ಶ್ರೀ ಹಳೆ ಮಾರಿಯಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕಾಪು

೧೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಾರಿ ದೇವಿಯ ಭಕ್ತಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಕೆಳದಿ ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರಮುಖ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಬಸಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅವರು ೧೭೪೩ ರಲ್ಲಿ ಕಾಪು ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿ ಮಹೋರಗಧಾ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಿಲಿಟರಿ (ದಂಡು) ಆಶ್ರಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಲ್ಲಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ದಂಡಿನಮರಿ ದೇವತೆಯು ಸೈನ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ ಬಂದು ಕಾಪುವಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದಳು.

ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಮರಣದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಬಂದರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪಲ್ಲಪಡ್ಪುವಿನ ಹೊಸ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜನರು ದೇವಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಮಾರಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಕಾಪುದ ಅಪ್ಪೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಪುವಿನಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಿವೆ. ಪಲ್ಲಿಪಡ್ಪುವಿನ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಹಳೆಯ ಮಾರಿಗುಡಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಮೊದಲು ಜಾತಿ, ಧರ್ಮದ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಜನರು ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಗೌಡ ಸಾರಸ್ವತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಭಕ್ತರ ನಡುವೆ ವಿವಾದವಿತ್ತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ತೀರ್ಪು ಜಿಎಸ್‍ಬಿಎಸ್ ಪರವಾಗಿ ಬಂದಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಭಕ್ತರು ೧೮೩೦ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಕಾಪು ಬೀಡು ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಹೊಸ ಮಾರಿಗುಡಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಉದಾರವಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದರು.

ಮಾರಿ ಪೂಜಾ

ಕಾಪು ಮಾರಿಪೂಜೆಯು ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಏಳು ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಉಳಿದ ಆರು ಎಂದರೆ - ಉಡುಪಿ ಪರ್ಯಾಯ, ಬಪ್ಪನಾಡು ಡೋಲು, ಅರಸರ ಕಂಬಳ, ಕವಚ ಅಯನ, ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದೀಪೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಪಡುಬಿದ್ರಿ ಢಕ್ಕೆಬಲಿ.

ಮಾರಿಪೂಜೆಯನ್ನು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಸುಗ್ಗಿ ಮಾರಿಪೂಜೆಯು ಅತಿ ಮಾರಿಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಜರಡೆ ಮಾರಿಪೂಜೆಯಂತಹ ಇತರ ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ.

ಮಾರಿ ಪೂಜೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು "ಬೇಟೆ ಬಿಡುವುದು" ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೂದುಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ಕುರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಮೀನ, ಕರ್ಕಾಟಕ ಮತ್ತು ವೃಶ್ಚಿಕ ಸಂಕ್ರಮಣದ ಮುಂದಿನ ಮಂಗಳವಾರದಂದು ಈ ಆಚರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಗುಡಿಗಳಿಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಹವಾಲ್ದಾರ್ (ಕೋಟೆ ಸೇರಿಗಾರ್)ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಕೋಟೆಮನೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಜನರು ತುಳಸಿ ಗಿಡದ ಬಳಿ ಸೇರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬೂದುಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಅದನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಿಗುಡಿಗೆ ತರಲಾಗುವುದು. ಹಾಗೆ ತಂದ ಬೂದುಕುಂಬಳಕಾಯಿಯನ್ನು ಉಚ್ಚಂಗಿ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪೂಜಿಸಿ ಅದನ್ನು ಕಡಲತೀರಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಕುರುಬರಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೀಳ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ವಿಧಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮರುದಿನ, ಮಾರ ಮುಹೂರ್ತ ಎಂಬ ಆಚರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾರಿ ದೇವಿಯ ಶಾಶ್ವತ ವಿಗ್ರಹವಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಗದ್ದುಗೆ (ವೇದಿಕೆ) ಪೂಜೆಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರತಿ ಮಾರಿಪೂಜೆಗೂ ಮುನ್ನ ಹೊಂಗಾರಕ ಮರದಿಂದ ದೇವಿಯ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾರಿಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಎಲ್ಲವೂ ಹೊಸದಾಗಿರಬೇಕು. ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಬೊಂಬೆಯನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳಗೆ ತರಲಾಗುವುದು. ಸುಗ್ಗಿ ಮಾರಿ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪಟಾಕಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದಂತೆ, ಬಬ್ಬರ್ಸೆ (ಅಡುಗೆಮನೆ) ನಲ್ಲಿ ನೈವೇದ್ಯಮ್ (ಚಾರ್ವ) ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಾದ ನಂತರ ದರ್ಶನ ಸೇವೆ. ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಜನರು ಮೊದಲ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ನಂತರ ಸಮುದ್ರ ತೀರದಿಂದ ಕೂಷ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಮರಳಿ ತರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಚಾರ್ವದ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸುವ ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸುವ ಮೊದಲು ಸ್ಕೇಪ್ ಅನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಚಾರ್ವವು ಸ್ಕೇಪ್ ಅನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಚರ್ವವನ್ನು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಅರ್ಮನೆ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಉಚ್ಚಂಗಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜನರು ಪತ್ರಿ(ದೇವತೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ) ಯಿಂದ ಅಭಯ ಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಕಳತ್ತೂರು ಗ್ರಾಮದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮನಕಾಳಿ ವಿಗ್ರಹ

ಮಾರಿಗುಡಿಯ ಮುಖ್ಯ ದೇಗುಲದೊಳಗಿನ ಸಣ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮಾಟಗಾತಿಯಿಂದ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ದೇವಿಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕದಿಯಲು ವಿಫಲ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದರು.

ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರದಂದು ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ನವರಾತ್ರಿಯ ಎಲ್ಲಾ ದಿನಗಳು ಮತ್ತು ಮಾರಿ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಮಾರಿಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುವ ಪಿಲಿಕೋಳ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ.

ಉಚ್ಚಂಗಿ

ಉಚ್ಚಂಗಿಯು ಮಾರಿ ದೇವಿಯ ತಂಗಿ. ಈ ದೇಗುಲಕ್ಕೂ ವಿಗ್ರಹವಿಲ್ಲ. ದೇವಿಯನ್ನು ಪಾದಗಳ ಸಂಕೇತದ ಮೂಲಕ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾಪು ಕೊಂಕಣಿ ಮಠ

ಕಾಪುವು ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣನ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕಾಪು ಶ್ರೀ ಕೊಂಕಣಿ ಮಠ ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ೩೦೦ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ದೇವಾಲಯವು ೧೫ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹಯಗ್ರೀವನ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.