಾರವರು ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಮಿಕ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ಸಚಿವರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ನಂತರ, ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಅವರು ೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ, ಫೆಡರಲ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಜರ್ಮನಿ, ಯುಗೊಸ್ಲಾವಿಯಾ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು.
ನಂದಾ ಅವರು ೧೯೬೨ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಸಬರ್ಕಾಂತ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಫೋರಂ ಫಾರ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಆಕ್ಷನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೬೨-೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ, ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೬೩-೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ, ಗೃಹ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು.
ನಂದಾರವರು ೧೯೬೭ ಮತ್ತು ೧೯೭೧ ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯಾಣದ ಕೈತಾಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು ತತ್ವನಿಷ್ಠ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಆ ಯುಗದ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು.[೮]
ಹಂಗಾಮಿ ಪ್ರಧಾನಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿನಂದಾ ಅವರು ತಲಾ ಹದಿಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಎರಡು ಬಾರಿ ಭಾರತದ ಹಂಗಾಮಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನಿ ಲಾಲ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು.[೯] ಈ ಎರಡೂ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತದ ಗೃಹ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.[೧೦] ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ "ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ" ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಅವರ ಎರಡೂ ಅವಧಿಗಳು ಅಸಮಂಜಸವಾಗಿದ್ದವು, ಆದರೂ ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ, ಚೀನಾ-ಭಾರತ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ನೆಹರೂ ಅವರ ಮರಣ ಮತ್ತು ೧೯೬೫ ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಹಾಗೂ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಯದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂದವು.[೧೧]
ಮರಣ
ಬದಲಾಯಿಸಿನಂದಾರವರು ಜನವರಿ ೧೫, ೧೯೯೮ ರಂದು ತಮ್ಮ ೯೯ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ೨೫ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೭ ರಂದು ಮಲವಿಯಾದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಹೇಸ್ಟಿಂಗ್ಸ್ ಬಾಂಡಾ ನಿಧನರಾದಾಗ, ನಂದಾರವರು ತಮ್ಮ ಮರಣದವರೆಗೂ ಜೀವಂತವಾಗಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮಾಜಿ ರಾಜ್ಯ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದರು.[೧೨] ಬಾಂಡಾರವರ ಮರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಂದಾ ಅವರು ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ನೆಹರು ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡ ಕೊನೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ಜೀವಂತ ರಾಜ್ಯ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು.
ಗಾಂಧಿವಾದಿ ಜೀವನ
ಬದಲಾಯಿಸಿಅವರು ತಮ್ಮ ಮರಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸ್ತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಬಹಳ ಸರಳ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ರಾಜಕೀಯವು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಅವರು ಎಂದಿಗೂ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ, ಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಒಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ಒದಗಿಸಿದ ಚಾಲಕನನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕೃತ ವಾಹನವನ್ನು ಬಳಸಲು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಎಂದಿಗೂ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಮೊಮ್ಮಗ ತೇಜಸ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ಕಚೇರಿ ಕಾಗದವನ್ನು ಬಳಸಿ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಅವರು ಒಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯ ಮೇಲೆ ಕೋಪಗೊಂಡರು. ಅವರು ತಕ್ಷಣ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಕಾಗದವನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರ ಬಿಡಿಸಲು ತಮ್ಮ ಮೊಮ್ಮಗನಿಗೆ ನೀಡಿದರು.[೧೩]
ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಅವರು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜನರು ವ್ಯರ್ಥ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ತರಲು ಮಾಡಿದ ತ್ಯಾಗಗಳು ಅರ್ಥಹೀನವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ಹೇರಿದ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರು.[೧೪]
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಗೌರವಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
ಭಾರತ:
ಭಾರತ ರತ್ನ (೧೯೯೭)
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ
ಬದಲಾಯಿಸಿಎ ಡೆಡಿಕೇಟೆಡ್ ವರ್ಕರ್ - ಶ್ರೀ ಗುಲ್ಜಾರಿಲಾಲ್ ನಂದಾ ಎಂಬುದು ೧೯೯೯ ರ ಕಿರು ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಎ.ಕೆ.ಗೂರ್ಹಾ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರ ವಿಭಾಗವು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ಇತರರ ಬಗ್ಗೆ ನಂದಾ ಅವರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೧೫]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ "Rediff on the NeT: Former PM Gulzarilal Nanda dead". Rediff.com. Retrieved 2015-05-25.
- ↑ Disha Experts (10 July 2017). General Awareness for SSC Exams - CGL/ CHSL/ MTS/ GD Constable/ Stenographer. Disha Publications. p. 2. ISBN 978-93-86323-29-3.
- ↑ Puri, Baij Nath (1988). The Khatris, a Socio-cultural Study (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). M.N. Publishers and Distributors.
- ↑ "She is Proud Past Alumni Allahabad University". auaa.in.
- ↑ "Internet Archive of Proud Past Alumni". auaa.in.
- ↑ "Internet Archive of Proud Past Alumni". auaa.in.
- ↑ Kalhan, Promilla (1997). Gulzarilal Nanda: A Life in the Service of the People. Allied Publishers. p. xvi. ISBN 9788170236931.
- ↑ "Fifth Lok Sabha -State wise Details – Haryana". Retrieved 22 December 2017.
- ↑ Former PMs of India Archived 25 June 2014 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- ↑ "Provide for an 'acting' PM". Business Standard. New Delhi. Jan 29, 2013. Retrieved 28 May 2024.
- ↑ "Gulzarilal Nanda Biography – Gulzarilal Nanda Profile, Childhood, Life, Timeline". Iloveindia.com. 1998-01-15. Retrieved 2015-05-25.
- ↑ DEATHS. The Washington Post (18 January 1998). Retrieved on 2018-11-28.
- ↑ "Gulzarilal Nanda — Frugal and honest life dedicated to country". Times Of India (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2014-04-01. Retrieved 2022-08-05.
- ↑ "Gulzarilal Nanda Death Anniversary: 10 Things to Know about the Former Prime Minister of India". News18 (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2021-01-15. Retrieved 2022-02-10.
- ↑ "DEDICATED WORKER ,A – SHRI GULZARILAL NANDA' | Films Division". filmsdivision.org. Retrieved 2021-06-11.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- Kalhan, Promilla (1997). Gulzarilal Nanda: A Life in the Service of the People. Allied Publishers. ISBN 9788170236931.