ಆದಿನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿ
ಆದಿನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿ (೧೯೧೬-೧೯೭೫) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಭೂರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ತಂತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಕೇಂದ್ರ ಇಂಧನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, ಧನ್ಬಾದ್ (ಸಿ‍ಎಫ್‍ಆರ್‍ಐ) ಅನ್ನು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ (ಎನ್‍ಸಿ‍ಡಿ‍ಸಿ) ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು, ನಂತರ ಅದನ್ನು ಸಿ‍ಎಫ್‍ಆರ್‍ಐ ಯೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿ ಇಂದಿನ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. [೧] ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಗಾಗಿ ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಭೂಷಣದ ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವವನ್ನೂ ನೀಡಲಾಯಿತು.[೨]
ಆದಿನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿ | |
|---|---|
 | |
| ಜನನ | ೨೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೬ ಪಬ್ನಾ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ |
| ಮರಣ | 26 August 1975 (aged 59) |
| ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) | ಭೂರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಇಂಧನ ತಂತ್ರಜ್ಞ |
| ಸಕ್ರಿಯ ವರ್ಷಗಳು | ೧೯೪೨–೧೯೭೫ |
| ಗಮನಾರ್ಹ ಕೆಲಸಗಳು | ಸಂಸ್ಥೆ ಬಿಲ್ಡರ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸಂಶೋಧನೆ |
| ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು | ಪದ್ಮ ಭೂಷಣ ಪದ್ಮ ಶ್ರೀ ಇಂಪೆರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜ್ ಲಂಡನ್ ಜುಡ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ |
| Signature | |
 | |
ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ
ಬದಲಾಯಿಸಿಆದಿನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿ ಅವರು ೨೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೧೬ [೩] ಜನಿಸಿದರು. ಕಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭೂರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಸರ್ ಪಾಲಿಟ್ ಫಾರಿನ್ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಪಿಎಚ್‌ಡಿ ಪಡೆಯಲು ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಜುಡ್ ಸ್ಮಾರಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದರು. ಭೂರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಬಂಧ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೪೨ ರಲ್ಲಿ ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕೆಮಿಕಲ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಹವರ್ತಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ರಾಯಲ್ ಏರ್ ಫೋರ್ಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ರಾಯಲ್ ಏರ್‌ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಷ್‌ಮೆಂಟ್, ಫಾರ್ನ್‌ಬರೋ ಏರ್‌ಫೀಲ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಧನ ಮತ್ತು ತೈಲ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. . ಯುದ್ಧವು ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಅವರು ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು. ಅವರು ಕೇಂದ್ರ ಇಂಧನ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ (ಸಿ‍ಎಫ್‍ಆರ್‍ಐ), ಧನ್ಬಾದ್ ನ ಶೋಧನೆಯ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದಾಗ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸೈಂಟಿಫಿಕ್ ಅಂಡ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ (ಸಿ‍ಎಸ್‍ಐ‍ಆರ್) ನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ (ಯೋಜನೆ) ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರು ಡೆಪ್ಯುಟಿ ಡೈರೆಕ್ಟರ್ ಆಗಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಜೆಡಬ್ಲ್ಯೂ ವಿಟ್ಟೇಕರ್ ಅವರು ನಿರ್ಗಮಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ೧೯೭೪ ರಲ್ಲಿ [೪] ತಮ್ಮ ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ೧೯೫೩ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಈ ನಡುವೆ, ಅವರು ೧೯೫೦ [೫] ಮ್ಯಾಸಚೂಸೆಟ್ಸ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮರ್ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ಸಿ‍ಎಫ್‍ಆರ್‍ಐ ಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾದ ನಂತರ, ಅವರು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಚಿಲಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ೨೬ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೭೫ ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. ಅವರ ೬೦ ನೇ ಹುಟ್ಟುಹಬ್ಬದ ಎರಡು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಹೃದಯ ಸ್ತಂಭನಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾದರು. [೫]
ಲಾಹಿರಿಯವರ ಸಂಶೋಧನಾ ಆಸಕ್ತಿಗಳು ಪೆಟ್ರೋಗ್ರಫಿ, ಆಕ್ಸಿಡೀಕರಣ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳು, ದ್ರಾವಕ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ, ವೇಗವರ್ಧಕಗಳು ಮತ್ತು ಆಡ್ಸರ್ಬೆಂಟ್‌ಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಇಂಧನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳಿಗೆ ಅವರು ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿದರು. ಇದರಿಂದ ಅವರು ೯೦ ಪೇಟೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು. ಬೀಹೈವ್ ಕೋಕ್ ಓವನ್, ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಉಪಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಂದ ಉಪಯುಕ್ತ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಮತ್ತು ಮರುಪಡೆಯಲು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು, ರಾಳಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ - ಆಧಾರಿತ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ನಿರ್ಣಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯ ಇಂಗಾಲ ಮತ್ತು ಅಯಾನು ವಿನಿಮಯಕಾರಕಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ೫೦೦ ಲೇಖನಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು [೫] ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ: ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನಿಂದ ಅಸಿಟಿಲೀನ್ನ ನೇರ ಉತ್ಪಾದನೆ, [೬] ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ ಹೊಸ ವಿಧಾನ, [೭] ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಮೇಲೆ ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಭೂತಾನ್ ಫ್ರಾಂಟಿಯರ್ ಎಣಿಕೆ. [೮] ಸಿ‍ಎಫ್‍ಆರ್‍ಐ ಯೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. [೯] ೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ತಕ ಪ್ರಯತ್ನವಾದ ಶಕ್ತಿ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೬೫ ರ ಭಾರತೀಯ ಇಂಧನ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ೧೯೭೪ ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇಂಧನ ನೀತಿ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. [೫]
ಲಾಹಿರಿ ಅವರು ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ಸ್, ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಫ್ಯೂಯೆಲ್ಸ್ (ಲಂಡನ್) ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೈನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿ (ಐ‍ಎನ್‍ಎಸ್‍ಎ) ಗಳ ಚುನಾಯಿತ ಫೆಲೋ ಆಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ೧೯೬೮ ರಿಂದ [೯] ೧೯೭೦ ರವರೆಗೆ ಐ‍ಎನ್‍ಎಸ್‍ಎ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಗೌರವವನ್ನು ನೀಡಿತು. [೧೦] ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಗಣರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಗೌರವಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಬಾರಿ ಪದ್ಮಭೂಷಣದ ಮೂರನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಗೌರವಕ್ಕಾಗಿ. [೨] ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಫ್ಯುಯೆಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್, ಅವರು ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಸಂಸ್ಥೆ, ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಆದಿನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿ ಹಾಲ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. [೧೧]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- ↑ "Profile". Central Institute of Mining and Fuel Research. 2016. Retrieved 25 March 2016.
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2016. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 3 January 2016.
- ↑ "24 August 1916". Indianage.com. 2016. Archived from the original on 5 April 2016. Retrieved 25 March 2016.
- ↑ "60 Years of CFRI" (PDF). CFRI. 2016. pp. 5 of 285. Archived from the original (PDF) on 28 March 2016. Retrieved 25 March 2016.
- ↑ ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ ೫.೩ S.Ranga Raja Rao; Ian G.C. Dryden (January 1976). "Obituary: Adinath Lahiri". Fuel. 55: 87. doi:10.1016/0016-2361(76)90079-x.S.Ranga Raja Rao; Ian G.C. Dryden (January 1976). "Obituary: Adinath Lahiri". Fuel. 55: 87. doi:10.1016/0016-2361(76)90079-x.
- ↑ Subhas C. Chakravartty; Devaprasad Dutta; Adinath Lahiri (January 1976). "Reaction of coals under plasma conditions: direct production of acetylene from coal". Fuel - Central Fuel Research Institute. 55 (1): 43–46. doi:10.1016/0016-2361(76)90068-5.
- ↑ A. Lahiri (1961). "National Coal Development Corporation A New Approach". Journal of Mines, Metals & Fuels. 9 (10). ISSN 0022-2755. Archived from the original on 2016-04-11. Retrieved 2022-11-12.
- ↑ Adinath Lahiri (1937). Trekking on the Southern Bhutan Frontier. Calcutta Geological Society. p. 5.
- ↑ ೯.೦ ೯.೧ "Deceased Fellow - INSA". Indian National Science Academy. 2016. Archived from the original on 12 August 2016. Retrieved 24 March 2016.
- ↑ "Notification" (PDF). Gazette of India. 1960. Retrieved 25 March 2016.
- ↑ "Green chemistry key to sustenance". The Telegraph. 22 April 2005. Archived from the original on 9 April 2016. Retrieved 25 March 2016.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
ಬದಲಾಯಿಸಿ- "Padma Shri Awards from West Bengal". Season Media. 2016. Retrieved 25 March 2016.
[[ವರ್ಗ:೧೯೧೬ ಜನನ]]