ಗಿರಿಜಾ ದೇವಿ
ಗಿರಿಜಾ ದೇವಿ (ಜನನ ೧೯೨೯) ಬನಾರಸ್ ಘರಾಣದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕಿ.ಠುಮ್ರಿ ಗಾಯನವನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದವರಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯರು. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಇವರು,ತಮ್ಮ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಟುಂಬಿಕ ವಿರೋಧದ ನಡುವೆಯೂ ಠುಮ್ರಿ,ಖಯಾಲ್, ಠಪ್ಪ,ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಗಳಿಸಿದರು.
| ಗಿರೀಜಾ ದೇವಿ | |
|---|---|
.JPG) ದೇವಿ ಭೋಪಾಲ್ ಭರತ ಭವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಾರೆ (ಜುಲೈ ೨೦೧೫) | |
| ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮಾಹಿತಿ | |
| ಜನನ | ೮ ಮೇ ೧೯೨೯ ವಾರಣಾಸಿ |
| ಮರಣ | ೨೪ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೭ |
| ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿ | ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ |
| ವಾದ್ಯಗಳು | ಗಾಯನ |
| ಸಕ್ರಿಯ ವರ್ಷಗಳು | ೧೯೪೭–೨೦೧೭ |
ಪ್ರದರ್ಶನ ವೃತ್ತಿಜೀವನ
ಬದಲಾಯಿಸಿಗಿರಿಜಾ ದೇವಿ ಅವರು ೧೯೪೯ ರಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ರೇಡಿಯೋ ಅಲಹಾಬಾದ್ ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಚೊಚ್ಚಲವನ್ನು ಮಾಡಿದರು, ಆದರೆ ಅವರ ತಾಯಿಯ ಮತ್ತು ಅಜ್ಜಿಯವರ ವಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಉನ್ನತ ವರ್ಗದ ಮಹಿಳೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಮಾಡಬಾರದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಗಿರೀಜಾ ದೇವಿ ಇತರರಿಗೆ ಖಾಸಗಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು, ಆದರೆ ೧೯೫೧ ರಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಅವರು ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗುವವರೆಗೂ ಅವರು ಶ್ರೀ ಚಂದ್ ಮಿಶ್ರೊಂದಿಗೆ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು, ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತಾದ ಐಟಿಸಿ ಸಂಗೀತ ರಿಸರ್ಚ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿಯೂ ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಗೀತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಹಲವಾರು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಕಲಿಸಿದರು. ಗಿರೀಜಾ ದೇವಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರವಾಸ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು.
ಗಿರಿಯಾಜಾ ದೇವಿಯು ಬನಾರಸ್ ಘರಾನಾದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪಾರಾಬಿ ಆಂಗ್ ಥುಮರಿ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು, ಅವರ ಸ್ಥಿತಿ ಅವರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತುವಂತೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ಅವರ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಅರೆ-ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಾದ ಕಾಜ್ರಿ, ಚೈತಿ, ಮತ್ತು ಹೋಳಿ ಮತ್ತು ಅವರು ಕಯಾಲ್, ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಟಪ್ಪಾ ಹಾಡಿದ್ದರು. ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಗಾರರ ಹೊಸ ಗ್ರೋವ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ ಒಮ್ಮೆ ತನ್ನ ಅರೆ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಹಾಡುಗಳ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ತರಬೇತಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಹೇಳಿದರು.
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ
- ೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,
- ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರೆತಿದೆ.
- ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷನ್ (೨೦೧೬)
- ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೧೯೭೭)
- ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಫೆಲೋಶಿಪ್ (೨೦೧೦)
- ಮಹಾ ಸಂಗೀತ ಸಂಮನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೧೨)
- ಸಂಗೀತ ಸಮಿನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಡೋವರ್ ಲೇನ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್)
- ಗಿಮಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ೨೦೧೨ (ಜೀವಮಾನ ಸಾಧನೆ)