ಸ್ಪಾರ್ಟಾ

Sparta
	Sparta
	Σπάρτα
	Location of Sparta Territory of ancient Sparta
ರಾಜಧಾನಿ	Sparta
ಭಾಷೆಗಳು	Doric Greek
ಧರ್ಮ	Polytheism
ಸರ್ಕಾರ	Oligarchy
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಯುಗ	Classical Antiquity

37°4′55″N 22°25′25″E / 37.08194°N 22.42361°E / 37.08194; 22.42361

ಸ್ಪಾರ್ಟಾ (ಡಾರಿಕ್ Σπάρτα; ಆಟಿಕ್ Σπάρτη Spartē ) ಅಥವಾ ಲ್ಯಾಸಿಡಮನ್ , ಎಂಬುದು ಲ್ಯಾಕೋನಿಯದ ಯುರೋಟಸ್ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿರುವಂತಹ ಹಾಗು ಆಗ್ನೇಯದ ಕಡೆಗೆ ಪೆಲೊಪೊನೀಸ್ ನ ವರೆಗಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ನಗರ-ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ.^[೧] ಆಕ್ರಮಣಕಾರರಾದ ಡೋರಿಯನ್ನರು ಸ್ಥಳೀಯ ಡೋರಿಯನ್ನರಲ್ಲದ ಜನಾಂಗದವರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 10ನೇ ಶತಮಾನದ ಸುಮಾರಿಗೆ ಇದು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೂಲಕ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. c.ನಿಂದ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 650 ರವರೆಗೆ ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಿಲಿಟರಿ ಭೂ ಒಡೆತನವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಮಿಲಿಟರಿ ಸರ್ವೊಚ್ಛತೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ವನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಮಾಡಿದ ಗ್ರೀಕೊ-ಪರ್ಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ನೇತಾರನೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೨] ಬಾರಿ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಥೆನ್ಸ್ ನ ಮೂಲಕ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ, ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 431 ಮತ್ತು 404 ರ ನಡುವಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪೆಲೊಪೊನೀಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧದ^[೩] ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಥೆನ್ಸ್ ನ ಪರಮ ಶತ್ರುವಾಗಿತ್ತು. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 371 ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಲೆಯುಕ್ಟ್ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಥೇಬ್ಸ್ರಿಂದ ಪರಜಯವಾಗೊಂಡದ್ದು ಗ್ರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಕೊನೆಗಾಣಿಸಿತು. ಆದರೂ ಅದು ಅದರ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 146 ರ ವರೆಗೆ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.

ಮಿಲಿಟರಿ ತರಬೇತಿ ಹಾಗು ಪರಿಣಿತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಕೊಟ್ಟ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅದರ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಪಡೆದಿದೆ. ಇದರ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಸ್ಪಾರಟೈಟ್ಸ್(ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಪಾರ್ಟಾನ್ ನ ಪ್ರಜೆಗಳು) ಗಳೆಂದು , ಮೋಥಕೆ (ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಲ್ಲದ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನನಾಗಿ ಉದಯಿಸಿದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮನುಷ್ಯ) ಗಳೆಂದು, ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್ (ಪ್ರೀಡ್ ಮೆನ್)ಗಳೆಂದು, ಮತ್ತು ಹೆಲಾಟ್ಸ್ ( ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಲ್ಲದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಾಂಗದಿಂದ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ರಾಜ್ಯದ ಅಡಿಯಾಳಾದ ಜೀತದಾಳುಗಳು) ಗಳೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ಪಾರಟೈಟ್ಸ್ ಗಳಿಗೆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವಂತಹ, ಕಠಿಣವಾದ ಅಗೋಗೆ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಫ್ಯಾಲ್ಯಾಂಕ್ಸ್(ಪಂಕ್ತಿವ್ಯೂಹ)ನ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಪಂಚಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ಪುರುಷರೊಡನೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು.

ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅದರ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಪಶ್ಚಿಮದವರು ಅನುಸರಿಸುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಲಿಕೆಯ ಪುನರುದಯದಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಕ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವುದು ಮುಂದುವರೆಸಿತು; ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಲ್ಯಾಕೊನೊಫಿಲಿಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೪]^[೫]

ಹೆಸರುಗಳು

ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ ನಿಂದ ಲ್ಯಾಸಿಡಮನ್ (Λακεδαίμων ) ಅಥವಾ ಲ್ಯಾಸಿಡಮೋನಿಯ' ('Λακεδαιμονία ) ಎಂದು ಸೂಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ; ಇವುಗಳು ಹೋಮರ್ ಹಾಗು ಅಥೇನಿಯಾದ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಾದ ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ನ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿರುವ ಹೆಸರುಗಳಾಗಿವೆ. ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಹೆಸರನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿದ್ದಾನೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಕೆಲವೊಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕೆಳ ನಗರದ ಬದಲಿಗೆ ಟ್ರೇಪ್ನೆ ನಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಮೈಸೀನಿಯನ್ ಕೋಟೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯ (Λακωνία )ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಟಾಯ್ ಗೆಟೋಸ್ ಪರ್ವತದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿರುವ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ನಗರದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಹೆಸರನ್ನು, ಮೆಸ್ಸೆನಿಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರ ನೇರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈಸೀನಿಯನ್ ಗ್ರೀಕ್ ರಾ-ಕೆ-ಡಾ-ಮಿ-ನಿ-ಜೊ ಎಂಬುದು ಲ್ಯಾಸಿಡಮನ್ ಗೆ ಹಿಂದೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದಂತಹ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಲಿನಿಯರ್ B ಉಚ್ಚಾರಾಂಶಸೂಚಕ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ "ಲ್ಯಾಸಿಡಮೋನಿಯನ್" ಎಂದು ಲಿಪ್ಯಂತರ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.^[೬]

ಗ್ರೀಕ್ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಅಪ್ಸರೆ ಟಾಯ್ ಗೇಟ್ ಗೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಲ್ಯಾಸಿಡಮನ್ ಸ್ಯೂಸ್ ನ ಮಗ. ಅವನು ಯುರೋಟಸ್ ನ ಮಗಳಾದ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ವನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು. ಇವಳಿಂದಾಗಿ ಅವನು ಅಮಿಕ್ಲಾಸ್, ಯುರೇಡೈಸ್, ಮತ್ತು ಅಸಿನ್ ನ ತಂದೆಯಾದನು. ಅವನು ರಾಜನಾಗಿದ್ದ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅವನ ನಂತರ ಅವನ ಹೆಸರನ್ನೇ ಇಡಲಾಯಿತು. ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯ ನಂತರ ರಾಜಧಾನಿಗೆ ಅವಳ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು. ಇವನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಮತ್ತು ಅಮೈಕ್ಲೇ ಯ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇವೆ ಎಂದು ಹೇಳುವಂತಹ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸಿ ಆ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಕ್ಲೆಟಾ ಮತ್ತು ಫ್ಯಾನ್ನ ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದಾನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅವನ ಸಮಾದಿಯನ್ನು ಪಕ್ಕದ ಟ್ರೇಪ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು.

ಲ್ಯಾಸಿಡಮನ್ ಆಧುನಿಕ ಗ್ರೀಕ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯದ ಆಡಳಿತ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿಇರುವಂತಹ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರಾಗಿದೆ.

ಭೂಗೋಳ

ಸ್ಪಾರ್ಟಾವು ಲ್ಯಾಕೋನಿಯಾದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗಕ್ಕಿರುವ , ಪೆಲೊಪೊನೀಸ್ ನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು , ಇದಕ್ಕೆ ತಾಜಾನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತಹ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯಾದ ಪ್ರಮುಖ ನದಿಯಾದ ಯುರೋಟಸ್ ನದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿತ್ತು. ಯುರೋಟಸ್ ನ ಕಣಿವೆಯು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೋಟೆಯಾಗಿದ್ದು , ಪಶ್ಚಿಮವನ್ನು Mt. ಟೈಗೆಟಸ್ (2407 ಮೀ)ನಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವವನ್ನು Mt. ಪ್ಯಾರನಾನ್ (1935 m)ನಿಂದಲೂ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ 1000 ಮೀಟರ್ ನಷ್ಟು ಉದ್ದವಿರುವ ಎತ್ತರವಾದ ಮಲೆನಾಡಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದಾಗಿ, ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯ ಅರ್ಕೇಡಿಯ ದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ನೈಸರ್ಗಿಕ ರಕ್ಷಣೆಗಳು ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ಲಾಭವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿವೆಯಲ್ಲದೇ,ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಎಂದಿಗೂ ಲೂಟಿಯಾಗದಂತೆ ಅದಕ್ಕೆ ರಕ್ಷಣೆನೀಡಿವೆ. ನೇಲಾವೃತವಾಗಿದ್ದರೂ, ಲ್ಯಾಕೋನಿಯನ್ ಗಲ್ಫ್ ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಗೈಥಿಯೋ,ಎಂಬ ಬಂದರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವ

ಅದು ಹೇಳುವಂತಹ ಘಟನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪುರಾವೆಗಳು ನಾಶವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹಾಗು ಅವುಗಳು ಜನಪದ(ಮೌಖಿಕ) ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ತಿರುಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಾಗೈತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ.^[೭] ಆದರೂ, ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಾನವರು ನೆಲೆಸಿದ್ದರೂ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಇರುವಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದಿನ ಕೆಲವು ಪುರಾವೆಗಳು,ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನೈರುತ್ಯದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೌಫೋವೊನೊ ಪ್ರದೇಶಗಳ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಕಿಲೋಮೀಟರುಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿರುವ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ನಿಯೋಲಿಥಿಕ್ ಯುಗದವು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಮಣ್ಣಿನಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.^[೮] ಹೋಮರನ ಇಲಿಯಡ್ ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವಂತೆ ಇವುಗಳು ನಿಜವಾದ ಮೈಸೀನಿಯನ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಗುರುತುಗಳಾಗಿವೆ.

ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ಡೋರಿಯನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಉತ್ತರದ ಗಡಿಯ ಮೆಸಿಡೋನಿಯನ್ ಬುಡಕಟ್ಟುಜನರು , ಪೆಲೊಪೊನೀಸ್ ಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆಸಲು ಅಲ್ಲಿನ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ವಶಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಈ ನಾಗರಿಕತೆಯು ತಾಮ್ರಯುಗದ ಉತ್ತಾರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಅವನತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.^[೭] ಅವರದೇ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೊದಲು ಡೋರಿಯನ್ನರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳ ಎಲ್ಲೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಹವಣಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.^[೯] ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಗೈವ್ ಡೋರಿಯನ್ನರ ವಿರುದ್ಧ ಹಾಗು ವಾಯವ್ಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಕೇಡಿಯನ್ ಅಕೀಯನ್ನರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು.ಮೊದಲಿನಿಂದಾಲೇ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಟೈಗೆಟನ್ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಸ್ವರೂಪದಿಂದಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ: ಇದನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಎಂದಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.^[೯]

ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ಇಬ್ಬರು ತರುವಾಯ ಧೃಡಪಡಿಸುವವಂತೆ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ ಎಂಟು ಮತ್ತು ಏಳನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಕಾನೂನು ಇಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಘರ್ಷದಂತಹ ಕಾಲವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಯಿತು.^[೧೦]^[೧೧] ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವೆಂಬಂತೆ ಅವರು ಅವರದೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಸರಣಿಗಳನ್ನೇ ತಂದರು.ತರುವಾಯ ಈ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಅರೆ-ಮಿಥ್ಯ ಎಂದರಲ್ಲದೇ ನ್ಯಾಯನಿಂಬಂಧಕಾರನೆಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಲಿಕುರ್ಗಸ್ ನ ಮೇಲೆ ಆರೋಪಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೧] ಈ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಾರಂಭವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.

ಲಿಕುರ್ಗಸ್

ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ

thumb|ಸ್ಪಾರ್ಟಾದಲ್ಲಿರುವ ಲಿಯೋನಿಡಸ್ I ರಾಜನ ಪ್ರತಿಮೆ

ಎರಡನೆಯ ಮೆಸ್ಸೆನಿಯನ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಪೆಲೊಪೊನೀಸಸ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ವನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಗ್ರೀಸ್ ನ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶತಮಾನಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ,ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಭೂಮಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವ ಸರಿಸಮಾನವಲ್ಲದ ಸೈನ್ಯವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಯಾಗಿತ್ತು.^[೧೨] ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 480 ರಲ್ಲಿ ಲಿಯೋನಿಡಸ್ ರಾಜನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರ ಥೆಸ್ಪಿಯನ್ನರ ಮತ್ತು ಥೆಬನ್ನರ ಸಣ್ಣ ಸೈನ್ಯದ ತುಕಡಿ (ಸರಿ ಸುಮಾರರು 300 ಜನರು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಪಾರಟೈಟ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರು, 700 ಜನರು ಥೆಸ್ಪಿಯನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರು, ಮತ್ತು 400 ಜನರು ಥೆಬನ್ಸ್ ಆಗಿದ್ದರು; ಈ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಕೊನೆಯ ಯುದ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಗಾಯಗೊಂಡವರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗಿರುವ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಾಗಿವೆ),ಪರ್ಶಿಯನ್ ಸೇನೆ ಸುತ್ತುವರೆಯುವ ಮೊದಲೇ ಅದಕ್ಕೆ ಆಕಸ್ಮಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಟ್ರೆಂಪೆಲೇ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಸೈನ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು.^[೧೩] ಪ್ಲಾಟೀಯ ಕದನದಲ್ಲಿ ಪರ್ಶಿಯನ್ನರ ವಿರುದ್ಧ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಂತು ಗ್ರೀಕ್ ನ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಪದ್ಧತಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಸ್ತ್ರಸಮೂಹ, ಸಮರ ತಂತ್ರ ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ರಕ್ಷಾಕವಚ ಹಾಗು ಅವರ ಪಂಕ್ತಿವೂಹ (ಫ್ಯಾಲ್ಯಾಂಕ್ಸ್) ಗಳು ಒಂದು ವರ್ಷದ ನಂತರ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ(ಯೋಗ್ಯತೆ)ಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದವು.

ಪ್ಲ್ಯಾಟೀಯ ಕದನದಲ್ಲಿನ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಗೆಲುವು ಯುರೋಪ್ ಅನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಪರ್ಶಿಯನ್ನರ ಮಹಾತ್ವಾಂಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಕೊ-ಪರ್ಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕೊನೆಗಾಣಿಸಿತು. ಈ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಪ್ಯಾನ್-ಗ್ರೀಕ್ ಸೇನೆ ಗೆದ್ದಿದ್ದರು, ಇಡೀ ಗ್ರೀಕ್ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ನಿಜವಾದ ನೇತಾರನಾಗಿದ್ದು ಪ್ಲ್ಯಾಟೀಯ ಮತ್ತು ಟ್ರೆಮೊಪೈಲೇ ಕದನದಲ್ಲಿ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದಂತಹ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೪]

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ನಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರರ ವಿರುದ್ಧ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕಾದಾಡುತ್ತಿರುವವರಲ್ಲಿ, ಅಥೆನ್ಸ್, ಥೇಬ್ಸ್, ಮತ್ತು ಪರ್ಶಿಯಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವು ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು. ಪೆಲೊಪೊನೀಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧದ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ, ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಐರೋಪ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನೌಕಾಶಕ್ತಿಯಾಯಿತು. ಪ್ರಾಬಲ್ಯತೆಯ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶಿಖರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಗ್ರೀಕ್ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾದ ಅಥೇನಿಯನ್ ನೌಕಾಪಡೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತ್ತು. ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಕಾಲವಾದ 5ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಥೇನಿಯನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದಂತಹ ಹಾಗು ಅನಟೋಲೈ ದಲ್ಲಿರುವ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಕೊಂಡಂತಹ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ನಿಂತುಕೊಂಡಿತು.

ಕಾರಿಂತಿಯನ್ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜ್ಯಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು(ಸಂಯೋಜನೆ) ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು: ಥೇಬ್ಸ್, ಅಥೆನ್ಸ್, ಕಾರಿಂತ್, ಮತ್ತು ಅರ್ಗೋಸ್. ಅನಟೋಲೈದಲ್ಲಿದ್ದಂತಹ ಅದರ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಕಾರಣ ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಮುಂದೆ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲೂ ಅದರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಭಯದ ಕಾರಣ ಪರ್ಶಿಯಾ ಒಕ್ಕೂಟದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅದರ ಆಸರೆಯಾಯಿತು.^[೧೫] ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಸರಣಿಗೆಲುವು ಪಡೆಯಿತು.ಆದರೆ ಪರ್ಶಿಯಾ ಅಥೆನ್ಸ್ ಗೆ ಒದಗಿಸಿದ್ದಂತಹ ಸಂಬಳಕ್ಕಾಗಿ ಯುದ್ಧಮಾಡುವಂತಹ ಗ್ರೀಕ್-ಫಿನೀಷಿಯನ್ ನೌಕಾ ಸೇನೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಿಂಡಸ್ ಕದನದಲ್ಲಿ ಇದರ ಅನೇಕ ಹಡಗುಗಳು ನಾಶವಾದವು. ಈ ಯುದ್ಧ ಉಗ್ರವಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನೌಕಾ ಪಡೆಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿತ್ತು.ಅಥೇನಿಯನ್ ಕಾನಾನ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕರಾವಳಿ ತೀರವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವ ವರೆಗೂ ಹಾಗು ಜೀತದಾಳುಗಳ ದಂಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರಿಗೆ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದ ಭಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವವರೆಗು ಅವರು ಪರ್ಶಿಯನ್ನರ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಹೋಗುವ ಮಹಾತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ.^[೧೬]

ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 387 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳ ಹೋರಾಟದ ನಂತರ {0 ಪ್ಈಸ್ ಆಫ್ ಟ್ಯಾಲಿಡಸ್{/0} ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಇದರ ಪ್ರಕಾರ ಲೋನಿಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರೀಕ್ ನಗರಗಳು ಮತ್ತೆ ಪರ್ಶಿಯನ್ನರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟವು ಹಾಗು ಪರ್ಶಿಯದ ಗಡಿಪ್ರದೇಶಗಳು ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರ ಭಯದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾದವು.^[೧೬] ಯುದ್ಧದ ಪರಿಣಾಮವು ಗ್ರೀಕ್ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಲು ಹಾಗು ಗ್ರೀಕ್ ನ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪರ್ಶಿಯನ್ನರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪುನರ್ದೃಢೀಕರಿಸಿತು.^[೧೭] ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಲೆಯುಕ್ಟ್ರ ಕದನದಲ್ಲಿ ಥೇಬ್ಸ್ ನ ಎಪ್ಯಾಮಿನೊಡಾಸ್ ರಿಂದ ಅನೇಕ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ನಂತರ ಸುದೀರ್ಘವಾದ ಅವನತಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾನ್ ಸೈನ್ಯ ಸೋತದ್ದು ಇದೇ ಮೊದಲು.

ಹುಟ್ಟುತ್ತಲೇ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು, ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅದರ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತಿರುವ ಗುಲಾಮ ಜನಾಂಗವನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಭಯಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರಜೆಗಳ ಅವನತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ಟೀಕೆಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.

ಹೆಲಿನಿಸ್ಟಿಕ್ ಮತ್ತು ರೋಮನ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ

ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 371 ರಲ್ಲಿ ಲೆಯುಕ್ಟ್ರ ಯುದ್ಧದಿಂದ ಮತ್ತು ಅನಂತರದ ಜೀತದಾಳುಗಳ ದಂಗೆಯಿಂದ ಅನುಭವಿಸಿದಂತಹ ನಷ್ಟವನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಇದು ಶತಮಾನಗಳ ವರೆಗೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ(ಸ್ಥಳೀಯ) ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ(ಪ್ರಾಬಲ್ಯ) ಮುಂದುವರೆಯಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿತ್ತು. ಫಿಲಿಪ್ II ಆಗಲಿ ಅವನ ಮಗನಾದ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ಆಗಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ: ಯಾವುದೇ ಆಕ್ರಮಣಗವನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಯೋಚಿಸುವ ವರೆಗೂ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಯುದ್ಧ ಕೌಶಲಗಳು ಗೌರವಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.

ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ನ ಪಶ್ಚಿಮ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕಾಗಿ ಐಲ್ಯಾಂಡ್ ಅನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸುವ (ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು)ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ರಾಜನಾಗಿದ್ದ, ಆಗಿಸ್ III ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 333 ರಲ್ಲಿ ಕ್ರೆಟ್ ಗೆ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು^[೧೮]. ನಂತರ ಆಗಿಸ್, ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತಹ ಮೆಸಿಡನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 331ರಲ್ಲಿ ಮೆಗ್ಯಾಲೊಪೋಲಿಸ್ ನ ಮೇಲೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕುವ ಮೊದಲು ಅದರ ವಿರುದ್ಧ ಗ್ರೀಕ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ತನ್ನ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು.ಜನರಲ್ ಅಂಟಿಪ್ಯಾಟರ್ ನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಮ್ಯಾಸಿಡೋನಿಯನ್ ಸೈನ್ಯ ಅದರ ಶಾಂತಿಗಾಗಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ನಡೆಯಿತು ಹಾಗು ಪಾಳೆಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಮುಖ ಸೈನ್ಯಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿತು^[೧೯]. 5,300 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಮತ್ತು ಅವರ ಒಕ್ಕೂಟದವರು ಕದನದಲ್ಲಿ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು ಹಾಗು ಆಂಟಿ ಪೀಟರ್ ನ ತಂಡಗಳಲ್ಲಿ^[೨೦] 3,500 ಜನರು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದರು. ಆಗ ಆಗಿಸ್ ಗಾಯಗೊಂಡು ಹಾಗು ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲಲೂ ಕೂಡ ನಿಶಕ್ತನಾಗಿ ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಮೆಸಿಡೋನಿಯನ್ ಸೇನೆಯನ್ನು ಮಣಿಸಲು ಅವನನ್ನು ಅವನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಿ ಎಂದು ಅವನ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ. ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜ ಜಾವ್ಲಿನ್ ನಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಡುವವರೆಗು ಮಂಡಿಯೂರಿಕೊಂಡೆ ಅನೇಕ ಶತ್ರು ಸೈನಿಕರನ್ನು ಸಾಯಿಸಿದನು.^[೨೧]

ಅದರ ಅವನತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲೂ,ಸ್ಪಾರ್ಟಾ "ಹೆಲಿನಿಸಮ್(ಗ್ರೀಕ್ ರಾಷ್ಟ್ತ್ರೀಯತೆ) ನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು" ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಯಾಕೋನಿಕ್ (ಸೂಕ್ಷಭಾಷೆಯ) ಚಾತುರ್ಯವನ್ನು ಮರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಫಿಲಿಪ್ II "ನಾನೇನಾದರೂ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಇರದಂತೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ನಾನು ಅಳಿಸಿಬಿಡುವೆ" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಇದಕ್ಕೆ "ಇಫ್"(ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ): ಎಂಬ ಒಂದೇ ಒಂದು ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದರು ಎಂಬ ದಂತಕಥೆಯಿದೆ.^[೨೨]

ಫಿಲಿಪ್, ಪರ್ಶಿಯಾದ ವಿರುದ್ಧ ಗ್ರೀಸ್ಅನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವುದರ ಸಲುವಾಗಿ ಲೀಗ್ ಆಫ್ ದಿ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದಾಗ, ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಅದನ್ನು ಸೇರಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಪ್ಯಾನ್ ಗ್ರೀಕ್ ದಂಡಯಾತ್ರೆ ಒಂದುವೇಳೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಈ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಸೇರುವ ಆಸಕ್ತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ಮೆಸಿಡೋನಿಯನ್ನರು ಡೋರಿಯನ್ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರು, ಅಕ್ಕಿನ್ನರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದವರಾಗಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಈ ವಿಷಯವು ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡಲಾರದು. ಹೀಗೆ ಪರ್ಶಿಯದ ವಿಜಯದ ಮೇಲೆ,ಪರ್ಶಿಯನ್ನರ 300 ರಕ್ಷಾಕವಚಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಕಂಡ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಶಾಸನ "ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಫಿಲಿಪ್ ನ ಮಗನಾದ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್, ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಗ್ರೀಕರಿಗೆ, ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಹೊರದೇಶದವರಿಂದ ಕೊಡಲಾದ ದಾನ [ಎಂಫಸಿಸ್ ಆಡಿಡ್] " ದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ನನ್ನು ಅಥೆನ್ಸ್ ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಪ್ಯೂನಿಕ್ ಯುದ್ಧಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ರೋಮನ್ ಗಣರಾಜ್ಯದ ಸ್ನೇಹಿತನಾಗಿತ್ತು (ಸಹಾಯಕನಾಗಿತ್ತು). ಅಕೀಯನ್ ಸರಣಿಯ ಮೇಲೆ ಅಂತಿಮಾಗಿ ನಿರ್ಬಂಧವನ್ನು ಹೇರಿದಾಗ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತಾಯ ಹಾಡಲಾಯಿತು. ರೋಮನ್ ಜನರಲ್ ಆದ ಲೂಸಿಅಸ್ ಮುಮ್ಮಿಯಸ್ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 146 ರಲ್ಲಿ ಗ್ರೀಸ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ರೋಮನ್ ವಿಜಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅದರ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುವ ರೋಮನ್ ಗಣ್ಯರಿಗೆ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಆಕರ್ಷಣೀಯ ನಗರವಾಯಿತು. ಎಲ್ಲರು ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ, ಆಂಡ್ರಿನೋಪಲ್ ಕದನದಲ್ಲಿ(AD 378) ರೋಮನ್ ನ ಬಲಿಷ್ಠ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ದುರ್ಘಟನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರ ಪಂಕ್ತಿವ್ಯೂಹ ಸೈನಿಕ ಪಡೆ ಕದನದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಸಿಗಾತರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.^[೨೩]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ

ಬೈಸ್ಯಾಂಟೈನ್ ಮೂಲದ ಪ್ರಕಾರ,ಲ್ಯಾಕೋನಿಯನ್ ಭೂಭಾಗದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳು ಕ್ರಿಸ್ತಶಕ 10ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ? ಆಗುವವರೆಗು ಅಜ್ಞಾನದಲ್ಲೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೇ ಡಾರಿಕ್-ಮಾತನಾಡುವ ಜನಾಂಗವು ಇಂದು ಟಾಸ್ಕೋನಿಯ ದಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿದೆ. ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯವನ್ನು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೈಸ್ಟ್ರಾಸ್ ಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಆಟೋ ಆಫ್ ಗ್ರೀಸ್ ರಾಜನ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಸ್ಪಾರ್ಟಿ 1834 ರಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.

ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಸಮಾಜದ ರಚನೆ

ಸಂವಿಧಾನ

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಡಾರಿಕ್ ರಾಜ್ಯವು, ಡಾರಿಕ್ ಕ್ರಿಟನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಈ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಗೈಡ್ ಮತ್ತು ಯುರಿಪಾಂಟಿಡ್ಸ್ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ^[೨೪] ಸೇರಿದಂತಹ ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಬಂದಂತಹ ರಾಜರುಗಳು ಆಳಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಾವಿಸಿರುವಂತೆ ಹೆರ್ಯಾಕಲ್ಸ್ ನ ವಂಶಜರು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಮಾನತೆ ಎರಡರಲ್ಲಿಯೂ ಒಬ್ಬ ಮತ್ತೊಬ್ಬನ್ನ ನಿರಾಕಾರಣಧಿಕಾರದ(ವೀಟೋ) ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಪ್ರಜೆಗಳ ಶಾಸನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೂಲ ಹಕ್ಕುಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜ್ಯ ರಹಸ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅಜ್ಞಾತದಲ್ಲಿವೆ.

ರಾಜರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ , ನ್ಯಾಯಿಕ, ಮತ್ತು ಸೈನಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯವಾಗಿದ್ದವು. ಇವರುಗಳು ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಪುರೋಹಿತರಾಗಿದ್ದರು ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವ ಡೆಲ್ಫಿನ್(ದೇವವಾಣಿ)ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳದೊಡನೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ(ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 450 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ), ಅವರ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ದತ್ತುಸ್ವೀಕಾರದ, ಉತ್ತಾರಾಧಿಕಾರಿಣಿಯ ಹಾಗು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಸಿವಿಲ್(ನಾಗರಿಕರ ಹಕ್ಕು ಬಾಧ್ಯತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೊಕ್ಕದ್ದಮೆ) ಮತ್ತು ಕ್ರಿಮಿನಲ್(ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮೊಕದ್ದಮೆ) ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಹಿರಿಯರು (ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ)ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಧಿಕೃತ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ತಂಡ ,ಮತ್ತು ಜೆರೋಸಿಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಥಳಿಯ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜೆರೋಸಿಯ ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ 60 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟ 28 ಹಿರಿಯ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಆರಿಸಲ್ಪಡುವ ಮತ್ತು ರಾಜವಂಶದ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದಂತಹ ಹಾಗು ಇಬ್ಬರು ರಾಜರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.^[೨೫] ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಕೀಯ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಈ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯೊಡನೆ ಚರ್ಚಿಸಿದ ನಂತರ ಡಮೋಸ್ ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿರುವಂತಹ ಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ವಿನಂತಿಸಬುಹುದು. ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಜೆಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದನ್ನು ಮತಚಲಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.^[೨೬]^[೨೭]

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದಲ್ಲಿ ರಾಜತ್ವ "ಒಂದು ಬಗೆಯ ಮೀತಿಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ಜನರಲ್ ನ ಅಧಿಕಾರ" ದಂತಿತ್ತು ಎಂದು ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ವಿವರಿಸಿದಾನೆ.(Pol. iii. I285a),^[೨೮] ಆದರೂ ಐಸೋಕ್ರೆಟ್ಸ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು "ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಮೇಲಿನ ಒಡೆತನಕ್ಕಾಗಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮಿತಜನತಂತ್ರಕ್ಕೆ ವಸ್ತುವಾಗಬಹುದು" ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾನೆ (iii. 24).^[೨೯] ಅದೇನೇ ಆದರೂ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ, ರಾಜಮನೆತನದ ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ(ಅಧಿಕಾರವಧಿಯ) ನಂತರ ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಪರ್ಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧ ನಡೆದಂತಹ ಕಾಲದಿಂದ ರಾಜ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಘೋಷಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡನು. ಅಲ್ಲದೇ ಯುದ್ಧ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಎಫರ್ ಗಳ ಜೊತೆ ಸೇರಬೇಕಾಯಿತು. ಹೊರಗಿನ ನೀತಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಅವನು ಎಫರ್ ಗಳಿಂದ ಪದಚ್ಯುತಿಗೊಳಗಾಗಬೇಕಾಯಿತು.

ಕಾಲಸರಿದಂತೆ ರಾಜನು ಕೇವಲ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಜನರಲ್ ಆಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡನು. ನಿಜವಾದ ಅಧಿಕಾರ ಎಫರ್ ಮತ್ತು ಜೆರೋಸಿಯಗಳಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

ಪೌರತ್ವ

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳು ಪ್ರಜೆಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅಗೋಗೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟವರು ಮಾತ್ರ ಇದರ ಪ್ರಜೆಗಳಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಪಾರಟೈಟ್ಸ್ ನ ಜನರು ಮಾತ್ರ ಅಗೋಗೆ ಪಡೆಯಲು ಅಱರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳೆಂದು ತೋರಿಸಬಲ್ಲ ಜನರು ಮಾತ್ರ ಇದಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯರಾಗಿತ್ತಾರೆ.

ಎರಡು ವಿನಾಯಿತಿಗಳಿವೆ. ಟ್ರೊಫಿಮೋಯ್ ಅಥವಾ "ಸಾಕು ಮಕ್ಕಳು" ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾದ ಹೊರದೇಶದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಥೇನಿಯನ್ ಜನರಲ್ ಎಸ್ಕೆನೊಫೋನ್, ಅವನ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ಟ್ರೊಫಿಮೋಯ್ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಮತ್ತೊಂದು ವಿನಾಯಿತೆಯೆಂದರೆ ಸ್ಪಾರ್ಟೈಟ್ ವಿದಿವಿಹಿತವಾಗಿ ಅವನನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಅವನ ಜೀವನದ ಖರ್ಚು ವೆಚ್ಚವನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಹೆಲೋಟ್ ನ ಮಗನನ್ನು ಸ್ಯಿನ್ಟ್ರೋಪೋಸ್ಆಗಿ ದಾಖಲಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು (ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿತ್ತು). ಒಂದು ವೇಳೆ ಸ್ಯಿನ್ಟ್ರೋಪೋಸ್ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿದ್ದರೆ ಸ್ಪಾರ್ಟೈಟ್ ಆಗುವಂತೆ ಅವನನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೩೦]

ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುವಂತಹ ಇತರ ಜನಾಂಗವಾಗಿದೆ. ಇವರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರದೇಶದ ಮುಕ್ತ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳಾಗಿದ್ದರೆ ಇವರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಜೆಗಳಲ್ಲ ಜೀತದಾಳುಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ ,^[೩೧] ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಜೀತದಾಳುಗಳು. ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರಲ್ಲದ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸಂತತಿಯು ಅಗೋಗೆ ಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ . ಅಗೋಗೆಯ ಖರ್ಚನ್ನು ಭರಿಸಲಾಗದಂತಹ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಅವರ ಪೌರತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪ್ರಜೆಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಮತ್ತೆ ನೀಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ವಲಸಿಗರು ಇಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೀರಿಸಬಹುದು, ಇದು ಜೀತದಾಳುಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಅಪಾಯಕರವಾಗಿದೆ ಹೀಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆದರೆ ಇದು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಘಾತಕವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಜೀತದಾಳುಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್

ಜೀತದಾಳುಗಳು

ಲ್ಯಾಕೋನಿಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಅಲ್ಪ ಸಂಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲಿರುವಂತಹ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರ ವರ್ಗವೆಂದರೆ ಜೀತದಾಳುಗಳದು(ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕ್ ನಲ್ಲಿ Εἵλωτες / Heílôtes ).^[೩೨]^[೩೩]

ಜೀತದಾಳುಗಳು ಮೂಲತಃ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಿದಂತಹ ಹಾಗು ಅನಂತರ ಗುಲಾಮರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಂತಹ ಮೆಸ್ಸೆನಿಯ ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಕೋನಿಯದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಬಂದಂತಹ ಸ್ವತಂತ್ರ ಗ್ರೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರೀಕ್ ನ ಇತರ ನಗರ-ರಾಜ್ಯಗಳ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪ್ರಜೆಗಳು ಯುದ್ದಕ್ಕೆ ಬಳಸದೆ ಇತರ ವ್ಯಾಪಾರಗಳಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತಹ ಅರೆಕಾಲದ ಸೈನಿಕರಾಗಿದ್ದರು. ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪುರುಷರು ಪೂರ್ಣಾವಧಿಯ ಸೈನಿಕರಾದ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ದೈಹಿಕ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಅವರು ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.^[೩೪] ಜೀತಗಾರವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನೆಲದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸಾಯ ಮಾಡಲು ಕೌಶಲವಿಲ್ಲದ ಜೀತದಾಳುಗಳಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಜೀತಗಾರ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೊಲೆಯುಡಿಸುವ ದಾದಿಗಳಂತೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಜೀತಗಾರವರ್ಗದವರು ಯೋಧನಾಗಿರದೆ ಜೀತದಾಳಿನಂತೆಯೂ ಕೂಡ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸೇನೆಯೊಡನೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಟ್ರೆಮೊಪೈಲೇ ಕದನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಗ್ರೀಕ್ ನ ಸಾವು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮುನ್ನೂರು ಐತಿಹ್ಯ ಸೈನಿಕರ ಸಾವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿರದೆ ತೆಸ್ಪಿಯನ್ ಮತ್ತು ಥೆಬಾನ್ ತಂಡಗಳ ನೂರಾರು ಜನರ ಹಾಗು ಜೀತವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಅನೇಕ ಜೀತದಾಳುಗಳ ಸಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.^[೩೫]

ಜೀತವರ್ಗದವರ ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಧಣಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧ ಆಗಾಗ ಪ್ರತಿಕೂಲತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ "ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಜೀತವರ್ಗದವರ ವಿರುದ್ಧ ಮುಂಜಾಗ್ರತಾ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು "ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ.^[೩೬]^[೩೭]

ಮೈರನ್ ಆಫ್ ಪ್ರಿಯೇನ್ಸ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ^[೩೮] ನ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 3 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ,

"They assign to the Helots every shameful task leading to disgrace. For they ordained that each one of them must wear a dogskin cap (κυνῆ / kunễ) and wrap himself in skins (διφθέρα / diphthéra) and receive a stipulated number of beatings every year regardless of any wrongdoing, so that they would never forget they were slaves. Moreover, if any exceeded the vigour proper to a slave's condition, they made death the penalty; and they allotted a punishment to those controlling them if they failed to rebuke those who were growing fat".^[೩೯]

ಪ್ಲೂಟಾರ್ಚ್, ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಜೀತಗಾರವರ್ಗದವರನ್ನು "ಒರಟಾಗಿ ಮತ್ತು ಕ್ರೂರವಾಗಿ" ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಕೂಡ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ: ಅವರು ಶುದ್ಧ ವೈನ್ ಅನ್ನು ಕುಡಿಯುವಂತೆ ಜೀತದಾಳುಗಳನ್ನು ಬಲವಂತಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.( ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀರನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ಕುಡಿಯುವಂತಹದ್ದು - ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ)"…ಅಲ್ಲದೇ ಕುಡಿದಿರುವ ಮನುಷ್ಯ ಹೇಗಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ನೋಡಲೆಂದು ಅವರನ್ನು ಅದೇ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು;ಸಿಸ್ಸಿಟಿಯ(ನಿರ್ಬಂಧಿತ ಜೌತಣಕೂಟಗಳು) ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅಸಹ್ಯವಾಗಿ ನರ್ತಿಸುವಂತೆ ಹಾಗು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು … "^[೪೦]

ಗ್ರೀಕ್ ನ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ವಿನಾಯಿತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಗ್ರೀಕನ್ನರಲ್ಲದ ಚಾಟೆಲ್ ಗುಲಾಮರಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಜೀತಗಾರವರ್ಗದವರಿಗೆ ಮತಚಾಲಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕವಿಯಾದ ಟೈರ್ಟಾಯಸ್ , ಜೀತಗಾರರಿಗೆ ಮದುವೆಯಾಗುವ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾನೆ.^[೪೧] ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ನ ಹೇಳಿರುವ ಪ್ರಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಅವಕಾಶ ಹಾಗು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವ ಅವಕಾಶವು ಇದ್ದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.^[೪೨]

ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಎಫರ್ ಗಳು ಕಚೇರಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅವರು ಸಂಸ್ಕಾರವೆಂಬಂತೆ ಜೀತವರ್ಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಘೋಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಮೂಲಕ ಮತಾಚಾರಣೆಯು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಪಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಅವರನ್ನು ಸಾಯಿಸಲು ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೪೩] ಕ್ರಿಪ್ಟಿಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ರಹಸ್ಯ ಸಂಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಅಗೋಗೆ ಯ ಪದವೀಧರರಾದ ಕ್ರಿಪ್ಟೆಸ್ ಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. (sing. κρύπτης).^[೪೪]

ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 424 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ, ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಈ ಮತಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಾವಿರದಷ್ಟು ಜೀತದಾಳುಗಳನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಕೊಂದಿದ್ದರು. ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ:

"ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆಯಲು ಶತ್ರುಗಳಿಗಿಂತ ತಾವು ಶಕ್ತಿವಂತರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಜೀತದಾಳುಗಳು ಮುಂದೆ ಬರುವಂತೆ ಘೋಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಅವರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು; ಅವರನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಮೊದಲು ಲೂಟಿಮಾಡುವಂತಹ ಮತ್ತು ದಂಗೆ ಮಾಡುವಂತಹ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಅವರ ಸ್ವತಂತ್ರವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಯಾರು ಕಿರೀಟವನ್ನು ಧರಿಸುವರು ಹಾಗು ತಮಗಾಗಿ ಸಂತೋಷವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೋ ಅಂತಹವರನ್ನು ಸಂದರ್ಭಕ್ಕನುಸಾರವಾಗಿ ಎರಡು ಸಾವಿರದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತಿತ್ತು. ಅದೇನೇ ಆದರೂ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಅವರನ್ನು ಕೊಂದುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನು ಹೇಗೆ ಸತ್ತನೆಂದು ಯಾರಿಗೂ ಎಂದಿಗೂ ತಿಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ."^[೪೫]^[೪೬]

ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್

ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್ ಗಳು ಕೂಡ ಜೀತಗಾರವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಾಮ್ಯವಿರುವಂತಹ ಮೂಲದಿಂದಲೇ ಬಂದಂತವರು ಆದರೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಭಿನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪೌರ ಹಕ್ಕನ್ನು ಅನುಭವಿಸದಿದ್ದರರೂ , ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಜೀತವರ್ಗದವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಷ್ಟು ಒರಟಾಗಿ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಿಗೆ ವಿಧೇಯತೆಯಿಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲ ರೀತಿಯ ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಿಲಿಟರಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಪರಿಣಿತ ವಿಮಾನಚಾಲಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.^[೪೭] ಆದರೂ ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯಿಕ್ ಕಾಲಾಳುಗಳು ಯಾವಾಗಲಾದರೊಮ್ಮೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ಲ್ಯಾಟೀಯ ಕದನದಲ್ಲಿ,ರಕ್ಷಾಕವಚಗಳ ಮತ್ತು ಆಯುಧಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದ್ದು ಹಾಗು ಅವುಗಳನ್ನು ರಿಪೇರಿ ಮಾಡಿದ್ದು ಪೆರೋಯ್ ಕಾಯ್ ಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.^[೪೮]

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ವಾಣಿಜ್ಯ ಅಥವಾ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕಾನೂನಿನಿಂದಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದನೆ ಪರಿವೊಯ್ ಕೊಯ್ ಕೈಸೇರಿದವು. ಅಲ್ಲದೇ ಅವರು ಬಂಗಾರ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು.(ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ) ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕರೆನ್ಸಿ ಕಬ್ಬಿಣದ ಗಟ್ಟಿಗಳನ್ನು^[೪೯] ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು,ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕಳ್ಳತನ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹಾಗು ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿಸುವಂತೆ ಹಾಗು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.^[೫೦] ಈ ಸಂಪತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಭೂಆಸ್ತಿಯಿಂದ ಬರುತ್ತಿತ್ತಲ್ಲದೇ,ಇದು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದಂತಹ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಾಗುವಳಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಜೀತದಾಳುಗಳ ವರ್ಷದ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದರೆ ಒಡೆತನವನ್ನು ಸಮನಾಗಿ ಹಂಚುವ ಈ ಪ್ರಯತ್ನ ವಿಫಲವಾಯಿತು:ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಪತ್ತಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪೆಲೊಪೊನೀಸಿಯನ್ ಯುದ್ಧನಡೆದ ಕೆಲ ಕಾಲದ ನಂತರ ಹೊರಡಿಸಲಾದ ಎಪಿಟ್ಯಾಡಿಯಸ್ ಕಾನೂನಿನ ನಂತರ ಈ ಕಂದಕ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು.^[೫೧]

ಜೀತದಾಳುಗಳು ಸಾಗುವಳಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಜಮೀನುಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂತಹ ಯಾವುದೇ ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಳ್ಳ ಪ್ರಜೆಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಹೊಂದಿದರು. ಕಾಲ ಸರಿದಂತೆ ಭೂಮಿಯ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಗ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಭೂಮಾಲೀಕರ ಕೈಸೇರಿತು, ಆದರೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಪ್ರಜೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕುಸಿಯಿತು. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 5ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ 10,000 ಪ್ರಜೆಗಳಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ನ ಕಾಲಕ್ಕೆಲ್ಲ(384–322 ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ) 1,000 ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 244 ರಲ್ಲಿ ಆಗಿಸ್ IV ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ 700ಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಿತು. ಹೊಸ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಾಯಿತು. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗದೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವವರಿಗೆ ಹಾಗು ತಡವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾದವರಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ದಂಡಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೂ ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ತಡವಾಗಿ ಬಂದವಲ್ಲದೇ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಪಲವಾಗಿದ್ದವು.

ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದಲ್ಲಿನ ಜೀವನ

ಹುಟ್ಟು ಮತ್ತು ಸಾವು

ಈ ರಾಷ್ಟ್ರವು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಮಿಲಿಟರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವ ನೀಡಿದೆ, ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೆ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ಸೈನ್ಯದೆಡೆಗೆವಾಲುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಮಿಲಿಟರಿ ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಮಗು ಜನಿಸಿದ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲದ ನಂತರದಲ್ಲೇ ಮಗು ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿದೇ ಎಂದು ನೋಡಲು ಮಗುವಿನ ತಾಯಿ ಮಗುವನ್ನು ವೈನ್ ನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮಗು ಬದುಕುಳಿದರೆ ಮಗುವಿನ ಅಪ್ಪ ಅದನ್ನು ಜೆರೋಸಿಯಾದ ಮುಂದಿರಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಮಗುವನ್ನು ಸಾಕುವುದೋ ಬೇಡವೋ ಎಂದು ಜೆರೋಸಿಯ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಮಗುವನ್ನು ಒಂದು ವೇಳೆ "ಅನಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಕುರೂಪಿ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, ಮಗುವನ್ನು ಸೌಮ್ಯೋಕ್ತಿ ಭರಿತವಾಗಿ ಅಪೋಥೇಟ್ (Gr., ἀποθέτας , "ಡೆಪಾಸಿಟ್ಸ್") ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಟೈಗೆಟೋಸ್ ಪರ್ವತದ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕಂದಕಗಳಿಗೆ ಎಸೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೫೨]^[೫೩] ಇದು ಸರಳ ರೂಪದ ಸುಸಂತಾನಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.^[೫೨] ಕಾರ್ಯ

ಅಥೆನ್ಸ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡದಿರುವ ಮಗುವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಬಿಡುವ (ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ) ಪದ್ಧತಿ ಇತ್ತೆಂಬುದ್ದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.^[೫೪]

ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಮೃತಪಟ್ಟಾಗ , ವಿಜಯೋತ್ಸವಾದ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿ ಮೃತಪಟ್ಟಂತಹ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕೆತ್ತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತಲೆಗಲ್ಲನ್ನು ಕೊಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಅಥವಾ ದೇವರ ಸೇವೆಯಲ್ಲೇ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ ಅಥವಾ ಹೆರಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಶಿಕ್ಷಣ

ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನ್ ಪುರುಷರು ಅವರ ಏಳನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಅಗೋಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವರು. ಅಗೋಗೆ ಯನ್ನು ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಲು ರಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಹುಡುಗರು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಮೆಸ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಕದಿಯುವ ಕೌಶಲವನ್ನು ಕಲಿತುಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ಅವರನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅರೆಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿರಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಆಂತರ್ಯ ಯುದ್ಧದ ತರಬೇತಿಯ ಹೊರತಾಗಿ ಹುಡುಗರು ಓದುವುದನ್ನು ಬರೆಯುವುದನ್ನು ಸಂಗೀತ ಹಾಗು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹುಡುಗರು ಒಂದು ವೇಳೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಾಕುವಷ್ಟು "ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ"(ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ) ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಡಲು ವಿಫಲವಾದರೆ ಅವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ದಂಡನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೫೫] ಹನ್ನೆರಡನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾಗದ ಯುವಕರಿಗೆ ಅಗೋಗೆ ವಯಸ್ಸಾದ ಪುರುಷ ಸಲಹೆಗಾರನನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಆಜ್ಞೆಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ವಯಸ್ಸದ ಮನುಷ್ಯ ತಂದೆಯ ಬದಲಿಗೆ ಅವನ ಕರ್ತವ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಹಾಗು ಅವನ ಕಿರಿಯ ಜೊತೆಗಾರನಿಗೆ ಮಾದರಿ ಮನುಷ್ಯನಾಗಬೇಕು ಎಂದು ಅಪೇಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ;ಅದೇನೇ ಆದರೂ ಅವರು ನ್ಯಾಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಲೈಗಿಂಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಖಚಿತವಾಗಿದೆ.(ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರ ಪೆಡರಾಸ್ಟ್ರಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ).^[೫೬]

ಹದಿನೆಂಟನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಯುವಕರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಸೈನ್ಯದ ಕಾಯಂ ಸದಸ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅಗೋಗೆ ಯಿಂದ ಹೊರಬಂದ ಮೇಲೆ ಅವರನ್ನು ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.ಅದಾದ ತಕ್ಷಣ ಕೆಲವರಿಗೆ ಕೇವಲ ಚಾಕುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೊಟ್ಟು ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನ ಕಡೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗು ಅವರ ಚಾತುರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಮೋಸಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅಲ್ಲಿ ಬದುಕುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನೇ ಕ್ರಿಪ್ಟಿಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಜೀತದಾಳುಗಳ ಜನಾಂಗದವರಲ್ಲಿ ಭಯಹುಟ್ಟಿಸಲು ಹಾಗು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವಂತಹ ದೊಡ್ಡ ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ ಜೀತದಾಳುಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವುದು ಮತ್ತು ಯಾವಾ ಜೀತದಾಳನ್ನು ಬೇಕಾದರು ಕೊಲ್ಲುವುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.^[೫೭]

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಹುಡುಗಿಯರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ದೊರೆತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಹುಡುಗರ ಶಿಕ್ಷಣ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಆದರೆ ಮಿಲಿಟರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಕೊಡದ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸಂಪ್ರದಾಯಬದ್ಧ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಅವರು ಪಡೆದಿರುವಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಿದಾಗಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ವಿಶೇಷವಾಗಿತ್ತು. ಇನ್ಯಾವುದೇ ನಗರ- ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪಡೆದಿಲ್ಲ.^[೫೮]

ಮಿಲಿಟರಿ ಜೀವನ

ಗ್ರೀಸ್ ನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಾಹಲಯದಲ್ಲಿರುವ, ತಲೆಕಾಪು ಧರಿಸಿದ ಕಾಲಾಳಿನ ಮಾರ್ಬಲ್ ಪ್ರತಿಮೆ(ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 5ನೇ ಶತಮಾನ)

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ನಾಗರಿಕ ಇಪ್ಪತ್ತನೇಯ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಯಾವುದಾರು ಒಂದು ಸಿಸ್ಸಿಟಿಯ ದಲ್ಲಿ(ಭೋಜನದ ಮೆಸ್ ಗಳು ಅಥವಾ ಕ್ಲಬ್ ಗಳು) ಅವನ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸದಸ್ಯನಾಗಬೇಕೆಂದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನು ಸುಮಾರು ಹದಿನೈದು ಮಂದಿಯನ್ನಾದರೂ ಸೇರಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತೊಬ್ಬರೊಂದಿಗೆ ಹೇಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಹಾಗು ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟಿರಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರತಿ ಗುಂಪು ಕಲಿಯುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರು ಅವರ ಮೂವತ್ತನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಹಾಗು ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು . ಕೇವಲ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ ಪ್ರಜೆಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು.ಅಲ್ಲದೇ ಕಾನೂನಿಂದ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲದಿರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಸಿಸ್ಸಿಟಿಯ ಗೆ ಹಣಕಾಸಿನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಮಾಡಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬೇಕು.^[೫೯]

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪುರುಷರು ಅರವತ್ತನೇ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಕಾಯಂ ಸದಸ್ಯರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಪುರುಷರು ಅವರ ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗಬಹುದಿತ್ತು ಆದರೆ ಅವರ ಮುವತ್ತನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುವವರೆಗೂ ಅವರು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಸೈನಿಕ ಅವನ ಸಹ ಸೈನಿಕನಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡವನಲ್ಲ(ಶ್ರೇಷ್ಠನಲ್ಲ) ಎಂಬ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಇಡುವಂತಹ ಅವರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ಹಾಗು ಫ್ಯಾಲ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ನ ಶಿಸ್ತುಗಳಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಅವರು "ಹೊಮೋಯ್ ಒಯ್ " (ಸಮಾನರು) ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.^[೬೦] ಇದುವರೆಗಿನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾಗಳು ತಮ್ಮ ಯುದ್ಧದ ಗುಂಗಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದಿದ್ದಾರೆ.^[೬೧]

ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪುರುಷರು ಯುದ್ದಕ್ಕೆ ಹೊರಟಾಗ ಅವರ ಹೆಂಡತಿಯರು (ಅಥವಾ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಹತ್ವದ ಬೇರೆ ಮಹಿಳೆ) ಪದ್ದತಿಯಂತೆ ಅವರ ಗುರಾಣಿಯನ್ನು ಕೈಗೆ ಕೊಟ್ಟು "ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಅಥವಾ ಇದರ ಮೇಲೆ" (Ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς, Èi tàn èi èpì tàs )ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ನಿಜವಾದ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಕೇವಲ ವಿಜಯಿಗಳಾಗಿ(ಅವರ ಗುರಾಣಿಗಳನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು) ಅಥವಾ ಶವವಾಗಿ(ಅದರ ಮೇಲೆ ತರಲಾಗುವ ಮೂಲಕ) ಮಾತ್ರ ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಬೇಕು ಎಂಬುದು ಇದರ ಅರ್ಥವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ.^[೬೨] ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕಾಲಾಳು ಅವನ ಗುರಾಣಿಯಿಲ್ಲದೇ ಸ್ಪಾರ್ಟಾಕ್ಕೆ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಹಿಂದಿರುಗಿದನೆಂದರೆ ಅವನು ರಣರಂಗದಿಂದ ಓಡಿ ಬರುವಾಗ ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬಿಟ್ಟು ಬಂದಿರುತ್ತಾನೆಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು: ಅಂತಹವರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಅಥವಾ ಅವರನ್ನು ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಿಬಿಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಬ್ಬ ಸೈನಿಕ ತಲೆಕಾಪನ್ನು ಮತ್ತು ಎದೆಕಾಪು ಅಥವಾ ಕಣಕಾಲಿನ ಕಾಪನ್ನು (ಕಾಲಿನ ರಕ್ಷಾಕವಚ) ಕಳೆದುಕೊಂಡರೆ ಅವನನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಆಯುಧಗಳು ಒಬ್ಬನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲೆಂದೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ರಕ್ಷಾಕವಚದ ಭಾಗಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಗುರಾಣಿ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ಸೈನಿಕನನ್ನು ಮಾತ್ರ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸೈನಿಕರನ್ನು ಅಪಾಯದಿಂದ ಪಾರುಮಾಡಲು ಭದ್ರವಾಗಿ ಅಡಗಿರುವ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನ್ ಫ್ಯಾಲ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಕೂಡ ಸೈನಿಕರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿದ್ದಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಗುರಾಣಿ ಘಟಕದ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ಒಬ್ಬ ಸೈನಿಕನ ಸಂಕೇತವಾಗಿರದೇ ಇಡೀ ತಂಡದ ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಅವನ ಸಹ ಸೈನಿಕನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಗುರುತರವಾದ ಹೊಣೆ-ಊಟದ ತಂಡದ ಜೊತೆಗಾರೋ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರು ಹಾಗು ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧಿಗಳುನ್ನೂ ಕೂಡ ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.

ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್ ನ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಿಲಿಟರಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಿಜವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ದೂರಾಲೋಚನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಗಮನಿಸಿದ್ದಾನೆ:

ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ಪಶುವಿನಂತೆ ವರ್ತಿಸದೇ ಯಾರು ನಿಜವಾದ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೋ ಅಂಥವರು ನಾಗರಿಕರು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪಶುವಿನಂತೆ ವರ್ತಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ ನಿಜವಾದ ನಾಗರಿಕನಂತೆ ವರ್ತಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಂತವರು ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬರ ಮೇಲೆಯೇ ಗಮನಕೊಟ್ಟು ಬೇರೆಯವರನ್ನು ಕಡೆಗಾಣಿಸುತ್ತಾರೋ ಅಂತಹವರು ಮನುಷ್ಯರಿಂದ ಯಂತ್ರಗಳಂತಾಗುತ್ತಾರೆ ಹಾಗು ಅಂತಹವರು ನಗರದ ಜೀವನದ ಒಂದು ಮುಖಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕೀಳರಿಮೆಯಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಗಿಸುತ್ತಾರೆ.^[೬೩]

ತಾಯಂದಿರೂ ಕೂಡ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪುರುಷ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಸೈನಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ನೀವನ ಶೈಲಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಿಂದ ತಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಹತ್ತಿರ ಓಡಿಹೋದಂತಹ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸೈನಿಕರ ಕಥೆಗಲು ಇವೆ. ಹೀಗೆ ಯುದ್ಧದಿಂದ ತಾಯಿಯ ಬಳಿಗೆ ಓಡಿ ಹೋದಂತಹ ಸೈನಿಕರು ಅವರ ತಾಯಂದಿರಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸಿದರೂ ಆಕೆ ಅದರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅವಮಾನದಿಂದ ಅವಳ ಮಗನನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಬದಲು, ಅವಳು ಮತ್ತು ಅವಳ ಕೆಲ ಸ್ನೇಹಿತರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಬೀದಿಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಓಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ದೊಣ್ಣೆಯಿಂದ ಹೊಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ತದನಂತರ ಅವನ ಹೇಡಿತನವನ್ನು ಮತ್ತು ಕೀಳರಿಮೆಯನ್ನು ಅರಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಕೆಳಗೆ ಓಡುವಂತೆ ಅವನನ್ನು ಬಲವಂತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೬೪]^[೬೫]

ಮದುವೆ

ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪುರುಷರು ಕ್ರಿಪ್ಟಿಯ ವನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ನಂತರ 30ನೇ^[೬೬] ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗಬಹುದ್ದಿತ್ತು .^[೬೭] ಪ್ಲೂಟಾರ್ಚ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮದುವೆಯರಾತ್ರಿಗೆ(ನಿಷೇಕದ ರಾತ್ರಿ) ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಶೇಷವಾದ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ:

ಮದುವೆಗಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವುದು ಪದ್ದತಿಯಾಗಿದೆ (...) 'ಮಧುಮಗಳಗೆಳತಿಯರು' ಅಪಹರಿಸಿದ ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವರು. ಮೊದಲು ಅವಳ ತಲೆಯನ್ನು ಬೊಳುಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ನಂತರ ಪುರುಷನ ಮೇಲಂಗಿಯನ್ನು ತೊಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬಳನ್ನೇ ಕೂರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮದುಮಗ— ಅವನು ಕುಡಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹಾಗೇಯೇ ಷಂಡನು ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಎಂದಿನಂತೆ ಸಮಚಿತ್ತದಿಂದಿರುತ್ತಾನೆ—ಮೊದಲು ಊಟ ಮುಗಿಸಿ ನಂತರ ಅವಳ ಬೆಲ್ಟ್ ಅನ್ನು ಬಿಚ್ಚಿ ಹಾಸಿಗೆಯ ಬಳಿ ಅವಳನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಮಲಗಲು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.^[೬೮]

ಮದುವೆಯಾದ ಕೆಲ ಕಾಲದ ನಂತರವೂ ಗಂಡ ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನ ನೋಡಲು ಹೋಗುವುದನ್ನು ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾನೆ. ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರಿಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿರುವ ಈ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅನೇಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಥೈಸ ಲಾಗಿದೆ. "ಅಪಹರಣವನ್ನು" ಕೆಟ್ಟ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಹೆಂಡತಿಯ ಕೂದಲನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುವುದು ಹೊಸ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅವಳ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸಲು ಪ್ರಾಯಶಃ ಮತಾಚರಣೆಯ ಭಾಗವೆಂಬಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೬೯]

ಮಹಿಳೆಯ ಪಾತ್ರ

ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಾನತೆ

ಇತರ ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸದಂತಹ ಅಂತಸ್ತು ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಮಹಿಳೆಯರು ಅವರ ಸ್ವಂತ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಲ್ಲದೇ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿದಂತಹ ಅವರ ಪುರುಷ ಸಂಬಂಧಿಗಳ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು 35% ನಷ್ಟು ಆಸ್ತಿಗೆ ಏಕಮಾತ್ರ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜುಮಾಡಲಾಗಿದೆ.^[೭೦] ವಿವಾಹ ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾನೂನುಗಳು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದ್ದವು. ಅಥೆನ್ಸ್ ನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ(ಎಪಿಕ್ಲೆರೋಸ್) ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಅವಳಿಗೆ ಅಣ್ಣ ತಮ್ಮಂದಿರು ಇಲ್ಲದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವಳ ತಂದೆಯ ಆಸ್ತಿಗೆ ಉತ್ತಾರಾಧಿಕಾರಿಣಿ ಆಗಬಹುದಿತ್ತು.^[೭೧] ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರು 20 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ವಿರಳವಾಗಿದೆ. ಮರೆಮಾಚುವಂತಹ ದಪ್ಪನೆಯ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ತೊಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಂತಹ ಹಾಗು ಮನೆಯ ಹೊರಗೆ ವಿರಳವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವಂತಹ ಅಥೇನಿಯನ್ ಮಹಿಳೆಯರಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ತುಂಡು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಹಾಗು ಅವರಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾದ ಜಾಗಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಹುಡುಗಿಯರು ಮತ್ತು ಹುಡುಗರು ನಗ್ನವಾಗಿಯೂ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು , ಹಾಗು ಯುವಕರು ಮತ್ತು ಯುವತಿಯರು ಜಿಮ್ನೋಪೇಡಿಯ ("ನಗ್ನವಾಗಿರುವ ಯುವಜನಾಂಗದ ಉತ್ಸವ") ದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.^[೭೨]^[೭೩]

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹಿಳೆ

ಅನೇಕ ಮಹಿಳೆಯರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.^[೭೪] ಸಿಂಹಾಸನದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಣಿಯಾಗಿದ್ದಂತಹ ಮತ್ತು ಲಿಯೋನಿಡಸ್ I ನ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಿದ್ದಂತಹ ರಾಣಿ ಗೋರ್ಗೊ, ಪ್ರಾಭಾವಶಾಲಿ ಮತ್ತು ದಾಖಲೆಯಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಉಳ್ಳವಳಾಗಿದ್ದಳು. ಅವಳು ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಅವಳ ತಂದೆಯಾದ ಸೆಲೋಮೆನೆಸ್ ಗೆ ಲಂಚವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದಳು ಎಂದು ಹೆರೋಡಾಟಸ್ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. ತರುವಾಯ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಸೈನ್ಯಗಳು ಗ್ರೀಸ್ ನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಮಾಡಬೇಕೆಂದಿವೆ ಎಂಬ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ವಿಸಂಕೇತಿಕರಿಸಲು ಕಾರಣಳಾದಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಜೇನು ಮೇಣದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದ್ದಂತಹ ಮರದ ಫಲಕವನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಜನರಲ್ ಗಳು ವಿಸಂಕೀತಿಕರಿಸಲು ವಿಫಲರಾದಾಗ , ಮೇಣವನ್ನು ತೆಗೆದು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದಳು.^[೭೫] ಪ್ಲೂಟಾರ್ಚ್ ನ ಮೊರಲಿಯ ಗೋರ್ಗೊಳ ಮೇಲೆ ಆರೋಪಿಸಲಾದ ವ್ಯಂಗ್ಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ "ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರ ಹೇಳಿಕೆಗಳ" ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಆಟಿಕಾದ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳಿಗೆ ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪುರುಷರನ್ನು ಆಳುವಂತಹ ಮಹಿಳೆಯರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾತ್ರ ವಾಗಿದ್ದರೆ ಏಕೆಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಇದ್ದಕ್ಕೆ ಅವಳು "ಏಕೆಂದರೆ ಪುರುಷರ ತಾಯಿಯಂದಿರಾಗಿರುವ ನಾವುಗಳು ಮಾತ್ರ ಮಹಿಳೆಯರು" ಎಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದಳು.^[೭೬]

ಲ್ಯಾಕೊನೊಫಿಲಿಯ

ಎಡ್ಜರ್ ಡಿಗಾಸ್ ನಿಂದ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಯುವ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು (1834-1917).

ಲ್ಯಾಕೊನೊಫಿಲಿಯ ಎಂಬುದು ಪ್ರೀತಿಯಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಆಡಳಿತವಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಥವಾ ಸಂವಿಧಾನದವಾಗಿದೆ. ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅದರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಅಥೆನ್ಸ್ ಗಿಂತಲೂ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪ್ರಾಚೀನಕಾಲದಲ್ಲಿ " ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ಮತ್ತು ಅಥೇನಿಯನ್ನರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ದೇಶವು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಸಫಲವಾದಂತಹ ಸಿದ್ಧಂತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಯಾವಗಲು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದರು." ^[೭೭] ಅನೇಕ ಗ್ರೀಕ್ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ಲೇಟೋವಿನ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು, ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪ್ರಬಲವಾದ, ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಭ್ರಷ್ಟಚಾರದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿರುವಂತಹ ಮಾದರಿ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಯುರೋಪಿನ ನವೋದಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪುನರುದಯಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಲ್ಯಾಕೊನೊಫಿಲಿಯ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮ್ಯಾಕಿಅವೆಲಿ ಯ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. ಎಲಿಜಬೆತ್ ಕಾಲದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಂವಿಧಾನಾಭ್ಯಾಸಿ ಜಾನ್ ಅಯ್ಲ್ ಮರ್ "ಲೆಸಿಡೋಮೆನಿಯ [ಅಂದರೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ], [ಆಗಿದ್ದ] ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಹಾಗು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಳ್ವಿಕೆ ಇದ್ದಂತಹ ನಗರವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಟ್ಯೂಡರ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನ ಸಂಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ನ ಜೊತೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇದು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾನೆ. ಸ್ವಿಸ್-ಫ್ರೆಂಚ್ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಜಿನ್-ಜಾಕ್ಯೂಸ್ ರೌಸೆಅವ್ ಅವನ ಡಿಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ಆನ್ ದಿ ಆರ್ಟ್ ಅಂಡ್ ಸೈನ್ಸ್ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕಠಿಣವಾದ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕಿಂತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಳ್ಳಂತಹ ಅಥೇನಿಯನ್ ಜೀವನವೇ ಮೇಲು ಎಂದು ವಾದಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಅಥೆನ್ಸ್ ನ ಪರವಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಮತ್ತು ನೆಪೋಲಿಯನ್ ಮನೆತನದ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಚ್ಛತೆಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿತು.

ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಸೇರುವಂತಹ ಗ್ರೀಕ್ ನ ಉಪ-ಗುಂಪಿನ ಜನಾಂಗವಾದ ಡೋರಿಯನ್ ಜನಾಂಗ ಶ್ರೇಷ್ಠವೆಂದು ಭಾವಿಸಿರುವ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಾದರಿ ಪುರುಷರುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿದಂತಹ ಕಾರ್ಲ್ ಆಟ್ ಫ್ರೈಡ್ ಮುಲ್ಲರ್ ಎಂಬುವವನು ಲ್ಯಾಕೊನೊಫಿಲಿಯಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಅಂಶವನ್ನು ಸೇರಿಸಿದನು. ಆಡಾಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್ "ಬದುಕಲು ಅವಕಾಶಕೊಟ್ಟಂತಹ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು" ಮಿತಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಜರ್ಮನಿ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು 1928 ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವರನ್ನು ಹೊಗಳಿದ್ದಾನೆ. ಹೀಗೆ ಹೇಳುವುದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ "ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನರು ಅಂತಹ ವಿವೇಕ ಪೂರ್ಣ ಅಲೋಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು... 350,000 ಜೀತದಾಳುಗಳನ್ನು 6,000 ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರಿಂದ ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರ ಜನಾಂಗೀಯ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು." ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರೇ "ಮೊದಲನೇಯ ವರ್ಣಭೇಧನೀತಿಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ.^[೭೮]

ಆದುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ "ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ" ಗುಣವಿಶೇಷವನ್ನು ಸರಳತೆ ,ಮಿತವ್ಯಯ ವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಲು ಅಥವಾ ಆರಾಮದಾಯ ಮತ್ತು ಐಶ್ವರ್ಯದ ಜೀವನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು.^[೭೯] ಲಾಕೋನಿಕ್ ಫ್ರೇಸ್ ಪದವು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಸ್ಪಾರ್ಟ್ಟನ್ನರ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಆಧುನಿಕ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲೂ(ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ನೋಡಿ) ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟ್ರೆಮೊಪೈಲೇ ಕದನದಲ್ಲಿ ( ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಟ್ರೆಮೊಪೈಲೇ ಕದನವನ್ನುನೋಡಿ).

ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ

ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ Mt. ಟೈಗೆಟಸ್ ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಂಗಮಂದಿರ

ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಅವಶೇಷಗಳು.

ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ:

ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲ ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಮರುಭೂಮಿಯಾಗಿರುವ ಸ್ಪಾರ್ಟಾವನ್ನು ಗಮನಿದರೆ ಲ್ಯಾಸಿಡಮೋನಿಯನ್ನರ ಅಧಿಕಾರ ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಷ್ಟೇ ಇತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ನಗರ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ ಹಾಗು ಯಾವುದೇ ಭವ್ಯವಾದ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಸೌಧಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ; ಹೆಲಾಸ್ ನ ಪ್ರಾಚೀನ ನಗರಗಳಂತಹ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಗುಂಪ್ಪನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಇದರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.^[೮೦]

ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದ ವರೆಗು ರಂಗಮಂದಿರ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಪ್ರಮುಖ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿತ್ತು.ಆದರೂ ಇದರ ಉಳಿದಿರುವ ಗೋಡೆಯ ಭಾಗಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ಕೇವಲ ಸ್ವಲ್ಪ ನೆಲ ಮಾತ್ರ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ.ಟಾಂಬ್ ಆಫ್ ಲಿಯೋನಿಡಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಚತುರ್ಭುಜೀಯ ಕಟ್ಟಡ ಬಹುಶಃ ದೇವಸ್ಥಾನ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಲ್ಲುಗಳ ಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ ಹಾಗು ಎರಡು ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ; ಯುರೋಟಸ್ ನ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಸೇತುವೆ; ವೃತ್ತಾಕಾರ ವಿನ್ಯಾಸವುಳ್ಳಂತಹ ಕಟ್ಟಡಗಳು; ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ನಂತರದ ರೋಮನ್ ಕೋಟೆಗಳು; ಅನೇಕ ಇಟ್ಟಿಗೆಯ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಬೆರಕೆಗಲ್ಲಿನ ಕಾಲುದಾರಿಗಳು.

ಉಳಿದಿರುವಂತಹ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಆಸ್ತಿಗಳು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಿಲೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು 1872 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಟಮ್ಯಾಟಾಕಿಸ್ ರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ(1907 ವಿಸ್ತರಿಸಲಾದ)ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಗ್ರಾಹಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಥೆನ್ಸ್ ನ ಅಮೇರಿಕನ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಪೂರ್ವಗ್ರಹವಿಲ್ಲದ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಉತ್ಖನನವನ್ನು 1892 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು 1893 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿತು. ರೋಮನ್ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಪುನರ್ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಹೆಲೆನಿಕ್ ಮೂಲದ ಕಟ್ಟಡದ ವಿನ್ಯಾಸ ಅರ್ಧ ವೃತ್ತಾಕಾರವಾಗಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

ಅಥೆನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸ್ಕೂಲ್ 1904ರಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯಾ ದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೇ ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಥಲಮೇ, ಜೆನರಾನ್ ತರೆ, ಮತ್ತು ಮೊನೆಮ್ ವೆಸಿಯ ದ ಬಳಿಯಿರುವ ಅನ್ ಜಲೋನ್ ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. 1906 ರಲ್ಲಿ ,ಸ್ಪಾರ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.

ಲೀಕ್ ವಿವರಿಸಿರುವ ಸಣ್ಣ ವೃತ್ತ ರಂಗಮಂದಿರದಂತಹ ಕಟ್ಟಡವನ್ನು AD 200ಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಅರ್ಮೆಟಿಸ್ ಒರ್ಥಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರಿಗೆ ಪೂಜವೇದಿಕೆಯ ನ ಸುತ್ತಲೂ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಮತ್ತು ಕಸರತ್ತಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರಿಗೆ ಹೊಡೆಯುವ (ಡೈಮಾಸ್ಟಿಗೋಸಿಸ್ ) ಜನಪ್ರಿಯ ಆಚರಣೆಯು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. 2ನೇ ಶತಮಾನದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ದೇವಸ್ಥಾನವು 6ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕನ್ನು ಹರಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಇದರ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಯೇ 9ನೇ ಶತಮಾನದ್ದು ಅಥವಾ 20ನೇ ಶತಮಾನದ್ದು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಿಂದಿನ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಕಾಣಲಾಯಿತು. ಜೇಡಿ ಮಣ್ಣು ,ಬಿಳಿಚಿನ್ನ, ತಾಮ್ರ ಮತ್ತು ದಂತಗಳಿಂದ ಹರಕೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರಾಣವಾಗಿ ನಡೆಯತ್ತಿದ್ದ ಹರಕೆ ಸಲ್ಲಿಕೆ ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 9 ರಿಂದ 4 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗಿನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಕಲೆಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಸಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿದೆ.

1907 ರಲ್ಲಿ ಅಥೇನಾದ ಪವಿತ್ರಸ್ಥಳವಾದ "ಬ್ರೇಸನ್ ಹೌಸ್" (ಚಲ್ಕಿವೈಕಾಸ್ ) ಅನ್ನು ನಗರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ರಂಗಮಂದಿರದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.ನಿಜವಾದ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶವಾಗಿದ್ದರು ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗಲೂ ಇರುವಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಉದ್ದವಾಗಿರುವ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯಾದ ಶಾಸನಫಲಕವನ್ನು ಹಾಗು ಅನೇಕ ಕಂಚಿನ ಮೊಳೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಫಲಕಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗಣನೀಯ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹರಕೆ ಸಲ್ಲಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ 4ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ 2ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಕಟ್ಟಲಾದ ಗ್ರೀಕ್ ನ ನಗರ ಗೋಡೆಯನ್ನು, ಅದರ 48 ಸ್ಟೇಡ್ಸ್ ಅಥವಾ ಸುಮಾರು 10 ಕಿಲೋಮೀಟರ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು. (Polyb. 1X. 21). ಅನಂತರದ ರೋಮನ್ ಗೋಡೆ ನಗರದುರ್ಗವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಇದರ ಭಾಗವನ್ನು ಗಾಥಿಕ್ ಆಕ್ರಮಣ ಕಾಲವಾದ AD 262 ವಿರಬಹುದೆನ್ನಲಾಗಿರುವುದು ಕೂಡ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಂಡುಹಿಡಿದಂತಹ ನಿಜವಾದ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಹಿಂದೆ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳಿವೆ ಹಾಗು ಪೌಸನಿಯಸ್ ನ ವಿವರಣೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸ್ಪಾರ್ಟನ್ನ್ ಸ್ಥಳಾಕೃತಿ ವಿವರಣೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿವರವಾಗಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಮೈಸೀನಿಯನ್ ಕಾಲದ ನಗರಗಳು ಯುರೋಟಸ್ ನದಿಯ ಎಡಬದಿಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಆಗ್ನೇಯದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲ ನಗರಗಳಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಉತ್ಖನನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ. ಮನೆಗಳು ಮೇಲೆ ನೋಡುತ್ತಿರುವಂತ ಅವುಗಳ ತುದಿಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ತ್ರಿಕೋಣಾಕಾರದ ಆಕೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ಇದರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸರಿಸುಮಾರು "ನೆವೆರ್" ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಸ್ತರ ದರ್ಶನ ಅದರ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಪಾಳುಬಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಮುರಿದಿರುವ ಮಣ್ಣಿನ ಸಾಮಾನುಗಳ ಚೂರುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಮತ್ತೇನು ಉಳಿದಿಲ್ಲ.

ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಗರಿಕರು

ಆಗಿಸ್ I—ರಾಜ
ಆಗಿಸ್ II—ರಾಜ
ಆಗಿಸಿಲಸ್ II—ರಾಜ
ಸೆಲೋಮೆನಸ್I—ರಾಜ
ಲಿಯೋನಿಡಸ್ I (c. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 520-480 )—ರಾಜ, ಟ್ರೆಮೊಪೈಲೇ ಕದನದಲ್ಲಿ ಅವನ ಶೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ
ಸೆಲೋಮೆನಸ್ III—ರಾಜ ಮತ್ತು ಸುಧಾರಕ
ಲಿಸ್ಯಾಂಡರ್ (ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 5ನೇ-4ನೇ ಶತಮಾನ)—ಜನರಲ್
ಲಿಕುರ್ಗಸ್ (ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 10ನೇ ಶತಮಾನ)—ನ್ಯಾಯನಿಬಂಧಕಾರ
ಚಿಒನೀಸ್ (ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 7ನೇ ಶತಮಾನ)—ಕ್ರಿಡಾಪಟು
ಸಿನಿಸ್ಕಾ (ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 4ನೇ ಶತಮಾನ)—ರಾಣಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಡಾಪಟುವಾಗಿದ್ದಳು
ಚಿಲೋನ್—ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ
ಗೋರ್ಗೊ-ರಾಣಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕಾರಿಣಿ
ಹೆಲೆನ್— ಟ್ರಾಜನ್ ಯುದ್ಧದ, ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಣಿ
ಮೆನೆಲಾಸ್—ಟ್ರಾಜನ್ ಕದನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತಹ ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ರಾಜ

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

↑ Cartledge 2002, p. 91
↑ Cartledge 2002, p. 174
↑ Cartledge 2002, p. 192
↑ Cartledge 2002, p. 255
↑ Ehrenberg 2004, p. 28
↑ Palaeolexicon, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾಷೆಗಳ ಪದವನ್ನು ಓದುವ ಸಾಧನ
↑ ^೭.೦ ^೭.೧ ಹೆರೊಡಾಟ್, ಪುಸ್ತಕ I, 56.3
↑ Cartledge 2002, p. 28
↑ ^೯.೦ ^೯.೧ Ehrenberg 2004, p. 31
↑ Ehrenberg 2004, p. 36
↑ ^೧೧.೦ ^೧೧.೧ Ehrenberg 2004, p. 33
↑ "ತುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಟೀಕೆ"—ಡೇವಿಡ್ ಕಾರ್ಟ್ ರೈಟ್, p. 176
↑ Green 1998, p. 10
↑ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ ed. 2006, "ಸ್ಪಾರ್ಟಾ"
↑ "ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುದ್ಧದ ಪದಕೋಶ"—ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಬೆನೆಟ್, p. 86
↑ ^೧೬.೦ ^೧೬.೧ "ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿರುವ ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್ ನ ಇತಿಹಾಸ " p. 141, ಜಾನ್ ಬ್ರಾಡ್ ಮನ್, ಜ್ಯಾಸ್ ಪರ್ ಗ್ರಿಫ್ಫಿನ್, Oswyn ಮ್ಯೂರೇ
↑ ಫೈನ್, ದಿ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ , 556-9
↑ "ಆಗಿಸ್ III". Archived from the original on 2013-05-08. Retrieved 2010-08-01. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑ ಆಗಿಸ್ III , by E. ಬ್ಯಾಡಿಯನ್ © 1967 - Jstor
↑ ಡಿಯೋಡರಸ್, ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ
↑ ಡಿಯೋಡರಸ್, ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ, 17.62.1-63.4;tr. C.B. ವೆಲ್ಲೆಸ್
↑ ಯುರೋಪ್: ಇತಿಹಾಸ —ನಾರ್ ಮನ್ ಡೇವಿಸ್
↑ ಅಮೇರಿಕನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳ ಸಮಾಜದಿಂದ ದಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್
↑ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅಂಡ್ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯ ಪೌಲ್ ಕಾರ್ಟಲೆಡ್ಜ್ ನಿಂದ
↑ ದಿ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ ಅಟ್ ವಾರ್ ಫಿಲಿಫ್ ಡಿಸೋಜಾ , ವಾಲ್ಡೆಮರ್ ಹೆಕ್ಕೆಲ್ , ಲಾಯ್ಡ್ ಲೆವ್ಲಿಯನ್-ಜಾನ್ಸ್, ವಿಕ್ಟರ್ ಡೇವಿಸ್ ಹ್ಯಾನ್ ಸನ್ ರವರಿಂದ
↑ ದಿ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್, ಥಾಂಸನ್ ಅಲನ್ ಸಿನ್ ಕ್ಲೇರ್ , ಟ್ರೆವೋರ್ J.ಸೌಂಡರ್ಸ್ ರವರಿಂದ
↑ ಅ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್ ಟು ಗ್ರೀಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ವಿಬ್ಲೇ
↑ ದಿ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಾಪೀಡಿಯ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ : ಕಲೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪದಕೋಶ ಮತ್ತು ... - ಪುಟ 611. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಮೂಲ
↑ ದಿ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲ್ ಪೀಡಿಯ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ : ಕಲೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪದಕೋಶ ಮತ್ತು ... - ಪುಟ 611. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಮೂಲ
↑ ದಿ ಗ್ರೀಕ್ ವಲ್ಡ್ ಅಂಟಾನ್ ಪೊವೆಲ್ ನಿಂದ
↑ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ಸರಹ B. ಪೋಮೆರಾಯ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲೇ M. ಬ್ರುಸ್ಟೀನ್, ವಾಲ್ಟರ್ ಡೋನ್ ಲ್ಯಾನ್ , ಜೆನಿಫರ್ ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ರವರಿಂದ
↑ ಹೆರೋಡಾಟಸ್ (IX, 28–29)
↑ ಎಕ್ಸ್ ಎನೋಪೋನ್, ಹೆಲೆನಿಕ , III, 3, 5
↑ Cartledge 2002, p. 140
↑ Ehrenberg 2004, p. 159
↑ ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ (4, 80); ದಿ ಗ್ರೀಕ್ ಈಸ್ ಅಂಬಿಗ್ಯುವಸ್
↑ Cartledge 2002, p. 211
↑ ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್, p.26.
↑ Apud Athenaeus, 14, 647d = FGH 106 F 2. Trans. by Cartledge, p.305.
↑ ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಲಿಕರ್ಗಸ್ 28, 8-10. ಇದನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಿ, ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಡೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯಸ್ , 1, 5; ಕಾನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಲೆಸಿಡಮೋನಿಯನ್ಸ್ 30; ಡೆ ಕೋಹಿಬೆಂಡಾ ಇರಾ 6; ಡೆ ಕಮ್ಮ್ ಮ್ಯೂನಿಬಸ್ ನೋಟೈಟೀಸ್ 19.
↑ West 1999, p. 24
↑ Cartledge 2002, p. 141
↑ (ಪ್ಲೂಟಾರ್ಚ್, ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಲಿಕುರ್ಗಸ್ 28, 7)
↑ Powell 2001, p. 254
↑ ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ (ಪುಸ್ತಕ IV 80.4).
↑ ಐತಿಹಾಸುಕ ಇತಿಹಾಸಗಾರ ಅಂಟಾನ್ ಪೊವೆಲ್ 1980ರ El ಸ್ಯಾಲ್ವಾಡೋರ್ ನಿಂದ ಸೌಮ್ಯತೆ ಇರುವ ಕಥೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. Cf. ಪೊವೆಲ್, 2001, p. 256
↑ Cartledge 2002, p. 153-155
↑ Cartledge 2002, p. 158,178
↑ ಎಕ್ಸೆಲ್ HSC ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಪೀಟರ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ನಿಂದ , ISBN 1-74125-178-8, 9781741251784
↑ Greene, Robert (2000), The 48 Laws of Power, Penguin Books, p. 420, ISBN 0140280197
↑ ಸೋಷಿಯಲ್ ಕಾನ್ ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ ಇನ್ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಫುಕ್ಸ್ ನಿಂದ, ISBN 965-223-466-4, 9789652234667
↑ ^೫೨.೦ ^೫೨.೧ Cartledge 2001, p. 84
↑ Plutarch 2005, p. 20
↑ Buxton 2001, p. 201
↑ Cartledge 2001, p. 85
↑ Cartledge 2001, p. 91-105
↑ Cartledge 2001, p. 88
↑ Cartledge 2001, p. 83-84
↑ ಅರಿಸ್ಟೋಫ್ಯಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅಥೇನಿಯನ್ ಸೋಸೈಟಿ ಆಫ್ ದಿ ಅರ್ಲಿ ಫೋರ್ತ್ ಸೆಂಚ್ಯುರಿ B.C. E. ಡೇವಿಡ್ ನಿಂದ
↑ ರಿಡರ್ಸ್ ಕಾಮ್ ಪ್ಯಾನಿಯನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಹಿಸ್ಟ್ t p. 438—ಕೌಲೆ
↑ Adcock 1957, p. 8-9
↑ Plutarch 2004, p. 465
↑ Forrest 1968, p. 53
↑ ಸ್ಪಾರ್ಟಾನ್ ಉಮೆನ್ ಸರಹ B. ಪೊಮೆರಾಯ್ ನಿಂದ
↑ ದಿ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ H. D. F. ಕಿಟ್ಟೊ ನಿಂದ, ISBN 0-202-30910-X, 9780202309101
↑ ಸರಹ B. ಪೊಮೆರಾಯ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ M. ಬ್ರೂಸ್ಟೀನ್, ವಾಲ್ಟರ್ ಡೋನ್ ಲ್ಯಾನ್, ಜೆನಿಫರ್ ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್ಸ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ರವರಿಂದ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ,
↑ ಡೆರೆಕ್ ಬೆನ್ ಜೂಮಿನ್ ಹೀಟರ್ , ಡೆರಿಕ್ ಹೀಟರ್ ರವರಿಂದ ಅ ಬ್ರೀಫ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಸಿಟಿಜನ್ ಷಿಪ್
↑ Plutarch 2005, p. 18-19
↑ Pomeroy 2002, p. 42
↑ ಪೊಮೆರಾಯ್, 1975
↑ ಪೊಮೆರಾಯ್, ಸರಹ B. ಗಾಡೆಸ್, ವೋರ್ಸ್, ವೈವಸ್, ಅಂಡ್ ಸ್ಲೇವ್ಸ್: ವಿಮೆನ್ ಇನ್ ಅ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಅಂಟಿಕ್ವಿಟಿ . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಶೋಕೆನ್ ಪುಸ್ತಕಗಳು, 1995 p. 60-62
↑ ಗುಟ್ಟೆನ್ ಟ್ಯಾಗ್ ಅಂಡ್ ಸೆಕಾರ್ಡ್, 1983; ಫಿನ್ಲೆ, 1982; ಪೊಮೆರಾಯ್, 1975
↑ Pomeroy 2002, p. 34
↑ ಗೊರ್ಗೊ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆ
↑ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪುನರ್ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ—ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆ
↑ Plutarch 2004, p. 457
↑ ಮ್ಯೂಲ್ಲರ್:ಡೋರಿಯನ್ II, 192
↑ "ಪ್ರೋಫೆಸರ್ ಬೆನ್ ಕೈರ್ ನ್ಯಾನ್, ಹಿಟ್ಲರ್, ಪಾಲ್ ಪಾಟ್, ಅಂಡ್ ಹುತು ಪವರ್ : ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ ವಿಷಿಂಗ್ ಥೀಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಜೆನೋಸಿಡಲ್ ಐಡಿಯಾಲಜಿ , ಹೋಲೋಕಾಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೈಡ್ ಡಿಸ್ಕಷನ್ ಪೇಪರ್". Archived from the original on 2009-12-25. Retrieved 2021-07-21.
↑ Webster Dictionary http://www.merriam-webster.com/dictionary/Spartan%5B2%5Dhttp://www.merriam-webster.com/dictionary/Spartan^{[permanent dead link]}
↑ ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್, i. 10

ಆಕರಗಳು

Adcock, F.E. (1957), The Greek and Macedonian Art of War, Berkeley: University of California Press, ISBN 0520000056
Bradford, Ernle (2004), Thermopylae: The Battle for the West, New York: Da Capo Press, ISBN 0306813602
Buxton, Richard (1999), From Myth to Reason?: Studies in the Development of Greek Thought, Oxford: Clarendon Press, ISBN 0753451107
Cartledge, Paul (2002), Sparta and Lakonia: A Regional History 1300 to 362 BC (2 ed.), Oxford: Routledge, ISBN 0415262763
Cartledge, Paul (2001), Spartan Reflections, London: Duckworth, ISBN 0715629662
ಕಾರ್ಟಲೆಡ್ಜ್, ಪೌಲ್. ""ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ನ್ನರು ನಮಗಾಗಿ ಏನು ಮಾಡಿದರು ?: ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ದ ಕೊಡುಗೆ", ಗ್ರೀಕ್ & ರೋಮ್ , Vol. 51, Issue 2 (2004), pp. 164–179.
Cartledge, Paul; Spawforth, Antony (2001), Hellenistic and Roman Sparta (2 ed.), Oxford: Routledge, ISBN 0415262771
Ehrenberg, Victor (2004), From Solon to Socrates: Greek History and Civilisation between the 6th and 5th centuries BC (2 ed.), London: Routledge, ISBN 0415040248
Forrest, W.G. (1968), A History of Sparta, 950–192 B.C., New York: W. W. Norton & Co.
Green, Peter (1998), The Greco-Persian Wars (2 ed.), Berkeley: University of California Press, ISBN 0520203135
Morris, Ian (1992), Death-Ritual and Social Structure in Classical Antiquity, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0521376114
Pomeroy, Sarah B. (2002), Spartan Women, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0195130676 {{citation}}: Check |isbn= value: checksum (help)
Powell, Anton (2001), Athens and Sparta: Constructing Greek Political and Social History from 478 BC (2 ed.), London: Routledge, ISBN 0415262801
Plutarch (2005), Richard J.A. Talbert (ed.), On Sparta (2 ed.), London: Penguin Books, ISBN 0140449434
Plutarch (2004), Frank Cole Babbitt (ed.), Moralia Vol. III, Loeb Classical Library, Cambridge: Harvard University Press, ISBN 0674992709
Thompson, F. Hugh (2002), The Archaeology of Greek and Roman Slavery, London: Duckworth, ISBN 0715631950
Thucydides (1974), M.I. Finley, Rex Warner (ed.), History of the Peloponnesian War, London: Penguin Books, ISBN 0140440399
West, M.L. (1999), Greek Lyric Poetry, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0199540396 {{citation}}: Check |isbn= value: checksum (help)

This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Cite has empty unknown parameters: |separator= and |HIDE_PARAMETER= (help); Invalid |ref=harv (help); Missing or empty |title= (help)

ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು

[1] Cartledge 2002, p. 91

[2] Cartledge 2002, p. 174

[3] Cartledge 2002, p. 192

[4] Cartledge 2002, p. 255

[5] Ehrenberg 2004, p. 28

[6] Palaeolexicon, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾಷೆಗಳ ಪದವನ್ನು ಓದುವ ಸಾಧನ

[Herodot,_Book_I,_56.3-7] ೭.೦ ^೭.೧ ಹೆರೊಡಾಟ್, ಪುಸ್ತಕ I, 56.3

[8] Cartledge 2002, p. 28

[Ehrenberg_2004_31-9] ೯.೦ ^೯.೧ Ehrenberg 2004, p. 31

[10] Ehrenberg 2004, p. 36

[Ehrenberg_2004_33-11] ೧೧.೦ ^೧೧.೧ Ehrenberg 2004, p. 33

[12] "ತುಸಿಡೈಡ್ಸ್ ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಟೀಕೆ"—ಡೇವಿಡ್ ಕಾರ್ಟ್ ರೈಟ್, p. 176

[13] Green 1998, p. 10

[14] ಬ್ರಿಟಾನಿಕ ed. 2006, "ಸ್ಪಾರ್ಟಾ"

[15] "ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುದ್ಧದ ಪದಕೋಶ"—ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಬೆನೆಟ್, p. 86

[boardman-16] ೧೬.೦ ^೧೬.೧ "ಆಕ್ಸ್ ಫರ್ಡ್ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿರುವ ಹೆಲೆನಿಸ್ಟಿಕ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಮತ್ತು ಗ್ರೀಸ್ ನ ಇತಿಹಾಸ " p. 141, ಜಾನ್ ಬ್ರಾಡ್ ಮನ್, ಜ್ಯಾಸ್ ಪರ್ ಗ್ರಿಫ್ಫಿನ್, Oswyn ಮ್ಯೂರೇ

[17] ಫೈನ್, ದಿ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ , 556-9

[18] "ಆಗಿಸ್ III". Archived from the original on 2013-05-08. Retrieved 2010-08-01. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)

[19] ಆಗಿಸ್ III , by E. ಬ್ಯಾಡಿಯನ್ © 1967 - Jstor

[20] ಡಿಯೋಡರಸ್, ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ

[21] ಡಿಯೋಡರಸ್, ಪ್ರಪಂಚದ ಇತಿಹಾಸ, 17.62.1-63.4;tr. C.B. ವೆಲ್ಲೆಸ್

[22] ಯುರೋಪ್: ಇತಿಹಾಸ —ನಾರ್ ಮನ್ ಡೇವಿಸ್

[23] ಅಮೇರಿಕನ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಗಳ ಸಮಾಜದಿಂದ ದಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಇಂಜಿನಿಯರ್

[24] ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಅಂಡ್ ಲ್ಯಾಕೋನಿಯ ಪೌಲ್ ಕಾರ್ಟಲೆಡ್ಜ್ ನಿಂದ

[25] ದಿ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ ಅಟ್ ವಾರ್ ಫಿಲಿಫ್ ಡಿಸೋಜಾ , ವಾಲ್ಡೆಮರ್ ಹೆಕ್ಕೆಲ್ , ಲಾಯ್ಡ್ ಲೆವ್ಲಿಯನ್-ಜಾನ್ಸ್, ವಿಕ್ಟರ್ ಡೇವಿಸ್ ಹ್ಯಾನ್ ಸನ್ ರವರಿಂದ

[26] ದಿ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಅರಿಸ್ಟಾಟಲ್, ಥಾಂಸನ್ ಅಲನ್ ಸಿನ್ ಕ್ಲೇರ್ , ಟ್ರೆವೋರ್ J.ಸೌಂಡರ್ಸ್ ರವರಿಂದ

[27] ಅ ಕಂಪ್ಯಾನಿಯನ್ ಟು ಗ್ರೀಕ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ಲಿಯೋನಾರ್ಡ್ ವಿಬ್ಲೇ

[28] ದಿ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲಾಪೀಡಿಯ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ : ಕಲೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪದಕೋಶ ಮತ್ತು ... - ಪುಟ 611. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಮೂಲ

[29] ದಿ ಎನ್ ಸೈಕ್ಲ್ ಪೀಡಿಯ ಬ್ರಿಟಾನಿಕ : ಕಲೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪದಕೋಶ ಮತ್ತು ... - ಪುಟ 611. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಮೂಲ

[30] ದಿ ಗ್ರೀಕ್ ವಲ್ಡ್ ಅಂಟಾನ್ ಪೊವೆಲ್ ನಿಂದ

[31] ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ಸರಹ B. ಪೋಮೆರಾಯ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲೇ M. ಬ್ರುಸ್ಟೀನ್, ವಾಲ್ಟರ್ ಡೋನ್ ಲ್ಯಾನ್ , ಜೆನಿಫರ್ ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ರವರಿಂದ

[32] ಹೆರೋಡಾಟಸ್ (IX, 28–29)

[33] ಎಕ್ಸ್ ಎನೋಪೋನ್, ಹೆಲೆನಿಕ , III, 3, 5

[34] Cartledge 2002, p. 140

[35] Ehrenberg 2004, p. 159

[36] ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ (4, 80); ದಿ ಗ್ರೀಕ್ ಈಸ್ ಅಂಬಿಗ್ಯುವಸ್

[37] Cartledge 2002, p. 211

[38] ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್, p.26.

[39] Apud Athenaeus, 14, 647d = FGH 106 F 2. Trans. by Cartledge, p.305.

[40] ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಲಿಕರ್ಗಸ್ 28, 8-10. ಇದನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಿ, ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಡೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯಸ್ , 1, 5; ಕಾನ್ ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್ ಆಫ್ ದಿ ಲೆಸಿಡಮೋನಿಯನ್ಸ್ 30; ಡೆ ಕೋಹಿಬೆಂಡಾ ಇರಾ 6; ಡೆ ಕಮ್ಮ್ ಮ್ಯೂನಿಬಸ್ ನೋಟೈಟೀಸ್ 19.

[41] West 1999, p. 24

[42] Cartledge 2002, p. 141

[43] (ಪ್ಲೂಟಾರ್ಚ್, ಲೈಫ್ ಆಫ್ ಲಿಕುರ್ಗಸ್ 28, 7)

[44] Powell 2001, p. 254

[45] ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್ (ಪುಸ್ತಕ IV 80.4).

[46] ಐತಿಹಾಸುಕ ಇತಿಹಾಸಗಾರ ಅಂಟಾನ್ ಪೊವೆಲ್ 1980ರ El ಸ್ಯಾಲ್ವಾಡೋರ್ ನಿಂದ ಸೌಮ್ಯತೆ ಇರುವ ಕಥೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾನೆ. Cf. ಪೊವೆಲ್, 2001, p. 256

[47] Cartledge 2002, p. 153-155

[48] Cartledge 2002, p. 158,178

[49] ಎಕ್ಸೆಲ್ HSC ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಪೀಟರ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ನಿಂದ , ISBN 1-74125-178-8, 9781741251784

[48LawsPower420-50] Greene, Robert (2000), The 48 Laws of Power, Penguin Books, p. 420, ISBN 0140280197

[51] ಸೋಷಿಯಲ್ ಕಾನ್ ಫ್ಲಿಕ್ಟ್ ಇನ್ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡರ್ ಫುಕ್ಸ್ ನಿಂದ, ISBN 965-223-466-4, 9789652234667

[Cartledge_2001_84-52] ೫೨.೦ ^೫೨.೧ Cartledge 2001, p. 84

[53] Plutarch 2005, p. 20

[54] Buxton 2001, p. 201

[55] Cartledge 2001, p. 85

[56] Cartledge 2001, p. 91-105

[57] Cartledge 2001, p. 88

[58] Cartledge 2001, p. 83-84

[59] ಅರಿಸ್ಟೋಫ್ಯಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಅಥೇನಿಯನ್ ಸೋಸೈಟಿ ಆಫ್ ದಿ ಅರ್ಲಿ ಫೋರ್ತ್ ಸೆಂಚ್ಯುರಿ B.C. E. ಡೇವಿಡ್ ನಿಂದ

[cowley-60] ರಿಡರ್ಸ್ ಕಾಮ್ ಪ್ಯಾನಿಯನ್ ಮಿಲಿಟರಿ ಹಿಸ್ಟ್ t p. 438—ಕೌಲೆ

[61] Adcock 1957, p. 8-9

[62] Plutarch 2004, p. 465

[63] Forrest 1968, p. 53

[64] ಸ್ಪಾರ್ಟಾನ್ ಉಮೆನ್ ಸರಹ B. ಪೊಮೆರಾಯ್ ನಿಂದ

[65] ದಿ ಗ್ರೀಕ್ಸ್ H. D. F. ಕಿಟ್ಟೊ ನಿಂದ, ISBN 0-202-30910-X, 9780202309101

[66] ಸರಹ B. ಪೊಮೆರಾಯ್, ಸ್ಟ್ಯಾನ್ಲಿ M. ಬ್ರೂಸ್ಟೀನ್, ವಾಲ್ಟರ್ ಡೋನ್ ಲ್ಯಾನ್, ಜೆನಿಫರ್ ಟಾಲ್ ಬರ್ಟ್ಸ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ರವರಿಂದ ಏನ್ ಷಿಯಂಟ್ ಗ್ರೀಸ್ ,

[67] ಡೆರೆಕ್ ಬೆನ್ ಜೂಮಿನ್ ಹೀಟರ್ , ಡೆರಿಕ್ ಹೀಟರ್ ರವರಿಂದ ಅ ಬ್ರೀಫ್ ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಸಿಟಿಜನ್ ಷಿಪ್

[68] Plutarch 2005, p. 18-19

[69] Pomeroy 2002, p. 42

[70] ಪೊಮೆರಾಯ್, 1975

[Pomeroy1995-71] ಪೊಮೆರಾಯ್, ಸರಹ B. ಗಾಡೆಸ್, ವೋರ್ಸ್, ವೈವಸ್, ಅಂಡ್ ಸ್ಲೇವ್ಸ್: ವಿಮೆನ್ ಇನ್ ಅ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಅಂಟಿಕ್ವಿಟಿ . ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ಶೋಕೆನ್ ಪುಸ್ತಕಗಳು, 1995 p. 60-62

[72] ಗುಟ್ಟೆನ್ ಟ್ಯಾಗ್ ಅಂಡ್ ಸೆಕಾರ್ಡ್, 1983; ಫಿನ್ಲೆ, 1982; ಪೊಮೆರಾಯ್, 1975

[73] Pomeroy 2002, p. 34

[autogenerated2-74] ಗೊರ್ಗೊ ಮತ್ತು ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆ

[autogenerated1-75] ಸ್ಪಾರ್ಟಾ ಪುನರ್ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ—ಸ್ಪಾರ್ಟಾದ ಮಹಿಳೆ

[76] Plutarch 2004, p. 457

[77] ಮ್ಯೂಲ್ಲರ್:ಡೋರಿಯನ್ II, 192

[un.org-78] "ಪ್ರೋಫೆಸರ್ ಬೆನ್ ಕೈರ್ ನ್ಯಾನ್, ಹಿಟ್ಲರ್, ಪಾಲ್ ಪಾಟ್, ಅಂಡ್ ಹುತು ಪವರ್ : ಡಿಸ್ಟಿಂಗ್ ವಿಷಿಂಗ್ ಥೀಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಜೆನೋಸಿಡಲ್ ಐಡಿಯಾಲಜಿ , ಹೋಲೋಕಾಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೈಡ್ ಡಿಸ್ಕಷನ್ ಪೇಪರ್". Archived from the original on 2009-12-25. Retrieved 2021-07-21.

[79] Webster Dictionary http://www.merriam-webster.com/dictionary/Spartan%5B2%5Dhttp://www.merriam-webster.com/dictionary/Spartan^{[permanent dead link]}

[80] ಟ್ಯುಸಿಡೈಡ್ಸ್, i. 10

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]

[೧೬]

[೧೭]

[೧೮]

[೧೯]

[೨೦]

[೨೧]

[೨೨]

[೨೩]

[೨೪]

[೨೫]

[೨೬]

[೨೭]

[೨೮]

[೨೯]

[೩೦]

[೩೧]

[೩೨]

[೩೩]

[೩೪]

[೩೫]

[೩೬]

[೩೭]

[೩೮]

[೩೯]

[೪೦]

[೪೧]

[೪೨]

[೪೩]

[೪೪]

[೪೫]

[೪೬]

[೪೭]

[೪೮]

[೪೯]

[೫೦]

[೫೧]

[೫೨]

[೫೩]

[೫೪]

[೫೫]

[೫೬]

[೫೭]

[೫೮]

[೫೯]

[೬೦]

[೬೧]

[೬೨]

[೬೩]

[೬೪]

[೬೫]

[೬೬]

[೬೭]

[೬೮]

[೬೯]

[೭೦]

[೭೧]

[೭೨]

[೭೩]

[೭೪]

[೭೫]

[೭೬]

[೭೭]

[೭೮]

[೭೯]

[೮೦]