ಪನ್ವೆಲ್
ಪನ್ವೆಲ್ ( ಮರಾಠಿ ಉಚ್ಚಾರಣೆ: [pənʋeːl] ) ಭಾರತದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಯಗಢ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ನಗರ ಮತ್ತು ತಾಲೂಕು. ಮುಂಬೈಗೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂಬೈ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಪ್ರದೇಶದ ದೇಹದಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಪನ್ವೇಲ್ ಅನ್ನು ಸಹ ನಿರ್ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ರಾಯಗಢದ ಮೊದಲ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯದ 27 ನೇ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಗಿದೆ.[೧]
ಪನ್ವೆಲ್ | |
|---|---|
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ರಾಯಗಡ |
| ಪನ್ವೆಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ | 25 ಆಗಸ್ಟ್ 1852 (ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2016 ರಲ್ಲಿ CIDCO ವಸಾಹತುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಗಿ ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಗೇರಿಸಲಾಗಿದೆ) |
| ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣ | ಪನೆಲಿ |
| ಸರ್ಕಾರ | |
| • ಸಭಾ | ಪನ್ವೆಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ |
| • ನಗರಸಭೆ ಆಯುಕ್ತ | ಡಾ.ಗಣೇಶ್ ದೇಶಮುಖ್ |
| • ಮೇಯರ್ | ಡಾ. ಕವಿತಾ ಚೌಟ್ಮೋಲ್ (ಬಿಜೆಪಿ) |
| ಕ್ಷೇತ್ರಫಲ | |
| • ಒಟ್ಟು | ೧೧೦.೦೬ km೨ (೪೨.೪೯ sq mi) |
| Elevation | ೨೮ m (೯೨ ft) |
| ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021) | |
| • ಒಟ್ಟು | ೩೧೧,೪೩೪ |
| • ಸಾಂದ್ರತೆ | ೪,೬೩೨.೯೪/km೨ (೧೧,೯೯೯.೩/sq mi) |
| Demonym(s) | ಪನ್ವೇಲ್ಕರ್/ಪನ್ವೇಲೈಟ್ |
| ಭಾಷೆಗಳು | |
| • ಅಧಿಕೃತ | ಮರಾಠಿ |
| ಸಮಯ ವಲಯ | ಯುಟಿಸಿ+5:30 (ಐ ಎಸ್ ಟಿ) |
| ಪಿನ್ ಕೋಡ್ | 410206/ 410217/ 410208/410218. |
| ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | 022 |
| ವಾಹನ ನೋಂದಣಿ | MH-46 (ನವಿ ಮುಂಬೈ ನ ರಾಯಗಡ ಜಿಲ್ಲೆ), MH-43 (ನವಿ ಮುಂಬೈನ ಥಾಣೆ ಜಿಲ್ಲೆ) ಮತ್ತು MH 06 (ಅಲಿಬಾಗ್) |
| ನಾಗರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ | ಪನ್ವೆಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ |
| ಜಾಲತಾಣ | www |
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಸಂಪಾದಿಸಿ
ಪನ್ವೇಲ್ ರಾಯಗಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ರಾಯಗಡಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಪನ್ವೇಲ್ ಮೊದಲ ನಗರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ರಾಯಗಡದ ಗೇಟ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ಗಧಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ಅರಬ್ಬಿ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಎರಡು ಕಡೆ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರಸಂಪಾದಿಸಿ
ಪನ್ವೇಲ್ ಅಗ್ರಿ ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಕೋಲಿ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮಿಶ್ರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ನಗರವಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಇದು ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಪುಣೆ ನಡುವೆ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಜನನಿಬಿಡವಾಗಿದೆ. ನಗರವು ರಾಯಗಢ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪನ್ವೇಲ್ ಉಪ-ವಿಭಾಗದ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕಾರ (564) ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.
ಧರ್ಮಸಂಪಾದಿಸಿ
ಪನ್ವೇಲ್ ನಗರದಲ್ಲಿ 78.67% ಅನುಯಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವು ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಧರ್ಮವಾಗಿದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಧರ್ಮವಾಗಿದ್ದು, ಸರಿಸುಮಾರು 10.85% ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ, ಬೌದ್ಧಧರ್ಮವು 5.92% ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ನಗರದಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮವನ್ನು 2.13%, ಜೈನ ಧರ್ಮವು 1.29%, ಸಿಖ್ ಧರ್ಮವನ್ನು 0.47% ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಮಾರು 0.13% ಜನರು 'ಇತರ ಧರ್ಮ' ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ, ಸರಿಸುಮಾರು 0.54% ಜನರು 'ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಧರ್ಮವಿಲ್ಲ' ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.[೨]
| ವರ್ಷ | ಪುರುಷ | ಹೆಣ್ಣು | ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆ | ಬದಲಾವಣೆ | ಧರ್ಮ (%) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ಹಿಂದೂ | ಮುಸ್ಲಿಂ | ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ | ಸಿಖ್ಖರು | ಬೌದ್ಧ | ಜೈನ್ | ಇತರ ಧರ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರೇರಣೆಗಳು | ಧರ್ಮ ಹೇಳಿಲ್ಲ | |||||
| 2001 [೩] | 54963 | 49095 | 104058 | - | 80.640 | 12.334 | 1.533 | 0.550 | 3.389 | 1.416 | 0.102 | 0.037 |
| 2011[೪] | 92484 | 87536 | 180020 | 0.730 | 78.665 | 10.851 | 2.126 | 0.473 | 5.924 | 1.289 | 0.127 | 0.545 |
ಇತಿಹಾಸಸಂಪಾದಿಸಿ
ಪನ್ವೇಲ್ (ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಪನ್ವೆಲ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಸುಮಾರು 300 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ, ಮರಾಠರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಸುತ್ತಲೂ (ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಎರಡೂ) ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಮೊಘಲ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು . ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪನ್ವೇಲ್ ಅಕ್ಕಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿತ್ತು. ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (PMC) ಅನ್ನು 1852 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ರಚನೆಯ ಮೊದಲು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಪುರಸಭೆಯಾಗಿದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಚುನಾವಣೆಗಳು 1910 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. PMC ಯ ಮೊದಲ ಮೇಯರ್ ಶ್ರೀ. ಯೂಸುಫ್ ನೂರ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಕಚ್ಚಿ 1910-1916 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ. PMC ಯ ಸೆಕ್ವಿಸೆಂಟೆನಿಯಲ್ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು (150 ನೇ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ) 2002 ರಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು. ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ಮೂಲಕ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ ನಗರವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿತು ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯಿತು. ಇದು ಪೇಶ್ವೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಂದ ದೊಡ್ಡ ಅರಮನೆಯಂತಹ ಮನೆಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಹಳೆಯ ಹೆಸರು ಪನೇಲಿ (ಕೊಂಕಣಿಯಲ್ಲಿ ಪನೆಲಿಮ್) ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ಕೋಟೆಯ ಮೇಲೆ ( ಶಿವಾಜಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ) ಐತಿಹಾಸಿಕ ಫಿರಂಗಿಗಳಿದ್ದವು. 1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2016 ರಂದು, ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.
ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ಸಂಪಾದಿಸಿ
ಪನ್ವೇಲ್‌ನ ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್‌ನಲ್ಲಿವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಪನ್ವೇಲ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಯೋಜಿತ ನಗರವಾಗಿದೆ ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ ಅನ್ನು ಸಿಡ್ಕೋ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ, ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಪನ್ವೇಲ್ ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ನವಿ ಮುಂಬೈನ ನೋಡ್ ಆಗಿದೆ. ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್‌ನ ನಿವಾಸಿಗಳು ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನು ಚುನಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಆಡಳಿತ ಅಥವಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2016 ರಿಂದ, ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ ಅನ್ನು ಪನ್ವೇಲ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.
ತಲೋಜಾ, ರಸಾಯನಿ, ಪಾತಾಳಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಪೆನ್‌ನಂತಹ ಹತ್ತಿರದ ಕೈಗಾರಿಕಾ MIDC ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ವಸತಿ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು 1970 ರಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಪನ್ವೆಲ್‌ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.
ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್ ಮುಂಬೈ-ಬೆಂಗಳೂರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯ (NH-4) ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈ-ಪುಣೆ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್‌ವೇಯ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ರಸ್ತೆಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ರೈಲುಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್ ಅನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ - ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ ಪಶ್ಚಿಮ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಖಾಂಡಾ ಕಾಲೋನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ). ಅವರು ಕ್ರಮವಾಗಿ 19 ಮತ್ತು 23 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಪನ್ವೇಲ್ ಮತ್ತು ಖಂಡೇಶ್ವರಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಹೊಸ ಪನ್ವೆಲ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವ ಪಾಟೀಲ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ನವಿ ಮುಂಬೈನ ಒಂದು ನೋಡ್ ಆಗಿರುವ ಉಲ್ವೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ಶಾಲೆಗಳು, ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸ ಪನ್ವೇಲ್ ವಡಾ ಪಾವ್ ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಊಟಕ್ಕೆ ಜನಪ್ರಿಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಡಿಜಿಬೀಡೂ ಮೀಡಿಯಾದಂತಹ ಕೆಲವು ವರ್ಚುವಲ್ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಒಂದನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.