ಶಕ್ತಿ (ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ)
ಬಲ ಅಥವಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ಅರ್ಥಕೊಡುವ ಶಕ್ತಿಯು ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ವಿಶ್ವ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿರುವ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿ, ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಹಾನ್ ದೈವಿಕ ತಾಯಿಯೆಂದು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗುವ, ದೈವಿಕ ಸ್ತ್ರೀತ್ವ ಸ್ತ್ರೀ ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತೀಕರಣ. ಇಹಲೋಕದ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ, ಶಕ್ತಿಯು ಸ್ತ್ರೀ ಮೂರ್ತರೂಪ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲತೆ/ಫಲವಂತಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದು ಅದರ ಸಂಭಾವ್ಯ, ಅಪ್ರಕಟಿತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪುರುಷರಲ್ಲೂ ಇದೆ. [೧] ತಾಯಿಯಾದ ಅವಳನ್ನು ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಆದಿಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂಗಳು ಶಕ್ತಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದಾರೆ. ಶಕ್ತಿಯು ವಿಮೋಚನೆ ಹಾಗೆಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಅಸ್ತಿತ್ವ, ಒಂದು ನಿಗೂಢ ಮನೋಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಬಲವಾದ ಕುಂಡಲಿನಿ ಶಕ್ತಿ ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹ ರೂಪ.
ಶಾಕ್ತ ಪಂಥದಲ್ಲಿ, ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪರಮಾತ್ಮನೆಂದು ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಯು ಶಿವನ ಸಕ್ರಿಯ ಸ್ತ್ರೀ ಅವಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ಅಥವಾ ಅವಳ ಅವತಾರ ಪಾರ್ವತಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶಾಕ್ತ ಪಂಥವು ದೇವಿಯನ್ನು ಪರಬ್ರಹ್ಮನೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೈವತ್ವದ ಇತರ ಎಲ್ಲ ರೂಪಗಳು ಕೇವಲ ಅವಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿವೆ. ಅದರ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಯ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ, ಶಾಕ್ತ ಪಂಥವು ಶೈವ ಪಂಥವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಶಾಕ್ತ ಪಂಥದ ಆಚರಣೆ ಮಾಡುವವರಾದ ಶಾಕ್ತರು, ಪೂಜೆಯ ಎಲ್ಲ ಅಥವಾ ಬಹುತೇಕ ಭಾಗವನ್ನು ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಕೆಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೈವತ್ವದ ಪುಲ್ಲಿಂಗ ಅಂಶನಾದ ಶಿವನನ್ನು ಕೇವಲ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಶಿವನ ಪೂಜೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗೌಣವಾಗಿದೆ.
ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿ
ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯ ದೈಹಿಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ, ಮತ್ತು ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯು ಎಲ್ಲ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾದ ಪರಮ ಮೂಲ ಶಕ್ತಿಯಾದ ಮಹಾಶಕ್ತಿಯ ಹಿಂದೂ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವಳ ಎಲ್ಲ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದೊಳಗಿನ ಶಾಕ್ತ ಪಂಥದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಮಾನವ ಅಥವಾ ಶಕ್ತಿ ಸ್ವರೂಪವಾದ ಪಾರ್ವತಿ ಶಿವನನ್ನು ಮದುವೆಯಾದಳು, ಅವಳ ಜ್ಞಾನ ಸ್ವರೂಪವಾದ ಸರಸ್ವತಿ ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ವಿವಾಹವಾದಳು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸ್ವರೂಪವಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯಾದಳು.[೨]
ಶಾಕ್ತ ಪಂಥ ಹಾಗು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿ ಪರಮಾತ್ಮಳೇ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ "ಆದಿ ಶಕ್ತಿ", "ಪರಮ ಶಕ್ತಿ", "ಮಹಾ ಶಕ್ತಿ", "ಮಹಾದೇವಿ", ಅಥವಾ ಇನ್ನೂ ಸರಳವಾಗಿ "ಶಕ್ತಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯು ಇಡೀ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಮೂಲ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತೆ, ಪಾಲಕಿ ಮತ್ತು ವಿಧ್ವಂಸಕಿ ಎಂದು ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಶಾಕ್ತ ಪಂಥದ ಪ್ರಕಾರ, ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯು ದೈವಿಕ ಶುದ್ಧ ಅನಂತ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಾಗಿ, ಅಂದರೆ ಶ್ಯೂನ್ಯ ಬಿಂದುವಾಗಿ, ದೈವಿಕ ಶೂನ್ಯ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು, ಇದು ನಂತರ ತನ್ನನ್ನು ಪ್ರಕೃತಿಯಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯು ಪರಮ ಪ್ರಕೃತಿ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ.
ಸ್ಮಾರ್ತ ಅದ್ವೈತ
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಸ್ಮಾರ್ತ ಅದ್ವೈತ ಪಂಥದಲ್ಲಿ, ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ ಪಂಚದೇವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ದೇವರ ಐದು ಸಮಾನ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ವೈಯಕ್ತಿಕ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.