ಕೆ೦ಪ ನ೦ಜಮ್ಮಣ್ಣಿ ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸನ್ನಿಧಾನ

ಸೌಭಾಗ್ಯವತಿ ಮಹಾರಾಣಿ ಶ್ರೀ ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸನ್ನಿಧಾನ ಕೆಂಪ ನಂಜಮ್ಮಣ್ಣಿ (೧೮೬೬-೧೯೩೪) ಅವರು ಮೈಸೂರಿನ ರಾಣಿ ಮತ್ತು ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೮೯೫ ಮತ್ತು ೧೯೦೨ ರ ನಡುವೆ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IV ರವರು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮಹಾರಾಜ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ X ರ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಜ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IV ರ ತಾಯಿ. ಮೈಸೂರು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಹತ್ವದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳು, ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಮಹಾರಾಣಿಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಯುವ ರಾಜಕುಮಾರ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IV ರ ತಾಯಿಯಾಗಿ, ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಶ್ಲಾಘನೀಯ ಆಡಳಿತಗಾರ್ತಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಮೈಸೂರು ರಾಣಿಯರ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಅಪರೂಪದ ರತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕೆ೦ಪ ನ೦ಜಮ್ಮಣ್ಣಿ ದೇವಿ C.I
ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಣಿ
ಮೊಮ್ಮಗನೊ೦ದಿಗೆ ಮಹಾರಾಣಿ ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಜಯಚಾಮರಾಜೇ೦ದ್ರ ಒಡೆಯರ್
ಗಂಡ/ಹೆಂಡತಿ	ಚಾಮರಾಜೇ೦ದ್ರ ಒಡೆಯರ್ X
ಸಂತಾನ
ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IV ಕ೦ಠೀರವ ನರಸಿ೦ಹರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಜಯಲಕ್ಶ್ಮಿ ಅಮ್ಮಣ್ಣಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಅಮ್ಮಣ್ಣಿ ಚೆಲುವರಾಜ ಅಮ್ಮಣ್ಣಿ
ತಂದೆ	ನರಸರಾಜೆ ಅರಸ್
ತಾಯಿ	ಕೆ೦ಪನ೦ಜಮ್ಮನಣ್ಣಿ
ಜನನ	೧೮೬೬ ಕಳಲೆ, ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಮರಣ	೧೯೩೪ ಬೆ೦ಗಳೂರು, ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
ಧರ್ಮ	ಹಿ೦ದು

ಜೀವನ

ಅವರು ೨೬ ಮೇ ೧೮೭೮ ರಂದು ಮಹಾರಾಜ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ X ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ೧೮೮೧ ರಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರೆಂಡಿಶನ್ ಅನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರು ೫೦ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ೧೮ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ರಾಜಕುಮಾರ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ X ಗೆ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. ೧೮೮೪ ರಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ IV ರಾಜ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ತ್ವರಿತ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ, ಅವರಿಗೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಮಗ ಕಂಠೀರವ ನರಸಿಂಹರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಮತ್ತು ಮೂವರು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳೂ ಸಹ ಜನಿಸಿದರು.

ಆಳ್ವಿಕೆ

ಮಹಾರಾಜ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್, ೧೮೯೪ ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಡಿಫ್ತೀರಿಯಾಗೆ ತುತ್ತಾಗಿ, ಹಠಾತ್ ಮರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದರು. ಕೇವಲ ೧೩ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಭರವಸೆಯ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹೀಗೆ ಥಟ್ಟನೆ ಮೊಟಕುಗೊಂಡಿತು. ಅವರು ಕೇವಲ ೩೨ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದರೂ ಈಗಾಗಲೇ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ನಾಯಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಗುರುತು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ರಾಜಕುಮಾರ ಕೃಷ್ಣರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ IV ಇನ್ನೂ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನವರಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅವರ ಸಾವು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಶೂನ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ದುರಂತವನ್ನು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೌರ್ಭಾಗ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ನಷ್ಟವೆಂದು ಖಂಡಿಸಿತು. ರಾಜಮನೆತನವು ಬಹಳ ದುಃಖದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿತು ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರು ಅನಾಥರಾದರು. ಮಹಾರಜರ ನಿಲುವು ಹಾಗಿತ್ತು. ಮಹಾರಾಣಿ ಕೆಂಪನಂಜಮ್ಮಣ್ಣಿಯವರ ಮೇಲೆ ಹೊರೆ ಬಿದ್ದಿತು. ಇತಿಹಾಸವು ಅವರಿಗೆ ಹೊಸ ಸವಾಲನ್ನು ಒಡ್ಡಿತು: ಮೈಸೂರು ನಗರವನ್ನು ತೀವ್ರ ಬುಬೊನಿಕ್ ಪ್ಲೇಗ್ ಹೊಡೆದು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಿತು. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಅವರು ರಾಣಿ-ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡರು, ಅವರು ೧೮೯೫ ರಿಂದ ೧೯೦೨ ರವರೆಗೆ ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಕಠಿಣ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಜನರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರದ್ಧೆ, ಘನತೆ, ಭಕ್ತಿ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಕೋಟೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಅಸಾಧಾರಣ ವಿಧಾನಕ್ಕಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿ೦ದಲೂ ಗೌರವವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.

ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರ್ ಕೆ. ಶೇಷಾದ್ರಿ ಅಯ್ಯರ್ ದಿವಾನರಾಗಿ ಮತ್ತು ಸರ್ ಟಿ.ಆರ್.ಎ ತುಂಬು ಚೆಟ್ಟಿ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, ರೀಜೆನ್ಸಿ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಹಿರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಅನೇಕ ಬಾರಿ ದಿವಾನರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವರ ಸಹೋದರ ಸರ್ ಎಂ. ಕಾಂತರಾಜ್ ಅರಸ್ (ನಂತರ ದಿವಾನ್) ರಾಣಿಯವರ ಖಾಸಗಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೈಸೂರನ್ನು ಕುಸಿತದಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ದಕ್ಷ ಆಡಳಿತದಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿದವು. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ, ಮಾರಿ ಕಣವೆ ಕಣಿವೆ ಆನಿಕಟ್ (ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ), ಹೊಸ ಅರಮನೆ ನಿರ್ಮಾಣ, ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸ್ಥಳಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆ, ಪೈಪ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಶಂಕುಸ್ಥಾಪನೆ ಇವರ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

…there are three jewels in Mysore's history, who have struggled for the country's good. Maharani Lakshamanni, Maharani Sitavilasa Sannidhana, and Maharani Vani Vilasa Sannidhana [Kempa Nanjammani]. She was not only a mother to Krishnara Wadiyar, but also to all the citizens. For the contributions they have made, their names deserve to be written in golden letters…

Prof. Rao Bahadur R Narasimhachar

  ಮಹಾರಾಣಿ ಕೆಂಪನಂಜಮ್ಮಣ್ಣಿ ಅವರು ಮಹಿಳಾ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ನಂಬಿಕೆ ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಹಾರಾಣಿ ಕಾಲೇಜು ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಅವರು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಕಟ್ಟಾ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ನಿವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳು

ಕೃಷ್ಣರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ IV ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದಾಗ, ಅವರು ನಿವೃತ್ತರಾಗುವ ಸಮಯ ಬ೦ದಿತು. ೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೦೨ ರಂದು, ಕೃಷ್ಣರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದರು, ಇದು ಸ್ಮರಣೀಯ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಂತ್ಯ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನ ಸುವರ್ಣ ಯುಗದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಯುಗವು 'ರಾಮರಾಜ್ಯ' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಆಕೆಗೆ CI ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು.

ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ನಂತರ, ಅವರು ೭ ಜುಲೈ ೧೯೩೪ ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಪರಂಪರೆ

ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ 'ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ' ಎಂಬ ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯದೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಸೌಧಗಳಿವೆ, ವಾಟರ್ ವರ್ಕ್ಸ್ (ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ), ಹೆರಿಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಬಾಲಕಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಲೇಜು, ಸೇತುವೆ, ಲೇಡಿಸ್ ಕ್ಲಬ್ ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ, ಇವುಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಅವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತವೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• Royaloo Chetty, T. (1909). A Brief Sketch of the Life of T. R. A. Thumboo Chetty, C.I.E, Formerly Chief Judge and Officiating Dewan of Mysore. Hoe & Co.Madras.