ದ್ವೈತ ದರ್ಶನ: ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ

:ಮುಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಅವಿದ್ಯೆಯೆಂಬ[[ಅವಿದ್ಯೆ]]ಯೆಂಬ ಬಂಧದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ. ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ [[ಅವಿದ್ಯೆ]] ಕಾರಣ .ಆದರೆ ಅದು ಮಿಥ್ಯೆಯಲ್ಲ . ಮುಕ್ತಿಯು ಆನಂದಮಯವಾದುದು. ಅದಕ್ಕೆ ಅವ್ಯಾಕೃತ ಆಕಾಶ , ಪರಮ ಪದ , ವೈಕುಂಠ , ಶ್ವೇತದ್ವೀಪ , ಮೊದಲಾದ ಹೆಸರುಗಳಿವೆ . '''ಪ್ರಕೃತಿ ಮಂಡಲಕ್ಕೂ ಪರಮಪದಕ್ಕೂ ಮಧ್ಯೆ ವಿರಜಾ ನದಿ ಇದೆ'''. ಮುಕ್ತರು ಅಣು ರೂಪರಾದರೂ ಭೋಗಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪರಿಮಾಣಹೊಂದಿ , ಕ್ಷೀರಸಾಗರ , ಅಶ್ವತ್ಥವನಗಳಲ್ಲಿ , ಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವರು. ಮುಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಜೀವ - ಪರಮಾತ್ಮರ ಐಕ್ಯವಲ್ಲ . ಸ್ವರೂಪ ನಾಶವಾದರೆ. ಮುಕ್ತಿಯಿಂದ ಏನು ಪ್ರಯೋಜನ ? ಮುಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಹತೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ತಾರತಮ್ಯವುಂಟು .

:ಮುಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಅವಿದ್ಯೆಯಿಂದ[[ಅವಿದ್ಯೆ]]ಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ; '''ಅವಿದ್ಯೆಯು[[ಅವಿದ್ಯೆ]]ಯು ಮಿಥ್ಯೆಯಲ್ಲ''' - ಸತ್ಯ. ; ಪ್ರಕೃತಿ ಮಂಡಲಕ್ಕೂ ಪರಮ ಪದಕ್ಕೂ ಮಧ್ಯೆ '''ವಿರಜಾ ಎಂಬ ನದಿ''' ಇದೆ. ಉತ್ತಮ ಜೀವಿಗಳು ಹರಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆದು ಆ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಿ, '''ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರ, ಅಶ್ವತ್ಥ ವನ, ವೈಕುಂಠವೇ''' ಮೊದಲಾದ ಕಡೆ ಆನಂದ ಮಯವಾದ ಭೋಗವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವರು.

*ಜಗತ್ತು -ದ್ರವ್ಯ :- ಪದಾರ್ಥಗಳು ಹತ್ತು -ದ್ರವ್ಯಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತು-'''ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂಬ ದ್ರವ್ಯವು ವಿಶ್ವದ ಮೂಲ'''. [[ಅವಿದ್ಯೆ ]]ಅಥವಾ '''ಮಾಯೆಯೂ ಒಂದು ದ್ರವ್ಯವೇ'''; ಅದು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಿಗೂ ಬೇರೆಬೇರೆ. '''ಕಾಲವೂ ದ್ರವ್ಯವೇ'''. ಅದು ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪದಾರ್ಥಗಳಿಗೂ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.