ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆ

ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಪಿಐಐಟಿ) ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಲಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಮತ್ತು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಅವರಿಗೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ, ವಿತರಣೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಯೋಜನಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿಗೆ ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆ (ಎಫ್‌ಡಿಐ) ಹರಿವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆಯು ೨೭ ಜನವರಿ ೨೦೧೯ ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಹಿಂದಿನ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆಯು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಅದರ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದ ನಂತರ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ವ್ಯಾಪಾರದ ಉತ್ತೇಜನ ಇಲಾಖೆ (ಡಿಪಿಐಐಟಿ) ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು .

ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಚಿವ ಪಿಯೂಷ್ ಗೋಯಲ್ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರಿ ಅನುರಾಗ್ ಜೈನ್, ಐಎಎಸ್.

ಇತಿಹಾಸ

ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ಮೂಲತಃ ೧೯೯೫ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಯ ವಿಲೀನದೊಂದಿಗೆ ಪುನರ್ರಚಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಆರ್ಗನೈಸೇಶನ್(ಯುಎನ್‌ಐಡಿಒ)ನೊಂದಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ನೋಡಲ್ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲಾಖೆಯು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಫ್‌ಡಿಐ ಅನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಫೆಡರೇಶನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಚೇಂಬರ್ಸ್ ಆಫ್ ಕಾಮರ್ಸ್ ಅಂಡ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ, ಕಾನ್ಫೆಡರೇಶನ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ, ಅಸೋಚಾಮ್‌ನಂತಹ ಅಪೆಕ್ಸ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಹ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು

ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು

ಹೊಸ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿ

ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಮೂರನೇ ನೀತಿಯಾಗಿ ಹೊಸ ಕೈಗಾರಿಕಾ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನೀತಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಗಡುವನ್ನು ಜನವರಿ ೨೦೧೮ ರಿಂದ ಪದೇ ಪದೇ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲಾಗಿದೆ .

ಭಾರತ ಹೂಡಿಕೆ ಗ್ರಿಡ್

ಇಲಾಖೆಯು ಇಂಡಿಯಾ ಇನ್ವೆಸ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಗ್ರಿಡ್ (ಐಐಜಿ) ಎಂಬ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪೋರ್ಟಲ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ. ಇದು ದೇಶೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಬಂಡವಾಳದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಬಹುದಾದ ವಲಯಗಳು, ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಹೂಡಿಕೆ ಪೋರ್ಟಲ್ ಆಗಿದೆ . ಇನ್ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೂಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲ ಸಂಸ್ಥೆ. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಹುಡುಕಲು, ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರವರ್ತಕರು ತಮ್ಮ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಿಧಿಗಳು, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಸಹಯೋಗದ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಂತಹ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು

ಇಲಾಖೆಯು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್ ಇಂಡಿಯಾ ಉಪಕ್ರಮಕ್ಕೆ ನೋಡಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದು ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಡೊಮೇನ್‌ನೊಳಗೆ ಲೈಸೆನ್ಸ್ ರಾಜ್, ಭೂ ಅನುಮತಿಗಳು, ವಿದೇಶಿ ಹೂಡಿಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಗಳಂತಹ ನಿರ್ಬಂಧಿತ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಕಾರ ಪೇಟೆಂಟ್ ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಡಿತ, ಮೊದಲ ೩ ವರ್ಷಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ನಿಗೂಢ ತಪಾಸಣೆಗಳಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮೊದಲ ೩ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಗೇನ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣದ ಅನುಸರಣೆಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಏಂಜೆಲ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್‌ನಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಲು ಸ್ಟಾರ್ಟಪ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರಿಗೆ ಸರ್ಕಾರವು ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಸಡಿಲಗೊಳಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ತೆರಿಗೆ ಉಳಿದಿದೆ. ಡಿಪಿಐಐಟಿ ತನ್ನ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು ೧೪೦೦೦ ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ಅಪ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ.

ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು

ಇಲಾಖೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇ-ಕಾಮರ್ಸ್ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ವ್ಯವಹಾರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸುವ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಿಯಮಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪಾಗಿದೆ .

ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳು

ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳು, ವಿನ್ಯಾಸಗಳು, ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್‌ಗಳು, ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯಗಳು, ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್‌ಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ-ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸೂಚನೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಡಿಪಿಐಐಟಿ ಜವಾಬ್ದಾರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.