2310340Jeevankumar
ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಾಚೀನ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೇಲೆ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಭಾವ 1. ಪರಿಚಯ ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 300 ರಿಂದ ಕ್ರಿಸ್ತನಂತರ 1279 ರವರೆಗೆ ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಾನ್ಯವಾದ ಶಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಚೋಳರು, ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ뿐ದೆ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಆಳಿದಿದ್ದರೂ, ಅವರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತೆ ಮಾಡಿದದ್ದು ವಿಶೇಷವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಂಗಾಳದ ಕೆರಳಿದಲ್ಲಿ ಪುರಾಣಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಒಂದು ನೂತನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿರುವುದು ಪುರಾಣಕಾಲದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ದೇವಾಲಯಗಳು. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ದೇವಾಲಯಗಳ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಕಲ್ಪನೆಯು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತೆಗೆಯಿತು. ಪ್ರಾಚೀನ ಕರ್ನಾಟಕವು ತನ್ನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಹೆಸರಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಹಲವು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಧೀನದಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಮೊದಲು ಮೇಷೋಪುರಮ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಳ್ವಿಕೆ, ನಂತರವೇ ತಾಮ್ರಪರ್ಣಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಶಾತವಾಹನರು ಮತ್ತು ಕೊಡೆಯರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಲೇ ಬಂದಿತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿದವು ಮತ್ತು ಚೋಳರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅದೇ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತೆ ಮಾಡಿದುದರಿಂದ, ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭಾವವಲ್ಲದೆ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲೂ ಅನೇಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. 2. ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಭಾವ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಶಕ್ತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಕೋಲಾರ, ಬಾಗಲಕೋಟ, ಐಹೊಳೆ, ಕಾಳಗವಾಡಿ, ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಿದಿತ್ತು. ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಹಿಂದು ಧರ್ಮವು ಕೂಡ ಹೀನ್ಮುಖವಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ತೆರೆದವು. 2.1 ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದ್ದವು. ಅವರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು (ಮುಂಬೈ) ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬಳಸಿದುದರಿಂದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಚೋಳರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿನ ಗುಂಪುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯು ಅಲ್ಲಿನ ಕಡೆಯವರೆಗೆ ಅನೇಕ ಕಲೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿತು. ಪುತ್ತೂರು, ಕೋಲಾರ, ವೈಷ್ಣವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಚೋಳರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ಐಹೊಳೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾದ ಕಲ್ಲು ಶಿಲ್ಪವು ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. 2.2 ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಬಾದಾಮಿ, ಐಹೊಳೆ, ಮತ್ತು ಪತ್ನೂರು ಪ್ರದೇಶಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದವು. ಚೆನ್ನೈ, ಮೈಸೂರಿಗೆ ಸಮೀಪವಾದ ಕಣವೂರು ಗ್ರಾಮವು ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿ ಪೂರೈಸಿದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಪಡೆದಿತ್ತು. ಈ ಭದ್ರತೆ ಪ್ರಕಾರ, ಆ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧವು ಹೊತ್ತಿದ್ದ ಲಕ್ಷಣಗಳು 3ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಕೆಲವು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪನೆಗಳಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ವಾದ ಅಲಂಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಭಾವ - ಕೋಲಾರ, ಐಹೊಳೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ, ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿತು. ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಭಾವವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೋಲಾರ, ಐಹೊಳೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ. 1. ಕೋಲಾರ ಮತ್ತು ಐಹೊಳೆನಲ್ಲಿನ ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೋಲಾರ: ಕೋಲಾರ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಇತ್ತೀಚಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ತನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಕೋಲಾರದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾದ ಹಲವು ದೇಗುಲಗಳು, ವಿವಿಧ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿವೆ. ಗೋಪುರಗಳು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಕೇತಗಳು, ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಬಣ್ಣದ ಕಲ್ಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಇದರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪುರಾಣಿಕ ಶಿಲ್ಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಅನೇಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಆರಾಧನೆಯ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಐಹೊಳೆ: ಐಹೊಳೆ, ಕೆನರಾ ನದಿಯ ನೈಸರ್ಗಿಕ ದರ್ಶನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಪುರಾತನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಐಹೊಳೆದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಪ್ರಭಾವವು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ದೇವಾಲಯಗಳ ಶಿಲ್ಪದ ವಿನ್ಯಾಸವು ಹಳೆಯ ಹಾಗೂ ಹೊಸ ಶೈಲಿಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಗೋಪುರಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ, ಹಾಗೂ ಪ್ರವೇಶ ಬಾಗಿಲುಗಳು ಎಲ್ಲವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ನಂತರದ ದೇಗುಲ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಐಹೊಳೆದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ದೇವಾಲಯಗಳು ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯಾಗಿವೆ. 2. ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಲಾತ್ಮಕ ವೈಶಿಷ್ಟತೆ ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತ ದೇವಾಲಯಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹಲವು ಕಲೆಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು. ಚೋಳ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ದೇವತೆಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಕಲ್ಲು ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಗೋಪುರ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗೋಪುರಗಳು, ಅಲಂಕಾರಿಕ ಕೆತ್ತನೆಯ ಗಲ್ಫುಗಳು, ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಸಾಗರದ ಆಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶೇಷ ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆಯೂ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. • ಗೋಪುರಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ: ಚೋಳ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಪುರಗಳ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಗೋಪುರಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡು, ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿವೆ. ಈ ಗೋಪುರಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವು ದೇವಾಲಯದ ಒಳಭಾಗದಿಂದ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಒಂದು ಮುಹೂರ್ತವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಗೋಪುರಗಳ ಶಿಲ್ಪವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅನುಕರಣೆಗೆ ಬರುವ ದೇವತೆಗಳ ವರ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಚಿತ್ರಣವಾಗಿವೆ. • ಸಂಕುಚಿತ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಮಂದಿರ ವಿನ್ಯಾಸ: ಚೋಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವು ಮುಖ್ಯ ಮಂದಿರವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪ್ರಾಚೀನ ಕರ್ನಾಟಕದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ. ಚೋಳರ ಶೈಲಿಯ ವಿನ್ಯಾಸವು ಸಂಕುಚಿತ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿದ್ದು, ಅದು ದೇವಾಲಯದ ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಇಡಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ. 3. ದೇವಾಲಯ ವಿನ್ಯಾಸದ ಮೇಲೆ ಚೋಳರ ಪ್ರಭಾವ ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯ ವಿನ್ಯಾಸವು ಬಹುಮಾನ್ಯವಾದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪವಿಧಾನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳ ಅಲಂಕರಣಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಮುಂದುವರೆದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ದೇವಾಲಯವೂ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. • ಶಿವ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ದೇವತೆಗಳ ಅಲಂಕರಣ: ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವತೆಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶಿವ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಅತಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿವೆ. ಶಿವ ಲಿಂಗ, ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ಧಿನಿ, ವಿಷ್ಣು ಆಧಾರಿತ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ವಿವಿಧ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಅವರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಶಿಲ್ಪಗಳು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಕೇತವಲ್ಲದೆ, ಬೃಹತ್ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. • ಪೂಜಾ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆ ವೀಥಿಗಳು: ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯದ ಕ್ರಮವನ್ನು ಕಟ್ಟುಪಡುಗಳಿಂದ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿದ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾದ ಸ್ಥಳಗಳು ಇವೆ. ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಮತ್ತು ಆರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ದೇವತೆಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಪರಂಪರೆ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 4. ಚೋಳರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಹಾಗೂ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣವು ತೀವ್ರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತರುವುದನ್ನು ನಾವು ನೋಡಬಹುದು. ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯು ದೇವಾಲಯಗಳ ಅಲಂಕರಣ, ದೇವತೆಗಳ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರದ ಅನ್ವಯ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಕೇತಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಾರಗೊಂಡಿತು. • ಚಿತ್ರಕಲೆ: ಚೋಳ ಶೈಲಿಯ ಚಿತ್ರಕಲೆ ತುಂಬಾ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲು ಅಥವಾ ಲೋಹದಿಂದ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಶಿಲ್ಪಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಲ್ಲುವ ಆಚಾರಗಳು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು. • ಶಾಸನಕಲೆ: ಚೋಳರ ಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಶಾಸನಕಲೆಗಳು ಅನೇಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅವರಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕತೆಯ ವಿವರಗಳು, ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಕೂಡಿವೆ. • ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತ ಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವ: ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಕಲೆಯ ಪ್ರಭಾವವು ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ಅಲಂಕರಣ, ಪುರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು, ಹಾಗೂ ಕಲೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ.
ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಚೋಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಪ್ರಾಚೀನ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಗತಿಶೀಲ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಹುಮಾನವಾದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಅವರು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ನೀಡಿದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವು ಈ ಕಾಲದ ಕಲೆಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ಮತ್ತು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದೆ. ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ವಿನ್ಯಾಸ, ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಗಳು ಹಾಗೂ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರಲು ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದವು. 1. ದೇಗುಲಗಳು (Temples) ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣವು ಅವರ ಭದ್ರ ದೇಗುಲಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವೇನು. ಇವುಗಳು ಬೃಹತ್ತಾಗಿ ಹಾಗೂ ವೈಭವಶಾಲಿಯಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದವು. ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯಗಳು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಪವಿತ್ರತೆ ಪ್ರಧಾನ್ಯವನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದವು. ಚೋಳರ ಕಾಲದ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಹದೀಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ (தற்கட்டிய திருக்கோவில்) ಪೂರೈಸಿದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಟಂಜಾವೂರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಕಟ್ಟಡ ವಿನ್ಯಾಸವು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. 2. ಗೋಪುರಗಳು (Gopurams) ಚೋಳರು ತಮ್ಮ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಗೋಪುರಗಳು ಉದ್ದನೆಯ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ತ್ರಿಕೋನಾಕಾರ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಈ ಗೋಪುರಗಳು, ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಒಳಹರಿದು ಹೋಗುವ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವಾಗಿದ್ದವು. ಅವರು ಗೋಪುರಗಳಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ಚಿತ್ತಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವೈಭೋಗವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಯ ಪ್ರತಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. 3. ಶಿಲ್ಪಕಲೆ (Sculpture) ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ತನ್ನ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ತಲುಪಿತು. ದೇವಾಲಯಗಳ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳ, ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ಕಥೆಗಳ ಚಿತ್ರಣಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯು ಅಪಾರವಾದ ಕಲಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಕವಾದ ವಿಷ್ಣು, ಶಿವ, ದೇವಿ ಹಾಗೂ ಇತರ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವತೆಗಳ मूर्तಿಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಹೊತ್ತಿದ್ದವು. 4. ಮಂಟಪಗಳು (Mandapas) ಚೋಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಶಃ ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಮಾರಕ ಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಮಂಟಪಗಳು ಬಹುಶಃ ಶಿಲೆಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸವಗಳು ಹಾಗೂ ಸಮಾರಂಭಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂದವು. ಈ ಮಂಟಪಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯು ಬಹುಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. 5. ಕಬ್ಬು ಗೋಪುರಗಳು (Kudu Gopurams) ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಕಬ್ಬು ಗೋಪುರಗಳು. ಇದು ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಈ ಗೋಪುರಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಗೋಚಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. 6. ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜನೆ ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದ್ದವು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಅನೇಕ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪಧ್ಧತಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು, ಅದರಲ್ಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು. 7. ಜಲ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ (Water Architecture) ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಜಲ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕುಂಭಕೋಣಿಗಳು, ಸಮುದ್ರ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳು ಹಾಗೂ ನದಿಗಳ ಮೇಲೆ cầuಗಳು ಅಥವಾ ಸೇತುವೆಗಳು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದವು. 8. ಜಾದು ಮತ್ತು ವೈಭವ ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದದ್ದು ಅದರ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅದರ ವೈಭವದ ಗುಣತತ್ತ್ವದಿಂದ ಕೂಡಿದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಒಟ್ಟಾರೆ, ಚೋಳರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಧಾರ್ಮಿಕ, ವೈಭೋಗ ಹಾಗೂ ಕಲಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನೂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅವು ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿರವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ.
Start a discussion with 2310340Jeevankumar
Talk pages are where people discuss how to make content on ವಿಕಿಪೀಡಿಯ the best that it can be. Start a new discussion to connect and collaborate with 2310340Jeevankumar. What you say here will be public for others to see.
