ವ್ಯಾಕರಣ

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ: ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಕರಣ

ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದ vyākaraṇa (ಸಂಸ್ಕೃತ:व्याकरण, IPA: [ʋjɑːkərəɳə]) ಇದು ಆರು ವೇದಾಂಗ ಆಚಾರದ ವಿಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ಮೂಲಗಳು ಹಿಂದಿನ ವೈದಿಕ ಭಾರತದ ಕಾಲಾವಧಿಯದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿ Aṣṭādhyāyī, of Pāṇini (ಸಿ. 4ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿಸಿಇ) ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ವೈದಿಕ ಗ್ರಂಥಪಾಠದ ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅಗತ್ಯತೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾಷೆಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಕರಣಕ್ಕಾಗಿನ ಆವೇಗವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.

ತೀರಾ ಮೊದಲಿನ ಭಾರತೀಯ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞರ ಕೃತಿಗಳು ನಾಶವಾಗಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗಾಗಿ, ಸಾಕತಾಯಣ (ಸುಮಾರು 8 ನೇ ಶತಮಾನ. ಬಿಸಿಇ) ದ ಕೃತಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ಯಸ್ಕ (ಸಿಎ. 6ನೇ-5ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿಸಿಇ) ಮತ್ತು ಪಾಣಿನಿಯು ಮಾಡಿದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಾದವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದಾದ ಸಾಕತಾಯಣದ ಒಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಾಮಪದಗಳು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾಪದಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಬಲ್ಲದ್ದಾಗಿದೆ.

ತಮ್ಮ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಬಗ್ಗೆಯ ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ ಕೃತಿಯಾದ ನಿರುಕ್ತ ದಲ್ಲಿ ಯಸ್ಕ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಾದವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಅವರು ಕೊಟ್ಟ ಆಧಾರವೆಂದರೆ ಕೃತ್-ಪ್ರತ್ಯಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯಾಪದದಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯ ನಾಮಪದಗಳು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿವೆ ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು ; ಇದು ಬೇರು ಮಾರ್‌ಫೀಮ್ನ ಗುಣ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಯಸ್ಕ ಅವರು ಮತ್ತೊಂದು ಚರ್ಚೆಗೂ ಕೂಡ ಧಾತುವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು, ಅದು ಪದದಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಪಾಠದ ಅರ್ಥಗಳು ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುತ್ತವೆಯೇ (ಯಸ್ಕ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ) ಅಥವಾ ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು (ಪಾಣಿನಿ, ಮತ್ತು ನಂತರದ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞರಾದ ಪ್ರಭಾಕರ ಅಥವಾ ಭಾರ್ತ್ರಿಹರಿ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿ). ಈ ಚರ್ಚೆಯು 14 ಮತ್ತು 15 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಸಿಇ ವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯಿತು ಮತ್ತು ಶಬ್ಧಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಯೋಜನೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಬಗೆಗಿನ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲೂ ಅದರ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಪೂರ್ವ-Pāṇiniಶಾಲೆಗಳು

ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಕಾಲೀನ ವ್ಯಾಕರಣ ಶಾಲೆ(?)ಗಳನ್ನು(school=department specializing in an academic subject; - ಅಧ್ಯಯನ ವಿಷಯ-ಇಂಗ್ಲಿಷನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಅನುವಾದಿದಾಗ ಈ ತೊಡಕು ಉಂಟಾ ಗುವುದು-a subject of systematic study; school of thought)ಕಳೆಗುಂದಿಸಿದ್ದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಪಾಣಿನಿಯ ಅಷ್ಟಾಧ್ಯಾಯಿ ಯು ಅದರ ಮೊದಲಿದ್ದ ಹನ್ನೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣ ಶಾಲೆಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳೆಂದರೆ:

• ಐಂದ್ರ
• ಸಾಕತಾಯಣ
• ಎಪಿಸಾಲಿ (ಪ. 6.1.92)
• ಸಾಕಲ್ಯ
• ಕಸಕೃತ್ಸ್ನ
• ಗರ್ಘ್ಯ
• ಗಲಾವ (ನಿ. 2.3
• ಕಸ್ಯಪ (ಪ. 7.4.3.
• ಸೇನಕ (ಪ. 7.4.3.
• ಸ್ಫೋಟಾಯಣ (ಪ. 6.1.123)
• ಚಂದ್ರವರ್ಮಣ
• ಕುನರವದನ (ಪ. 3.2.14; 7.3.1)

ಯಸ್ಕರು ಮತ್ತು ನಿರುಕ್ತ ಅವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪಾಣಿನಿಯ ಹಿಂದಿನ ಈ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳು ಬದುಕಿದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷಗಳಿಲ್ಲ. ಯಸ್ಕನು ಸಾಕತಾಯಣದ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞನಾಗಿದ್ದು, ಇವನು ಪಾಣಿನಿಗಿಂತ ಸುಮಾರು ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದಿರಬಹುದು. ಯಸ್ಕನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರುಕ್ತ "ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರ" ಎನ್ನುವುದು ನಿಜವಾಗಿ ಶಾಲೆಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಪದಗಳ ರಚನೆಯ ಕುರಿತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. ಪದಗಳ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕನುಗುಣವಾದ ವ್ಯತ್ಪತ್ತಿ. ನೈರುಕ್ತಗಳು ಅಥವಾ "ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ" ರ ಪ್ರಕಾರ, ಎಲ್ಲಾ ನಾಮಪದಗಳು ಕ್ರಿಯಾಪದದಳ ಮೂಲದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪನ್ನವಾಗಿದೆ. ಯಸ್ಕನು ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಶ್ರೇಯವನ್ನು ಸಾಕತಾಯಣಕ್ಕೆ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಇತರರು "ರುಧಿ ಪದಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಕೆಲವು ಪದಗಳಿವೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. "ರುಧಿ" ಎಂದರೆ ಸಂಪ್ರದಾಯ. ಇದರರ್ಥ ಅವುಗಳು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಭಾಷೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಪದ ಮತ್ತು ವಸ್ತುವು ಅದು ನಾಮಪದವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದರ ನಡುವಿನ ಹೊಂದಿಕೆ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಮೂಲಕ್ರಿಯಾಪದವಾಗಿದ್ದರೆ ಪದದ ನಡುವಿನ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಪದವು ಕ್ರಿಯಾಪದ ಮೂಲದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಲಾರದು. ಯಸ್ಕನು ಸಾಕತಾಯಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ ಗರ್ಘ್ಯನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸಹ ವರದಿ ಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು ಅದರ ಕುರಿತಂತೆ, ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಾಮ ಪ್ರಕೃತಿಗಳು 'ಅಣು ಮಾತ್ರ' ದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾಪದದ ಮೂಲದಿಂದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಲಾರದೆಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದನು

ಉಳಿದ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ನಾವು ಕೇವಲ ಯಸ್ಕ, ಪಾಣಿನಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಲೇಖಕರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದಿದ್ದೇವೆ, ಅವರ ಮೂಲ ಕೃತಿಗಳು ನಾಶವಾಗಿವೆ. ಸಾಕಲ್ಯನು ಋಗ್ವೇದದ ಪಾದಪಾಥದ (ಮಂತ್ರ ಕೃತಿಯ ಪ್ರತಿ ಪದದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ) ಲೇಖಕನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

Pāṇini's ಶಾಲೆ

Pāṇini's ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ, ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಾಕ್ಯರಚನೆ,Aṣṭadhyāyī ಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ವಿಸ್ತ್ರತ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಮುಂದಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞರಿಂದ ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ಭಾಷ್ಯಗಳ ಮೂಲದ ಅಡಿಗಲ್ಲನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟವು. Pāṇini's ಮಾರ್ಗಗಳು ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿಯಾಗಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಬದ್ಧವಾಗಿದ್ದವು; ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಂರಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡಲು ಅವರ ತಯಾರಿಕಾ ನಿಯಮಗಳು ಆಧುನಿಕ ಪರಿಮಿತ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಸ್ಥಾನ ಮೌಲ್ಯ ಅಂಕನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಭಾರತೀಯ ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳು Pāṇinian ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿರಬಹುದು.

ಪಾಣಿನಿಯ ವ್ಯಾಕರಣವು ನಾಲ್ಕು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು:

• ಶಿವಸೂತ್ರ: ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನ (14 ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಧ್ವನಿರೂಪಕ್ಕಾಗಿನ ಸಂಕೇತಗಳು)
• Aṣṭadhyāyī: ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ (ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗಳಿಗೆ ಪದಗುಚ್ಛ ನಿಯಮಗಳು)
• Dhātupāṭha: ಧಾತುಗಳ ಪಟ್ಟಿ (ಮೌಖಿಕ ಧಾತುಗಳ ವರ್ಗಗಳು)
• Gaṇapāṭha: ಮೂಲರೂಪದ ನಾಮವಾಚಕ ಪ್ರಕೃತಿಗಳ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ

ಪಳನಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಕೆಲವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು:

• ಕಾತ್ಯಾಯನ (ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಗಣಿತಜ್ಞ, 3ನೇ ಶ. ಬಿಸಿಇ): ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ ಪದ-ಅರ್ಥ ಸಂಬಂಧವು ಸಿದ್ಧ ಆಗಿದೆ, ಅಂದರೆ, ನೀಡಿರುವ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲಾಗದಂತಹವು, ಈ ಆಲೋಚನೆಯನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತಜ್ಞರಾದ ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಡೆ ಸಾಸ್ಯೂರ್ ಅವರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಾನುಸಾರವಾದ ಎಂದು ಕರೆದರು. ಪದದ ಅರ್ಥಗಳು ಪದಗಳಲ್ಲೇ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ (ನಾಮಮಾತ್ರವಾದಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನಿಕಟವಾದದ್ದು).
• ಪತಂಜಲಿ (ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಯೋಗ ಸೂತ್ರಗಳು, 2 ನೇ ಶ. ಬಿಸಿಇ) - ಮಹಾಭಾಷ್ಯದ ಲೇಖಕ. ಶಬ್ಧಪ್ರಮಾಣಹ ದ ಕಲ್ಪನೆ - ಪದಗಳ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರದ ಮೌಲ್ಯವು ಅವುಗಳಲ್ಲೇ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯವಾಗಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಯೋಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಾಪಕರೊಂದಿಗೆ ಗೊಂದಲ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು.
• ವಾಸ್ತವವಾದಿ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನಿಕಟವಾದ ನ್ಯಾಯ ಶಾಲೆ (ಪ್ಲಾಟೋದಲ್ಲಿರುವಂತೆ). ಇದು ಪದದ ಅರ್ಥದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಮಾನವನ ಆಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ ರಚಿತವಾದದ್ದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ವಾಕ್ಯದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಮುಖ್ಯ ನಾಮಪದದಿಂದ ನಿರ್ಣಯಿಸಬಹುದು.ಉದ್ಯೋಟ್ಕರ, ವಾಚಸ್ಪತಿ (ಧ್ವನಿ-ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅಥವಾ ಧ್ವನಿರೂಪಗಳು)
• ಮೀಮಾಂಸ ಶಾಲೆ. ಉದಾ. ವಾಕ್ಯ ಅರ್ಥವು ಬಹುಪಾಲು ಕ್ರಿಯಾಪದದ ಮೇಲೆಯೇ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ (ಭಾಷಾಧ್ಯಯನದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನ ಆಧುನಿಕ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ). ಕುಮಾರ ಭಟ್ಟ (7 ನೇ ಶ.), ಪ್ರಭಾಕರ (7 ನೇ ಶ. ಸಿಇ)
• ಭರ್ತ್ರಹರಿ (ಶ. 6 ನೇ ಶ. ಸಿಇ) ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಪದವೊಂದನ್ನೇ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಅರ್ಥವನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸಂದರ್ಭೋಚಿತ ಘಟಕದದಿಂದ ನಿರ್ಣಯಿಸಬಹುದು (ಸಮಗ್ರತಾ ವಾದ).
• ಕಾಸಿಕಾವೃತ್ತಿ (7 ನೇ ಶತಮಾನ)
• ಭಟ್ಟಿ (ಶ. 7 ನೇ ಶ. ಸಿಇ) ತಮ್ಮ ವಿನಯಶೀಲ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಭಟ್ಟಿಕಾವ್ಯ ದಲ್ಲಿ ಪಾಣಿನಿಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ನಿದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.
• ನಾಗಾರ್ಜುನ ಒಳಗೊಂಡು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಶಾಲೆ (ತರ್ಕಶಾಸ್ತ್ರ/ತತ್ವ ಚಿಂತನೆ, ಶ. 150 ಸಿಇ) ದಿಗ್ನಾಗ (ಶಬ್ಧಾರ್ಥ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ತರ್ಕಶಾಸ್ತ್ರ, ಶ. 5ನೇ ಶ. ಸಿಇ), ಧರ್ಮಕೀರ್ತಿ.

ಮಧ್ಯಯುಗದ ವಿವರಣೆಗಳು

ಭಾರತದ ವ್ಯಾಕರಣ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಅತೀ ಮೊದಲಿನ ಬಾಹ್ಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿವರಣೆಗಳು 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಚೀನಾದ ಬೌದ್ಧ ಯಾತ್ರಿಗಳದ್ದಾಗಿದೆ .

• ಕ್ಸ್ವಾನ್‌ಜಾಂಗ್ (602-664)
• ಐ ಚಿಂಗ್ (634-713)
• ಫಾಜಂಗ್ (643-712)

ಸಿಎ. 1030 ಕಾಲದ ಅಲ್-ಬಿರುನಿ (973-1048) ಯ ಇಂಡಿಕಾ ವು ಹಿಂದೂ ವಿಜ್ಞಾನದ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಖೆಗಳ ವಿವರಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಮುಘಲ್ ಅವಧಿ

ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಆಧುನಿಕ (ಮುಘಲ್ ಅವಧಿ, 17 ನೇ ಶತಮಾನ) ಕಾಲದವರಾದ ಪಾಣಿನಿಯ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಲ್ಲಿ ಭಟ್ಟೋಜಿ ದೀಕ್ಷಿತಾ ಮತ್ತು ವರದರಾಜ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.

ಚೀನಾ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮೀಯರಂತೆ ಟಿಬೇಟಿಯನ್ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮವು ಅದರ ಅನುಯಾಯಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬಗೆಗೆ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿತು. ತಾರಾನಾಥ (ಜನನ 1573) ಅವರು ತಮ್ಮ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಇತಿಹಾಸ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ (ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದು ಸುಮಾರು 1608 ರಲ್ಲಿ) ಪಾಣಿನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಇದು ಆ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿವಳಿಕೆಹೊಂದಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವಾಗಿದೆ.

ಗೌಡಿಯಾ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣವನ್ನು ಜೀವಾ ಗೋಸ್ವಾಮಿ ಯವರು ತಮ್ಮ Hari-nāmāmṛta-vyākaraṇam ರಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಆಧುನಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣಜ್ಞರು

Further information: Sanskrit in the West

ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪ್ರಾರಂಭ

• ಜೀನ್ ಫ್ರಾಂಕೋಯಿಸ್ ಪೋನ್ಸ್
• ಹೆನ್ರಿ ಥಾಮಸ್ ಕೋಲ್‌ಬ್ರೂಕ್
• ಆಗಸ್ಟ್ ವಿಲ್‌ಹೆಲ್ಮ್ ವೋನ್ ಶ್ಲೇಗೆಲ್
• ವಿಲ್‌ಹೆಲ್ಮ್ ವೋನ್ ಹಂಬೋಲ್ಟ್
• ಡಿಮಿಟ್ರಿಯೋಸ್ ಗ್ಯಾಲನೋಸ್

19ನೇ ಶತಮಾನ

• ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಗೋಪಾಲ ಭಂಡಾರ್ಕರ್
• ಫ್ರಾಂಜ್ ಕೀಲ್‌ಹಾರ್ನ್
• ವಿಲಿಯಂ ಡ್ಲೈಟ್ ವೈಟ್ನಿ
• ಬ್ರುನೋ ಲೀಬಿಕ್
• ಒಟ್ಟೋ ಬೋಯಿಟ್‌ಲಿಂಗ್ಕ್
• ಜಾರ್ಜ್ ಬುಹ್ಲೆರ್
• ಫ್ರಾಂಜ್ ಬೋಪ್
• ಜಾಕೋಬ್ ವಾಕೆರ್ನಗೆಲ್, ಆಲ್ಟಿಂಡಿಷ್ ಗ್ರಾಮಾಟಿಕ್

20 ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ

• ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ಬ್ಲೂಮ್‌ಫೀಲ್ಡ್
• ಪೌಲ್ ಥೀಯೆಮ್
• ಕಾರ್ಲ್ ಹಾಫ್‌ಮನ್
• ಲೂಯಿಸ್ ರೆನೌ
• ಬಿಮಲ್ ಕೃಷ್ಣ ಮಾತಿಲಾಲ್
• ಜೋಹಾನ್ಸ್ ಬ್ರೋಂಕೋರ್ಸ್ಟ್
• ಜಾರ್ಜ್ ಕಾರ್ಡೋನಾ
• ಪೌಲ್ ಕಿಪಾರ್ಸ್ಕಿ
• ಫ್ರಿಟ್ಸ್ ಸ್ಟಾಲ್
• ಮೈಕೆಲ್ ವಿಟ್ಜೆಲ್
• ಕ್ಷೇತ್ರೆಸಾ ಚಂದ್ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ
• ವಾಗೀಶ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• ಕೌವಾರ್ಡ್, ಹ್ಯಾರೋಲ್ಡ್ ಜಿ., ಮತ್ತು ಕೆ. ಕುಂಜುನ್ನಿ ರಾಜಾ, ಇಡಿಎಸ್., ದಿ ಫಿಲಾಸಫಿ ಆಫ್ ದಿ ಗ್ರಾಮರಿಯನ್ಸ್ , ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಫಿಲಾಸಫಿಯ V ನೇ ಸಂಪುಟ, ಸಂ. ಕಾರ್ಲ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್, ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್: ಪ್ರಿನ್ಸ್‌ಟನ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್, 1990.

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

• ಐಂಡ್ರಾ ವ್ಯಾಕರಣ ಶಾಲೆ
• ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ
• ಹರಿ-ನಾಮಾಮ್ರತ-ವ್ಯಾಕರಣ
• ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣ
• ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ವ್ಯಾಕರಣ
• ವ್ಯಾಕರಣಕಾರರು