ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ) ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಹಿಂದಿನ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ.^[೭] ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ವಿಭಜನೆಯಾದ ಕೂಡಲೇ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಅಂದಿನ ಮಹಾರಾಜರಾದ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಪ್ರವೇಶ ಸಾಧನಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು; ಆ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.^[೮] ಆದ್ದರಿಂದ, ಪಿಒಕೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಭಾರತದ ಅಂತರ್ಗತ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸೇನೆಯು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ನಡೆಸಿದಾಗಿನಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ.^[೯]

ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ (ಮೊದಲು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು) ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಪಿಓಕೆ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಅಸ್ಫಾಟಿಕ ಘಟಕವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ೧೯೬೩ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನದ ಶಕ್ಸ್ಗಮ್ ಮತ್ತು ಗಿಲ್ಗಿಟ್ನಿಂದ ರಾಸ್ಕಮ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಕರಕೋರಮ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟ್ ಸಹ ಪಿಒಕೆನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ ಕರಕೋರಂ ಹೆದ್ದಾರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಚೀನಾ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತ್ತು.

ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಎಜೆಕೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಮಧ್ಯಂತರ ಸಂವಿಧಾನ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಎಜೆಕೆಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಪ್ರಧಾನಿ ಮತ್ತು ಪರಿಷತ್ತು ಇದ್ದರೂ ಸಹ, ಆಡಳಿತ ರಚನೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಹೀನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ವಿಷಯಕ್ಕಾಗಿಯೂ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎಜೆಕೆಯನ್ನು "ಒಂದು ದೇಶದ ಬಲೆಗಳನ್ನು" ಹೊಂದಿರುವ "ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ರಹಸ್ಯ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಮೇಲೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕರಾಚಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ, ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮ್ಮೇಳನ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಖಾತೆಯಿಲ್ಲದ ಸಚಿವ ಮುಷ್ತಾಕ್ ಅಹ್ಮದ್ ಗುರ್ಮಾನಿ ನಡುವೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಎಜೆಕೆ ಮತ್ತು ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ನಡುವೆ ಔಪಚಾರಿಕ ವಿಲೀನ ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ.^[೧೦]

ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗ

ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ)

Āzād Jammū̃ o Kaśmīr
ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ) Āzād Jammū̃ o Kaśmīr
ಪಾಕ್ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರದೇಶ
	top: Arang Kel; bottom: Shounter Valley
	A map of the disputed Kashmir region with the two Pakistan-administered areas shaded in sage-green.
	Coordinates: 33°50′36″N 73°51′05″E / 33.84333°N 73.85139°E
ಆಡಳಿತ	ಪಾಕಿಸ್ತಾನ
Established	ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೪, ೧೯೪೭
ರಾಜಧಾನಿ	ಮುಜಫರಾಬಾದ್
ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣ	ಮುಜಫರಾಬಾದ್
Government
• Type	ಪಾಕ್ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಸ್ವಯಂ ಆಡಳಿತ
• Body	ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ ಸರ್ಕಾರ
• ಅಧ್ಯಕ್ಷ	ಮೆಹಮೂದ್ ಚೌಧರಿ
• ಪ್ರಧಾನಿ	ಚೌಧರಿ ಅನ್ವರ್ ಉಲ್ ಹಖ್
• ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ	ಮುಹಮ್ಮದ್ ಉಸ್ಮಾನ್ ಚಹರ್
• Legislature	Azad Jammu and Kashmir Legislative Assembly
• Supreme Court	Supreme Court of Azad Jammu and Kashmir
Area
• Total	೧೩,೨೯೭ km೨ (೫,೧೩೪ sq mi)
Population (2017)
• Total	೪೦,೪೫,೩೬೬
• Density	೩೦೦/km೨ (೭೯೦/sq mi)
Demonym	Azad Kashmiri
Time zone	UTC+05:00 (PKT)
ISO 3166 code	PK-AJK
Main language(s)	Urdu (official); Pahari-Pothwari (majority spoken); Other Punjabic Dialects: ; Hindko, Standard Punjabi Other Languages: Gojri, Pashto; ; ;
Literacy rate (2017)	74%
HDI (2019)	0.612 ; Medium
Divisions	3
Districts	10
Tehsils	33
Union Councils	182
Website	www.ajk.gov.pk

ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಹತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೧೧]

ವಿಭಾಗ	ಜಿಲ್ಲೆ	ಪ್ರದೇಶ (ಕಿಮೀ ²)	ಜನಸಂಖ್ಯೆ (೨೦೧೭ ಜನಗಣತಿ)	ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ
ಮೀರ್ಪುರ	ಮೀರ್ಪುರ	೧,೦೧೦	೪೫೬,೨೦೦	ಹೊಸ ಮಿರ್ಪುರ್ ನಗರ
	ಕೊಟ್ಲಿ	೧,೮೬೨	೭೭೪,೧೯೪	ಕೊಟ್ಲಿ
	ಭಿಂಬೆರ್	೧,೫೧೬	೪೨೦,೬೨೪	ಭಿಂಬೆರ್
ಮುಝಾಫರಾಬಾದ್	ಮುಝಾಫರಾಬಾದ್	೧,೬೪೨	೬೫೦,೩೭೦	ಮುಝಾಫರಾಬಾದ್
	ಹಟ್ಟಿಯಾನ್	೮೫೪	೨೩೦,೫೨೯	ಹಟ್ಟಿಯಾನ್
	ನೀಲಂ ಕಣಿವೆ	೩,೬೨೧	೧೯೧,೨೫೧	ಅತ್ಮುಖಂ
ಪೂಂಚ್	ಪೂಂಚ್	೮೫೫	೫೦೦,೫೭೧	ರವಾಲಕೋಟ್
	ಹವೇಲಿ	೬೦೦	೧೫೨,೧೨೪	ಫಾರ್ವಾರ್ಡ್ ಕಹುಟ
	ಭಾಗ್	೭೬೮	೩೭೧,೯೧೯	ಭಾಗ್
	ಸುಧಾನೋತಿ	೫೬೯	೨೯೭,೫೮೪	ಪಲಂಡ್ರಿ
ಒಟ್ಟು	೧೦ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು	೧೩,೨೯೭	೪,೦೪೫,೩೬೬	ಮುಝಾಫರಾಬಾದ್

ಭಾಷೆಗಳು

ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ ಉರ್ದು ಆದರೂ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೨] ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಬಹುಪಾಲು ಜನರು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾತನಾಡುವರು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯವೆಂದರೆ ಪಹಾರಿ-ಪೋಥ್ವರಿ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿವಿಧ ಉಪಭಾಷೆಗಳು. ಗುಜಾರಿ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮಾತನಾಡುವ ಗಣನೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿವೆ; ಜೊತೆಗೆ ಶಿನಾ, ಪಾಷ್ಟೋ ಮತ್ತು ಕುಂಡಲ್ ಶಾಹಿ ಮಾತನಾಡುವ ಸಮುದಾಯವೂ ಇದೆ. ಪಾಷ್ಟೋ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಈ ಭಾಷೆಗಳು ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿವೆ.

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿತ್ತು; ಇದರರ್ಥ ಭೂಮಿಯು ಉತ್ಪಾದನೆಯೇ ಆದಾಯದ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲತ್ತು. ಅಂದರೆ ತಕ್ಷಣದ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಆಹಾರವನ್ನು ಭೂಮಿಯಿಂದ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಬೆಳೆಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಮರ, ಇಂಧನ, ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಮೇಯಿಸುವಿಕೆ ಮುಂತಾದ ಇತರ ಜೀವನೋಪಾಯದ ಅಗತ್ಯತೆಗಳ ಮೂಲವೂ ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಭೂಮಿಯಿಂದಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಆದಾಯದ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವೂ ಆಗಿತ್ತು.^[೧೩]

ಕೃಷಿ ಜೊತೆಗೆ, ಜವಳಿ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ರವಾನೆ, ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ೨೦೦೧ರಲ್ಲಿ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಅಂಕಿ ಅಂಶವು ೨೫.೧೮ ಎಂದು ಒಬ್ಬ ವಿಶ್ಲೇಷಕರು ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಮನೆಯ ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಜನರು, ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು, ಹಣ ರವಾನೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.^[೧೪] ೨೦೦೬ರ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಭೂಕಂಪ ಪೀಡಿತ ವಲಯಗಳ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿಗಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು; ಆದರೆ ಆ ಮೊತ್ತದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವು, ತರುವಾಯ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಗಳ ಕೈ ಸೇರಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ಸಹಾಯವು ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಳಂಬವಾಗಿ ಹೋಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.^[೧೫]

ಹವಾಮಾನ

ಭೀಂಬರ್, ಮಿರ್ಪುರ್ ಮತ್ತು ಕೋಟ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಬಿಸಿ ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ಶೀತ ವಾತಾವರಣವಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ರಾಜ್ಯದ ಹವಾಮಾನದ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ಬಿಸಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಶೀತ ಮತ್ತು ಚಳಿಯಿರುತ್ತದೆ. ಡಿಸೆಂಬರ್ ಮತ್ತು ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಮಪಾತವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಜಫರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟನ್, ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ತೇವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಳಿಗಾಲ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಗಾಲ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ, ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ೧೪೦೦ಮಿ.ಮೀ ಮೀರುತ್ತದೆ. ಮುಜಫರಾಬಾದ್ ಬಳಿ (ಸುಮಾರು ೧೮೦೦ ಮಿ.ಮೀ.) ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸರಾಸರಿ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಕರಗುವ ಹಿಮದಿಂದಾಗಿ ಝೇಲಂ ಮತ್ತು ಲೀಪಾ ನದಿಗಳ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಪ್ರವಾಹ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ^[೧೬]

ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು

ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ:

ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜಧಾನಿ ಮುಜಫರಾಬಾದ್, ಝೇಲಂ ಮತ್ತು ನೀಲಮ್ ನದಿಗಳ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾವಲ್ಪಿಂಡಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ೧೩೮ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೮೬ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮುಜಫರಾಬಾದ್ ಬಳಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳು - ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ, ಪಿರ್ ಚಿನಾಸ್ಸಿ, ಪಾಟಿಕಾ, ಸುಬ್ರಿ ಸರೋವರ ಮತ್ತು ಅವನ್ ಪ್ಯಾಟಿ.^[೧೭]
ನೀಲಂ ಕಣಿವೆಯು ಮುಜಫರಾಬಾದ್‌ನ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿದೆ. ಕಣಿವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು - ಅತ್ಮುಕಾಮ್, ಕುಟ್ಟನ್, ಕೆರನ್, ಚಂಗನ್, ಶಾರದಾ, ಕೆಲ್, ಅರಂಗ್ ಕೆಲ್ ಮತ್ತು ಟಾವೊಬಾಟ್.^[೧೮]
ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಎಂಟು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧನೋತಿ ಕೂಡ ಒಂದು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ೯೦ ಕಿ.ಮೀ (೫೬ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿ ಸುಧನೋತಿ ಇದೆ. ಇದು ರಾವಲ್ಪಿಂಡಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಆಜಾದ್ ಪಟ್ಟನ್ ರಸ್ತೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ.^[೧೯]
ರಾವಲಕೋಟ್ ನಗರವು ಪೂಂಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ೧೨೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೭೬ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಪೂಂಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು - ಬಂಜೋಸಾ ಸರೋವರ, ದೇವಿ ಗಾಲಿ, ತಟ್ಟಾ ಪಾನಿ ಮತ್ತು ಟೋಲಿ ಪಿರ್.^[೨೦]
ಬಾಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯಾದ ಬಾಗ್ ನಗರವು ಇಸ್ಲಾಮಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ೨೦೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೧೨೭ ಮೈಲಿ) ಮತ್ತು ಮುಜಫರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ೧೦೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೬೨ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಬಾಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು - ಬಾಗ್ ಕೋಟೆ, ಧಿರ್ಕೋಟ್, ಸುಧಾನ್ ಗಾಲಿ, ಗಂಗಾ ಸರೋವರ, ಗಂಗಾ ಚೋಟಿ, ಕೋಟ್ಲಾ ಜಲಪಾತ, ನೀಲಾ ಬಟ್, ದನ್ನಾ, ಪಂಜಾಲ್ ಮಸ್ತಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಲಾಸ್ ಡನ್ನಾ.^[೨೧]
ಲೀಪಾ ಕಣಿವೆಯು ಮುಜಫರಾಬಾದ್‌ನ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ ೧೦೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೬೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಕ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.^[೨೨]
ಹೊಸ ಮಿರ್ಪುರ್ ನಗರವು ಮಿರ್ಪುರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿಯಾಗಿದೆ. ಹೊಸ ಮಿರ್ಪುರ್ ನಗರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸಿ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು - ಮಾಂಗ್ಲಾ ಸರೋವರ ಮತ್ತು ರಾಮ್‌ಕೋಟ್ ಕೋಟೆ.^[೨೩]

ಪಿಓಕೆ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಸಂಗತಿಗಳು

ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರವೆಂದರೆ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿಸಿತು.^[೨೪]
ಪಿಒಕೆ ಅನ್ನು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ - ಇದನ್ನು ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಎಂದು ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ 'ಆಜಾದ್ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ'ವನ್ನು ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದವರು ಮಂತ್ರಿ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ .
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ) ತನ್ನ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಸಭೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ; ಆದರೆ ಇದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುವುದು ಸತ್ಯ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರದ (ಪಿಒಕೆ) ಗಡಿಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶ, ವಾಯುವ್ಯ, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದ ವಖಾನ್ ಕಾರಿಡಾರ್, ಚೀನಾದ ಕ್ಸಿನ್‌ಜಿಯಾಂಗ್ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ.^[೨೫]
ಗಿಲ್ಗಿಟ್-ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರೆ, ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಪ್ರದೇಶವು ೧೩,೩೦೦ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (ಭಾರತೀಯ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸುಮಾರು 3 ಪಟ್ಟು) ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಸುಮಾರು ೪೫ ಲಕ್ಷಗಳಷ್ಟಿದೆ.
ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜಧಾನಿ ಮುಜಫರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶವು ೮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು, ೧೯ ತಹಸಿಲ್ ಗಳು ಮತ್ತು ೧೮೨ ಫೆಡರಲ್ ಕೌಂಸಿಲ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ೮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿವೆ: ಮಿರ್ಪುರ್, ಭೀಂಬಾರ್, ಕೋಟ್ಲಿ, ಮುಜಫರಾಬಾದ್, ಬಾಗ್, ನೀಲಂ, ರಾವಲಕೋಟ್ ಮತ್ತು ಸುಧನೋತಿ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಹಂಜಾ-ಗಿಲ್ಗಿಟ್, ಷಾಕ್ಸ್‌ಗಮ್ ಕಣಿವೆ, ರಾಕ್ಸಮ್ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶ ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಕರಕೋರಮ್ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಿಒಕೆ ಜನರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಆದಾಯದ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವೆಂದರೆ: ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ, ಗೋಧಿ, ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳ ಆದಾಯ.
ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ದರ್ಜೆಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು, ಸೀಮೆಸುಣ್ಣದ ಮೀಸಲು, ಬಾಕ್ಸೈಟ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಕೆತ್ತಿದ ಮರದ ವಸ್ತುಗಳು, ಜವಳಿ ಮತ್ತು ರತ್ನಗಂಬಳಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಮುಖ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ.
ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಅಣಬೆಗಳು, ಜೇನುತುಪ್ಪ, ಆಕ್ರೋಡು, ಸೇಬು, ಚೆರ್ರಿ, ಔಷಧೀಯ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳು, ರಾಳ, ಮತ್ತು ಸುಡುವ ಮರವನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.
ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜುಗಳ ಕೊರತೆ ಇದೆ; ಆದರೂ ಅದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ೭೨% ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣವಿದೆ.
ಪಾಷ್ಟೋ, ಉರ್ದು, ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬಿ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ) ತನ್ನದೇ ಆದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಭಾರತದ ಗಡಿ ವಿವಾದ

ಸರ್ಕಾರ ಆದೇಶ ನೀಡಿದರೆ ಪಿಒಕೆ ವಶಕ್ಕೆ ಪಡೆಯಲು ಸಿದ್ಧ: ಸೇನಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನರವಣೆ;ಪಿಟಿಐ /d: 12 ಜನವರಿ 2020

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕ

ಆಜಾದ್ ಕಾಶ್ಮೀರ್ ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ Archived 2019-08-09 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named tertiary-kashmir
↑ ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named brit
↑ "Kashmir profile". BBC News. November 26, 2014. Archived from the original on July 16, 2015. Retrieved July 24, 2015.
↑ "Usman Chachar Named New AJK Chief Secretary". Archived from the original on May 11, 2022. Retrieved May 12, 2022.
↑ Dr Pervez Tahir. "Education spending in AJK". The Express Tribune. Archived from the original on March 20, 2022. Retrieved December 8, 2022.
↑ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. Archived from the original on September 23, 2018. Retrieved March 15, 2020.
↑ http://indiatoday.intoday.in/story/gilgit-baltistan-pok-uk-parliament-jammu-and-kashmir-india-pakistan/1/912933.html
↑ https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/instrument-of-accession-from-1947-till-date/articleshow/70546147.cms
↑ http://www.indiandefencereview.com/news/pakistan-occupied-kashmir-the-future-trajectory/
↑ https://www.hrw.org/reports/2006/pakistan0906/4.htm
↑ "Administrative Setup". ajk.gov.pk. Archived from the original on April 9, 2010. Retrieved May 17, 2010. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-09-11. Retrieved 2019-08-07.
↑ https://web.archive.org/web/20100411051833/http://www.pndajk.gov.pk/history.asp
↑ https://web.archive.org/web/20070822170408/http://www.sdpi.org/whats_new/recent_publications/BGPaper_Remittances_Pakistan.pdf
↑ http://www.dawn.com/2006/10/01/nat9.htm
↑ https://www.timeanddate.com/weather/@1184196/climate
↑ https://www.tripadvisor.in/Attractions-g1137975-Activities-Muzaffarabad_Azad_Kashmir.html
↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-08-07. Retrieved 2019-08-07.
↑ https://visitsajk.blogspot.com/2017/03/Sudhanoti.html?m=0
↑ https://www.tripadvisor.in/Attractions-g3576442-Activities-Azad_Kashmir.html
↑ https://www.ajktours.com/bagh-2/
↑ "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-08-07. Retrieved 2019-08-07.
↑ https://www.bbc.com/news/magazine-17156238
↑ https://www.indiatoday.in/india/story/gilgit-baltistan-pok-uk-parliament-jammu-and-kashmir-india-pakistan-967661-2017-03-25
↑ http://www.indiandefencereview.com/news/pakistan-occupied-kashmir-the-future-trajectory/

[tertiary-kashmir-1] ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named tertiary-kashmir

[brit-2] ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named brit

[BBC-3] "Kashmir profile". BBC News. November 26, 2014. Archived from the original on July 16, 2015. Retrieved July 24, 2015.

[4] "Usman Chachar Named New AJK Chief Secretary". Archived from the original on May 11, 2022. Retrieved May 12, 2022.

[tribune.com.pk-5] Dr Pervez Tahir. "Education spending in AJK". The Express Tribune. Archived from the original on March 20, 2022. Retrieved December 8, 2022.

[GlobalDataLab-6] "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org. Archived from the original on September 23, 2018. Retrieved March 15, 2020.

[7] ttp://indiatoday.intoday.in/story/gilgit-baltistan-pok-uk-parliament-jammu-and-kashmir-india-pakistan/1/912933.html

[8] ttps://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/instrument-of-accession-from-1947-till-date/articleshow/70546147.cms

[9] ttp://www.indiandefencereview.com/news/pakistan-occupied-kashmir-the-future-trajectory/

[10] ttps://www.hrw.org/reports/2006/pakistan0906/4.htm

[11] "Administrative Setup". ajk.gov.pk. Archived from the original on April 9, 2010. Retrieved May 17, 2010. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)

[12] "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-09-11. Retrieved 2019-08-07.

[13] ttps://web.archive.org/web/20100411051833/http://www.pndajk.gov.pk/history.asp

[14] ttps://web.archive.org/web/20070822170408/http://www.sdpi.org/whats_new/recent_publications/BGPaper_Remittances_Pakistan.pdf

[15] ttp://www.dawn.com/2006/10/01/nat9.htm

[16] ttps://www.timeanddate.com/weather/@1184196/climate

[17] ttps://www.tripadvisor.in/Attractions-g1137975-Activities-Muzaffarabad_Azad_Kashmir.html

[18] "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-08-07. Retrieved 2019-08-07.

[19] ttps://visitsajk.blogspot.com/2017/03/Sudhanoti.html?m=0

[20] ttps://www.tripadvisor.in/Attractions-g3576442-Activities-Azad_Kashmir.html

[21] ttps://www.ajktours.com/bagh-2/

[22] "ಆರ್ಕೈವ್ ನಕಲು". Archived from the original on 2019-08-07. Retrieved 2019-08-07.

[23] ttps://www.bbc.com/news/magazine-17156238

[24] ttps://www.indiatoday.in/india/story/gilgit-baltistan-pok-uk-parliament-jammu-and-kashmir-india-pakistan-967661-2017-03-25

[25] ttp://www.indiandefencereview.com/news/pakistan-occupied-kashmir-the-future-trajectory/

[೭]

[೮]

[೯]

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]

[೧೬]

[೧೭]

[೧೮]

[೧೯]

[೨೦]

[೨೧]

[೨೨]

[೨೩]

[೨೪]

[೨೫]

ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ (ಪಿಒಕೆ) Āzād Jammū̃ o Kaśmīr
ಪಾಕ್ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರದೇಶ
top: Arang Kel bottom: Shounter Valley
A map of the disputed Kashmir region with the two Pakistan-administered areas shaded in sage-green.^[೧]
Coordinates: 33°50′36″N 73°51′05″E / 33.84333°N 73.85139°E / 33.84333; 73.85139
ಆಡಳಿತ	ಪಾಕಿಸ್ತಾನ
Established	ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೪, ೧೯೪೭
ರಾಜಧಾನಿ	ಮುಜಫರಾಬಾದ್
ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣ	ಮುಜಫರಾಬಾದ್
Government
• Type	ಪಾಕ್ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಸ್ವಯಂ ಆಡಳಿತ^[೨]^[೩]
• Body	ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ ಸರ್ಕಾರ
• ಅಧ್ಯಕ್ಷ	ಮೆಹಮೂದ್ ಚೌಧರಿ
• ಪ್ರಧಾನಿ	ಚೌಧರಿ ಅನ್ವರ್ ಉಲ್ ಹಖ್
• ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ	ಮುಹಮ್ಮದ್ ಉಸ್ಮಾನ್ ಚಹರ್^[೪]
• Legislature	Azad Jammu and Kashmir Legislative Assembly
• Supreme Court	Supreme Court of Azad Jammu and Kashmir
Area
• Total	೧೩,೨೯೭ km^೨ (೫,೧೩೪ sq mi)
Population (2017)
• Total	೪೦,೪೫,೩೬೬
• Density	೩೦೦/km^೨ (೭೯೦/sq mi)
Demonym	Azad Kashmiri
Time zone	UTC+05:00 (PKT)
ISO 3166 code	PK-AJK
Main language(s)	Urdu (official) Pahari-Pothwari (majority spoken) Other Punjabic Dialects: Hindko, Standard Punjabi Other Languages: Gojri, Pashto
Literacy rate (2017)	74%^[೫]
HDI (2019)	0.612 ^[೬] Medium
Divisions	3
Districts	10
Tehsils	33
Union Councils	182
Website	www.ajk.gov.pk

ಪಾಕ್ ಆಕ್ರಮಿತ ಕಾಶ್ಮೀರ