ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯ

ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ೧೭ ಜೂನ್ ೧೯೭೪ಕ್ಕ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.^[೧] ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು (೧೧೯ ಚದರ ಕಿಮೀ ) ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಇದನ್ನು ಅಭಯಾರಣ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.^[೨] ಇದು ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಿಟ್ ಎರಡು ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ೧೪.೮೭ ಚದರ ಕಿಮೀ ನ ಕೋರ್ ವಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೧೦೪.೧೩ ಚದರ ಕಿಮೀ ರ ಬಫರ್-ಕಮ್ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕುರುಚಲು ಕಾಡು ಮತ್ತು ನೀಲಗಿರಿ ತೋಟಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ.

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಹೆಚ್ಚು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಮತ್ತು ತೋಳ ಕೂಡ ವಾಸವಾಗಿದೆ. ಆದರು, ೨೦೦೨ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ ನಡುವೆ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, ಆದರೆ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಫೆಬ್ರವರಿಯಿಂದ ಜೂನ್ ವರೆಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.೨೦೦೫ರ ಜನಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ೬೦೦೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎಣಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಹೇರಳವಾಗಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಸುಮಾರು ೧೦,೦೦೦ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರಿನಲ್ಲಿವೆ. ೭,೦೦೦ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ರಾಣೇಬೆನ್ನೂರಿನಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಧುಗಿರಿಯ ಎರಡು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಒಟ್ಟು ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೫೫೦.^[೩]

ಇತಿಹಾಸ

ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ೧೭ ಜೂನ್ ೧೯೭೪ ರಂದು ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.

ಭೌಗೋಳಿಕತೆ

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಿಂದ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೧೮ ಕಿಮೀ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೩೦೨ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೮ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೂರು ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ; ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಹುಲತಿ, ಹುನಸಿಕಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಅಲಗೇರಿ. ಇದು ೧೪.೮೭ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೧೦೪.೧೩ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ.ನ ಬಫರ್ ವಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ^[೪]

ಸಸ್ಯವರ್ಗ

೧೯೫೬ ರವರೆಗೆ ಮೂಲ ಸಸ್ಯವರ್ಗವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅಕೇಶಿಯ, ಕ್ಯಾಟೆಚು, ಪ್ರೊಸೊಪಿಸ್ ಜುಲಿಫ್ಲೋರಾ, ಡೋಡೋನಿಯಾ ವಿಸ್ಕೋಸಾ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಸಿಯಾ ಆರಿಕ್ಯುಲಾಟಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯವರ್ಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ನೀಲಗಿರಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾತಿಯ ಗಿಡಗಳನ್ನು ನೆಡಲಾಯಿತು. ಇಂದು, ಅಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಮೇಲಾವರಣವು ನೀಲಗಿರಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವು ಹಾರ್ಡ್‌ವಿಕಿಯಾ, ಬಿನಾಟಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಬಿಜಿಯಾ ಅಮರಾ. ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಮಹಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಕೇಶಿಯ, ಕ್ಯಾಟೆಚು, ಪ್ರೊಸೊಪಿಸ್ ಜುಲಿಫ್ಲೋರಾ, ಡೋಡೋನಿಯಾ ವಿಸ್ಕೋಸಾ, ಅಕಾಕ್ಸಿಯಾ ಸುಂದ್ರಾ, ಜಿಜಿಫಸ್ ಮಾರಿಷಿಯಾನಾ, ಲಂಟಾನಾ ಕ್ಯಾಮರಾ, ರಾಂಡಿಯಾ ಎಸ್ಪಿ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಸಿಯಾ ಆರಿಕ್ಯುಲಾಟಾ ಸೇರಿವೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗವು ಹೆಚ್ಚು ತೆರೆದ ಸ್ಕ್ರಬ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸುಬಾಬುಲ್ (ಲ್ಯುಕೇನಾ ಲ್ಯುಕೋಸೆಫಾಲಾ) ಅನ್ನು ತೇಪೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆಡಲಾಗಿದೆ. ಕ್ಯಾಸಿಯಾ ಫಿಸ್ಟುಲಾ, ಬೇವು (ಆಜಾದಿರಾಚ್ಟಾ ಇಂಡಿಕಾ), ಹೋಲೋಪ್ಟೆಲಿಯಾ ಇಂಟಿಗ್ರಿಫೋಲಿಯಾ, ಮಧುಕಾ ಇಂಡಿಕಾ, ಫಿಕಸ್ ಎಸ್ಪಿ. ಮತ್ತು ಬಿದಿರು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ರಸ್ತೆಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನೆಡಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಾಣಿವರ್ಗ

ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಮತ್ತು ತೋಳದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಇತರ ಸಸ್ತನಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಡುಹಂದಿ, ನರಿ, ಲಂಗೂರ್, ಮುಳ್ಳುಹಂದಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಂಗುಸಿ, ಬೆಂಗಾಲ್ ಮಾನಿಟರ್ ಮೊಲ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಂಗೊಲಿನ್ ಸೇರಿವೆ. ರಾಣಿಬೆನ್ನೂರು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಹರಿನಿಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಹೈನಾಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಂತರ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ನಿರಂತರ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ೧00 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದ ಸಣ್ಣ ಹುಲ್ಲು ಬಯಲು ಮತ್ತು ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್, ದೊಡ್ಡ ಕರ್ಸೋರಿಯಲ್ ಪಕ್ಷಿಯನ್ನು ನಿರ್ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವಾಗಿ ಬೇಟೆಯಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವು ನಾಶವಾಯಿತು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅದರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕುಸಿತ ಉಂಟಾಯಿತು. ೧೯೭೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಇದು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಂತು. ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಸ್ಟರ್ಡ್‌ನ ಅತ್ಯಧಿಕ ಅಂದಾಜು ೧೪ ಪಕ್ಷಿಗಳು. ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿನ ಅವಿಫೌನಾದಲ್ಲಿ ಪೀಫಲ್, ಸಿರ್ಕೀರ್ ಕೋಗಿಲೆ, ದೊಡ್ಡ ಬೂದು ಬಬ್ಲರ್, ಬೇಬ್ಯಾಕ್ಡ್ ಶ್ರೈಕ್ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಡ್ರೊಂಗೊ ಸೇರಿವೆ.^[೫]

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ ವರೆಗೆ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ. ಗಂಗಾಜಲದಲ್ಲಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಗೃಹವಿದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[1] ttps://www.prajavani.net/news/karnataka-news/ranebennuru-black-buck-581013.html

[2] ttps://www.karnataka.com › tourism › ranebennur-blackbuck-sanctuary

[3] ttps://vijaykarnataka.com/attractions-of-ranebennur-blackbuck-sanctuary/articleshow/73068498.cms

[4] ttps://www.deccanherald.com/spectrum/spectrum-statescan/blackbuck-sanctuary-737336.html

[5] ttps://www.deccanherald.com/state/hubballi-dharwad/ranebennur-may-get-pilikula-676429.html

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]