ಸದಸ್ಯ:Shashank HS19/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ

ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ
ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ
ಬೇಗೂರಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಾಗನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
Country	ಭಾರತ
State	ಕರ್ನಾಟಕ
District	ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ
Languages
• Official	ಕನ್ನಡ
Time zone	UTC+೫:೩೦ (IST)

ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಳಗಿನ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾದ ಬೇಗೂರಿನಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರದೊಳಗೆ ಎರಡು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ ನಾಗೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ನಾಗೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ. ಹಳೆಗನ್ನಡ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು "ಬೆಂಗಳೂರು ಯುದ್ಧ" (ಆಧುನಿಕ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ) ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ ಅವರು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಗೋಪುರದ ಶಿಲಾಶಾಸನವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು "ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನಾಟಿಕಾ" ಸಂಪುಟ ೧೦ ಪೂರಕ ದಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಎಂಬ ಸ್ಥಳದ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಆರಂಭಿಕ ಪುರಾವೆಯಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಯೋಜನೆ

ಬೇಗೂರಿನ ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ನಂದಿ ಮಂಟಪ

ಬೇಗೂರಿನ ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವೀರಗಲ್ಲು (ವಿರ್ಗಲ್).

ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಸರಳವಾದ ಚೌಕಾಕಾರದ ಗರ್ಭಗೃಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಗರ್ಭಗುಡಿಯನ್ನು "ದೊಡ್ಡ ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ" (ಮಹಾ-ಮಂಟಪ ಅಥವಾ ನವರಾಗ್ನ) ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ (ಆಗ್ರ-ಮಂಟಪ) ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಕ್ಕೆ ನೈಋತ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಲುಸ್ಟ್ರೇಡ್ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಮೂಲಕ ತೆರಳಬಹುದು. ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವು ಆರು ಅಸಮಾನ ಅಂತರದ ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಂದಿಯ ವಿಗ್ರಹವು "ಕಮಲ ವೇದಿಕೆ" (ಪದ್ಮ-ಪಿತ) ಮೇಲೆ ಹೊರ ಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಚೌಕಾಕಾರದ ತಳಭಾಗದೊಂದಿಗೆ ಸರಳವಾದ ಕೆಳಭಾಗ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೊಳಲು ಅಷ್ಟಭುಜಾಕೃತಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಅನೇಕ ಭಾಗಗಳು ತೆರೆದ ಮತ್ತು ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣಗಳು ನವೀಕರಣಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿವೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯು ಶಿವನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸಂಕೇತವಾದ ಲಿಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಮುಚ್ಚಿದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ (ನವರಂಗ) ಚಾವಣಿಯು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗೆಯ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸ್ಪರ್ಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಂಟು ಫಲಕ ಶಿಲ್ಪಗಳು (ಅಷ್ಟ-ದಿಕ್-ಪಾಲಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ) ಇದು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳ ಉಮಾ-ಮಹೇಶ್ವರ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣದ ಮೇಲ್ಛಾವಣಿಯು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯ ಆಸೀನ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ ಇತರ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ , ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಎರಡು ಕೈ ಗಣೇಶ ಮತ್ತು ಕಾಲಭೈರವ (ಶಿವನ ರೂಪ) ವಿಗ್ರಹಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಲಂಬವಾದ ದ್ವಾರ ಗಣಗಳೊಂದಿಗೆ (ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಶಿವ ದೇವರ ಪರಿಚಾರಕರು) ತೆವಳುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕುಣಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಮಲಗಳಿಂದ (ಪದ್ಮ) ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ದ್ವಾರದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಆನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಜಲಕ್ಷ್ಮಿ (ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ಒಂದು ರೂಪ) ಕೆತ್ತನೆ ಇದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರುವ ನಾಗೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿ ಚೌಕಾಕಾರವಾಗಿದೆ. ಮುಖಮಂಟಪ, ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣ, ಮುಖ-ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಚಾವಣಿಯನ್ನು ಎಂಟು ಕಂಬಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಂದಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮುಖಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಅದು ನಂದಿ ಮಂಟಪದ (ನಂದಿ ಸಭಾಂಗಣ) ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ (ದ್ವಾರ) ತಳಭಾಗವು ಗಂಗಾ-ಯಮುನಾ ಆಕೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರಿಚಾರಕ ಮಹಿಳೆಯರ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರಿದಿದೆ. ಇದು ಚಾಲುಕ್ಯ-ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಪ್ರಭಾವದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

• 
  ಬೇಗೂರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ೯ನೇ ಶತಮಾನದ ದೇವಾಲಯ (ಸಿ.೧೮೬೮ ರಲ್ಲಿ ತೆಗೆದ ಚಿತ್ರ), ಹೆನ್ರಿ ಡಿಕ್ಸನ್ ಅವರಿಂದ ಆರ್ಕಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳಿಂದ
• 
  ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಂದಿ ಮಂಟಪ. ನಾಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಭಾವಚಿತ್ರವು ಬೇಗೂರಿನಲ್ಲಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಳಗಿನ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.