ರತ್ನಗಂಧಿ

Caesalpinia pulcherrima
Caesalpinia pulcherrima f. rosea buds and flowers
Conservation status
Least Concern  (IUCN 3.1)
Scientific classification
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:	ಸಸ್ಯ
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ಯೂಡೈಕಾಟ್‍ಗಳು
ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ:	ರೋಸಿಡ್ಸ್
ಗಣ:	ಫ್ಯಾಬೇಲ್ಸ್
ಕುಟುಂಬ:	ಫ್ಯಾಬೇಸಿಯೇ
ಉಪಕುಟುಂಬ:	ಸಿಸ್ಯಾಲ್ಪಿನಿಯಾಯ್ಡಿಯೇ
ಕುಲ:	ಸಿಸಾಲ್‍ಪಿನಿಯಾ
ಪ್ರಜಾತಿ:	C. pulcherrima
Binomial name
Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw.
Synonyms
Caesalpinia lutea Poinciana pulcherrima L.

ರತ್ನಗಂಧಿ ಲೆಗ್ಯೂಮಿನೋಸೀ ಕುಟುಂಬದ ಸಿಸಾಲ್‌ಪಿನೇ ಉಪಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಅಲಂಕಾರ ಸಸ್ಯ (ಪೀಕಾಕ್ ಕೋಂಬ್ ಫ್ಲವರ್). ಕೆಂಜಿಗೆಗಿಡ್ಡ ಪರ್ಯಾಯ ನಾಮ. ಸೀಸಾಲ್‌ಪಿನಿಯ ಪಲ್ಚರೈಮ ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು. ಇದು ಅಮೇರಿಕಾ ಖಂಡಗಳ ಉಷ್ಣವಲಯ ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್‍ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ವ್ಯಾಪಕ ಬೇಸಾಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಇದರ ನಿಖರವಾದ ಮೂಲ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಭಾರತವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು

ಇದು ಸುಮಾರು ೩.೭ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಬೆಳೆಯುವ ಪೊದೆರೂಪದ ಮರ. ಎಲೆಗಳು ಸಂಯುಕ್ತ ಮಾದರಿಯವು; ಒಂದೊಂದು ಎಲೆಯಲ್ಲೂ ೮.೧೬ ಕಿರುಎಲೆಗಳಿರುವುವು. ಹೂಗಳು ರೆಂಬೆಗಳ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ರೇಸಿಮೋಸ್ ಮಾದರಿಯ ಗೊಂಚಲುಗಳಲ್ಲಿ ಅರಳುವುವು. ದಳಗಳು ಕೆಂಪು ಇಲ್ಲವೆ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದವಾಗಿದ್ದು ಹೂಗಳ ಆಕರ್ಷಕ ಗುಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಕೃಷಿ

ರತ್ನಗಂಧಿ ಗಿಡವನ್ನು ಬೀಜಗಳಿಂದ ವೃದ್ಧಿಸಬಹುದು.

ಉಪಯೋಗಗಳು

ಕೇವಲ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಔಷಧಿಗಾಗಿಯೂ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಸೊಪ್ಪಿನ ಕಷಾಯ ಗರ್ಭಸ್ರಾವಕಾರಕ. ಆಮಶಂಕೆ, ಚರ್ಮರೋಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲೂ ಕಷಾಯವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದಿದೆ. ಹೂವಿನಲ್ಲಿ ಗ್ಯಾಲಿಕ್ ಆಮ್ಲ, ಟ್ಯಾನಿನ್ ಮುಂತಾದ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಹೂವಿನಿಂದ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದುಂಟು.

ಛಾಯಾಂಕಣ

• 
  orange red variant flower
• 
  Buds opening
• 
  Yellow flowers
• 
  "Peacock" flower
• 
  Colors in petals
• 
  Flowers in Jharkhand, India
• 
  whole stack of Caesalpinia pulcherrima

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಲೇಖನದ ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ರತ್ನಗಂಧಿ