ವಿಕಿಪೀಡಿಯ

ಅಂಜನಿಬಾಯಿ ಮಲ್ಪೇಕರ

ಅಂಜನಿಬಾಯಿ ಮಲ್ಪೇಕರ್ (22 ಏಪ್ರಿಲ್ 1883 - 7 ಆಗಸ್ಟ್ 1974) ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಭೆಂಡಿಬಜಾರ್ ಘರಾನಾಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗಾಯಕಿ.

ಅಂಜನಿಬಾಯಿ ಮಲ್ಪೇಕರ
ಮಲ್ಪೇಕರ್ ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರ "ಲೇಡಿ ಇನ್ ದಿ ಮೂನ್ ಲೈಟ್" (1889) ಗೆ ಮ್ಯೂಸ್ ಆದರು.
ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮಾಹಿತಿ
ಜನನ(೧೮೮೩-೦೪-೨೨)೨೨ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮೮೩
ಪೆರ್ನೆಮ್, ಗೋವಾ
ಮರಣ7 August 1974(1974-08-07) (aged 91)
ಬೊಂಬಾಯಿ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ
ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಹಿಂದುಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ
ವೃತ್ತಿಗಾಯಕಿ, ಸಂಗೀತ ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞೆ
ಸಕ್ರಿಯ ವರ್ಷಗಳು1899-1970s

1958 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ನ್ನುಪಡೆದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆಯಾದರು, ಇದು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವವಾಗಿದೆ.[೧]

ತನ್ನ ಯೌವನದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದ ಮಲ್ಪೇಕರ್, ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರರಾದ ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಮತ್ತು ಎಂವಿ ಧುರಂಧರ್ ಅವರ ಮ್ಯೂಸ್ ಆಗಿದ್ದರು.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಮಲ್ಪೇಕರ್ ಅವರು 22 ಏಪ್ರಿಲ್ 1883 ರಂದು ಗೋವಾದ ಪೆರ್ನೆಮ್‌ನ ಮಲ್ಪೆಯಲ್ಲಿ ಗೋವಾ ಕಲಾವಂತ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರೇಮಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.[೨] ಅವರ ಅಜ್ಜಿ ಗುಜಾಬಾಯಿ ಮತ್ತು ತಾಯಿ ನಬೂಬಾಯಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸಂಗೀತ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಹೆಸರುಗಳು.[೩] 8ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭೆಂಡಿಬಜಾರ್ ಘರಾನಾದ ಉಸ್ತಾದ್ ನಜೀರ್ ಖಾನ್ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.[೪] ಘರಾನಾವು ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹಳೆಯ ಮೊರಾದಾಬಾದ್ ಘರಾನಾದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ಮುಂಬೈನ ಭೆಂಡಿ ಬಜಾರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತ್ತು.[೫]

ವೃತ್ತಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
 
"ಮೋಹಿನಿ ಆನ್ ಎ ಸ್ವಿಂಗ್" ಅಥವಾ " ಮೋಹಿನಿ " (1894 ರಾಜಾ ರವಿ ವರ್ಮಾ ಅವರಿಂದ).

1899ರಲ್ಲಿ 16ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮಲ್ಪೇಕರ್ ತನ್ನ ಚೊಚ್ಚಲ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, "ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಕುಟುಂಬಗಳ" ಮಹಿಳೆಯರು ಎಂದಿಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಮಲ್ಪೇಕರ್ ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಗಾಯನ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು,[೬]

ಗಾಯನದ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯದಿಂದಲೂ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಗಳಿಸಿದರು. ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದ ಎಂ.ವಿ.ಧುರಂಧರ್ ಅವರ ತೈಲವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದಾಗ, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಚಿತ್ರಕಲಾವಿದ ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು, "ಲೇಡಿ ಇನ್ ದಿ ಮೂನ್‌ಲೈಟ್", "ಲೇಡಿ ಪ್ಲೇಯಿಂಗ್ ಸ್ವರ್ಬತ್", "ಮೋಹಿನಿ", "ದಿ ಹಾರ್ಟ್ ಬ್ರೋಕನ್"ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಹೋದಾಗ ಅವರು 1901 ಮತ್ತು 1903 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದರು.[೭][೮] ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದು ಅದರ ನ್ಯೂನತೆಯಿಲ್ಲ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪುರುಷ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಹಾಡಿದಾಗ, ಇದು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ 1904 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಹಾಡುವ ಭಯವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಅವರು ಅದನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದರೂ ತನ್ನ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.[೬]

ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಅವರು ಸೇಠ್ ವಾಸಂಜಿ ವೇದ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಗಾಯಕಿಯಾಗಿ ಯಶಸ್ವಿ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ನಂತರ, 1920 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಗುರು ಉಸ್ತಾದ್ ನಜೀರ್ ಖಾನ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರು ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಮುಂಬೈನ ಟೌನ್ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ನಂತರ, ಅವರು 1923 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಾಯನ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು.[೬][೯] ಆದ್ದರಿಂದ 40 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅವರು ತನ್ನ ಉಳಿದ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಸಂಗೀತ ಕಲಿಸಲು ವಿನಿಯೋಗಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಮುಂಬರುವ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಕುಮಾರ್ ಗಂಧರ್ವ,[೧೦] ಕಿಶೋರಿ ಅಮೋನ್ಕರ್,[೧೦][೧೧] ಪಂಡಿತ್ ಟಿಡಿ ಜನೋರಿಕರ್ (1921-2006),[೧೨] ಬೇಗಮ್ ಅಖ್ತರ್, ನೈನಾ ದೇವಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಗಮನಾರ್ಹರಿಂದ ಕಲಿತರು.[೬] 1960 ರ ದಶಕದ ವೇಳೆಗೆ, ಹಲವಾರು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತಗಾರರ ಜೊತೆಗೆ, ಅಮನ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಜೊತೆಗೆ, ಜಾಂಡೆ ಖಾನ್, ಮಮ್ಮನ್ ಖಾನ್, ಶಬ್ಬೀರ್ ಮತ್ತು ಅಮೀರ್ ಖಾನ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಿದ ಮುಂಬೈ ಮೂಲದ ಭೆಂಡಿಬಜಾರ್ ಘರಾನಾವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು.[೧೩]

1958ರಲ್ಲಿ, ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ, ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವವಾದ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಅವರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳೆ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು.[೧೪]

ಅವರು 7 ಆಗಸ್ಟ್ 1974 ರಂದು ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ (ಈಗ ಮುಂಬೈ) 91 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.[೧೫]

ಗ್ಯಾಲರಿ

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  •  
    ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರ ಹೃದಯವಿದ್ರಾವಕ
  •  
    ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರಿಂದ ಸ್ವರ್ಬತ್ ನುಡಿಸುತ್ತಿರುವ ಲೇಡಿ
  •  
    ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರಿಂದ ಚಂದ್ರನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸರು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
  1. ↑ "SNA: List of Sangeet Natak Akademi Ratna Puraskarwinners (Akademi Fellows)". SNA Official website. Archived from the original on 4 March 2016.
  2. ↑ Durga Das Pvt. Ltd (1985). Eminent Indians who was who, 1900–1980, also annual diary of events. Durga Das Pvt. Ltd. p. 13.
  3. ↑ Mário Cabral e Sá (1997). Wind of fire: the music and musicians of Goa. Promilla & Co. pp. 163–164. ISBN 978-81-85002-19-4.
  4. ↑ Mohan Nadkarni (1999). The great masters: profiles in Hindustani classical vocal music. HarperCollins Publishers India. pp. 127–129. ISBN 9788172232849.
  5. ↑ Jeffrey Michael Grimes (2008). The Geography of Hindustani Music: The Influence of Region and Regionalism on the North Indian Classical Tradition. p. 160. ISBN 978-1-109-00342-0.
  6. ↑ ೬.೦ ೬.೧ ೬.೨ ೬.೩ "Anjanibai Malpekar". Women on Record. Retrieved 13 July 2013."Anjanibai Malpekar". Women on Record. Retrieved 13 July 2013.
  7. ↑ Yashodhara Dalmia (15 March 2001). The making of modern Indian art: the progressives. Oxford University Press. p. 14. ISBN 978-0-19-565328-1.
  8. ↑ C. Raja Raja Varma; Erwin Neumayer; Christine Schelberger (2005). Raja Ravi Varma Portrait of an Artist: The Diary of C. Raja Raja Varma. Oxford University Press India. p. 255. ISBN 978-0-19-565971-9.
  9. ↑ Meera Kosambi (2000). Intersections: Socio-cultural Trends in Maharashtra. Orient Blackswan. p. 203. ISBN 978-81-250-1878-0.
  10. ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ Vāmana Harī Deśapāṇḍe (1989). Between Two Tanpuras. Popular Prakashan. p. 131. ISBN 978-0-86132-226-8.
  11. ↑ Kumar, Kuldeep (28 March 201). "Class is permanent". The Hindu. Retrieved 6 August 2013.
  12. ↑ "Pandit T.D.Janorikar passes away". ITC Sangeet Research Academy. Archived from the original on 3 May 2014.
  13. ↑ Jerry Pinto; Naresh Fernandes (2003). Bombay, Meri Jaan: Writings on Mumbai. Penguin Books India. p. 286. ISBN 978-0-14-302966-3.Jerry Pinto; Naresh Fernandes (2003). Bombay, Meri Jaan: Writings on Mumbai. Penguin Books India. p. 286. ISBN 978-0-14-302966-3.
  14. ↑ Cultural Forum. p. 81.
  15. ↑ "Oxford Reference: Anjanibāi Mālpekar". Oxford Encyclopaedia of the Music of India. Retrieved 6 August 2013.


ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

ಬದಲಾಯಿಸಿ
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಅಂಜನಿಬಾಯಿ_ಮಲ್ಪೇಕರ&oldid=1163876" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ