ಸದಸ್ಯ:C.s.kavya/ನನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಪುಟ

ಸರ್ ಹೆಕ್ಟರ್ ಮನ್ರೋ

ಹೈದರಲಿಯವರ ಭಾವಚಿತ್ರ

‍ಪರಿಚಯ

ಮಂಗಳೂರು ಒಪ್ಪಂದ'ವು ಎರಡನೆಯ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳಿಸಲು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯ ಕಂಪನಿಯ ಮಧ್ಯೆ ಉಂಟಾದ ರಾಜಿ. ಇದಕ್ಕೆ ೧೭೮೪ರ ಮಾರ್ಚ್ ೧೧ರಂದು ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಟಿಪ್ಪುವಿಗೆ ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ದೊಡ್ಡ ಅನುಕೂಲವೇನಾಯಿತೆಂದರೆ (ಇದು ಅವನಿಗೆ ವಿಜಯದ ಹಕ್ಕುಸಾಧಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತು) ಬ್ರಿಟಿಷರ ಮೇಲೆ ವಾಸ್ತವಿಕ ಒಪ್ಪಂದದ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಭಾವವಾಗಿತ್ತು.

ಮಂಗಳೂರು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾರ್ಚ್ ೧೭೮೪ ರಂದು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ನಡುವೆ ಸಹಿ ಇದು, ಮಂಗಳೂರು ಸೈನ್ ಇನ್ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ದ ಕೊನೆ ತರಲಾಯಿತು.ಜನವರಿ ೩೦ರಂದು ಮಂಗಳೂರು ಗ್ಯರಿಸನ್ ಹಸಿವು ಸ್ಕರ್ವಿ ಪ್ರದಾನವಾಗಿ ಅರ್ಧ ಅದರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.ಟಿಪ್ಪು ಶರಣಾದ.೧೧ ಎರಡೂ ಕಡೆಯವರು ಯಥಾಸ್ಥಿತಿ ಮೊದಲು ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಇತರರ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಪಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗೆ ಸಹಿಮಾಡಿದ್ದು ಮಾರ್ಚ್ ೧೭೮೪ರಲ್ಲಿ.

ಇತಿಹಾಸ

೧೭೭೦ ರಲ್ಲಿ ಮಾಅಧವ್ ರವ್ ಮೈಸೂರು ಮೂರನೇ ಬಾರಿ ಹೈದರಲಿಬ್ರಿಟಿಷ್ ನೆರವು ಬೇಡಿಕೆ ಆಕ್ರಮಿಸಿದಾಗ,ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು ತನ್ನ ನೆರವಿನ ಬರಲಿಲ್ಲ.ಹೈದರ್ ಶಾಂತಿಗಾಗಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಮತ್ತು ಜೂನ್ ೧೭೭೨ ರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ರೂಪಾಯಿ ಮೂವತ್ತು ಲಕ್ಷ ಪಾವತಿಸಲು ತನ್ನ ಒಪ್ಪದದ ಮೆಲೆ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಯಿತು.ಅರ್ಧ ಪ್ರಮಾನವನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಅವರನ್ನು ಪಾವತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಉಳಿದ ಕೋಲಾರ,ಹೊಸಕೋಟೆ,ಸಿರಾ,ದೊಡ್ಡಬಳ್ಳಾಪುರ,ಮದ್ದಗಿರಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗವನ್ನು ಮರಾಠರು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ನವೆಂಬರ್೧೭೭೨ ರಲ್ಲಿ ಈ ಪೇಶ್ವೆ ಮಾಧವ್ ರಾವ್ ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರ ನಾರಾಯಣ ರಾವ್ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ರಘ್ಹುನಾಥ್ ರಾವ್ ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು ಸ್ವಲ್ಪ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ. ಹೈದರ್ ೧೭೭೩ ರಲ್ಲಿ ಕೊಡಗು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅದೇ ವರ್ಷದ ಮಲಬಾರ್ ಮತ್ತೆ;ಆತನ ಪುತ್ರ ಟಿಪು ಉತ್ತರ ಮರಾಠರು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿತು ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡುತು.ಹಿಗೆ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೭೭೩ ಮತ್ತು ಘೆಬ್ರವರಿ೧೭೭೪ ನಡುವೆ,ಹೈದರ್ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವರು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡ.ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ಗುಟ್ಟಿ ಬ್ರಿಟಿಷರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ವೈಫಲ್ಯ ಅವರನ್ನು ಕೇಡಿಗ ಹೈದರ್ ಮಾಡಿದ ೧೭೭೬ ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾ ಯುದ್ದದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ದ ಅಮೆರಿಕ ಸೇರಿದರು;ಮತ್ತು ಈ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಆಸ್ತಿದಾಳಿ.ಪಾಂಡಿಚೇರಿ ಅಕ್ಡೋಬರ್ ೧೭೭೮ ರಲ್ಲಿ ನದೆಸಲಾಯಿತು;ಮತ್ತು ಮಾರ್ಚ್ ೧೭೭೯ ರಲ್ಲಿ ಮಾಹೇಹೈದರ್ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಎರಡನೇ ಆಂಗ್ಲೋ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ದ(೧೭೮೦-೧೭೮೪):
   ಎರಡನೇ ಆಂಗ್ಲೋ -ಮೈಸೂರು ಯುದ್ದ ಹೈದರಲಿ ಜುಲೈ ೧೭೮೦ ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಆಕ್ರಮಿಸಿದಾಗ ಜನರಲ್ ಸರ್ ಹೆಕ್ಟರ್ ಮುನ್ರೋ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪಡೆಗಳ ನಾಯಕತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಕಾಂಚಿಪುರಮ್ ಹೊರಟಲು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಹೈದರ್ ಮುನ್ರೋ ಸೇರಲು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಲ್ ಬೈಲೀ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸಲು ೪೦,೦೦೦ ಪುರುಷರೊಂದಿಗೆ ಟಿಪ್ಪು ಬೇರ್ಪಟ್ಟ. ೧೦ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೭೮೦ ರದು ಪೊಲ್ಲಿಲುರ್ ಈ ಕದನದಲ್ಲಿ, ಟಿಪ್ಪು ಕರ್ನಲ್ ಬೈಲೀ ಪಡೆಗಳು ಸೋಲಿಸಿದರು. ಈ ಸುದ್ದಿ ಕೇಳಿದ ಸರ್ ಹೆಕ್ಟರ್ ಮುನ್ರೋ  ಕಾಂಚಿಪುರಂ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಎಲ್ಲಾ ತಮ್ಮ ಗನ್ ಕಿತ್ತೊಗೆದು ಮದ್ರಾಸ್ ಸರಿದವು.ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾ ಖಲೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬೈಲೀ ಸೋಲು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇದುವರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಗಂಭೀರ ಸ್ಟೋಟ. ಬೈಲೀ ಸೋಲಿನ ನಂತರ ಹೈದರ್  ಆರ್ಕಾಟ್ ಮತ್ತಿಗೆ ಪುನಾರಂಭಗೊಂಡಿತು. 

ತೀರ್ಮಾನಗಳು

ಮಂಗಳೂರದ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕರ:

• ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳ ನೇರವಾಗಿ ಅಥವ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಶತ್ರುಗಳ ಸಹಯ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಅಲ್ಲ ಅಥವಾ ಪರಸ್ಪರರ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಗಳ ಮೆಲೆ ಯುದ್ದ ಮಾಡಲು.
• ಆದರೂ ಯಾವುದೇ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಸೇರಿಕೋಳ್ಳುವುದು ೧೭೭೦ರಲ್ಲಿ ಹೈದರಲಿ ಕ್ಂಪನಿಗೆ ಮಂಜೂರು ವ್ಯಪಾರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಒಪ್ಪಂದವಾಯಿತು.
• ಆಸ್ತಿ ಪರಸ್ಪರ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಒಪ್ಪಿಗೆ ಎರಡೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಯಾವುದೇ ಸಮರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಎಲ್ಲವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರು.
• ಟಿಪ್ಪ್ಪು ಯುದ್ದದ ಎಲ್ಲಾ ಖೈದಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.
• ಟಿಪ್ಪು ೧೭೭೯ರವರೆಗೆ ಕಲ್ಲಿಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿ ಬಳಿಯಿರುವ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿಸುವುದು.

ಅನುಕುಲಗಳು: ೧.https://www.britannica.com/topic/Treaty-of-Mangalore ೨.gkforallexams.in/indianhistory/treaty-of-mangalore-tippu.aspx

ಉಲ್ಲೆಖಗಳು: ೧.https://en.wikipedia.org/wiki/Treaty_of_Mangalore