ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆ

 

ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆ ಗೇಟ್

ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯು ಭಾರತದ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೪೧೧ ರಲ್ಲಿ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ೧ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಮಸೀದಿಗಳು, ದ್ವಾರಗಳು ಮತ್ತು ತೆರೆದ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ, ಇದನ್ನು ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ (ಎ.ಎಮ್.ಸಿ) ಮತ್ತು ಆರ್ಕಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎ.ಎಸ್.ಐ) ನಗರಕ್ಕೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಮರಾಠರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ರೂಪವಾದ ಭದ್ರ ಕಾಳಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ನಂತರ ಕೋಟೆಯು ಭದ್ರ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ . ಆದರೆ ಕೋಟೆಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಫಲಕವು ವಿಭಿನ್ನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ: ಭದ್ರ ಗೇಟ್ - ಸಿಎಡಿ ೧೪೧೧ - ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸುಲ್ತಾನ್ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ೧ (೧೪೧೧-೧೪೪೨) ಇಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅರಮನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಪೂರ್ವ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಬೃಹತ್ ಕೋಟೆಯ ದ್ವಾರವನ್ನು ೧೪೧೧ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅಹಮದಾಬಾದ್ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಗುಜರಾತ್ ಸುಲ್ತಾನರ ರಾಜವಂಶದ ಮೊದಲ ಮೂವರು ರಾಜರು ಹೊಂದಿದ್ದ ಅನ್ಹಿಲ್ವಾಡಾ-ಪಟಾನ್ (ಬರೋಡಾ ರಾಜ್ಯ) ನಲ್ಲಿ ಆ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ರಜಪೂತ ಕೋಟೆಯ ನಂತರ ಅರಮನೆಯು ಭದ್ರಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹಿಂದೆ ಎರಡು ಸಹಾಯಕ ಗೇಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಗೇಟ್‌ವೇಯನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮೂರು ಕೆತ್ತಲಾದ ಚಪ್ಪಡಿಗಳು ಈಗ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿರೂಪಗೊಂಡಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಹಾಂಗೀರ್ (೧೬೦೫-೧೬೨೭) ಕಾಲದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ಗೆ ಮುಜಫರಿದ್ ರಾಜವಂಶದ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ೧ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು. ಅವರು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಅನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಹೊಸ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಬರಮತಿ ನದಿಯ ಪೂರ್ವದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಮಿರಾತ್-ಇ-ಅಹ್ಮದಿಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ಇದನ್ನು ಅರಕ್ ಕೋಟೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕೋಟೆಯ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ೧೪೧೧ ರಲ್ಲಿ ಮಾನೆಕ್ ಬುರ್ಜ್ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಚೌಕಾಕಾರದಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ನಲವತ್ಮೂರು ಎಕರೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ ಮತ್ತು ೧೬೨ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯು ಎಂಟು ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಮೂರು ದೊಡ್ಡದಾದ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು; ಮೂರು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು; ಮತ್ತು ಎರಡು ಸಣ್ಣ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ. ಕೋಟೆಯೊಳಗಿನ ಪ್ರದೇಶವು ೧೫೨೫ ರ ವೇಳೆಗೆ ನಗರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಳಿಂದ ಆಕ್ರಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಎರಡನೇ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಮಹ್ಮದ್ ಬೇಗಡಾ ಅವರು ನಂತರ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಯು ೧೦ ಕಿ.ಮೀ. ಸುತ್ತಳತೆ ಮತ್ತು ಮಿರಾತ್-ಇ-ಅಹ್ಮದಿಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ೧೨ ಗೇಟ್‌ಗಳು, ೧೮೯ ಬುರುಜುಗಳು ಮತ್ತು ೬,೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಭವಿಷ್ಯದ ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳಾದ ಜಹಾಂಗೀರ್, ಷಹಜಹಾನ್ ಮತ್ತು ಔರಂಗಜೇಬ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮೊಘಲ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೬೦ ಗವರ್ನರ್‌ಗಳು ಗುಜರಾತ್ ಅನ್ನು ಆಳಿದರು. ಸೆರಾಗ್ಲಿಯೊವನ್ನು ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಗವರ್ನರ್, ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊಘಲ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮುಸಾಫಿರ್ ಖಾನಾ (ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸ್ಥಳ) ಆಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಸರಸೇನಾಪತಿ ಉಮಾಬಾಯಿಸಾಹೇಬ್ ಖಂಡೇರಾವ್ ದಭಾಡೆ ಅವರು ೧೭೩೨ ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠರ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಮಹಿಳಾ ಕಮಾಂಡರ್-ಇನ್-ಚೀಫ್ ಆದರು. ಅವರು ಮರಾಠಾ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಬಳಿ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಸರ್ದಾರ್ ಜೋರಾವರ್ ಖಾನ್ ಬಾಬಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.

ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪೇಶ್ವೆ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ್ವಾಡ್ ಅವರ ಜಂಟಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ೧೭೮೩ ರಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಯುಗವನ್ನು ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ಮೊದಲ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮರಾಠಾ ಯುದ್ಧದ (೧೭೭೫ - ೧೭೮೨) ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಜನರಲ್ ಥಾಮಸ್ ವಿಂಧಮ್ ಗೊಡ್ಡಾರ್ಡ್ ೬,೦೦೦ ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಗೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ೧೫ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೭೭೯ ರಂದು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ೬,೦೦೦ ಅರಬ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಧಿ ಪದಾತಿ ದಳ ಮತ್ತು ೨,೦೦೦ ಕುದುರೆಗಳ ರಕ್ಷಣಾದಳ ಇತ್ತು. ಇಬ್ಬರು ಬ್ರಿಟನ್ನರು ಸೇರಿದಂತೆ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ೧೦೮ ನಷ್ಟಗಳು. ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಂತರ ಸಲ್ಬಾಯಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರಾಠರಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಯಿತು.

೧೮೧೭ ರಲ್ಲಿ ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಅನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕೋಟೆಯ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸೆರೆಮನೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು.

ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳು, ಎ.ಎಸ್.‌‌‌‌‌‌‌‌ಐ. ಕಚೇರಿ, ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ನಗರದ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಗಣರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದಂದು ಧ್ವಜಾರೋಹಣಕ್ಕೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ರಚನೆಗಳು

ಹಳೆಯ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಭದ್ರಾ ಮತ್ತು ಇತರ ರಚನೆಗಳು, ೧೮೭೯

ಕೋಟೆ, ರಾಯಲ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಮತ್ತು ಟೀನ್ ದರ್ವಾಜಾ

ಹದಿಹರೆಯದ ದರ್ವಾಜಾ ೧೮೯೦ ರ ಬೀದಿ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ

ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯು ರಾಜಮನೆತನದ ಅರಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ನಾಗಿನಾ ಬಾಗ್ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಮಸೀದಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೈದಾನ್-ಶಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತೆರೆದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ೪೩ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ೧೪ ಗೋಪುರಗಳು, ಎಂಟು ದ್ವಾರಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡು ದೊಡ್ಡ ತೆರೆಯುವಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೋಟೆಯ ನಗರ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಪೂರ್ವದ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಈಗಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಕೋಟೆಯ ಸಂಕೀರ್ಣವನ್ನು ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ ನ್ಯಾಯಾಲಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಕೋಟೆಯ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಟ್ರಿಪಲ್ ಗೇಟ್‌ವೇ ಇದೆ, ಇದು ಹಿಂದೆ ರಾಜಮನೆತನದ ಮೈದಾನ್-ಷಾಗೆ ಚೌಕದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವಾಗಿತ್ತು. ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾದ ಆಚೆಗಿನ ರಸ್ತೆಯು ಮಾಣೆಕ್ ಚೌಕ್, ಮರ್ಕೆಂಟೈಲ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ರಸ್ತೆಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಜಾಮಿ ಮಸೀದಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಭೆಯ ಮಸೀದಿ ಇದೆ.

ಸಿಟಾಡೆಲ್ನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಇಂಡೋ-ಸಾರ್ಸೆನಿಕ್ ಅನ್ನು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಕೆತ್ತಿದ ಕಮಾನುಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಕನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತಮವಾದ ಲ್ಯಾಟಿಸ್ವರ್ಕ್ ಕಿಟಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೋಟೆಯ ಕಮಾನುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ಅರಮನೆಯು ರಾಜಮನೆತನದ ಕೋಣೆಗಳು, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಸಭಾಂಗಣಗಳು ಮತ್ತು ಜೈಲುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.   ಮೈದಾನ್-ಶಾ, ಅಥವಾ ಕಿಂಗ್ಸ್ ಮಾರ್ಕೆಟ್, ಕನಿಷ್ಠ ೧೬೦೦ ಅಡಿ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅರ್ಧದಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ತಾಳೆ ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಖರ್ಜೂರದ ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಟ್ರಾನ್ ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಕಿತ್ತಳೆ-ಮರಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತುಕೊಂಡಿರುವ ಸಾಲುಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಹಲವಾರು ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ: ಇದು ದೃಷ್ಟಿಗೆ ತುಂಬಾ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಸಂತೋಷಕರ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಅದು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತಂಪಾದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವುಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆಯಲು ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದೆ. ಈ ಮೈದಾನದ ಹೊರತಾಗಿ, ನಗರದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಬಜಾರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ, ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರೈ

೧೮೬೬ ರಲ್ಲಿ ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಇದನ್ನು ಜೈಲಿನಂತೆ ಬಳಸಲಾಯಿತು

ಮೀರ್ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಾಕಿರ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಮೊಘಲ್ ಗವರ್ನರ್ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ೧೬೩೭ ರಲ್ಲಿ ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ೫.೪೯ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದ ಇದರ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವು ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯ ಸಭಾಂಗಣದ ಮೇಲೆ ತೆರೆಯುತ್ತದೆ, ಇದು ಮೇಲಿನ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಕಡಿಮೆ ಬಾಲ್ಕನಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮೊಘಲ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಮತ್ತು ಜೈಲಿನಂತೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಗುಜರಾತ್ ಸುಲ್ತಾನರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೇಣು ಹಾಕಲು ಬಳಸಲಾದ ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಅವರ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲೆ ನೇಣುಗಂಬ ಇತ್ತು. ಒಂದು ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅಹ್ಮದ್ ಷಾ ಇಲ್ಲಿಯೇ ಕೊಲೆಯ ಅಪರಾಧಿಯಾಗಿದ್ದ ತನ್ನ ಅಳಿಯನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದನು.

ಭದ್ರ ಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಮರಾಠರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಜಂ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಅವರ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಭದ್ರ ಕಾಳಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭದ್ರ ಕಾಳಿ ದೇವಿಯ ಕಪ್ಪು ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ದಂತಕಥೆ

ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಸಂಪತ್ತಿನ ದೇವತೆಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ನಗರವನ್ನು ಬಿಡಲು ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಳು. ಕಾವಲುಗಾರ ಸಿದ್ದಿಕ್ ಕೊತ್ವಾಲ್ ಆಕೆಯನ್ನು ತಡೆದು ಗುರುತು ಹಿಡಿದರು. ರಾಜನಿಂದ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯುವವರೆಗೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಬಿಡಬಾರದೆಂದು ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ನಗರದಲ್ಲಿ ಇರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅವನು ತನ್ನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡನು. ಇದು ನಗರದ ಸಮೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಭದ್ರ ದ್ವಾರದ ಬಳಿ ಸಿದ್ದಿಕ್ ಕೊತ್ವಾಲ್‌ಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಸಮಾಧಿ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಭದ್ರ ಕಾಳಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ. ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾದ ರಂಧ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಕುಟುಂಬವು ಆರು ನೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬೆಳಗುತ್ತಿರುವ ದೀಪವನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರ

ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆ ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರ

ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯ ಗೋಪುರದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ೧೮೪೯ ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್‌ನಿಂದ ರೂ. ೮೦೦೦ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ೧೮೭೮ ರಲ್ಲಿ £ ೨೪೩ (ರೂ. ೨೪೩೦) ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ, ಅದನ್ನು ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ ದೀಪದಿಂದ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಬೆಳಗಿಸಲಾಯಿತು, ಅದನ್ನು ೧೯೧೫ ರಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪದಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನ ಮೊದಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ, ಇದು ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು ಆದರೆ ಎ.ಎಮ್.ಸಿ. ಮತ್ತು ಎ.ಎಸ್.ಐ. ಈಗ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ.

ಪುನರಾಭಿವೃದ್ಧಿ

ಒಳಗಿನಿಂದ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ನವೀಕರಣದ ನಂತರ ಗೋಪುರ ಗಡಿಯಾರ

ಭದ್ರಾ ಪ್ಲಾಜಾ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಎ.ಎಮ್.ಸಿ. ಮತ್ತು ಎ.ಎಸ್.ಐ. ಯ ಉಪಕ್ರಮದಿಂದ, ಭದ್ರ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾ ನಡುವಿನ ತೆರೆದ ಜಾಗವನ್ನು ಮೊದಲು ಮೈದಾನ-ಶಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಖಾತೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭೂದೃಶ್ಯವನ್ನು ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲಸವು ೨೬ ಜನವರಿ ೨೦೧೨ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ತೆರೆದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನವೀಕರಣವು ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಯೋಜನೆಗೆ ಅಂದಾಜು ೧೧೫ ಕೋಟಿ ರೂ. ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾ ನಡುವಿನ ವಿಸ್ತಾರವನ್ನು ಈ ಹಿಂದೆ ಮೈದಾನ್-ಶಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಪಾದಚಾರಿ ವಲಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಹೊಸ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೌಕರ್ಯಗಳು, ಮಾರ್ಬಲ್ ಬೆಂಚುಗಳು ಮತ್ತು ಬೀದಿ ಬದಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಿಗೆ ಗೂಡಂಗಡಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭದ್ರಾ ಪ್ಲಾಜಾವನ್ನು ಸಬರಮತಿ ನದಿಯ ಮುಂಭಾಗದಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಪಾದಚಾರಿ ಸೇತುವೆ ಮತ್ತು ಲಾಲ್ ದರ್ವಾಜಾದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಟ್ಟದ ವಾಹನ ನಿಲುಗಡೆಗೆ ಯೋಜನೆಗಳಿವೆ. ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಗ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು ಕೋಟೆ ಅರಮನೆಯ ಮೊದಲ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಮಳಿಗೆಯನ್ನು ನೆಲ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುವುದು. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಜನಾಂಗೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸಹ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಗರ ನವೀಕರಣ ಮಿಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪಾರಂಪರಿಕ ಮತ್ತು ಪಾದಚಾರಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಜೈಶಂಕರ್ ಸುಂದರಿ ಸಭಾಂಗಣ, ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ಸ್ಥಳವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಪುನಃ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.

ಸಿಟಿ ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಜಮ್ ಖಾನ್ ಸರಾಯ್ ಪಕ್ಕದ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರನ್ನು ಆಶ್ರಮ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹಳೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹಳೆ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಕೆಡವಿ ಹೊಸ ಎಂಟು ಅಂತಸ್ತಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ ನಂತರ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಿತು.

ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ

• ಜೀವನ ಪರಿಸರವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗಾಗಿ ವಸತಿ ಮತ್ತು ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ (ಹುಡ್ಕೊ) ಪ್ರಶಸ್ತಿ ೨೦೧೩

ಛಾಯಾಂಕಣ

• 
  ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯ ಶಾಸನ
• 
  ಒಳಗಿನಿಂದ ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆಯ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು
• 
  ರಾಯಲ್ ಸ್ಕ್ವೇರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಚಿನುಭಾಯಿ ಬ್ಯಾರೊನೆಟ್ ಪ್ರತಿಮೆ
• 
  ತೀನ್ ದರ್ವಾಜಾದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಬದಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

• ಅಹಮದಾಬಾದ್
• ಕಂಕಾರಿಯಾ ಸರೋವರ

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಭದ್ರಾ ಕೋಟೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ
• ಫೋಟೋ ಗ್ಯಾಲರಿ