ಅಮರಾಂತಸ್ ಕಾಡೇಟಸ್
Amaranthus caudatus growing in the Botanical garden, Bremen
Scientific classification e
Unrecognized taxon (fix): ಅಮರಾಂತಸ್
ಪ್ರಜಾತಿ:
ಅ. ಕಾಡೇಟಸ್
Binomial name
ಅಮರಾಂತಸ್ ಕಾಡೇಟಸ್
Synonyms[೧]
List
    • Amaranthus abyssinicus L.H.Bailey
    • Amaranthus alopecurus Hochst. ex A.Br. & C.D.Bouché
    • Amaranthus cararu Moq.
    • Amaranthus dussii Sprenger
    • Amaranthus edulis Speg.
    • Amaranthus leucocarpus S.Watson
    • Amaranthus leucospermus S.Watson nom. illeg.
    • Amaranthus mantegazzianus Pass.
    • Amaranthus maximus Mill.
    • Amaranthus pendulinus Moq.
    • Amaranthus pendulus Moq.
    • Euxolus arvensis Rojas Acosta

ಅಮರಾಂತಸ್ ಕಾಡಟಸ್ (ಅಮರಾಂತಸ್ ಎಡುಲಿಸ್ ಮತ್ತು ಅಮರಾಂತಸ್ ಮ್ಯಾಂಟೆಗಾಜಿಯಾನಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಇದು ವಾರ್ಷಿಕ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯದ ಒಂದು ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.[೨]> ಇದನ್ನು ಲವ್-ಲೈಸ್-ಬ್ಲೀಡಿಂಗ್, ಪೆಂಡೆಂಟ್ ಅಮರಾಂತ್, ಟಾಸೆಲ್ ಹೂವು, [2) ವೆಲ್ವೆಟ್ ಹೂವು, [3) ಫಾಕ್ಸ್ಟೈಲ್ ಅಮರಾಂತ್, ಮತ್ತು ಕ್ವೆಲೈಟ್ ಮುಂತಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.>/a>[೩]  [ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ][citation needed]

ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಕ್ವೆಚುವಾ ಜನರು,, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಕಿವಿಚಾ, ಕ್ವಿಹುಯಿಚಾ, ಇಂಕಾ ಜಟಾಕೋ ಅಟಾಕೊ, ಅಟಾಕು, ಸಂಕುರಾಚಿ, ಜಾಗುರ್ಚ (ಇಕ್ವಡೋರ್ ಮಿಲ್ಮಿ, ಅಥವಾ ಕೋಯಿಮಿ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.[೨] ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಆಂಡಿಸ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಟಿಪ್ಲಾನೊ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿರುವ ಐಮಾರಾ ಜನರು, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಕಾಮಾಸಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.[1][೨]

ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಸ್ಯದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳು ಖಾದ್ಯವಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಾರತ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕ ಆಹಾರದ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಅಮರಿಕದಲ್ಲಿ ಇದು ಕಿವಿಚಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಮರಾಂತ್ ನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಆಂಡಿಯನ್ ಜಾತಿಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. (ಅಮರಂಥ್ ಬೀಜ ಮತ್ತು ಆಂಡಿಯನ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನೂ ಸಹ ನೋಡಿ). ಈ ಪ್ರಭೇದವು, ಇತರ ಅನೇಕ ಅಮರಂಥ್ಗಳಂತೆಯೇ, ಮೂಲತಃ ಅಮೆರಿಕನ್ ಉಷ್ಣವಲಯದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ನಿಖರವಾದ ಮೂಲವು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಕಾಡು ಅಮರಾಂತಸ್ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಅಗ್ರಿಗೇಟ್ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ, ಎ. ಕ್ರೂಯೆಂಟಸ್ ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ಗಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಪ್ರತಿರೂಪವಾಗಿದೆ.

ವಿವರಣೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ೯೦ ಸೆಂ. ಮೀ. (೩೫.೪ ಇಂಚು) ಉದ್ದದ ಹೂಬಿಡುವ ಪ್ಯಾನಿಕ್ಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.  ಈ ಹೆಚ್ಚು ದಟ್ಟವಾದ ಹೂಬಿಡುವ ಕಣಗಳ ಬಣ್ಣವು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ನ ಕೆಂಪು ಪ್ರಭೇದಗಳಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಬೀಟಾಸಿಯಾನಿನ್ಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿವೆ.[೨]

ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಣಜವು ಸ್ವಯಂ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಣ್ಣುಗಳು ೧ ಮಿ. ಮೀ. ಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಲ್ಲದ ಒಂದೇ ಸಣ್ಣ ಬೀಜವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.  ಕ್ವಿನೋವಾದಂತೆ, ಪ್ರತಿ ಬೀಜವು ಹೊಳೆಯುವ ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭ್ರೂಣವು ಸಣ್ಣ ಎಂಡೋಸ್ಪರ್ಮ್ನ ಸುತ್ತಲೂ ಬಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ಯಾನಿಕ್ಗಳು ಪಾರ್ಶ್ವದ ಮೊಗ್ಗುಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಕಾಂಡದಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. .[೨]

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಎಂಬುದು ವಾರ್ಷಿಕ, ಅಗಲವಾದ-ಎಲೆಗಳುಳ್ಳ ದ್ವಿದಳದ್ವೀಪವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಒಂದು ಕೇಂದ್ರ ಕಾಂಡವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು ಒಂದು ಟ್ಯಾಪ್ರೂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ೨.೫ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಡ್ಡ ಕೊಂಬೆಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಕಾಂಡದಿಂದ ಹೊರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯದ ತಳದಷ್ಟು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಬಹುದು.[೨]

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹೂವುಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಪ್ರೀತಿಯ-ಸುಳ್ಳು-ರಕ್ತಸ್ರಾವವು ವಿಕ್ಟೋರಿಯನ್ ಭಾಷೆಯ ಹೂವುಗಳಲ್ಲಿ ಹತಾಶೆ ಅಥವಾ ಹತಾಶೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.[೪]

ಇತಿಹಾಸ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಮೂಲತಃ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕಾದದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಇಂಕಾ, ಮಾಯಾ ಮತ್ತು ಅಜ್ಟೆಕ್ ನಾಗರಿಕತೆಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಧಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.[೨] ಅದರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಮೌಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ, ಇದನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ವೃದ್ಧರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಆಹಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[೫]

ಎ. ಕೌಡೇಟಸ್ ಅಜ್ಟೆಕ್ ಜನರಿಗೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಕಿವೀಚಾವನ್ನು ತಿನ್ನುವ ಜನರಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಈ ಆಹಾರವನ್ನು ರಾಜಮನೆತನದ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಜೇನು ಮತ್ತು ಮಾನವನ ರಕ್ತದೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಬಲಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ತಿನ್ನಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.[೨][೬] ಈ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ, ೧೫೦೦ರ ದಶಕದ ಸುಮಾರಿಗೆ ವಿಜಯಶಾಲಿಗಳು ಬಂದಾಗ, ಅವರು ಸಸ್ಯದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದರ ಬಳಕೆ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಬಹುತೇಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ೧೮೦೦ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಮತ್ತೆ ಬೆಳೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.

ಅದರ ಮರುಬಳಕೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಅದರ ಇತಿಹಾಸದ ಕಾರಣ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಕೃಷಿಯು ಇನ್ನೂ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದೆ.[೨][೬] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಂಡಿಸ್ ಹೊರಗೆ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ.[1][೨]

ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿತರಣೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಎಂಬುದು ಪೆರುವಿಯನ್ ಆಂಡಿಸ್ ಸ್ಥಳೀಯ ಬೆಳೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಇಂಕಾಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿವೆ.[೨] ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೨೫೦೦ ಮೀಟರ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಏಕೈಕ ಅಮರಾಂತ್ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.[೭] ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳಿಂದ ಆಂಡಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅಳವಡಿಕೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರವಾಗಿದ್ದರೂ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಗೆ ಗಣನೀಯ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರೂ, ೧೫೦೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಜನರು ಬಂದಾಗ, ಅವರು ಎ. ಕಾಡಟಸ ಕೃಷಿಗಳನ್ನು ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಬಾರ್ಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ಅದರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಅಂಶದಿಂದಾಗಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ.ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಮರಳುತ್ತಿದೆ. ಆಂಡಿಸ್ನ ಹೊರಗೆ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆಯಾದರೂ, [[ಮೆಕ್ಸಿಕೋ, ಚೀನಾ, ನೇಪಾಳ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಕೀನ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಬೆಳೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾಗಿದೆ.[2][೭]

ಅದರ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ೧ ರಿಂದ ೨.೫ ಮೀಟರ್ಗಳ ನಡುವೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ೪ ರಿಂದ ೬ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ೧೦ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದು ಬೇಸಿಗೆಯ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಿ4 ಸಸ್ಯ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಈಕ್ವೆಡಾರ್ ಉತ್ತರ ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೌಮ್ಯವಲಯ ಅಥವಾ ಆಂಡಿಸ್ ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಭೌಗೋಳಿಕ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಇದು ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ತೇವಾಂಶ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿ ೩೧೦೦ ಮೀ. ಎ. ಎಸ್. ಎಲ್ ವರೆಗೆ ನಡೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಒಮ್ಮೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ನಂತರ ಇದು ಬರವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲದು ಮತ್ತು ಆರ್ದ್ರ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲದು. ಉಪ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡಬಹುದು. ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾವಯವ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಒಳಚರಂಡಿ ಹೊಂದಿರುವ ಲೋಮ್ ಮತ್ತು ಲೋಮ್-ಮರಳು ಮಣ್ಣು ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ಗೆ ಆವೆ ಮಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, pH 6 ರಿಂದ 7 ರ ನಡುವೆ ಇರಬೇಕು, ಆದರೂ ಸಸ್ಯವು ಇನ್ನೂ 8,5 ರ pH ನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.[೮][೯]

ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅಥವಾ ಮಳೆಗಾಲದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನೇರ ಕೊರೆಯುವ ಮೂಲಕ ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ೧೦ರಿಂದ ೫೫ ಸೆಂ. ಮೀ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಕಾರ್ನ್-ಕಿವಿಯ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆ, ಎರಡು ಹಂತದ ಫಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಕಳೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ.  ಪೆರು, ಬೊಲಿವಿಯಾ, ಈಕ್ವೆಡಾರ್ ಮತ್ತು ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾ ಆಂಡಿಸ್, ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳಿಲ್ಲದೆ ನೀರಾವರಿ ರಹಿತ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೀಜಗಳು ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಹೆಂಟೇಗಳನ್ನು ಒಡೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಅಲುಗಾಡಿಸುವಂತಹ ಮಣ್ಣಿನ ತಯಾರಿಕೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮಣ್ಣು, ಹ್ಯಾರೋವನ್ನು ಉಳುಮೆ ಮಾಡಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೊಗದಿಂದ ಅಥವಾ ಯಂತ್ರದಿಂದ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೮]

ಕಳೆ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಕೈಯಿಂದ ಕೀಳುವ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಳೆಯ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ೩೦ ದಿನಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೂಬಿಡುವ ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯ ತುಂಬುವ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಾವರಿ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಸ್ಯವು ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ನಿಲ್ಲುವ ಮೊದಲೇ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ನೆಲದಿಂದ ೫೦ ಸೆಂ.  ಅವುಗಳನ್ನು ಒಣಗುವವರೆಗೂ ರಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ನಂತರ ಕೋಲುಗಳಿಂದ ಹೊಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ನೆಲಕ್ಕೆ ತೇವಗೊಳಿಸಲಾದ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒರೆಸಲು ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳನ್ನು ಸತ್ತ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿಯ ಸುಧಾರಣೆಯು ಮಣ್ಣಿನ ಸರಿಯಾದ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ೮೦ ಸೆಂ. ಮೀ. ಅಗಲದ ರಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ೪ ರಿಂದ ೬ ಕೆಜಿ/ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಬಿತ್ತುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.   ಈ ಇಳುವರಿಯು ಪೆರುವಿನಲ್ಲಿ ೨೦೦೦ ಮತ್ತು ೫೦೦೦ ಕೆಜಿ/ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಮತ್ತು ಈಕ್ವೆಡಾರ್ ನಲ್ಲಿ ೯೦೦ ರಿಂದ ೪೦೦೦ ಕೆಜಿ/ಹೆಕ್ಟೇರ್ ನಡುವೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.[೮]  

ಜೆನೆಟಿಕ್ಸ್

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಅಮರಂಥ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಭೇದಗಳು ದ್ವಿಗುಣಿತ ವರ್ಣತಂತು ಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಆದರೆ ವಿಭಿನ್ನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವರ್ಣತಂತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ 2n = 32 ಆಗಿದೆ.[೮]

ಕೀಟಗಳು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪೈಥಿಯಮ್ ಎಸ್ಪಿಪಿ ಬೀಜಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೋಗಗಳಾಗಿವೆ. ಮತ್ತು ಫ್ಯೂಸಾರಿಯಂ ಎಸ್ಪಿಪಿ. ಸ್ಕ್ಲೆರೋಟಿನಿಯಾ ಎಸ್ಪಿಪಿಯಂತಹ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ರೋಗಗಳು. ಮತ್ತು ಆಲ್ಟರ್ನಾರಿಯಾ ಎಸ್ಪಿಪಿ. ಕಾಂಡ ಮತ್ತು ಬೇರು ಕೊಳೆತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಕೀಟವೆಂದರೆ ಡಯಾಬ್ರೋಟಿಕಾ ಎಸ್ಪಿಪಿ, ಇದನ್ನು ಲೋರಿಟೋಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಹಾನಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರ ಕೀಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರೋಟಿಸ್ ಎಸ್ಪಿಪಿ ಸೇರಿವೆ. ಮತ್ತು ಯುಪಿಕಾಟಾ ಎಸ್ಪಿಪಿ. ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಗುಳ್ಳೆ ಜೀರುಂಡೆಗಳು (ಎಪಿಕೌಟಾ ಆಡ್ಸ್ಪರ್ಸ) ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಕಳೆ ಕ್ಯಾಟರ್ಪಿಲ್ಲರ್ (ಲೊಕ್ಸೊಸ್ಟೆಜ್ ಬೈಫಿಡಾಲಿಸ್) ಸಹ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಅವು ಮೇಲಿನ ಎಲೆಗಳ ತೀವ್ರ ಅಪವಿತ್ರತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದವು. ಈ ಕೀಟಗಳನ್ನು ೧.೫% ಡಯಾಟೊಮಾಸಿಯಸ್ ಭೂಮಿ ಅನ್ವಯದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೮]

ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ರುಚಿಯಾದ ಮತ್ತು ಅಂಟುರಹಿತ ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು ಲೈಸಿನ್ ಅಗತ್ಯ ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಸ್ಯ ಪ್ರೋಟೀನ್ಗಳಲ್ಲಿ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಪ್ರೋಟೀನ್ ವಾಸ್ತವಾಗಿ ಹಾಲಿನ ಪ್ರೋಟೀನ್ಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಕಾರ್ನ್, ಅಕ್ಕಿ ಅಥವಾ ಗೋಧಿಯ ಹಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಪಡೆದ ಆಹಾರಗಳ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.[೭] ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಶಿಶುಗಳು, ಮಕ್ಕಳು, ಗರ್ಭಿಣಿ ಮತ್ತು ಹಾಲುಣಿಸುವ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ವೀಗಾನ್ ಗಳಿಗೆ ಕೂಡಾ ಸಹ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ಫೈಬರ್ ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣ, ಮೆಗ್ನೀಸಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದೆ. ಇದರ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸೇವನೆಯು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್ ಅನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಆಂಥೆಲ್ಮಿಂಟಿಕ್, ಎ. ಕಾಡಟಸ್, ಆಂಟಿಪೈರೆಟಿಕ್, ಆ್ಯಂಟಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್, ಆಂಟಿಲರ್ಜೆನಿಕ್, ಆಂಟಿಡಯಾಬೆಟಿಕ್, ಇಮ್ಯೂನ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್, ಕಾರ್ಡಿಯೋಪ್ರೊಟೆಕ್ಟಿವ್, ಹೆಪಟೊಪ್ರೊಟೆಕ್ಟೀವ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ವಿರೋಧಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.[೧೦]

ಅಡುಗೆ ಮತ್ತು ಖಾದ್ಯಗಳ ಬಳಕೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಕಿವೀಚಾದ ಹಲವಾರು ಉಪಯೋಗಗಳಿವೆ. ರುಬ್ಬುವಾಗ, ಇದನ್ನು ಹಿಟ್ಟಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಆದರೆ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳಿಗೆ ಬ್ರೆಡ್ ಆಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಪುಡಿಮಾಡಿದಾಗ ಮುಖ್ಯ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಪ್ಯಾನ್ನಲ್ಲಿ ಪಾಪ್ಕಾರ್ನ್ ಆಗಿ ಪುಡಿಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಓಟ್ಸ್ನಂತೆ ಹಾಲಿನೊಂದಿಗೆ ಧಾನ್ಯಗಳಾಗಿ ತಿನ್ನಬಹುದು. [೨][೧೧][೧೨]

ಮೆಕ್ಸಿಕೋದಲ್ಲಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಜೇನುತುಪ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಖಾದ್ಯವನ್ನು "ಅಲೆಗ್ರಿಯಾ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ನಲ್ಲಿ "ಸಂತೋಷ" ಎಂದರ್ಥ).[೨] ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೆರಿಕಾದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕೂಡಾ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಿವೀಚಾದಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಕುಕೀಸ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಬೆಳಗಿನ ಉಪಾಹಾರಗಳನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನ ಮಳಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.[1] ಕಿವೀಚಾ ಅಂಟು ರಹಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ಹುಳಿಯಾದ ಆಹಾರವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಾಗ ಗೋಧಿಗೆ ಕಿವೀಚಾ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದರಿಂದ ಬ್ರೆಡ್ನ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.[1] ಹಿಟ್ಟಾಗಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಪಾಸ್ಟಾ ಮತ್ತು ನೂಡಲ್ಸ್ ತಯಾರಿಕೆಗೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೦]

ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಅದರ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶದ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಕೆಲವು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಕೆನ್ಯನ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಅಮರಂಥ್ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಬದಲಿಸುವುದನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬೇಯಿಸಿದಾಗ ಜೀವಸತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳು ಉಳಿದಿವೆಯೇ ಎಂದು ತನಿಖೆ ಮಾಡಿದರು. ಮಿಶ್ರಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ, ಖನಿಜಗಳು ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣದ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬಹುದು. .[೧೩]

ಇತರ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಆಹಾರ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ನಂತರ, ಉಳಿದ ಸಸ್ಯದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮೇವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಒಣ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಮೇವು ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಸ್ಟೊವರ್ನಿಂದ ಮೇವು ಆಂಡಿಯನ್ ರೈತರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮೇವಿನ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.[೨]

ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಅನ್ನು ಉಷ್ಣವಲಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮೇವಿನ ಬೆಳೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.[೨]

ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಣ್ಣ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಪೆರುವಿನಲ್ಲಿ, ವಿಷಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಕೆಂಪು ಆಹಾರ ಬಣ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಎ. ಕಾಡಟಸ್ ಕೆಂಪು ಪ್ರಭೇದಗಳಿಂದ ಬೆಟಾಲೈನ್ ಅನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಸರಳ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳಿಗೆ, ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ವರ್ಣಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ವರ್ಣಗಳು ಕಡಿಮೆ ಬಣ್ಣದ ಸ್ಥಿರತೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ನೇರ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದಿರಬಹುದು.[೨]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Retrieved February 7, 2014.
  2. ೨.೦೦ ೨.೦೧ ೨.೦೨ ೨.೦೩ ೨.೦೪ ೨.೦೫ ೨.೦೬ ೨.೦೭ ೨.೦೮ ೨.೦೯ ೨.೧೦ ೨.೧೧ ೨.೧೨ ೨.೧೩ ೨.೧೪ ೨.೧೫ Lost Crops of the Incas: Little-Known Plants of the Andes with Promise for Worldwide Cultivation. Washington, D.C: National Academy Press. National Research Council. 1989. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  3. Akeroyd, Simon (2014). RHS Vegetables for the Gourmet Gardener: Old, new, common and curious vegetables to grow and eat. United Kingdom: Mitchell Beazley. p. 36. ISBN 9781845338862 – via the Internet Archive.
  4. "Love Lies Bleeding: A Memorable Name for a Striking Plant". davesgarden.com. Retrieved 2016-11-26.
  5. Caselato-Sousa, Valéria Maria; Amaya-Farfán, Jaime (2012). "State of knowledge on amaranth grain: a comprehensive review". Journal of Food Science. 77 (4): R93–R104. doi:10.1111/j.1750-3841.2012.02645.x. PMID 22515252.
  6. ೬.೦ ೬.೧ Tucker, J. B. (1986). "Amaranth: the once and future crop". BioScience. 36 (1): 9–13. doi:10.2307/1309789. JSTOR 1309789. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "Tucker" defined multiple times with different content
  7. ೭.೦ ೭.೧ ೭.೨ Espitia Rangel, E.; Mapes Sánchez, C.; Escobedo López, D.; De la O Olán, M.; Rivas Valencia, P.; Martínez Trejo, G.; Cortés Espinoza, L.; Hernández Casillas, J.M. (2010). "Conservación y uso de los recursos genéticos de Amaranto en México". Centro de Investigación Regional Centro. Celaya, Guanjuato, México: INIFAP: 200. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "INIFAP" defined multiple times with different content
  8. ೮.೦ ೮.೧ ೮.೨ ೮.೩ ೮.೪ A. Di Fabio and G. Parraga, “Origin, Production and Utilization of Pseudocereals,” Pseudocereals Chem.
  9. S. Montserrat-de la Paz, A. Martinez‐lopez, A. Villanueva‐lazo, J. Pedroche, F. Millan, and M. C. Millan‐linares, “Identification and characterization of novel antioxidant protein hydrolysates from kiwicha (Amaranthus caudatus l.),” Antioxidants, vol.
  10. ೧೦.೦ ೧೦.೧ "Nutraceutical value of kiwicha (Amaranthus caudatus L.)". Journal of Functional Foods. 65 (103735): 103735. 2020. doi:10.1016/j.jff.2019.103735. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "functionalfood" defined multiple times with different content
  11. Sunflower (May 7, 2021). "Kiwicha". Lima easy.
  12. Marx, J. L. (1977). "Amaranth: A Comeback for the Food of the Aztecs?". Science. 198 (4312): 40. doi:10.1126/science.198.4312.40. PMID 17741884.
  13. "Enhancing the Nutritional Quality of Vegetable Amaranth through Specific Food Preparation Methods". Journal of Food Research. 10 (4): 42–55. 2021. doi:10.5539/jfr.v10n4p42.

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Taxonbar