ಭಾರತದ ಅಂತರ್ ನದಿಗಳ ಜೋಡಣೆ

ಭಾರತೀಯ ನದಿಗಳ ಅಂತರ್-ಸಂಪರ್ಕವು ಉದ್ದೇಶಿತ ದೊಡ್ಡ-ಪ್ರಮಾಣದ ಸಿವಿಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಭಾರತೀಯ ನದಿಗಳನ್ನು ಜಲಾಶಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲುವೆಗಳ ಜಾಲದಿಂದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಕೊರತೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.^[೧]

ಇಂಟರ್-ಲಿಂಕ್ ಯೋಜನೆಯು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ:

.ಉತ್ತರದ []ಹಿಮಾಲಯ]]ನ್ ನದಿಗಳು ಇಂಟರ್-ಲಿಂಕ್ ಘಟಕ,
.ದಕ್ಷಿಣ ಪೆನಿನ್ಸುಲರ್ ಘಟಕ ಮತ್ತು 2005 ರಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು,
.ಆಂತರಿಕವಾದ ನದಿಗಳು ಘಟಕವನ್ನು ಜೋಡಿಸುತ್ತವೆ.

ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎನ್ಡಬ್ಲ್ಯೂಡಿಎ) ತನ್ನ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ. ಎನ್ಡಿಡಿಎ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಘಟಕಕ್ಕಾಗಿ 14 ಅಂತರ-ಲಿಂಕ್ ಯೋಜನೆಗಳು, ಪೆನಿನ್ಸುಲರ್ ಘಟಕಕ್ಕಾಗಿ 16 ಅಂತರ-ಲಿಂಕ್ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು 37 ನದಿಗಳ ಸಂಪರ್ಕದ ಯೋಜನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿತು.^[೨]

ಭಾರತದ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 4,000 ಶತಕೋಟಿ ಘನ ಮೀಟರ್, ಆದರೆ ಭಾರತದ ಬಹುತೇಕ ಮಳೆ 4 ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ - ಜೂನ್ ಮೂಲಕ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ದೇಶದಾದ್ಯಂತದ ಮಳೆ ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಮಳೆ ಬೀಳುತ್ತದೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವು ಕಡಿಮೆ ಮಳೆ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಭಾರತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಳೆಗಾಲ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹಗಳನ್ನು ಕೂಡಾ ನೋಡುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಬರಗಾಲಗಳ ಸರಾಸರಿ ಅಥವಾ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಸೂನ್ಗಳ ಕೆಳಗೆ. ನೀರಾವರಿ, ಕುಡಿಯುವ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀರಿಗಾಗಿ ವರ್ಷವಿಡೀ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯು ಈ ಭೌಗೋಳಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಬೇಡಿಕೆಯ ಪೂರೈಕೆಯ ಅಂತರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಹದಗೆಟ್ಟಿದೆ.

ನದಿಗಳ ಅಂತರ-ಸಂಪರ್ಕ ಯೋಜನೆಗಳ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು, ಭಾರತದ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಉತ್ತರಗಳು ಸಮೃದ್ಧ ಮಾನ್ಸೂನ್ ನೀರಿನ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ, ಜಲಾಶಯಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಖರಿಸುವುದು, ಮತ್ತು ಈ ನೀರನ್ನು - ನದಿಗಳ ಅಂತರ-ಸಂಪರ್ಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿತರಿಸುವುದು - ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ನೀರು ವಿರಳವಾಗಿ ಬಂದಾಗ . [4] ನೀರಿನ ಭದ್ರತೆಯ ಆಚೆಗೆ, ನ್ಯಾವಿಗೇಶನ್ ಮೂಲಕ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಆದಾಯ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಪರಿಸರ, ಪರಿಸರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಲ್ಪನಾ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಕಾಣದ ಮತ್ತು ಅಪರಿಚಿತ ಅಪಾಯಗಳ ಕುರಿತು ಜ್ಞಾನದ ಅಂತರವನ್ನು ಎದುರಾಳಿಗಳು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇತರ ಯೋಜನೆಗಳು ಕೆಲವು ಯೋಜನೆಗಳು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗೌರವಾನ್ವಿತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಇತಿಹಾಸ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಯುಗ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಲ್ಲಿ ನದಿಗಳ ಅಂತರ್-ಸಂಪರ್ಕವು ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತು ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಅರ್ಥರ್ ಕಾಟನ್ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಸರಕುಗಳ ಆಮದು ಮತ್ತು ರಫ್ತುಗೆ ತುತ್ತಾಗುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಬರ / ಜಲಕ್ಷಾಮಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ನದಿಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಜೋಡಿಸಲು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಬದಲಾಯಿಸಿ

1970 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ನೀರಾವರಿ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಡಾ.ಕೆ.ಎಲ್.ರಾವ್ "ನ್ಯಾಷನಲ್ ವಾಟರ್ ಗ್ರಿಡ್" ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. [8] ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ತೀವ್ರ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಪ್ರವಾಹದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ನೀರಿನ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪ್ರದೇಶಗಳು, ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ನೀರು ಕೊರತೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಮಿತಿಮೀರಿದ ನೀರನ್ನು ಕೊರತೆಯ ಪ್ರದೇಶಳಿಗೆ ತಿರುಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ರಾವ್ ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅಂತರ-ಜಲಾನಯನ ವರ್ಗಾವಣೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ರಾವ್ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. [8]

1980 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಚಿವಾಲಯವು "ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ" ಎಂಬ ವರದಿಯೊಂದನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿತು. ಈ ವರದಿಯು ಹಿಮಾಲಯನ್ ಮತ್ತು ಪೆನಿನ್ಸುಲರ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು ಮತ್ತು ಅದು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟಿತು. 1982 ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ಜಲಾಶಯಗಳು, ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರ-ಲಿಂಕ್ ಪೆನಿನ್ಸುಲರ್ ನದಿಗಳ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳ ಬಗೆಗಿನ ವಿವರವಾದ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು, ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ತನಿಖೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ನಾಮನಿರ್ದೇಶಿತ ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಶನಲ್ ವಾಟರ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಏಜೆನ್ಸಿ (NWDA) [1] ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ. ಎನ್ಡಬ್ಲ್ಯೂಡಿಎ 1982 ರಿಂದ 2013 ರ ವರೆಗೆ 30 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವರದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ. [1] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಿಲ್ಲ.^[೩]

ಹೊಸ ರಾಜಕೀಯ ಮೈತ್ರಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿದ ನಂತರ, 1999 ರಲ್ಲಿ ಈ ಅಂತರ-ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಈ ಸಮಯವು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಬದಲಾವಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಅಂತರ-ಜಲಾನಯನ ನೀರಿನ ವರ್ಗಾವಣೆಯ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಒಳ-ಜಲಾನಯನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು.

೨೧ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಯಿಸಿ

2004 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವು ನೇತೃತ್ವದ ವಿಭಿನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಮೈತ್ರಿ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನ ವಿರೋಧವನ್ನು ಪುನರುತ್ಥಾನಗೊಳಿಸಿತು. ಯೋಜನೆಯು ವೆಚ್ಚ, ಸಂಭಾವ್ಯ ಪರಿಸರೀಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಹಾನಿ, ನೀರಿನ ಕೋಷ್ಟಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಂತರ್ಗತವಾಗಿರುವ ಕಾಣದ ಅಪಾಯಗಳ ಮೇಲೆ ದುರಂತವಾಗಬಹುದೆಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು. ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ 2005 ರಿಂದ 2013 ರವರೆಗೂ ಅನೇಕ ಸಮಿತಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು, ಹಲವಾರು ವರದಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮದ ಅಧ್ಯಯನದ ಸರಣಿಯನ್ನು ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಬದಲಿಸಿದವು.

ಫೆಬ್ರವರಿ 2012 ರಲ್ಲಿ, 2002 ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ (ಪಿಐಎಲ್) ಹೊರಡಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ (ಎಸ್ಸಿ) ಅಂತರ್ ನದಿಗಳ ಜೋಡಣೆ ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತು. ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಗಳ ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ನೀತಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಎಸ್ಸಿ ಹೇಳಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನದಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವನ್ನು ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ನೇಮಕ ಮಾಡಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಅಂತರ್ ನದಿಗಳ ಜೋಡಣೆ ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷವು ಮನವಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.

ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಬರ, ಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸುಮಾರು 4,000 ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಮಳೆ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸುಮಾರು 1 ಮಿಲಿಯನ್ ಗ್ಯಾಲನ್ಗಳಷ್ಟು ತಾಜಾ ನೀರನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. [2] ಹೇಗಾದರೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ಮಾದರಿ ದೂರ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ತಿಂಗಳಾದ್ಯಂತ ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಂಗಾ-ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ-ಮೇಘನಾ (ಜಿಬಿಎಂ) ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನ್ಸೂನ್ಗಳ ಮೂಲಕ ಬೇಸಿಗೆಯ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇ .85 ರಷ್ಟು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಯುವ್ಯ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ದೇಶದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗವು ಭಾರೀ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಋತುಮಾನದ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಒಣ ಮಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಏರಿಳಿತಗಳಿಂದ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮುಂಗಾರಿನ ಆರಂಭದ ದಿನಾಂಕದ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯು ದೇಶದ ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬರಗಾಲದ ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ ವರ್ಷಗಳ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತವೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಕೊರತೆಗಳು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಡ ರೈತರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಅಪಾರ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಾಗುತ್ತಿದೆ. ನೀರಾವರಿ ನೀರು ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಬೆಳೆ ವೈಫಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ರೈತ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಜುಲೈ-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾದ ಮಳೆಯಾದರೂ, ಇತರ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಸಮಸ್ಯೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ವಾರಗಳ ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. [12] ಈ ಅತಿಯಾದ ಕೊರತೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಅಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ-ಬರ ಚಕ್ರಗಳು ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿವೆ. ನದಿಗಳ ಅಂತರ-ಸಂಪರ್ಕವು ಆ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಿದೆ.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಹೆಚ್ಚಳವು ನದಿ ಅಂತರ-ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಇತರ ಚಾಲಕವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆ ದರವು ಕುಸಿದಿದೆ, ಆದರೆ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸುಮಾರು 10 ರಿಂದ 15 ದಶಲಕ್ಷ ಜನರು ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಬೇಡಿಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಇಳುವರಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಬೆಳೆ ಭದ್ರತೆಗೆ ತೃಪ್ತಿ ನೀಡಬೇಕು, ಇವೆರಡೂ 140 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಭೂಮಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ನೀರಾವರಿ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಆ ಭೂಮಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ನೀರಾವರಿ, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರಾವರಿ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಅಂತರ-ಲಿಂಕ್ ನದಿ ಹೆಚ್ಚು ರೈತರಿಗೆ ಭರವಸೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ನೀರಾವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯಾಗಿದೆ. ಉಷ್ಣವಲಯದ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಕಸನಶೀಲತೆ ಹೊಂದಿದ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಭದ್ರತೆಯಿಂದ ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ನೀರಿನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ನದಿಯಿಂದ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ತಲುಪುವ ಮೂಲಕ ನೀರನ್ನು ಪಂಪ್ ಮಾಡಲು ಶಕ್ತಿ ಭದ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು.

ಉಪ್ಪು ರಫ್ತಿನ ಅಗತ್ಯಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

ನದಿಯ ನೀರನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಉಪ್ಪು ರಫ್ತನ್ನು ಸಮುದ್ರದಿಂದ ನದಿಯವರೆಗೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಇದು ನದಿಯ ಜಲಾನಯನ ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಳಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ನೀರನ್ನು ಉಪ್ಪು ಮತ್ತು / ಅಥವಾ ಕ್ಷಾರೀಯ ನೀರು ಆಗುತ್ತದೆ. ಲವಣಯುಕ್ತ ಅಥವಾ ಕ್ಷಾರೀಯ ನೀರಿನಿಂದ ಭೂಮಿ ನೀರಾವರಿಯಿಂದ ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಉಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿನ ನೀರು ಉಂಟಾಗುವುದರಿಂದ ನೀರು ಕುಡಿಯುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಣ್ಣುಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿ ರೈತರಿಗೆ ಅಕ್ಕಿ ಅಥವಾ ಹುಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತದೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಮಣ್ಣಿನ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯಿಂದ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಮರದ ತೋಟಗಳು ಕಳಪೆಯಾಗಿದೆ. [18] ಅನೇಕ ಇತರ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಲೈನ್ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿ ಬೆಳೆಯುವ ಬೆಳೆಯಾಗಿದೆ. ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯ ನದಿಗಳೊಂದಿಗಿನ ನೀರಿನ ಮಿತಿಮೀರಿದ ನದಿಗಳು ನದಿಗಳ ಜಲಾನಯನಗಳ ಸುದೀರ್ಘಾವಧಿ ಸಮರ್ಥನೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಮತ್ತು ನದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಮಾನವನ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದ್ದು, ಪರಿಸರದ ಹರಿವಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಉಪ್ಪು ರಫ್ತಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಜಲಸಾರಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಗಣೆಗೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಸಂಚರಣೆಯಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ ನದಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಅದಿರು ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳಿಗೆ ಸ್ವಚ್ಛವಾದ, ಕಡಿಮೆ ಇಂಗಾಲದ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳ ಸಾರಿಗೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಸಮುದ್ರದ ಉಪ್ಪು ನೀರು ಅಂತರ್ಜಲದ ಮೂಲಕ ಒಳನುಗ್ಗುತ್ತದೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ:ನದಿಯು ಸಾಗರ ತಲುಪುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವುದರಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ಉಪ್ಪು ನೀರು ಅಂತರ್ಜಲದ ಮೂಲಕ ಒಳನುಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಗುಜರಾತ್ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷವೂ 550 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ.ನಷ್ಟು ಬಂಜರಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈಗಾಗಲೇ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನಂಶವು 60 ಕಿ.ಮೀ.ನಷ್ಟು ಒಳನಾಡಿಗೆ ಅಂತರ್‍ಜಲದಲ್ಲಿ ನುಗ್ಗಿ ಆವರಿಸಿದೆ. ಭಾರತವು 7,400 ಕಿ.ಮೀ.ನಷ್ಟು ಕಡಲತೀರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಂದಾಜೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ, ನದಿಯ ನೀರು ಹರಿದು ಸಾಗರವನ್ನು ಸೇರದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಲವಣಯುಕ್ತ ನೀರು 100-130 ಕಿ.ಮೀ.ನಷ್ಟು ಒಳನುಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೂರರ ಒಂದು ಭಾಗದಷ್ಟು ಭೌಗೋಳಿಕ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಲವಣಯುಕ್ತ ನೀರಿನ ಒಳಪಸರುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ಬೆಳೆಯನ್ನೂ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಗುಜರಾತ್ ಹಾಗೂ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಸಮುದ್ರ ತೀರದ ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಿ ಬೇರೆಡೆಗೆ ಹೋಗುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಂದಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಕೊಳವೆಬಾವಿ ತೋಡಿದ ಕಡೆಯಲ್ಲಾ ಲವಣಯುಕ್ತ ನೀರೇ ಸಿಗುತ್ತಿದೆ. ಕೇವಲ 25 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯಷ್ಟೇ ಅದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಿಹಿನೀರು ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೪]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಬದಲಾಯಿಸಿ

[1] Jayanta Bandyopadhyay and Shama Perveen (2003), ದಿ ಇಂಟರ್ಲಿಂಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ನದಿಗಳು: ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಆಯಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು Archived 2014-07-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. IIM Calcutta, IISWBM, Kolkata

[2] "National water Development Agency (NWDA) Studies".

[3] IWMI Research Report 83. "Spatial variation in water supply and demand across river basins of India" (PDF).{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[4] ನದಿ ನೀರು ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರುವುದು ವ್ಯರ್ಥ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ;ನದಿ ಜೋಡಣೆ ಮತ್ತು ಜಲವಿಜ್ಞಾನ;ಸದ್ಗುರು ಜಗ್ಗಿ ವಾಸುದೇವ್‌;d: 12 ಆಗಸ್ಟ್ 2019,

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]