ಸದಸ್ಯ:Ramesh Doddagowdar/WEP 2019-20
ಜಲವಿಜ್ಞಾನ
ಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ಭೂಮಿಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಮೇಲೆ ನೀರಿನ ಚಲನೆ, ವಿತರಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಜಲಚಕ್ರ, ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಜಲಾನಯನ ಸುಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಅಭ್ಯಾಸಕಾರನನ್ನು "ಹೈಡ್ರೊಲಾಜಿಕ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರು ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಜಲವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಭೂಮಿ ಅಥವಾ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭೌತಿಕ ಭೌಗೋಳಿಕತೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಬಹುದು. ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಪರಿಸರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ನೀತಿ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಪತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತಹ ನೀರಿನ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಜಲವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ಮೇಲ್ಮೈ ನೀರಿನ ಜಲವಿಜ್ಞಾನ, ಅಂತರ್ಜಲ ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಗರ ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಬದಲಾಯಿಸಿಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ತನಿಖೆಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕ್ರಿ.ಪೂ 4000 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಈ ಹಿಂದೆ ಬಂಜರು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ನೈಲ್ ನದಿಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾದ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮಣ್ಣಿನ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾರಣ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಜಲಚರಗಳನ್ನು ಗ್ರೀಕರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ರೋಮನ್ನರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಚೀನಾದ ಇತಿಹಾಸವು ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸಿಂಹಳೀಯರು ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಜಲವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿದರು, ಇದು ವಾಲ್ವ್ ಪಿಟ್ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೂ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ದೊಡ್ಡ ಜಲಾಶಯಗಳು, ಅನಿಕಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕಾಲುವೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.
ಮಾರ್ಕಸ್ ವಿಟ್ರುವಿಯಸ್, ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಮೊದಲ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಚಕ್ರದ ತಾತ್ವಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಪರ್ವತಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಳುವ ಮಳೆಯು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ನುಸುಳಿ ಹೊಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಬುಗ್ಗೆಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡವು ಎಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಲಿಯೊನಾರ್ಡೊ ಡಾ ವಿನ್ಸಿ ಮತ್ತು ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಪಾಲಿಸ್ಸಿ[೧] ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಚಕ್ರದ ನಿಖರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ತಲುಪಿದರು. ೧೯೫೦ ರ ದಶಕದಿಂದಲೂ, ಜಲವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಆಧಾರದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರವರ್ತಕರಲ್ಲಿ ಪಿಯರೆ ಪೆರಾಲ್ಟ್, ಎಡ್ಮೆ ಮರಿಯೊಟ್ ಮತ್ತು ಎಡ್ಮಂಡ್ ಹ್ಯಾಲಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಭೌತಿಕ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಪ್ರಗತಿಯಿಂದ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಾಹಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ (ಜಿಐಎಸ್) ಆಗಮನದಿಂದ ಜಲವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶಾಖೆಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ• ರಾಸಾಯನಿಕ ಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ನೀರಿನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ.
• ಪರಿಸರ ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದರೆ ಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಚಕ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನ.
• ಭೌಗೋಳಿಕ ಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ಅಂತರ್ಜಲದ ಉಪಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಚಲನೆಯ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ.
• ಹೈಡ್ರೊ ಇನ್ಫರ್ಮ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್[೨] ಎನ್ನುವುದು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
• ಹೈಡ್ರೋಮೆಟಿಯಾಲಜಿ ಎನ್ನುವುದು ನೀರಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ಮತ್ತು ವಾತಾವರಣದ ನಡುವೆ ನೀರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುವ ಅಧ್ಯಯನ
• ಮೇಲ್ಮೈ ಜಲವಿಜ್ಞಾನವು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಜಲವಿಜ್ಞಾನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ.
• ಒಳಚರಂಡಿ ಜಲಾನಯನ ನಿರ್ವಹಣೆ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
• ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವು ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೋವರಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ದ್ರಾವಣಗಳು.
ಉಪಯೋಗಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ• ಮಳೆಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ.
• ಮೇಲ್ಮೈ ಹರಿವು ಮತ್ತು ಮಳೆಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ.
• ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ನೀರಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು.
• ಕೃಷಿ ನೀರಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದು.
• ಪಕ್ವವಾದ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು.
• ಪ್ರವಾಹ, ಭೂಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಬರ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವುದು.
• ನೈಜ-ಸಮಯದ ಪ್ರವಾಹ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹ ಎಚ್ಚರಿಕೆ.
• ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು.
• ವಿಪತ್ತು ಮಾಡೆಲಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಪಾಯದ ಮಾಡ್ಯೂಲ್‌ನ ಭಾಗ.
• ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಒದಗಿಸುವುದು.
• ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಅಥವಾ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು.
• ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು.
• ಒಳಚರಂಡಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು.
• ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಿಂದಿನ ತೇವಾಂಶದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು.
• ಸವೆತ ಅಥವಾ ಸೆಡಿಮೆಂಟೇಶನ್‌ನಂತಹ ಭೂರೂಪ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಹಿಸುವುದು.
• ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಮೇಲೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವಜನ್ಯ ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದು.
• ಕಲುಷಿತ ಸಾರಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನೀತಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು.
• ನದಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುವುದು.
ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವ
ಬದಲಾಯಿಸಿನೀರು ಭೂಮಿಯಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ, ವಿಭಿನ್ನ ದರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಕೇಂದ್ರ ವಿಷಯ. ಸಾಗರದಿಂದ ಬರುವ ನೀರಿನ ಆವಿಯಾಗುವಿಕೆಯು ಮೋಡಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು ಇದರ ಅತ್ಯಂತ ಎದ್ದುಕಾಣುವ ಚಿತ್ರ. ಈ ಮೋಡಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಹರಿಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮಳೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮಳೆನೀರು ಸರೋವರಗಳು, ನದಿಗಳು ಅಥವಾ ಜಲಚರಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಸರೋವರಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಚರಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರು ಆವಿಯಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಸಾಗರಕ್ಕೆ ಹರಿದು ಒಂದು ಚಕ್ರವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಚಕ್ರದಾದ್ಯಂತ ನೀರು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಜಲವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತದ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲದಂತಹ ಇತರ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ನಾವು ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಜಲವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಅಧ್ಯಯನದ ಮೂಲಕ, ನೀರಿನ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ನಾವು ಉತ್ತಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬಹುದು.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ{Reflist}