ಕೌಶಿಕಿ

ಕೌಶಿಕಿ ( ಸಂಸ್ಕೃತ:कौशिकी ) ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ, ಪಾರ್ವತಿಯ ಪೊರೆಯಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ದೇವತೆ. ಅಸುರ ಸಹೋದರರಾದ ಶುಂಭ ಮತ್ತು ನಿಸುಂಭರೊಂದಿಗಿನ ಪಾರ್ವತಿಯ ಸಂಘರ್ಷದ ಮೊದಲು ಅವಳು ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು ಮತ್ತು ಮಾತೃಕೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರಲು ಕಾರಣಳಾದಳು. ಲಕ್ಷ್ಮಿ ತಂತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ, ಕೌಶಿಕಿಯು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವತೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.

ಕೌಶಿಕಿ
ಮಹಾಸರಸ್ವತಿಯ ಕೌಶಿಕಿಯ ರೂಪ
ಇತರ ಹೆಸರುಗಳು	ಅಂಬಿಕಾ, ಮಹಾಸರಸ್ವತಿ, ಚಂಡಿಕಾ
ಸಂಲಗ್ನತೆ	ಮಹಾದೇವಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದುರ್ಗಾ ಸರಸ್ವತಿ
ನೆಲೆ	ವಿಂಧ್ಯ ಪರ್ವತ, ಹಿಮಾಲಯ, ಮಣಿದ್ವೀಪ, ವೈಕುಂಠ
ಮಂತ್ರ	ಓಂ ಕೌಶಿಕ್ಯೈ ನಮಃ
ಆಯುಧ	ತ್ರಿಶೂಲ, ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣ, ನೇಗಿಲು, ಶಂಖ, ಚಕ್ರ
ವಾಹನ	ಸಿಂಹ
ಗ್ರಂಥಗಳು	ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣ, ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ, ಲಕ್ಷ್ಮೀ ತಂತ್ರ, ಶಿವ ಪುರಾಣ, ದೇವಿ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯ, ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ, ತ್ರಿಪುರ ರಹಸ್ಯ, ಕಾಳಿಕಾ ಪುರಾಣ
ಹಬ್ಬಗಳು	ನವರಾತ್ರಿ

ದಂತಕಥೆಗಳು

ಪುರಾಣಗಳು

ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಪುರಾಣದ ದೇವಿ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೌಶಿಕಿಯ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಸುರರಾದಧ ಶುಂಭ ಮತ್ತು ನಿಸುಂಭರ ವಿರುದ್ಧದ ಹೀನಾಯ ಸೋಲಿನ ನಂತರ ದೇವತೆಗಳು ಅವಳನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿದಾಗ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ದೇಹದ ಪೊರೆಯಿಂದ (ಅಥವಾ ಕೋಶ) ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕೌಶಿಕಿಯನ್ನು ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಮನವಿ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಅವರ ಶ್ಲಾಘನೆಗಳು ಪಾರ್ವತಿಯ ರೂಪದಿಂದ ತೆಳ್ಳಗಿನ ಚರ್ಮದ ಮತ್ತು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಜೀವಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು 'ಗೌರಿ' ಎಂಬ ವಿಶೇಷಣವನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಅವಳು ಪಾರ್ವತಿಯ ಕೋಶಗಳಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ ಎಂಬ ಅಂಶವು ಆಕೆಗೆ ಕೌಶಿಕಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಅಕ್ಷರಶಃ 'ಕೋಶದ ಮಹಿಳೆ' ಎಂದರ್ಥ. ತನ್ನ ರೂಪದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ತನ್ನ ಚರ್ಮದ ಚೆಂದದಿಂದ, ಪಾರ್ವತಿ ಕಪ್ಪಾಗಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಕಾಳಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದಳು. ದೇವತೆಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋದರು, ಕೌಶಿಕಿ ಹಿಮಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೊರಟರು. ಅಸುರ ಸಹೋದರರಾದ ಚಂಡ ಮತ್ತು ಮುಂಡರ ಗುಲಾಮರು ಕೌಶಿಕಿಯ ನೋಟವನ್ನು ಸೆಳೆದರು ಮತ್ತು ಶುಂಭನನ್ನು ತನ್ನ ಹಕ್ಕು ಪಡೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಧಾವಿಸಿದರು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ, ವೈಷ್ಣವಿ ಮತ್ತು ಮಾಹೇಶ್ವರಿ, ಜೊತೆಗೆ ವಾರಾಹಿ, ನರಸಿಂಹಿ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅವಳ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ದೇವತೆ ಚಾಮುಂಡಾ ( ಕಾಳಿ ), ಕೌಶಿಕಿ ಮತ್ತು ಅವಳ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳ ಸ್ತ್ರೀ ರೂಪಗಳಾದ ಮಾತೃಕೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಸುರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ಇದರ ನಂತರ, ಪಾರ್ವತಿಯು ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಸೇರುವ ಮೊದಲು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮೈಬಣ್ಣವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದಳು.

ಕಾಳಿಕಾ ಪುರಾಣವು ಕೌಶಿಕಿಯನ್ನು ಮಾತಂಗಿ ದೇವಿಯ ದೇಹದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಕೌಶಿಕಿಯನ್ನು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು 'ಕೌಶಿಕಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.   ಓ ರಾಜ! ಪೀಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವತೆಗಳು ಹೀಗೆ ಸ್ತುತಿಸಿದಾಗ, ದೇವಿಯು ತನ್ನ ದೇಹದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾದ ರೂಪವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದಳು. ಈ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ರೂಪವಾದ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯವರ ಭೌತಿಕ ಪೊರೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಶಿಕಿ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಳಾದಳು. — ಶ್ರೀಮದ್ ದೇವಿ ಭಾಗವತ, ಅಧ್ಯಾಯ ೨೩, ಪದ್ಯಗಳು೧:೨

ಕೌಶಿಕಿ ಪಾರ್ವತಿಯಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಾಳೆ

ಪಾಂಚರಾತ್ರ ಆಗಮಗಳು

ಲಕ್ಷ್ಮಿ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯು ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಗೌರಿಯಿಂದ ಕೌಶಿಕಿಯಾಗಿ ಹೊರಬಂದಳು ಎಂಬ ಕಥೆ ಹೆಳುತ್ತಾಳೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಶುಂಭ ಮತ್ತು ನಿಸುಂಭ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಕೊಂದ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ.

ಓ ಶಕ್ರ, ತಾಮಸ (ಮನು) ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ

ನಾನು, ಪರಮ ಮಹಾವಿದ್ಯೆ, ಗೌರಿಯ ದೇಹದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಕೌಶಿಕಿ

ಸುಂಭ ಮತ್ತು ನಿಶುಂಭ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಕುಖ್ಯಾತ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು.

ತನ್ಮೂಲಕ ನಾನು ಲೋಕಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ.

ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳ ಸ್ವಾಮಿ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದಾಗ.

ನಾನು, ಕೌಶಿಕಿ ದೇವಿಯು ಅನೇಕ ಆಸೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವವಳು, ಸರ್ವಜ್ಞನನ್ನು (ಭಕ್ತನಿಗೆ) ನೀಡುತ್ತೇನೆ.

– ಲಕ್ಷ್ಮೀ ತಂತ್ರ, ಪಂಚರಾತ್ರ ಆಗಮ,

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಚಾಮುಂಡಾ
• ಭ್ರಮರಿ
• ಸುಂಭ ಮತ್ತು ನಿಸುಂಭ